Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 318

કુલ સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રોમાં સિદ્ધ કરેલ છે, તથા શ્રાવિષ્ટી પૂર્ણિમામાં ધનિષ્ઠા નક્ષત્રને સભાવ રહે છે. આ પ્રમાણે બધેજ નક્ષત્રની સંજ્ઞા સમજી લેવી, તથા જ્યારે ઉપકુલ સંજ્ઞક નક્ષત્રને યોગ હોય છે ત્યારે શ્રવણ નક્ષત્ર શ્રાવિષ્ઠી પૂર્ણિમાને વેગ કરે છે. તથાચ જ્યારે કુલેકુલ સંજ્ઞકનક્ષત્રને વેગ હોય છે ત્યારે અભિજીત નક્ષત્રને વેગ રહે છે, એ અભિજીત નક્ષત્ર ત્રીજી શ્રાવિષ્ઠી પુનમ બાર મુહૂર્તથી કંઈક વધારે બાકી રહે ત્યારે ચંદ્રની સાથે ભેગા કરે છે. અભિજીત નક્ષત્રનું શ્રવણનક્ષત્રની સાથે સહચારીપણું રહે છે. તેથી અને પોતે પણ તે પૂર્ણિમાની સમીપસ્થ હોવાથી એ નક્ષત્ર પણ એ પૂર્ણિમાને સમાપ્ત કરે છે. એ વિવક્ષાથી (યુનરિ) એ રીતે કહેલ છે. બધે ઠેકાણે (યુન) અર્થાત યોગ કરે છે. એ રીતે સમજવું હવે ઉપસંહાર કરતાં કહે છે (તાસાવિ પુfor ગુરુવા કોર, ૩૫પુરું વા નો ઢોવરું ના કોફ) નક્ષત્રના યંગ સંબંધી વિચારમાં પ્રતિપાદન કરેલ ક્રમથી કુલાદિ ત્રણે સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રને શ્રાવિષ્ઠી પૂર્ણિમા સાથે વેગ રહે છે. તેથી શ્રાવિષ્ઠિ પૂર્ણિમા કુલસંજ્ઞક ઉપકુલસંજ્ઞક અને લેપકુલ સંજ્ઞક નક્ષત્રોને વેગ કરે છે. તે પ્રમાણે સ્વશિષ્યને કહેવું કુલ સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રના દેગવાળી પણ શ્રાવિષ્ઠી પુનમ હોય છે. ઉપકુલ સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રના યેગવાળી પણ શ્રાવિષ્ઠી પુનમ હોય છે, તથા કુલપકુલ સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રથી પણ શ્રાવિષ્ઠી પુનમ યુક્ત હોય છે. આ રીતે બધે “યુક્તા” એ પ્રમાણે નામથી સ્વશિષ્યને કહેવું. સૂત્રમાં કહ્યું પણ છે.–કુળ વાdar વા કુરોવવુળ વા કુત્તા પુમિ ગુત્તત્તિ વત્તાસિયા) કુલ સંજ્ઞક ઉપકુલસંજ્ઞક અને કુલે કુલસંજ્ઞક એ રીતે ત્રણે સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રમાં કઈપણ નક્ષત્રની સાથે રહેલ શ્રાવિષ્ઠી પૂર્ણિમા “યુક્તા” એ નામવાળી થાય છે, તેમ સ્વ શિષ્યોને પ્રતિપાદન કરીને કહેવું. આ પ્રમાણે બધેજ અર્થની યોજના કરી લેવી. ફરીથી શ્રીગૌતમસ્વામી પૂછે છે કે (ા વોરફvoi gori f યુદ્ધ
હું જિં ૩૨૩૪ નોu૬ વં ટોવલુરું કો) છેષ્ઠપદી એટલેકે ભાદરવા માસની પુનમ કુલસંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રને ચાગ કરે છે ? અથવા ઉપકુલ સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રને યોગ કરે છે? કે કુલે પકુલ સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રનો યોગ કરે છે? એટલેકે યથાસંભવ ચંદ્રની સાથે વેગ કરીને કયા નામવાળા નક્ષત્ર એ ભાદરવા માસની પુનમને સમાપ્ત કરે છે? તે હે ભગવાન મને કહો આ પ્રમાણે શ્રીગૌતમસ્વામીના પૂછવાથી ઉત્તરમાં શ્રીભગવાન કહે છે(રા યુવા નોr, ૩૩૪ ઘા રૂ, કુટ્ટોવ વા નો રૂ) કુલસંજ્ઞક ઉપકુલસંજ્ઞક અને કુલેકુલસંજ્ઞક એ પ્રમાણે ત્રણે સંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રોને યથાસંભવ ચંદ્રની સાથે યોગ કરીને એ ભાદરવા માસની પુનમને સમાપ્ત કરે છે. અર્થાત્ પ્રૌષ્ઠપદી પુનમનો ચુંગ કરે છે. (ા કુરું કોણમાળે વત્તરાવવા રોપ, ૩૫૪ નોરમાને પુષ્પાવવા વરે વર્લ્ડ ખaણે વો) કુલસંજ્ઞાવાળા નક્ષત્રનો
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞતિ સૂત્રઃ ૧
૩૦૮