Book Title: Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अणुपरिट्ट, जोयं अणुपरियट्टित्ता सायं चंदं चित्ताए समप्पेइ, ता चित्ता खलु णक्खत्ते पच्छे भागे समवेते तीसइमुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंद्रेण सद्धिं जोयं जोएइ तओ पच्छा अवरं दिवसं एवं खलु चित्ताणक्खत्ते एगं राई एगं च दिवस चंद्रेण सद्धिं जोयं जोएइ, जोयं નોપુત્તા નોચ અનુચિટ્ટટ્ટ, નોય. અનુચિદ્વિત્તા સાય વું સાર સમગ્વે) હસ્ત નક્ષત્ર પશ્ચાત્માગ સમક્ષેત્ર ત્રીસ મુહૂર્ત પ્રમાણયુક્ત તત્પ્રથમ સાંજના સમયે ચંદ્રની સાથે યોગ કરે છે. તે પછી બીજો દિવસ આ પ્રમાણે હસ્તનક્ષત્ર એક રાત અને એક દિવસ ચંદ્રની સાથે યાગ કરે છે, એ રીતે યાગ કરીને યાગનુ' અનુપરિવતન કરે છે. અનુપરિવતન કરીને સાંજરે ચંદ્રને ચિત્રા નક્ષત્રને સમર્પિત કરે છે, ચિત્રા નક્ષત્ર પશ્ચાત્માગ સમક્ષેત્ર ત્રીસમુહૂત કાળ વ્યાપી પ્રથમ સાય’કાળ ચંદ્રની સાથે ચાગ કરે છે. તે પછી બીજો દિવસ આ રીતે ચિત્રાનક્ષત્ર એક રાત અને એક દિવસ ચંદ્રની સાથે ચેગ કરે છે, યાગ કરીને ચાગનું અનુપરિવર્તન કરે છે, ચેગનું અનુપરિવતન કરીને સાંજના સમયે ચન્દ્રને સ્વાતિનક્ષત્રને સમર્પિત કરે છે, અહીંયાં સૂત્રેાક્ત ખવા પદોની વ્યાખ્યા પહેલાં કહેવામાં આવી ગઇ છે, તેથી અહીંયાં છાયામાત્રથી નિર્દેશ કરેલ છે, સ્વાતીનક્ષત્ર પ્રાય: સાંજના સમયે સ્પષ્ટપણાથી દશ્યમાન નક્ષત્રમાંડળવાળું હોય છે, તેથી તે એ સમયે ચંદ્રની સાથે ચેગ કરે છે, તેથી આ સ્વાતીનક્ષત્ર નક્તભાગ સમજવું, મૂળ સૂત્રપાઠમાં એજ કહેલ છે, જે આ પ્રમાણે છે.-મારૂં જ્ઞા સમિસયા) જે પ્રમાણે શતભિષા નક્ષત્રનું કથન કરેલ છે. એજ પ્રમાણે
સ્વાતીનક્ષત્રનું કથન સમજી લેવું, તે ભાવના આ પ્રમાણે છે, (સારૂં વધુ નવ્રુત્ત નત્તમાને अवड्ढकखेते पण्णरस मुहुत्ते तप्पढमयाए सायं चंद्रेण सद्धिं जो जोएइ, जो लभेइ अवर दिवसं, एवं खलु साई णक्खते एगं राई चंद्रेण सद्धिं जोयं जोएइ, जोयं जोइत्ता जोयं अणुपरियट्ट રોય અનુચિટિત્તા પાત્રો પર વિજ્ઞાા સમન્વે) સ્વાતીનક્ષત્ર નક્તભાગ અપા ક્ષેત્ર પંદર સુહૃત ભાગકાળવાળું પ્રથમ સાંજના રામયે ચંદ્રની સાથે ચાગ કરે છે, ખીજો દિવસ તેને ભાગને માટે પ્રાપ્ત થતા નથી. એ રીતે સ્વાતી નક્ષત્ર એક રાત ચંદ્રની સાથે ચાગ કરે છે, આ પ્રમાણે યોગ કરીને ચેગનું અનુપરિવર્તન કરે છે, ચેાગનું અનુપરિવર્તન કરીને પ્રાતઃ કાળ ચંદ્રને વિશાખા નક્ષત્રને સમર્પિત કરે છે, આ નક્ષત્ર કેવળ પંદર મુહૂર્ત માત્ર ભાગ વાળું હાવાથી તથા અ ક્ષેત્રવાળુ હોવાથી તથા સાંજના સમયે ચંદ્રની સાથે ચેગ પ્રાપ્ત કરવાવાળુ હાવાથી તથા નક્ત ભાગ હેાવાથી કેવળ એક રાત્રીમાત્ર જ ચંદ્રની સાથે રહીને પ્રભાતકાળમાં જ પેાતાની સાથે રહેલા ચંદ્રને ચેને માટે વિશાખા નક્ષત્રને સમર્પિત કરે છે, આ વિશાખા નક્ષત્ર ક્ષેત્ર વ્યાપી હાવાથી પ્રાકકથિત યુક્તિ અનુસાર ઉભયભાગ હાય છે, સૂત્રકાર એજ વાત આ પ્રમાણે કહે છે-(વિસાહા નહીં ઉત્તમચા) જે પ્રમાણે પહેલાં ઉત્તરાભાદ્રપદા નક્ષત્રનું કથન કરેલ છે, એજ પ્રમાણે વિશાખા નક્ષત્રને પણ સમજી લેવું, તે આ પ્રમાણે છે—(તા વિસાદા ત્રજી નક્ષત્તે સમયમાને છેત્તે વળતાસર્
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
૨૮૨
