Book Title: Prachin Jain Lekh Sangraha Part 1
Author(s): Jinvijay
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009685/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RST - CELL zreya jIrNoddhAra -: saMyojaka :zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra zA. vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavanA hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005. mo. 94265 85904 (o.) 079-22132543 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "aho zrutajJAnama" graMtha jIrNodhdhAra 117 prAcina jaina lekha saMgraha bhAga-- : dravya sahAyaka : pUjya AgamoddhAraka AnaMdasAgarasUrijI ma.sA.nA samudAyanA pU. sAdhvIjI zrI niraMjanAzrIjI ma.sA.nA ziSyA pU. sAdhvIjI zrI pramuditAzrIjI ma.sA.nA ziSyA pU. sAdhvIjI zrI prazamitAzrIjI ma.sA. tathA pU. sAdhvIjI zrI maharSitAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI zA suzIlAbena mohanalAla zrAvikA upAzraya, sAbaramatInA jJAnakhAtAnI upajamAMthI saMyojaka zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra zA. vamaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 saMvata 2067 I.sa. 2011 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Aho Shrut Gyanam" Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2065 (I. 2009) seTa naM-1 kramAMka pustakanuM nAma kartA-TIkAkA-saMpAdaka 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 zrI naMdIsUtra avacUrI zrI uttarAdhyayana sUtra cUrNI zrI arhadgItA - bhagavadgItA zrI arhaccUDAmaNi sArasaTIkaH zrI yUkti prakAzasUtraM zrI mAnatuGgazAstram aparAjita pRcchA zilpa smRti vAstu vidyAyAm zilparatnambhAga-1 zilparatnambhAga - 2 prAsAdatilaka kAzyazilpam prAsAdamaJjarI rAjavallabha yAne zilpazAstra zilpadIpaka vAstusAra parNava uttarArdha jinaprAsAdamArtaNDa jaina graMthAvalI hIrakalaza jainajyotiSa nyAyapravezaH bhAga - 1 dIpArNava pUrvArdha anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-1 anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga 2 prAkRta vyAkaraNa bhASAMtara saha tattpopaplavasiMhaH zaktivAdAdarzaH pU. vikramasUrijIma. sA. pU. jinadAsagaNicUrNIkAra pU. meghavijayajI gaNima. sA. pU. bhadrabAhusvAmIma. sA. pU. padmasAgarajI gaNima. sA. pU. mAnatuMgavijayajIma. sA. zrI bI. bhaTTAcArya zrI naMdalAla cunilAlasomapurA | zrIkumAra ke. sabhAtsavazAstrI zrIkumAra ke. sabhAtsavazAstrI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI vinAyaka gaNeza ApaTe zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI nArAyaNa bhAratIgoMsAI zrI gaMgAdharajI praNIta zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI naMdalAla cunIlAlasomapurA zrI jaina zvetAmbarakonphransa zrI himmatarAmamahAzaMkara jAnI zrI AnaMdazaMkara bI. dhruva zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI pU. municaMdrasUrijIma. sA. zrI eca. Ara. kApaDIA zrI becaradAsa jIvarAjadozI zrI jayarAzI bhaTTa bI. bhaTTAcArya zrI sudarzanAcArya zAstrI pRSTha 238 286 84 18 48 54 810 850 322 280 162 302 156 352 120 88 110 498 502 454 226 640 452 500 454 188 214 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 kSIrArNava vedhavAstu prabhAkara zilparatnAkara prAsAda maMDana zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya? zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAyara zrI siddhama bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya3 (1) zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya (2) (3) zrI siddhama bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya 5 vAstunighaMTu tilakamannarI bhAga-1 tilakamannarI bhAga-2 tilakamannarI bhAga-3 saptasanmAna mahAkAvyam saptabhaGImimAMsA nyAyAvatAra