________________
૪૨
ધીમે ધીમે વધે છે. કેમકે તે સચેતન પૃથ્વી સાથે જોડાયલા છે. જેમ પ્રાણીઓના હાડકાં, નખ, શીંગડા કઠીન હાવા છતાં તેમાં જીવ હાય છે, તેમ પૃથ્વી વગેરે કઠીન હોવા છતાં તેમાં જીવ હાઇ શકે છે.
પારા જે ખાણામાંથી નીકળે છે, તેને ત્યાંથી મહાર કાઢવાને એવા વિધિ હતા કે એક માણસ કુમારીકાને ઘેાડા ઉપર એસાડીને તેનું માઢું કૂવામાં દેખાડીને નાસી જતા, એટલે પારા મૈથુન સંજ્ઞાથી બહાર ઉછળીને ફેલાઇ જતા. આ પારાને મૈથુન સંજ્ઞા તે સચેતન હાવાની નિશાની છે.
·
જેમ મુંગા, મહેશ, આંધળા માણસ દુ:ખ થવા છતાં જણાવી શકતા નથી, તેમ એકેન્દ્રિય જીવા પેાતાનું દુઃખ જાહેર કરી શકતા નથી. માટે આપણે તે તે જીવા ઉપર કરૂણા રાખવી જોઈ એ.
ર. પાણીમાં જીવસિદ્ધિ
હાથી ગર્ભ માં પ્રવાહી (કલલ) રૂપે હોય છે. ઈંડામાં પક્ષી શરૂમાં પાણીરૂપે હાય છે, તેમ પાણી સચેતન છે. ઠ'ડા વાતાવરણમાં માણસનું શરીર બહાર ઠંડુ હાય છે, ત્યારે અંદર ગરમી જણાય છે, તેમ પાણી પણ શિયાળામાં ગરમ જણાય છે. શિયાળામાં પશ્ચિમમાં પાણીમાંથી વરાળના જથ્થા ઉચ્ ચઢતા હેાય છે. શિયાળા છતાં વરાળ ઉંચે ચડવી, એ શરીરની ઉષ્ણુતા વિના ન સંભવે.
Jain Education International
▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬▬
આ પુસ્તકમાં પાણીના હિંદુનું ચિત્ર (પા, ૩૫) આપેલુ‘ છે, તેમાં પોરા વિગેરે એઇન્દ્રિય જીવા હોય છે, પણ તે પાણીથી જુદા સમજવા. પાણી પેતે સ્થાવર છે. પાણીના જીવાનું શરીર તે પાણી જ છે. પાણી પોતે અસંખ્ય જીવેાના અસંખ્ય શરીરના
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
