________________
૩૦ ]
આશીવાદ ,
1 જૂન ૧૯૬૯ ગઈ હતી. એટલે બાએ મારા સામું ડોળા કાઢતાં
વાત આમ બની હતી. કહ્યું, “ખબરદાર વદન, મારી ઈંગીની બાબતમાં
સમજ નામની શૃંગારિકાની એક ખાસ તારે વચ્ચે ન પડવું. હવે એ આપણું ઘરનું માણસ નોકરડી હતી. શૃંગારિકાનું તમામ કામકાજ દશનથી તે પહેલાની જેમ કાવે તેમ ટોક ટોક કરે છે! અગિયાર વર્ષની આ ચપળ નોકર છે કરી કરે. બિચારી છોકરીને પોતાનું ગઠનું પણ પહેરવા-ઓઢવા શૃંગારિકાના ખંડને સાફસૂફ રાખવો, તેનાં કપડાં દેતા નથી, તે પછી મારો દેહ ઢળી પડ્યા પછી ગોઠવવાં વગેરે બધું કામ તેને માથે. તેને સાલે સરખોયે નહિ લે !'
આ સમજુની માતા–ચંચળ અમારી પડખેના એ વખતે મારા પર બાને એવો મિજાજ બંગલામાં ઘણું વખતથી નોકર બાઈ તરીકે વફાબગડ્યો હતો કે મિયાંની મીંદડી માફક હું ચૂપ દારીથી કામ કરતી હતી. એટલે જ તેની દીકરી થઈ ગયો. ત્યારથી શૃંગારિકાને શૃંગારશેખ વધતો સમજુને અમે અમારે ત્યાં રાખી દીધેલી. જ ચાલ્યો.. એ પ્રસ ગથી મેં તેની સાથે બોલવાનું સમજુની એક વખત દાનત બગડેલી. બીજુ જ બંધ કરી દીધું, અબલા લીધા.
તો નાના છોકરાનું શું ગજુ, પરંતુ શું વારિકાની . એ પછી તો હું વધુ અભ્યાસાર્થે અમેરિકા ચાર-પાંચ આનાની કચકડાની અંબાડામાં ખોસવાની ગયો અને પૂરાં ચાર વર્ષે પાછો ફર્યો. મને મુંબઈના
ચાપ તે ચોરી ગયેલી. અને તે પકડાઈ પણ ગયેલી. બારા સુધી શૃંગારિકા મૂકવા આવી હતી, જે કે
આ બનાવનો હું સાક્ષી હતો. સમજુની બા–ચંચળે તેને શૃંગારભપકે મને ગમતું ન હોવાથી મેં તેની ધૂળ કાઢી નાખેલી; શૃંગારિકા તેના પર બહુ એ વખતે તેના સામુએ ખાસ જોયું નહોતું એ ઊડેલી; ત્યારે ઘરનાં સૌ શૃંગારિકાનો પક્ષ લઈ મને બરાબર યાદ છે-માત્ર લેકલાજે તેની સાથે સમજુને વઢવા લાગ્યાં. પરંતુ હું જ એક એ બધાંની તૂટતૂટક “આવજે, જજે' શબ્દ બોલ્યો હતો વિરુદ્ધ જઈ બોલેલોઃ “શૃંગારિકાબહેનને ઓટલો બધો એટલું જ.
ઠાઠઠઠેરો જોઈએ, તો તેની નોકરડીને નાની સરખી પરંતુ જ્યારે અમેરિકાથી પાછો ફર્યો ત્યારે
ચાંપ પણ ન જોઈએ ! એ તો હજુ નાનું છોકરું મારું પહેલું જ ધ્યાન શૃંગારિકાએ જ ખેંચ્યું.
છે. કરાંઓ તો નકલિયાં હોય છે. બીજાનું હવે એ પહેલાંની શૃંગારિકા જ નહતી-હવે
જોઈને એ શીખે છે. તેમાં તેને શું વાંક?'
વગેરે, વગેરે. એ સાદાઈની મૂતિ બની ગઈ હતી–બીજી જાણે મીરાંબાઈ જોઈ લ્યો. બધાંને મૂકી સૌ પહેલાં મેં
આથી મારા પર બધાં ખૂબ ચિડાયેલાં, માત્ર
શૃંગારિકા સિવાય. તે એ વખતે મારા કથનમાં તેના જ હાથ પકડ્યો ને પૂછયું : 'કેમ શું ગી,
- કાંઈક વિચાર કરતી થઈ ગઈ હતી. સારી સાજી છે ને?”
એ પછી માંડવાળ થઈ સમજુએ પિતાને જવાબમાં શૃંગારિકા હતી. આ વખતે મને
ગુનો કબૂલ કરી લીધો અને હવે ફરીથી તે ગુનો એનું હસવું પણ સાવ સ્વાભાવિક અને ખૂબ જ એના હાથે કદી નહીં થાય એવી ખાતરી આપવાથી સુંદર લાગ્યું.
તેની નોકરી ચાલુ રાખવામાં આવી. પરંતુ શુંમારિકામાં આવો એકાએક ફેરફાર શાથી આવી પડવો એ મારે મન એક જબરદસ્ત મારા અમેરિકા ગયા પછી બીજે વર્ષે એક કોયડો હતો.
ગજબનાક બનાવ ઘરમાં બની ગયો. પાછળથી એ આખી વાત શૃંગારિકા પોતાના ખંડમાં સવા લાખ રૂપિયા જેટલા કનેથી કઢાવી.
કીમતી હીરાના કાપ કાઢી શૃંગારિકા બાથરૂમમાં માણસ જગતમાંથી જેટલા પદાર્થો વાપરે છે, ભગવે છે, તે પદાર્થો જેટલા શ્રમથી ઉત્પન્ન થયા હોય તેટલે શ્રમ એ જગત માટે ન કરે તો તે જગતને ચેર છે, જગતને દેવાદાર છે.