vyutpattivAda guDhArthatattvAloka sAmAnyaniyukti guDhArthatattvAloka saptabhaGInayapradIpa bAlabodhinIvivRttiH vyutpattivAda zAstrArthakalA TIkA nayopadeza bhAga-1 tarakiNItaraNI nayopadeza bhAga-2 tarakiNItaraNI nyAyasamuccaya syAdyArthaprakAzaH dina zuddhi prakaraNa bRhad dhAraNA yaMtra jyotirmahodaya zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI zrI narmadAzaMkara zAstrI paM. bhagavAnadAsa jaina pU. lAvaNyasUrijIma. sA. pU. bhAvabyasUrinIma.sA. pU. bhAvanyasUrinIma.sA. pU. lAvaNyasUrijIma. sA. pU. bhAvabyasUrinIma.sA. prabhAzaMkara oghaDabhAI somapurA pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. vijayaamRtasUrizvarajI pU. paM. zivAnandavijayajI satiSacaMdra vidyAbhUSaNa zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) pU. lAvaNyasUrijI zrIveNImAdhava zAstrI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. darzanavijayajI pU. darzanavijayajI saM. pU. akSayavijayajI 414 192 824 288 520 578 278 252 324 302 196 190 202 480 228 60 218 190 138 296 210 274 286 216 532 113 112 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2066 (I. 2010)- seTa naM-2 bhASA kartA-TIkAkAsaMpAdaka pustakanuM nAma saM saM krama 055 zrI siddhahema bRhadvRtti bRhadnyAsa adhyAya - 6 056 vividha tIrtha kalpa 057 bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhanakaLA 058 | siddhAntalakSaNagUDhArtha tattvalokaH 059 | vyApti paJcaka vivRtti TIkA jaina saMgIta rAgamALA 064 | viveka vilAsa 065 | paJcazatI prabodha prabaMdha 066 sanmatitattvasopAnam 067 upadezamAlA doghaTTI TIkA gurjarAnuvAda 068 | moharAjAparAjayam 069 | kriyA 070 kAlikAcAryakathAsaMgraha 071 sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA 060 061 caturviMzatIprabandha (prabaMdha koza ) 062 vyutpattivAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya saM 063 | candraprabhA makaumudI saM 072 janmasamudrajAtaka 073 | meghamahodaya varSaprabodha 074 075 zubha. saM saM jaina sAmudrikanAM pAMca graMtho jaina citra kalpadruma bhAga-1 gu. saM 4.4.9 saM/gu. saM saM pU. lAvaNyasUrijIma. sA. pU. jinavijayajI ma. sA. zubha. gu4. pU. pUNyavijayajI ma. sA. zrI dharmadattasUri | zrI dharmadattasUri zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI zrI rasikalAla eca. kApaDIA | zrI sudarzanAcArya pU. meghavijayajI gaNi zrI dAmodara goviMdAcArya pU. mRgendravijayajI ma.sA. pU. labdhisUrijI ma.sA. pRSTha 296 160 164 202 48 306 322 668 516 268 456 420 zubha. pU. hemasAgarasUrijI ma. sA. saM pU. caturavijayajI ma.sA. saM/hiM zrI mohanalAla bAMThiyA saM/gu. zrI aMbAlAla premacaMda 406 saM. zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya 308 saM/ hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 128 saM/ haM zrI bhagavAnadAsa jaina 532 zrI himmatarAma mahAzaMkara jAna 376 zrI sArAbhAI navAba 374 638 192 428 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 076 | jana vine jaina citra kalpadruma bhAga-2 7 saMgIta nATya rUpAvalI 7 | bhAratanAM jaina tIrtho ane tenuM zilpa sthApatya 079 | zilpa citAmaNi bhAga-1 080 | bRhad zilpa zAstra bhAga-1 114 08 | bRhad zilpa zAstra bhAga-2 082 bRhad zilpa zAstra bhAga-3 083 AyurvedanA anubhUta prayogo bhAga-1 084 | kalyANa kAraka 085 | vizvanayana voza 086 | kathA ratna koza bhAga-1 087 kathA ratna koza bhAga-2 hastasagnIvanamAM | guja. | zrI sArAmAkuM navAva 238 | guja. | zrI vidyA saramA navAva 194 guja. | zrI sArAmArUM navAva 192 guja. | zrI manasuhAnAnna muvamana | 254 guja. | zrI gagannAtha maMvArIma 260 guja. | zrI nAganAtha maMvArama 238 guja. | zrI navInnAtha maMvArama 260 guja. | pU. varAntisAgaranI guja. | zrI vardhamAna pArzvanAtha zAstrI 910 saM./hiM zrI naMdalAla zarmA 436 guja. | zrI levalAsa navarAna kozI 336 | guja. | zrI levalAsa navarAna tozI | 230 saM. | pU. me vinayanI pU.savinayana, pU. puNyavijayajI | AcArya zrI vijayadarzanasUrijI 560 088 . 