Book Title: Agam 10 Prashna Vyakraan Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 10, અંગસૂત્ર 10, પ્રશ્નવ્યાકરણ સંતુષ્ટી અનુભવતા નથી. - આ દેવો અતિ તીવ્રલોભથી અભિભૂત સંજ્ઞાવાળા છે, તેથી વર્ષધર પર્વતો, ઇષકાર પર્વતો,વૃત્ત પર્વત, કુંડલ, રુચકવર, માનુષોત્તર-પર્વતો તથા કાલોદધિ સમુદ્ર, લવણસમુદ્ર, નદીઓ, હૃહપતિ, રતિકર, દધિમુખ, અવપાત, ઉત્પાત, કંચન, ચિત્ર, વિચિત્ર, યમકવર, શિખરી–પર્વતો અને કૂટવાસી આદિમાં રહેનાર દેવો પણ પરિગ્રહથી સંતોષ પામતા નથી. તો તે પરિગ્રહથી બીજા પ્રાણીઓ કઈરીતે તૃપ્ત થઇ શકે? વક્ષસ્કાર પર્વતોથી સુવિભક્ત દેવકુરુ, ઉતરકુરુ આડી અકર્મભૂમિમાં અને કર્મભૂમિમાં જે કોઈ મનુષ્ય નિવાસ કરે છે, જેમ કે- ચાતુરંત ચક્રવર્તી, વાસુદેવ, બલદેવ, માંડલીક, ઇશ્વર, તલવર, સેનાપતિ, ઇભ્ય, શ્રેષ્ઠી, રાષ્ટ્રિક, પુરોહિત, કુમારો, દંડનાયક, માડંબિક, સાર્થવાહ, કૌટુંબિક, અમાત્ય, આ બધા અને તે સિવાયના મનુષ્યો. પરિગ્રહ સંચય કરે છે. આ પરિગ્રહ અનંત, અશરણ, દુરંત, અધ્રુવ, અનિત્ય, અશાશ્વત અને પાપકર્મનું મૂળ છે, જ્ઞાનીજન માટે ત્યાજ્ય છે, વિનાશનું મૂળ છે, ઘણા વધ-બંધન-કલેશનું કારણ છે, અનંત સંકલેશનું કારણ છે. આ રીતે તે દેવો. ધન-કનક-રત્ન આદિનો સંચય કરતા, લોભગ્રસ્ત થઈ, સમસ્ત પ્રકારના દુઃખોના સ્થાન એવા આ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે. પરિગ્રહને માટે ઘણા લોકો સેંકડો શિલ્પો, શિક્ષા, નિપુણતા ઉત્પન્ન કરનારી લેખ આદિ શકુનિરત પર્યન્તની, ગણિતપ્રધાન બોંતેર કળાઓ તથા રતિ ઉત્પાદક 64 મહિલાગુણોને શીખે છે. અસિ-મસિ-કૃષિ-વાણિજ્યવ્યવહારની શિક્ષા લે છે. અર્થશાસ્ત્ર, ધનુર્વેદ, વિવિધ વશીકરણાદિ યોગની શિક્ષા લે છે. આ રીતે પરિગ્રહના સેંકડો ઉપાયોમાં પ્રવૃત્તિ કરતા મનુષ્ય જીવનપર્યન્ત નાચતા રહે છે. તે મંદબુદ્ધિ પરિગ્રહનો સંચય કરે છે. તેઓ પરિગ્રહને માટે પ્રાણવધ કરવા પ્રવૃત્ત રહે છે. જૂઠ-નિકૃતિ-સાતિ સંપ્રયોગ, પરદ્રવ્યમાં લાલચુ, સ્વપર સ્ત્રીના ગમન અને આસેવનમાં શરીર-મદનો ખેદ પામે છે –કલહ, લંડન, વૈર કરે છે. અપમાન-યાતના સહન કરે છે. ઇચ્છા, મહેચ્છારૂપી તૃષાથી નિરંતર તરસ્યા રહે છે. તૃષ્ણા-ગૃદ્ધિ-લોભમાં ગ્રસ્ત, અત્રાણ-અનિગ્રહ થઈ ક્રોધમાન-માયા-લોભને સેવે છે. આ અકીર્તનીય પરિગ્રહમાં જ નિયમથી શલ્ય, દંડ, ગારવ, કષાય અને સંજ્ઞા હોય છે. કામગુણ, આશ્રવ, ઇન્દ્રિય, વેશ્યા, સ્વજન-સંપ્રયોગ થાય છે. અનંત સચિત્ત-અચિત્ત-મિશ્ર દ્રવ્યોના ગ્રહણની ઇચ્છા કરે છે. દેવ-મનુષ્ય-અસુર સહિત આ લોકમાં જિનવરોએ લોભ-પરિગ્રહ કહે છે. સર્વલોકમાં સર્વજીવોને પરિગ્રહ સમાન અન્ય કોઈ પાશ-ફંદો કે બંધન નથી. 24. પરિગ્રહાસક્ત-પરલોકમાં નાશ પામે છે, અજ્ઞાન અંધકારમાં પ્રવેશે છે. મહામોહ મોહિતમતિ, તમિસા અંધકાર, લોભમાં વશ થઈને ત્ર-સ્થાવર, સૂક્ષ્મ-બાદર, પર્યાપ્ત-અપર્યાપ્તમાં યાવત્ ચતુર્ગતિક સંસારમાં. ભ્રમણ કરે છે. આ તે પરિગ્રહનો ઇહલૌકીક-પરલૌકીક ફળવિપાક છે. અલ્પસંખ, ઘણું દુઃખ, મહાભય, અતિ પ્રગાઢ કર્મરજ, દારુણ, કર્કશ, અશાતાથી હજારો વર્ષે પણ મુક્ત થતા નથી. તેને ભોગવ્યા વિના મોક્ષ ન થાય. આ પ્રમાણે જ્ઞાતકુળ નંદન, મહાત્મા, જિન, વીરવર નામધેયે પરિગ્રહનો ફળવિપાક કહ્યો છે. વિવિધ પ્રકારના ચંદ્રકાંતાદિ મણિ, સુવર્ણ, કર્કતનાદી યાવત્ આ મોક્ષરૂપ મુક્તિમાર્ગની અર્ગલારૂપ, આ પરિગ્રહ, પાંચમું અધર્મદ્વાર છે ના. આશ્રયદ્વાર અધ્યયન-૫ નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ ગુજરાતી અનુવાદ પૂર્ણ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(પ્રશ્નવ્યાકરણ)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 31
