Aashirwad 1969 06 Varsh 03 Ank 08

Author(s): M J Gordhandas, Kanaiyalal Dave
Publisher: Aashirwad Prakashan

Page 6

આશીર્વાદ
૪]
જ રહે ને? ઠંડા પ્રદેશમાં રહેતા હેાય તેએ આપ્યા દિવસ ગરમ કેટ પહેરીને ફ્પણ ગરમ પ્રદેશમાં રહેનારા કાંઈ એમ કરી શકે? તેઓ તે બહુ ગરમી હાય તેા ઉધાડાયે કરે. એવી જ રીતે ઉગમણે પગે લાગવાની કે આથમણે પગે લાગવાની રૂઢિ તા જે તે સમાજમાં ત્યારની પરિસ્થિતિ અને લેાકમાન્યતા પ્રમાણે ચાલુ થઈ. પણ તેને માટે તે કાંઈ ઝધડા થતા હશે? આવી બાબતેા 'નાટે લડનારા એ વાત ભૂલી જાય છે કે એમ કરીને તેએ ધર્મને સાચવવાને બદલે ધર્મના જ દ્રોહ કરે છે, નાશ કરે છે. ગુરુના એ બુઝુ ચેલા
એક ગુરુ હતા. એમને એ ચેલા. એક દિવસ અને ચેન્ના ગુરુના પગ દાબ॰. ખેડા. ખન્નેએ ગુરુના એક એક પગ લીધેા. ત્યાં વાતવાતમાં એઉલડી પડયા. અને પછી તેા ઉશ્કેર્ટ વચ્ચે 1મ બન્નેએ સામેવાળા પાસે જે પમ હતા તેને મારા માંડ્યુ. આ પેલાના પગને મારે અને પેલા આના પગને મારે. પણ ખેઉ એટલુ' ભૂલી ગયા કે આ એક પગ છેવટે તેા પેાતાના ગુરુના જ છે, અને પાતે પ્રુરુની સેવા કરવા ખેડા છે. પણ એમની અંદરાચ્ય દર ની મારામારીમાં વાગે છે ગુરુના જ પગને !
આપણે બધા આ થ મુહુ ચેલાએ જેવા છીએ. કરવા ખેઠા છીએ ધર્મની સેવા. પણ અંદરઅંદર ઝધડામાં પડી જઈ તે એ ધર્મને જ ટ્રૂપે। દઈ એ છીએ. આજ સુધી ધ ંતે નામે આવા અધમ બહુ ચાલ્યા છે. પણ ખરુ જોતાં ધર્મ એટલે તે સદાચાર. સદાચાર એ જ ધર્મનું પ્રાણતત્ત્વ છે. કાઈ પણ પ્રાણીને કાઈ પણ જાતનું દુ:ખ મારા આચરણુથી ન થાય એવું ચિંતન જો દરેક માણસ કરે તેા તેનાથી અધમનું આચરણ થઈ જ ન શકે. સદાચારના ધ ગેાખવા પડતા નથ; એ તેા આપે।આપ આચરણ થાય છે. પરંતુ આ ણે તે। આટલા આટલા મહાપુરુષા થઈ ગયા, એમણે માટલું આટલું ધનુ
[ જૂન ૧૯૬૯ આચરણ કર્યું, એ બધાનું જીવન કેટલું બધું ઉચ્ચ હતું, વગેરે વગેરે લખેલું વાંચીએ છીએ અને ગે ખીએ છીએ. એ બધું આપણા જીવનમાં કૅમ આચરવુ એની કળા આપણી પાસે આવી નથી, આપણે તે વિશે ચિંતવન જ કરતા નથી. સદાચારી બનવા માટે પવિત્ર માતાપિતાના હાથ નીચેના ઉછેર અને સાંત પુરુષોના સમાગમ જરૂરી છે. ધર્મને નામે જે બધા ઝઘડા થાય છે તે સદાયારી વચ્ચે નથી થતા, પણ આવા ગેાખનારાઓ વચ્ચે અને બાહ્ય ક્રિયાકડિાનું ટણુ કરનારાઓ વચ્ચે થાય છે. તેમાંથી લેશ જન્મે છે.
ન
કલેશ પાંચ પ્રકારના છે: અવિદ્યા, અસ્મિતા, રાગ, દ્વેષ, અને અભિનિવેશ. અવિદ્યા એટલે વિષયનું પૂરું જ્ઞાન ન હેાવું. એમાંથી અસ્મિતા—હું જ મેટા છું એવું થાય. તેમાંથી રાગ દ્વેષ જન્મે, એટલે અભિનિવેશ થાય. તેને લીધે ક્લેશ ઊભા થાય. સ્યાદ્વાદની દૃષ્ટિ
આ કલેશને સ્યાદ્વાદ બહુ સારી રીતે દૂર કરે છે. ૧૦ રૂપિયા કમાનાર ૧૦૦ રૂપિયા કમાનાર કરતાં ગરીબ છે, અને એક રૂપિયા કમાનાર કરતાં ધનવાન છે. એટલે એ ધનવાન પણ છે અને ગરીબ પણ છે. જુદી જુદી દૃષ્ટિએ આા બેઉ વાત સાચી છે. એક ઝાડને દૂરથી જોનારા ઝાડ ગેાળ છે એમ કહે. પણ પાસે જઈ તે જોનારા ઝાડ ઊંચુંનીચું છે અને એને પાંદડાં-ડાળી વગેરે છે એમ કહેરો. બન્નેની વાતે પાતપેાતાના દષ્ટિકાથી સાચી છે એવુ` સ્યાદ્વાદ માને છે. એક માણસે ચેારી કરી તે એણે ચેરી શા માટે કરી, એમ સ્યાદ્વાદી વિચારશે અને એને માફ કરશે. આને લીધે રાગદ્વેષ થશે નહીં. બધાંયને વેઠવાં હાય ત્યારે તિતિક્ષાની શક્તિ હાવી જોઈ એ. સામાના અપરાધા સહન કરવા અને માફ કરવાના ગુણ હાવા જોઇ એ. કંકાસને મટાડવાના આ ઉપાયા છે. સામાની જગ્યાએ હું હે। તા કેવા ન્યાય કરું એવી જો આત્મદૃષ્ટિ હાય તેા કલેશ ન થાય.
વિશ્વના નિયમ અથવા કુદરતના કાયદાએથી વિપરીત રીતે ચાલનાર તાત્કાલિક પેાતાને લાભ મેળવતા કે સુખી થતા જુએ, પણ પરિણામમાં તેને દુઃખ અને પતન જ પ્રાપ્ત થાય છે.