322 114 089 e%caturvizatikA 090 sammati taka mahArNavAvatArikA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra pRSTha 272 92 240 93 254 282 95 118 466 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra-saMvata 2067 (I. 2011) seTa naM.-3 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii|yh pustake vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama pustaka nAma kartA/TIkAkAra bhASA saMpAdaka/prakAzaka |91 syAdvAda ratnAkara bhAga-1 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA syAdavAda ratnAkara bhAga-2 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA syAdavAda ratnAkara bhAga-3 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA syAvAda ratnAkara bhAga-4 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA syAvAda ratnAkara bhAga-5 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 96 pavitra kalpasUtra puNyavijayajI saM./aM sArAbhAI navAba 97 samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-1 | bhojadevasaM . TI. gaNapati zAstrI samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-2 bhojadeva TI. gaNapati zAstrI 99 . | bhuvanadIpaka padmaprabhasUrijI saM. veMkaTeza presa | 100 | gAthAsahastrI samayasuMdarajI saM. sukhalAlajI bhAratIya prAcIna lipImAlA gaurIzaMkara ojhA hindI munzIrAma manohararAma 102 zabdaratnAkara sAdhusundarajI haragovindadAsa becaradAsa 103 | subodhavANI prakAza nyAyavijayajI saM./gu hemacaMdrAcArya jaina sabhA 104 laghu prabaMdha saMgraha jayaMta pI. ThAkara orIenTa isTI. baroDA 105 | jaina stotra saMcaya-1-2-3 mANikyasAgarasUrijI AgamoddhAraka sabhA 106 | sanmatitarka prakaraNa bhAga-1,2,3 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI sanmatitarka prakaraNa bhAga-4,5 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI 108 | nyAyasAra - nyAyatAtparyadIpikA satiSacaMdra vidyAbhUSaNa esiyATIka sosAyaTI 342 98 362 134 70 101 316 224 612 307 250 514 107 454 354 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 saM./hi 337 110 saM./hi 354 111 372 112 saM./hi saM./hi saM./hi 142 113 336 364 saM./gu saM./gu puraNacaMdra nAhara puraNacaMdra nAhara puraNacaMdra nAhara jinadattasUri jJAnabhaMDAra aravinda dhAmaNiyA yazovijayajI graMthamALA | yazovijayajI graMthamALA | nAhaTA bradharsa | jaina AtmAnaMda sabhA jaina AtmAnaMda sabhA | phArbasa gujarAtI sabhA phArbasa gujarAtI sabhA | phArbasa gujarAtI sabhA 218 116 656 122 jaina lekha saMgraha bhAga-1 puraNacaMdra nAhara jaina lekha saMgraha bhAga-2 puraNacaMdra nAhara jaina lekha saMgraha bhAga-3 puraNacaMdra nAhara | jaina dhAtu pratimA lekha bhAga-1 kAMtisAgarajI jaina pratimA lekha saMgraha daulatasiMha loDhA 114 rAdhanapura pratimA lekha saMdoha vizAlavijayajI prAcina lekha saMgraha-1 / vijayadharmasUrijI bIkAnera jaina lekha saMgraha agaracaMda nAhaTA 117 prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga-1 jinavijayajI 118 | prAcina jaina lekha saMgraha bhAga-2 jinavijayajI 119 | gujarAtanA aitihAsika lekho-1 girajAzaMkara zAstrI 120 gujarAtanA aitihAsika lekho-2 girajAzaMkara zAstrI gujarAtanA aitihAsika lekho-3 girajAzaMkara zAstrI oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. | pI. pITarasana 122 __ ina muMbaI sarkala-1 oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. | pI. pITarasana 123 ina muMbaI sarkala-4 oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. pI. pITarasana / ina muMbaI sarkala-5 kalekzana oNpha prAkRta enDa saMskRta pI. pITarasana __ inskrIpzansa | 126 | vijayadeva mAhAtmyam jinavijayajI 764 saM./hi saM./hi saM./hi saM./gu saM./gu saM./gu 404 404 121 540 raoNyala eziyATIka jarnala 274 raoNyala eziyATIka jarnala 41 124 400 aM. raoNyala eziyATIka jarnala bhAvanagara ArcIoNlaoNjIkala DipArTamenTa, bhAvanagara jaina satya saMzodhaka 125 320 148 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| (prathama bhAga) muni jinvijy| "Aho Shrut Gyanam" Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravartakakAntivijayajaina itihAsamAlA, caturtha puSpa / praaciinjainlekhsNgrh| prathama bhaag| (prAkRtalekhavibhAga.) saMgrAhaka ane sampAdaka muni jinavijaya / pATaNanivAsI zAha bhIkhAbhAI vasatAcaMda nI dravya sahAyarthI prakaTa kartAzrIjaina AtmAnanda sabhA bhAvanagara / / mUlpa vIra saMvat 2444) vikramAda 1973. ( ATha AnA. "Aho Shrut Gyanam" Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakagAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsa, sekreTarI zrIjaina AtmAnanda sabhA, bhAvanagara. mudraka-- choTAlAla lAlabhAI paTela, menejara lakSmIvilAsa presa, bhAUkALenI gallI. vaDodarA. { tArIkha 30, oNgaSTa, 1917.) "Aho Shrut Gyanam" Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA. upodghAta 1 prAraMbha. .... 2 mahattvanAM aitihAsika sAdhano. 3 sthAna paricaya. .... 4 guphAo saMbaMdhI hakIkata. 5 jaina guphAo. .... .... 6 prasiddha guphAo ane temano itihAsa. 7 kAlagaNanA. .... .... 8 hAthI guphA. .... .... 9 kaliMgano saMkSipta itihAsa. 10 kaliMgamAthI jainadharmarnu nirvAsana..... 11 khAravelano lekha. .... .... 12 A lekhathI jaina dharma upara paDato prakAza. 13 upasaMhAra..... 14 pariziSTa..... "Aho Shrut Gyanam" Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUla nibandha-- 1 lekho saMbaMdhI paMDita bhagavAnalAla indrajItuM vistRta vivecana. 1-19. 2 hAthIgumphA lekha ( mUla pATha ) .... ....20-39. 3 hAthIgumphA lekha (saMskRta chAyA.) .... -43. 4 , (gujarAtI bhASAMtara.).... ....44-47. 5 lekha-2. .... .... .... .... 48. 6 lekha-3. .... .... ... .... 49. 7 lekha-4. .... 5.. 8 anupUrti. ( hAthIguphA lekha upara zrIyuta ke. ha. dhruvana vivecana.) .... .... .... ....51-62. occ "Aho Shrut Gyanam" Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Aho Shrut Gyanam" Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3.Itaque salg Billy Raj Have It? !. . . A napie int3898 yusgropez'ssipyorni Puldid so rmpje yn ymadrone TYT.... IR YPPERYTRY7318:43 EUR 7 3D FH21867

> : : & lypsyuset quote de 13 PYYYYRYP INR 79.391779PT TY39 91 THIYEPP1789 TIVITY 1187Y?YN;Y=1317779714 99/871YPU TYRE VTONNYPICANWONT I TO.93+YP Tr9*9873178762 1:9**VATTYAIKAT Et bien Le Lleik Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upodghAta. prAraMbha. jainadharma sAthe saMbaMdha dharAvanArasa jeTalA prAcIna zilAlekho Aja sudhImAM maLI AvyA che temAM A pustakamAM ApelA " kaTaka najIka AvelI udayagirinI TekarI uparanA hAthIguphA tathA bImA traNa lekho" sarvathI prAcIna che. hAthIguphA vALo mahAmeghavAhana rAjA khAravelano lekha jainadharmanI purAtana jAhojalAlI upara apUrva ane advitIya prakAza pADanAro che. zramaNabhagavAn zrImahAvIradeva prabodhita panthanA anuyAyiomAMnA koipaNa prAcInamA prAcIna nRpatirnu nAma jo zilA - lekhamA maLI AvyuM hoya to te phakta ekalA A pratApI nRpati khAravelarnu ja che. jainadharmanA itihAsanI dRSTie to A hAthI guphAvALo lekha anupama cha ja paraMtu bhAratavarSanA rAjakIya itihAsanI apekSAe paNa AnI upayogitA anuttara ja jaNAi che lagabhaga eka zatAbdI jeTalA lAMbA kALathI A lekhanI carcA yuropIya