Agam 10 Prashna Vyakraan Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 8

આગમસૂત્ર 10, અંગસૂત્ર 10, પ્રશ્નવ્યાકરણ - તથા રસાસક્ત મનુષ્ય ભ્રમર અને મધમાખીની હિંસા કરે છે. તે રીતે જ શરીરાદિ કારણે તે ઇન્દ્રિય જીવોનું, વસ્ત્રો માટે અનેક બેઇન્દ્રિય જીવોનું અને બીજા પણ અનેક શત કારણોથી તે અબુધ આવા અનેક ત્રસ-પ્રાણ જીવોની હિંસા કરે છે. આ ઘણા એકેન્દ્રિય જીવોનું, જે ત્રસ કે અન્યના આશ્રયે રહેલા હોય તેના સૂક્ષ્મ શરીરનો તે હીન બુદ્ધિવાળા. અજ્ઞાની જીવો સમારંભ-ઘાત કરે છે. આ પ્રાણીઓ અત્રાણ, અશરણ, અનાથ, અબાંધવ, કર્મબેડીથી બદ્ધ હોય છે. અકુશલ પરિણામવાળા, મંદબુદ્ધિ લોકો-આ પૃથ્વીકાય તથા પૃથ્વી આશ્રિત પ્રાણીને જાણતા નથી. તે જ રીતે તેઓ, જલંકાયિક-જલગત, અગ્નિ-વાયુ-વનસ્પતિ કે તેની નિશ્રામાં રહેલ જીવોને જાણતા નથી. - આ પૃથ્વી આદિ આશ્રયે રહેલ જીવો, તે પૃથ્વી આદિમય હોય છે, તેનો જ આહાર કરે છે. તત્પરિણત વર્ણગંધ-રસ-સ્પર્શ-શરીરરૂપ હોય છે. તેઓ આંખથી દેખાતા કે ન દેખાતા હોય, એવા અસંખ્ય ત્રસકાયિક જીવો અને અનંત સૂક્ષ્મ, બાદર, પ્રત્યેક અને સાધારણ શરીરી સ્થાવરકાયોની જાણતા-અજાણતા હિંસા કરે છે. કયા વિવિધ કારણોથી તે જીવોને હણે છે ? તે જણાવે છે કૃષિ, પુષ્કરિણી, વાવડી, ક્યારી, કૂવા, સરોવર, તળાવ, ચિત્તિ, વેદિકા, ખાઈ, બગીચા, વિહાર, સ્તૂપ, પ્રાકાર, દ્વાર, ગોપુર, અટારી, ચરિકા, પુલ, સંક્રમ, પ્રાસાદ, વિકલ્પ, ભવન, ગૃહ, ઝૂંપડી, લયન, દુકાન, ચૈત્ય, દેવકુલ, ચિત્રસભા, પરબ, આયતન, આવસથ, ભૂમિગૃહ, મંડપ આદિ માટે તથા ભાજન, ભાંડ, ઉપકરણ આદિને માટે તે મંદબુદ્ધિકો પૃથ્વીકાયની હિંસા કરે છે. સ્નાન, પાન, ભોજન, વસ્ત્ર ધોવા, શૌચાદિ માટે અમુકાય જીવોની હિંસા કરે છે. પચન-પાચન, સળગાવવું, પ્રકાશ કરવો તે માટે અગ્નિકાય જીવોની હિંસા કરે છે. સૂર્ય, વીંઝણો, તાલવૃંત, મયુરપંખ, હથેળી, મુખ, શાકપત્ર, વસ્ત્રાદિથી વાયુકાયના જીવોની હિંસા કરે છે. ઘર, પરિવાર, ભસ્ય, ભોજન, શયન, આસન, ફલક, મુસલ, ઓખલી, તત-વિતત-આતોદ્ય, વહન-વાહન, મંડપ, વિવિધ ભવન, તોરણ, વિડંબ, દેવકુલ, જાલક, અદ્ધચંદ્ર, નિસ્પૃહક, ચંદ્રશાળા, અટારી, વેદી, નિઃસરણી, ચંગેરી, ખૂંટી, સ્તંભ, સભાગાર, પરબ, આવસથ, મઠ, ગંધ, માલા, વિલેપન, વસ્ત્ર, યુગ, હળ, મતિક, કુલિક, ચંદન, શિબિકા, રથ, શકટ, યાન, યુગ્ય, ચરિકા, અટ્ટાલિકા, પરિઘ, ફાટક, આગળીયો, અરહટ, શૂબી, લાકડી, મુકુંઢી, શતક્ની, ઘણા પ્રહરણ, આવરણ, ઉપકરણ બીજા આવા અનેકશત કારણોથી વનસ્પતિકાયના જીવોની હિંસા કરે છે. જે શક્તિમાન કે શક્તિહીન છે, તે દઢમૂઢ, દારુણ મતિવાળા જીવો સત્વહીન એવા પૃથ્વીકાય આદિ જીવોની હિંસા કરે છે. તે મંદબુદ્ધિ, ક્રોધ-માન-માયા-લોભ-હાસ્ય-રતિ-અરતિ-શોક-વેદનાં અનુષ્ઠાનના અર્થી, જીવના માટે, કામ માટે - અર્થ માટે-ધર્મ માટે માટે; સ્વવશ કે પરવશ થઈને પ્રયોજનથી કે પ્રયોજન વિના ત્રસ, સ્થાવરની. હિંસા કરે છે. આવી હિંસા કરનાર મંદબુદ્ધિ છે. તેઓ સ્વવશ, પરવશ કે બંને રીતે હણે છે. પ્રયોજનથી, પ્રયોજન વિના કે બંને રીતે હણે છે. હાસ્ય, વૈર, રતિ કે ત્રણે કારણે હણે છે. ક્રોધ-લુબ્ધ-મુગ્ધ થઈ કે ત્રણે કારણે હણે છે. અર્થ-ધર્મ-કામથી કે આ ત્રણે કારણે હણે છે. સૂત્ર-૮ અધૂરું.... તે હિંસક પ્રાણી કોણ છે? જે તે શૌકરિક, મત્સ્યબંધક, શાનિક, વ્યાધ, ક્રૂરકર્મી, વાગરિકો, દ્વીપિક; જેઓ મૃગ આદિને મારવા માટે બંધન પ્રયોગ, આદિ ઉપાય કરનાર, માછલી પકડવા માટે તપ્ર, ગલ, જાલ, વીરલક, લોહજાલ, દર્ભ, કૂટપાશ આદિ હાથમાં લઈને ફરનારા હરિકેશ, શાનિક, બાજપક્ષી તથા જાલને હાથમાં રાખનાર, વનચર, મધમાખીનો ઘાત કરનાર, પોતઘાતમાં લુબ્ધક, મૃગના આકર્ષવા મૃગ પાળનારા, સરોવર-દ્રહ-વાપી-તળાવ-પલ્લવને ખાલી કરાવનારા તથા મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(પ્રશ્નવ્યાકરણ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 8