________________
આપણા પારસી ભાઈ
પારસી આપણા દેશમાં ૧૨૫૦ જેટલાં વર્ષથી રહે છે, ખાસ કરીને દક્ષિણ ગુજરાતની પ્રજા સાથે. આમ હોવા છતાં આપણા જેવા બિનપારસીએ આ બાહોશ પ્રજાના ધર્મો વિષે, ધર્મપુસ્તકા વિષે, તેમની રહેણીકરણી તથા રીતિરવાજો અને ધાર્મિક માન્યતાઓ િષે કેટલુ ઓછું જાણીએ છીએ !
તેર સદી પહેલાં લાખા પારસીઓએ પેાતાના ધર્મને વળગી રહીને ઇસ્લામ સ્વીકારવાને સ્પષ્ટ ઇન્કાર કર્યાં હતા. તેમાંથી ત્રણા લાખા કતલ થઈ થઈ ગયા, થાડા હજારા ઈરાનીએ જળમાર્ગે અને ભૂમિમાગે દુદ દેશમાં આવ્યા હશે. તેમાંથી જે થાડા માસા હિંદ દેશના પશ્ચિમ કિનારા પર ઊતર્યાં હતા, તેઓ અને તેમનાં ફરજંદ પારસી કહેવાય છે, ખીજા કેટલાક જે ઉત્તર હિંદમાં ગયા, તે હિંદુ સમાજમાં સેળભેળ થઈ ગયા હશે. સંજાણુમાં પરાનીએ ૭૧૬ કે ૭૭૫, સંવતમાં ઊતર્યાં હશે એવી માન્યતા છે.
સને ૧૯૪૭–'૪૮માં ૭૦ થી ૮૦ લાખ હિંદુ ર્વાિસતા પાકિસ્તાનમાંથી હિંદમાં આવ્યા હતા. લગભગ વીસ વર્ષ થયાં છતાં તે આ દેશમાં બરાબર ગાઠવાઈ ગયા નથી. તેમને વસાવવા માટે હિં'દી સરકાર દર વર્ષે કરે! રૂપિયા ખર્ચે છે. ઈરાનના આ સાહસિક અને શરવીર લેાકેા વગર મદદે આપણા દેશમાં પરસેવા રેડીને આબાદ થઇ ગયા હતા.
દરેક હિંદીએ આ પારસીએ નાં વીતકાના ઇતિહાસ, તેમના ધર્મ અને નીતિશાસ્ત્ર, તેમના ગુણઅવગુણા વિશે જાણવું જ જોઈએ. એ માહિતી આ લેખમાં ટૂંકામાં આપી છે.
પારસીઓના ઇતિહાસ
આજે જે દેશ ઈરાન કહેવાય છે (એ શબ્દ “ આય` 'માંથી ઉત્પન્ન થયા હતા એવી માન્યતા છે) તે પાસ અથવા ફ્રાસ' પણ કહેવાતા હતા અને તે દેશના વતનીઓ પારસી અને યુરૂપમાં પર્શિયન કહેવાતા હતા.
ઈરાનના ઋતિહાસ ઘણા જૂના અને લાંમા છે.
ડૉ. સુમન્ત મહેતા કહેવાય છે કે પેશ દ વશના રાજાએ ઈ. સ. પૂર્વે ૧૩૦૦-૧૦૦૦ વૃ પહેલાંના ડાય. મનુષ્યના કૃતિહાસમાં હમેશાં રડી ને પતી આવ્યા કરે છે.
એક વખત ભાતું રાજ્ય હૅક ગ્રીસથી હિંદ દેશ સુધી પહોંચ્યું. પણ ગ્રીક લડવૈયા એલેકઝાંડરે તેમને હરાવ્યા !. છેલ્લા વંશ સાસાનીયને (ઈ. સ. ૨૨૬) ગુ અરદેશર, શાપુર અને નૌશીરવાન જેવા મહાન રાજાએ પેદા કર્યા હતા. એ વંશનાં છેલ્લાં ૭પ માં રાજા તેમ જ પ્રજા શિથિય બની ગયા
સ્લામના નાકે ધર્મના પ્રચાર તથા વિજય કરવા માટે આરએ ૬૩૩માં હુમલા કરવા માંડ્યા અને ઈ. સ. ૬૪૧માં તેમણે ઈરાન તી લીધું. છેલ્લા ઈરાની રા યઝદે તેમાં માર્યાં ગયા. ખારખાએ ઇ નીને સુરિલમ બનાવ્યા, જે પેાતાના ધર્મને ચુપ રીતે વળગી રહ્યા તેમને કતલ કર્યાં, તેમનાં ધમ પુસ્તકાની હાળા કરી, તેમનાં ધસ્થાને જમીન ત કર્યાં, અને આજે ઈરાનમાં ભાગ્યે ૮૦૦ જથ ની પારસીએ જીવે છે.
આ ઈરાનીની પાસેથી જમીન ખૂંચવી લીધી છે. કાઈ પણ કર સારા ધંધા કરી શકતા નથી અને તેમની સ્થિતિ દક્ષિણ હિંદના અસ્પૃશ્ય અથવા આજે જે હરિજન ડેવાય છે તેમના જેવી ગરીબ, દયાજનક, ક ંગાલ, ફુ.ડાયલી પંજા જેવી મની ગઈ છે.
આ હારેલા ઈનીઓમાંથી કેટલાક (૩) પગરસ્તે સિ પ્રદેશમાં પહેલુંર ઉત્તર હિંદનાં જુદાં જુદાં ગામામાં વસ્યા હત! અને છેવટે હિંદુમાં ભળી ગયા હરો. (૨) ખીજા કાક દરિયાભાગે હિંદના પશ્ચિમ દરિયાકાંઠા પર જઈ ! વસ્યા હશે એવુ અનુમાન કરાય છે, પણ એક માટે ભાગ ઈરાનમાં પહાડી મુક ખારાસાનમાં!શરે સ વર્ષ સુધી સંતાઈ રહીને પેાતાના ધર્મ પાલન કરતા હતા. કાઈ સારી ત રોધીને આ ત્રીજા વના ઈરાનીએ વહાણામાં ખેસીને હિંદ દેશમાં આવ્યા. કેટલાં વહાણા ડૂબી યાં હશે તે ઇતિહાસ જાણતા
જેમ પુષ્પમાં સુવાસ, સૌન્દર્ય અને પાંખડીએ-ત્રણે સાથે હૈ ય છે, તેમ જ્ઞાન, ભક્તિ અને કમ ત્રણે મળવાથી જીવન અને છે.