ane bhAratIya purAtattvajJAmAM cAlyAM kare che. aneka lekho ane pustako A lekhanAviSayamA lakhAyAMchapAyAM che. seMkaDo vidvAno A lekhanI mulAkhAta lai phoTA vigere utArI gayA che-ane haju paNa ema ja cAlu che. AvI rote aitihAsika vidvAno mAM A lekha eka mahattvano ane priya thai paDhyo che. paraMtu e jANAne mhane sAzcarya kheda thAya che ke jemanA dharma sAthe A mahattvanA sthAnano sIdho saMbaMdha che, jemano eka prakAre A kIrtistaMbha che ane "Aho Shrut Gyanam" Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemanI prAcIna prabhutAnA prakAzamaya kiraNo AmAM aMkita thayelA che te jainomAMthI hajI sudha! koIne enuM nAma paNa jaNAyu-saMbhaLAyuM nathI ! ___ zramaNabhagavAn zrImahAvIradevanA nirvANa bAda udAyI, caMdragupta, saMprati ane vikramAditya Adi nRpatio jainadharma pALanArA ane jainazAsananI prabhAvanA karanArA thai gayAnA ullekho keTalAka jainagraMthomAM jovAmAM Ave che, paraMtu te kathananI satyatA siddha karanAra eka paNa aitihAsika pramANa-ke jene niHzaMka rIte sarva koI svIkArI zake-Aja sudhImAM upalabdha thayuM nathI. je graMthomAM uparyukta rAjAone jainadharmAnuyAyI jaNAvyA che te graMtho ghaNA pAchaLanA samaye lakhAyalA che tethI temanA kathana upara purAtattvajJo bahu vizvAsa nathI rAkhatA. kAraNa ke AvA graMthoktavarNanomAthI ghaNA kharA itihAsanI dRSTie nimUla ThayoM ke ane TharatA jAya che. dRSTAnta tarIke je vikramAditya nAmanA rAjAnA viSayamA aneka caritro ane AkhyAno lakhAyAM che ane jenA nAmathI Aje AkhA bhAratavarSamA ( lagabhaga 1200-1500 varSI ) rASTrIya saMvat pravarte cha tenA astitva ane samaya sudhA mATe paNa AjanA aneka aitihAsiko zaMkAzIla che !. mahattvanA aitihAsika sAdhano. aitihAsika sAdhanomA zilAlekho, tAmrapatro ane zikAo sauthI vadhAre mahattvanA ane niHzaMsaya rIte prAmANika gaNAya che. kAraNa ke temAM je hakIkata AlekhelI hoya che te, te vakhate banelI agara vidyamAna hoya che. kiMvadantI ke atizayoktine temA bahuja alpasthAna maLe che. kRtrimatAno saMbhava temAM kalpI zakAto nathI. AthI karIne purAtattvajJo jeTalo vizvAsa e sAdhano upara rAkhe che teTalo graMtho upara rAkhatA nathI. aMthakAro potAnI hayAtImAM banelI ane pote khAsa "Aho Shrut Gyanam" Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavelI bAbatomAM paNa ghaNIka atizayokti ane alaMkAra bharelI hakIkato, potAnA dharmAnurAga ke varNita-vyaktigata pakSapAtane adhIna thai umerI de che to pachI seMkaDo hajAro varSoM pahelAM thai gayelA ane janasamAjamAM bahu ja pUjya ke mAnanIya rupe gaNAi gayelA naronA aneka zatAbdIo pachIthI lakhAyelAM jIvanavRttAMtonA viSayamA to pUcha ja zuM ? eja kAraNanA lIdhe azoka ke kaniSka jevA rAjAo ke jemanu nAma paNa janasamAjanA vAtAvaraNamA Astitva dharAvatuM na hatuM temanA viSayamAM, phakta pattharanI zilAo upara khodelI 5-10 paMktio jeTalI najIvI hakIkata upara Aje seMkaDo vidvAn potAnI pratibhAne satata parizrama ApatA najare paDe che, tyAre mahApurANa ke mahAbhArata jevA hajAro ane lAkho zlokomA lakhAyalA mahAn graMthomAM varNavelI vyaktio ke varNano tarapha bhAgyeja koi satyanI dRSTie jue che ! eja kAraNa che ke, caMdragupta ane saMprati jevA jainasamAjaprasiddha nRpationA viSayamAM jyAre anekAneka jainagraMthomA vistRta rughe varNana karavAmAM AvelaM hovA chatAM ane niHzaMsaya rIte temane paramajaina tarIke jaNAvalA hovA chatAM temanuM jainatva svIkAravA mATe-ane saMpratinuM to asaMdigdha rIte astitva paNa mAnavA mATe-haju vidvatsamAja AnAkAnI kare che; tyAre khAravela jevA eka sarvathA aparicita-ajJAta rAjA mATe ke jenu nAma sudhAM paNa AkhA jainasAhityamA koi paNa sthAne maLatuM nathI, ane jenA banAvelA evA mahattvanA