Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 291

અનુવįત્તા વાળો ચંદ્ ઉત્તરાખં મુળીનું સમગ્વે) પૂર્વાફાલ્ગુની નક્ષત્ર પૂ॰ભાગ સમક્ષેત્ર ત્રીસ મુહૂત પ્રમાણવાળું તથા પ્રથમ પ્રભાતકાળમાં ચંદ્રની સાથે યાગ કરે છે, તે પછી બીજી રાતે રહે છે, આ રીતે પૂર્વાફાલ્ગુની નક્ષત્ર એક દિવસ અને એક રાત ચંદ્રની સાથે યાગ કરે છે, આ રીતે ચેગ કરીને યોગનું અનુપરિવર્તન કરે છે, યોગનુ અનુ પરિવત ન કરીને પ્રાતઃકાળમાં ચંદ્રને ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્રને સમર્પિત કરે છે, આ પૂર્વફાલ્ગુની નક્ષત્ર પૂર્વભાગ એટલે કે પ્રાતઃકાળથી પ્રારંભ થવાવાળુ તથા સમક્ષેત્ર અને ત્રીસ મુહૂત માત્ર ભાગકાળ હાવાથી આ નક્ષત્ર એક દિવસ અને એક શત્રી એ રીતે સંપૂર્ણ અહેારાત ચંદ્રની સાથે રહીને બીજે દિવસે પ્રાતઃકાળમાં જ પેાતાની સાથે રહેલ ચંદ્રને ફરીથી ભાગને માટે ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્રને સમર્પિત કરે છે. આ ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્ર ઢય ક્ષેત્રવાળુ હાવાથી પહેલાં કહેલ પ્રકારથી ઉભયભાગી સમજવું એજ મૂળ સૂત્રપાઠથી સૂત્રકારે કરેલ છે. (ઉત્તરામુળી નહા ઉત્તરાષા) જે પ્રમાણે ઉત્તરાભદ્રપદા નક્ષત્રનું કથન કરેલ છે, એજ પ્રમાણે ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્રનુ કથન કરી લેવું. તે આ પ્રમાણે છે ( ता उत्तराफग्गुणी खलु णक्खत्ते पणयालीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए पादो चंद्रेण सद्धिं जोयं जोएइ, अपरं च राई तओ पच्छा अपरं च दिवसं, एवं खलु उत्तराफग्गुणी णक्खत्ते दो दिवसे एगं च राई चंद्रेण सद्धिं जोयं जोएइ, जोयं जोएत्ता जोयं अणुपरियट्टइ, जोयं अणुચિટ્ટિત્તા સાય થવું સ્થાન સમગ્વે) ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્ર પિસ્તાલીસ મુહૂત પ્રમાણવાળુ પ્રથમ ચંદ્રની સાથે ચાગના પ્રારભ કરનાર હેાવાથી પ્રભાતકાળમાં ચંદ્રની સાથે યાગ કરે છે, તથા ખીજી રાત્રી અને તે પછી બીજો દિવસ આ પ્રમાણે ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્ર એ દિવસ અને એક રાત સુધી ચદ્રની સાથે યોગ કરે છે. આ પ્રમાણે ચોગ કરીને ચાગનું અનુપવિત ન કરે છે, ચેાગનું અનુપરિવર્તન કરીને સાંજના સમયે . ચદ્રને હસ્ત નક્ષત્રને સમર્પિત કરે છે, પ્રભાતકાળમાં ચંદ્રની સાથે ચેગ કરવાવાળા હાવાથી તથા પિસ્તાલીસ મુહૂત પર્યન્ત ભાગવાળા તથા ક્રય ક્ષેત્ર પરિમિત હૈાવાથી આ ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્ર બે દિવસ અને એક શત એ રીતે દઢ અહેારાત્ર પ્રમાણુકાળ પન્ત ચદ્રની સાથે ભાગ કરીને ખીજે દિવસે સાંજના સમયે ભેગને માટે નિવાસ કરતા ચંદ્રને હસ્તનક્ષત્રને સમર્પિત કરે છે આ હસ્તનક્ષત્ર દિવસના અંતમાં ચંદ્રની સાથે યાગના પ્રારંભ કરે છે, તેથી આ નક્ષત્ર પશ્ચાત્ ભાગવાળુ` સમજવુ. ચિત્રાનક્ષેત્ર કઇક સમધિક દિવસના અંતમાં ચંદ્રના ચાગ પ્રાપ્ત કરે છે. તેથી એ ચિત્રાનક્ષેત્ર પણ પશ્ચાત્ ભાગવાળું સમજવું, એજ વાત સૂત્રકાર સૂત્રપાઠ દ્વારા કરે છે,-(છ્યો ચિત્તા ચ ના ધનિટ્ટા) પહેલાં જે પ્રમાણે ધનિષ્ઠા નક્ષત્રનું કથન કરેલ છે, એજ પ્રમાણે અહીંયાં હસ્ત અને ચિત્રા નક્ષત્રના સબંધમાં સમજી લેવું જોઇએ જે આ પ્રમાણે છે-તા સ્થે વસ્તુ નવત્ત વચ્છ भागे समवेत्ते तो मुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंद्रेण सद्धिं जोयं जोएइ. तओ पच्छा अबर दिवस एवं खलु हत्थ णक्सत्ते एगं च दिवस चंद्रेण सद्धिं जोयं जोएइ, जोये जोइसा जोय'
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
૨૮૧