Book Title: Ashtangat Rudaya
Author(s): Vagbhatta
Publisher: Kishanlal Dwarkaprasad

View full book text
Previous | Next

Page 1056
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ५.३९ उत्तरस्थान भाषाटीकासमेत । (९५९) त्रिफला सर्वरोज्नी मेधायुः स्मृतिद्धिता अर्थ-बालछड,कुटकी, दुग्धका,मुलहटी अर्थ-मुलहटी,वंशलोचन, पीपल,संघा- चंदन, अनन्तमूल, क्च, त्रिफला, त्रिकुटा, नमक, रूपा, तांबा, सीसा, संग, लोहा, हलदी, दारुहलदी, पर्वल और सेंधानमक । सुर्वण, वच, मिलाहुआ घी शहत शर्करा । इन सब द्रव्यों को समानभाग लेकर अच्छी इसमें से प्रत्येक के साथ त्रिफला का सेवन | तरह से पीसकर इस कल्क से तिगुना करने से सबरोग नष्ट हो जाते हैं । तथा शंखपुष्पीका रस मिलावे । तथा दूध और मेध', आयु, स्मृति और बुद्धि बढती हैं । घी एक एक प्रस्थ मिलाकर पकावे । इस पह रसायन बहुत उत्तम है। रसायन के सेवन करने से जड मनुष्यभी . अन्य रसायन । .. मंडूकपः स्वरसं यथाग्नि वाचाल,श्रुतधारी सुनीहुईवातको याद रखने. क्षीरेण यष्टीमधुकस्य चूर्णम् । वाला ) प्रतिभाशाली और रोगरहित होताहै। रसं गुइयाः सहमूलपुष्पयाः पंचारविंद रसायन। .... कल्कं प्रयुजीत व शंखपुष्प्याः ॥४४॥ पेप्यमृणालविसकेसरपत्रवीत मायुःप्रदान्यामयनाशनानि पलाग्निवर्णस्वरवर्धनानि ।। सिद्धं सहेमशकलं पयसाच सर्पिः । पंचारविंदमिति तत्प्रयितं पृथियां .. मेध्यानि चैतानि रसायनानि प्रभ्रष्टपौरुषबलप्रतिभैनिषेव्यम् ॥४८॥ मेध्या विशेषेण तु शंखपुष्पी ॥४५॥ . अर्थ-कमलनाल,कमलकंद, कमलकेसर, अर्थ-अग्निवल के अनुसार मंडूकपर्णी का स्वरस । दूध के साथ मुलहटी का चूर्ण कमलपत्र, कमलबीज, इस पंचांगको अच्छी जड और पुष्पसहित गिलोय का रस । तरह पीसकर इसमें सुवर्ण की भस्म, दूध और घी के साथ पाक करे । यह पंचारतथा. शंखपुष्पी का करक प्रयोग करे । विन्द रसायन उसको देनी चाहिये जो इनमें से हर एक आयुको बढानेवाला,रोगनाशक, बल अग्निवर्ण और स्वरको बढ़ाने । पार | पौरुषबल और प्रतिभा से हीन होगया है ।। वाला और मेघाजनक है । शंखपुष्पी का - अन्य प्रयोग । करक सो बहुतही मेधावक है। यत्रालकंददासरवादिपक अन्य प्रयोग। नीलोत्पकस्य तदपि प्रथितं द्वितीयम् नहद कटुरोहिणी पयस्या सर्पिश्चतुकुवलयं सहिरण्यपत्र मधुकं चंदनसारिवोग्रगंधा। मेध्यं गधामपि भवेत् किमु मानुषाणाम् त्रिफला कटुकभयं हरिद अर्थ-नीलकमल का नाल, कंद, पत्र सपटोलं लवणं च तैः सुपिष्टः ॥४६॥ और केसर इन चारों को अच्छी तरह पास. त्रिगुणेन रसेन-शंखपुया कर इसमें सौनेकी भस्मको दूध और घीके सपयस्क वृतानलमणं विपकमा । | उपयुज्य भारोऽपि भाग्मी । साथ पकाकर सेवन करनेसे मेधाको अत्यश्रतधारी प्रतिभानधानरोगः ॥४७॥ | न्तवृद्धि होती है। For Private And Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091