hAthIguphA jevA jainIya dharmasthAnanA astitvanI kalpanA paNa Aja sudhI koi jainanA manamA jAgelI jaNAtI nathI, tene eka parama jaina ( zrIyuta ke. ha. dhruvanA vacanamAM kahuM to " haDahaDato jaina " ) nRpati ke " jainavijetA " tarIke siddha karavA ke kabUla karavAmAM Adhunika itihAsajJo mAna ke AnaMda mAne cha ! "Aho Shrut Gyanam" Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAreka varSa pahelAM mhArA vidvAn mitra zrIyuta nAthUrAmajI premInA avalokanamAM, baMgalA bhASAnA pratiSThita mAsika patra 'sAhitya' nA eka aMkamAM khAravela saMbaMdhI kAMika hakIkata prakaTa thayelI te AvI. temaNe turata teno sAra lai potAnA " jainahitaiSI " nAmanA susaMpAdita mAsika patramA " khaNDagiri aura kaliGgAdhipati khAravela" e nAme eka saMkSipta lekha prakaTa karyo. e lekha vAMcI mhane te saMbaMdhI vizeSa jANavAnI jijJAsA yai ane hAthIguphAvALA e mULa lekhane meLavavA prayatna kayoM; paraMtu saMyogAbhAve te vakhate kAMi saphaLatA maLI nathI. gaye varSe, vaDodarAmAM vAsasthAna thatA " prAcInajainalekhasaMgraha " chapAvI prakaTa karavAno vicAra thayo ane tenI sAmagrI ekatra karatAM, Arkio. laoNjikala sarve oNpha inDIAnA sane 1902-3 nA vArSika rIporTa ( Archaeological Survey of India, Annual Report I, 1902-03 ) mAM khaMDagiri saMbaMdhI thoDIka hakIkata jovAmAM AvI temaja phreMca vidvAna DaoN. e. gerInoTa ( A. Guerinot ) nA Repertoire Depigraphic Jaina nAmanA pustakamAMthI te pustakarnu nAma paNa maLI Avyu ke jemA hAthIguphAno A mULa lekha, paMDita bhagavAnalAla iMdrajI dvArA zuddha rIte saMpUrNa spaSTIkaraNa sAthe prakaTa thayelo che. e pustaka sana 1883 mAM phrAMsamAM chapAyelaM hovAthI vaDodarAnA jevI seMTrala lAya. brerImA paNa maLI zakyuM nathI. bIjI paNa keTalIka jagyAe tapAsa karAvI paNa kAi patto lAgyo nathI. aMte pUnAvALA zrImAn devadatta rAmakRSNa bhAMDArakara ema. e. ke jeo ArkioNlaoNjIkala sarve opha vesTarna inDIAnA suprinTenDenTanA ucca ane pratiSThita pada upara prathama ja hindI tarIke adhikRta thayelA che ane jemano jaina itihAsa ane sAhitya upara khAsa prema hoi mhArI sAthe mitratA bharyo saMbaMdha che, temaNe mhane e upa. ryuka pustaka meLavI Apyu. eja pustakanA mULa AdhAre A prastuta pustaka jainaitihAsarasikonI AgaLa upasthita karavAno prasaMga prApta thayo che. "Aho Shrut Gyanam" Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAna paricaya. je sthAne khAravelano A lekha Avelo che te sthAna jainaprajAnA vAsasthAnathI ghaNA dUra aMtare AveluM che tethI tenI kAIka oLakhANa ApavI Avazyaka che. hinduo-vaiSNavonuM prasiddha tIrtha jagannAthapurI je pradezamA AvelaM che tene hAlamA orIssA athavA oDhiyA prAMta kahevAmAM Ave che. e prAnta hindusthAnanA pUrva bhAga upara baMgAlanA upasAgarane kAThe Avelo che. prAcInakAlamA e prAnta kaliMga dezanA nAme prakhyAta hato. aMga, baMga ane kaliMga-ema e trage dezonI eka tripuTI gaNAtI. 'prajJApanAsUtra' nA prathama pAdamA je 25 // Aryadezo jaNAvyA cha temAM kaliMganU paNa nAma Apelu che ane tenI mukhya rAjadhAnI tarIke kAMcanapurI jaNAvI cha+. e prAcIna kaliMga ke Adhunika orIssA prAMtamAM kaTaka zahera najIka bhuvanezvara karIne eka prasiddha sthAna che tenI pAse A lekhavALI 'khaMDagiri ane udayagirinI TekarIo jene khaMDagiri ja kahe che te ( 2016' u. akSAMza, ane 85deg47' pU0 rekhAMza ) bhuvanezvarathI uttara-pazcimamAM 4-5 mAila dUra AvelI che. A be TekarIonI vacamAM bhuvanezvaranA mArgane anusaranArI eka khINa che. aeNTagharathI cIlakA sarovara tarapha jatA eka retALa pattharo + rAyagiha magaha, caMpA aMgA, taha tAmalitti paMgA ya / ___ kaMcaNapuraM kaliMgA, vANArasI caica kAsI ya / paraMtu brAhmaNonA AdityapurANamAM to A dezone anArya gaNAvyA che ane emAM javAthI brAhmaNo patita thAya cha-ema lakhyuM che. yathA-'aMga-baMga-kaliMgAzca laatt-maalvikaastthaa|' ityAdi, tathA-vaitAmkAmato dezAn kaliMgAMzca patet dvijaH // "Aho Shrut Gyanam" Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALA ( Sandstone ) parvatanA eka bhAgamA te Ave che.