________________
પુણ્ય તત્વ–કર ભેદ ૪૨ પુય તત્ત્વ-શુભ કમને આશ્રવ તે પુરુષ છે.
પુણ્ય કર પ્રકારે ભગવાય છે, ૯ પ્રકારે બંધાય છે. સાધુ પ્રમુખને અન્ન, પાણી, વસ્ત્ર, પાત્ર, શય્યા, વસતિ આપવાથી, તેમજ મન, વચન, કાયાના શુભ વ્યાપારથી પુણ્ય ૯ પ્રકારે બંધાય છે. (જીવને સુખ જોઈએ છે, પણ પુણ્ય કરતા નથી. જ્યારે પાપ છોડતા નથી, તેથી દુઃખી થાય છે. સુખનું કારણ પુણ્ય છે, અને દુઃખનું કારણ પાપ છે.) પુણ્યના ૪૨ ભેદો તથા પાપના ૮૨ ભેદ સમજવા માટે કર્મગ્રન્થ જાણ જરૂરી છે. એમાં આવતા ૮ કર્મોના ઉત્તરભેદ બંધમાં ૧૨૦ બતાવ્યા છે. જ્યારે પુણ્યનાં કર+૮૨ પાપનાં મળી કુલ ૧૨૪ થાય છે. (આમાં પુણ્યમાં શુભ વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ ગણાવ્યા છે. અને પાપમાં અશુભ, વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ ગણાવ્યા છે.)
સાતા વેદનીય, ઉશ્ચાત્ર, મનુષ્યાયું, દેવાયુ, તિરિયા
(ત્રણ આયુષ્ય) તથા નામ કર્મની ૩૭ શુભ પ્રકૃતિ મળી પુણ્ય ૪૨–પ્રકારે ગણાય છે.
પાપ તત્ત્વ-૮૨ બે ૮૨ પાપ તત્ત્વ-અશુભ કર્મને આશ્રવ તે પાપ છે.
પાપ ૮૨ પ્રકારે ગવાય છે, ૧૮ પ્રકારે બંધાય છે. અઢાર પાપ સ્થાનક. વિષય, કષાય પ્રમાદ તેમજ મન, વચન, કાયાના અશુભ વ્યાયાથી પાપ બંધાય છે. તે તીવ્ર ભાવથી બંધાય તે સંખ્યાત, અસંખ્યાત કે ક્રેડે ઘણું પણ ભેગવવું પડે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