+' mejara kIDa ( Kittoe ) ke jeNe ja sarvathI prathama (i. sa. 1835 nI lagabhagA) mA lekhanI saMpUrNa nakala karI hatI, te A sthAnano paricaya ApatAM nIce pramANe jaNAve che. ___ khaMDagiri ane udayagirinI TekarIo pattharIA pahADanI lAMbI hAranA bhAgo che. A pahADa orIssAnI pattharanI TekarIonA taLIA najIka thaIne aeNTaghara Dekkunala ( Autghar Dekkunol ) thI kurdA thaI dakSiNa dizAmAM cIlakA sarovara tarapha AgaLa vadhe che. bhuvanezvarathI uttara-pazcimamA cAra mAila dUra khaMDagiri Avelo cha; ane kaTakathI dakSiNa-pazcimamAM 19 mAila dUra che. A ghe TekarIonI vacamAM lagabhaga 100 yArDa pahoLI eka khaNi che.........khaMDagirinA zikhara upara bahu ja thoDI guphAo che........udayagirinA dakSiNa taraphanA zikhara upara nhAnI nhAnI aneka guphAo AvelI che. lokomA evI daMtakathA pracalita che ke udayagirimAM prathama 752 guphAo hatI. AmAMnI ghaNIkharI guphAo TUTI phUTI gaI che, topaNa hajI ghaNIka taddana AkhI che. amuka kadanI koI paNa guphA nathI. dhaNI kharI 6+4' laMbAI pahoLAImAM tathA 4 thI 5 phITa uMcAImAM hoya che. temanI AgaLa eka eka oTalo cha, tathA nhAnA hAnA dvAra che ke je pahADamAthI kotarI kADhelA che. keTalIka guphAo vicitra AkAranI korI kADhelI che jevI ke ' sarpaguphA ' ' vyAghraguphA ' vigere.* " + bAbu manomohana gaMgule racita Orissa and her remains ancient and Medieval. * jarnala oNpha dhI beMgAla esIyATaka sosAyaTI pustaka 6, pRSTha 1079 "Aho Shrut Gyanam" Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guphAo saMbaMdhI ikIkata. bAbu manomohana gaMgule nAmanA eka baMgAlI vidvAne thoDA samaya pahelAM orIssAnA prAcIna ane madhyakAlIna dhvaMsAvazeSonA viSayamA " Orissa and her remains ancient and medieval" e nAma, eka suMdara pustaka lakhyuM che. emAM temaNe ghaNIja zodhapUrvaka orIssAnA prAcIna itihAsanI sAthe tenA dhvaMsAvazeSo-khaMDeronuM savistara varNana ApyuM che. khaMDagirinI guphAonA viSayamAM paNa e pustakamAM keTaluka sAruM lakhavAmAM Avyu cha jemAthI prastuta upayogI kAika bhAga Apavo atre ucita thai paDaze. bAbu manomohana khaMDagirinA viSayamA lave che ke " A TekarI upara ghaNI guhAo AvelI che. jemA pahelA bauddha ane jaina zramaNo rahetA hatA, ane jemAMnI keTalIka i. sa. pUrve trIcA saikAnA pahelAMnI che. A guhAomAM zilpakalAnI uttamatAnA judA judA namunA che. keTalIka ane te khAsa karIne khaMDagirinI guhAo pazuonI guhAo jevI nhAnI che tathA bIjI ke TalIka kAika mhoTI che. sAmAnya rIte temA eka oraDo ane tenI AgaLa oTalo hoya che, keTalIkamAM parasALamAM be ke traNa bhoyarA che. mhoTI guhAomAM be mALa che, ane keTalokamAM uparano mALa pAchaLa paDato che. A guhAo dhaNIja sAdI che. pAchaLanA oraDAmA pAMca ke cha bhoyarAM karavAmA AvyAM che, ane AgaLa eka lAMbI oTalAnI hAra che jene staMbhono Teko Ayelo che. ghaNI kharI guhAo evI che ke jemanA AgaLanA oTalAnI traNa bAjue 1 zrI 16' sudhI uMcI pattharanI pATalI AvelI che. oTalAnI be bhIto ToMca upa. "Aho Shrut Gyanam" Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rathI evI rIte kotarI kADhavAmAM AvI che ke jethI te kabATanA dekhAva pradarzita kare che. AmA bauddha agara jaina sAdhuono thoDo sAmAna raheto. temanAM dvAra ghaNA nhAnAM che, tethI sAdhuone peTe cAlI javU paDatuM. rANI guphA jevI agatyanI guphAmAM paNa dvAranuM mApa 3"-11+2' che. ghaNI kharI guphAomAM bArasAkho aMdarathI DhALa paDatI hoya che. e guphAo evI nIcI che ke koI mANasa temAM sukhethI rahI zake nahi. paNa te sAdhuone mATe hatI tethI temane to te yogya ja hatI. oraDAnAM bhoyarAM lagabhaga " nA pAtaLA pattharanA AMtarAthI judAM pADelAM che. bhoyarAnI bhIto upara bauddha daMtakathAnAM tathA jaina tIrthaMkaronA citro-AkAroM upaselAM kADhyAM che. oTalAnA staMbho ghaNA ja sarala che ane te uparathI tathA nIcathI corasa ane baccethI aSTakoNAkRti cha ghaNA kotarelA staMbhona varNana khaMDagiri TekarInI jainaguphAvAlA vRttAntamA ApavAmAM AvyuM che. staMbhonI koraNI sIdhI nathI paNa kAika cAMkIcuMkI che. A staMbhomAthI brekeTsa AgaLa paDatA Ave che ane temanA upara " mhoTAM stanavALI ane pAchaLa paDatA mukhavALI" strIonI AkRtio che. brekeTsa kotarI kADhelA che ane temanI vacamAM vAkuM che. ghaNu khalaM, oTalAnuM chAparuM parasALanA chAparAthI nIcuM che. ___ upara kahevAmAM AvyuM che ke A guhAo kArIgarInI uttamatAnI bhinnatA darzAve che. keTalIka guhAomAM to rahI zakAya tevu cha ane keTalIka to 'kutarAnI boDa' karatAM bhAgye ja mhoTI che. A uparathI keTalAka yuropIya ane temanI sAthe keTalAka hiMdI vidvAno paNa bhUla kare che ke je guhAo mhoTI che te hAla karelI che. DaoNkTara hanTara A pramANe kahe che:--' A hAnI guhAo haju sudhImAM hAtha "Aho Shrut Gyanam" Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgelAM hiMdusthAnanAM lokonAM pahelAnAM gharo cha." A guhAonA mULa tathA uttarottara vadhArAmAM A vidvAno temano vistAra ( Evolution) gaNe che. khedanI vAta che ke A zabda ( Evolution ) ayogya sthaLe vAparavAmAM Ave che. pro. hakSalIe 'sAyansa ane kalcara' nAmanA pustakamAM kayuM che ke " keTalAMka satyo daMbhI zaru thAya che ane zaMkAmA virAma pAme che. " A zabdo abhivyaktivAda ( Theory of Fivolution ) ne mATe taddana kharA che. udayagirinI guhAonI uttarottara vRddhi zodhavAno mukhya hetu ( mhArA dhAravA pramANe ) e che ke, je guhAo ghaNA kotarakAmavALI che te arvAcIna cha ane te paradezI asarathI thayelI che. tathA pattharanu zilpakAma grIka lokoe dAkhala kayuM che, A bAbata pUravAra karAvanArI che. udayagiri ane khaMDagirimAM bauddha zramaNo rahetA hatA ane te yAtrAnAM sthaLa hatA. kaliMganA rAjAoe jude jude vakhate A zramaNo mATe tathA anya dhArmika hetuothI A guhAo taiyAra karAvI hattI. garIba tathA tavaMgara badhA, zramaNo mATe, AvI guhAo khodI taiyAra kare e ghaNI uMDI dhArmika zraddhAne lIdhe cha; ane kharekhara garIba tathA tavaM. garanA gajA pramANe A guhAo ' kutarAnI boDa ' jevI agara vizALa thatI. jo koI tavaMgaranA mahelanI sAthe ja koIka bhikhArInI jhaMpaDI AvI hoya to te jhupaDI mahela karatA junI che ema mAna, bhUlabharelu nathI ! have ApaNe bIjI rIte joIe. dhArmika zraddhAno prathama AvibharbhAva udAra kAmomAM thAya che ane vakhata jatAM te ruDha ( Convent ional) thAya che. tethI praruDha dhArmikazraddhAno AvirbhAva kaLAnAM "Aho Shrut Gyanam" Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmomAM thAya che. tethI karIne keTalIka guhAo mAtra 'kutarAnI boDa' karatAM bahu mhoTI nathI." jaina guphAo. " keTalIka guhAomAM ane khAsa karIne jaina guphA, navamuni guphA, vigeremA jaina asara spaSTa jaNAya che. bhIto upara tIrthaMkaronI AkRtio upaselI kADhavAmAM AvI che. DaoNkTara rAjendralAla mItre temane bhUlathI buddhanI che ema kaDaM che. sarva guhAomAM maLIne jainatIrthakaronI nama mUrtio buddhanI AkRtio karatAM ghaNI vadhAre che. hA guphA jevI prakhyAta guphAnA lekhamAM paNa jaina asara spaSTa jaNAi Ave che. e lekhamAM jene DaoNkTara rAjendralAla bauddha svastika kahe che te kharI rIte jaina svastika che. vaLI AraMbhamAM namaskAra paNa jaina rIti mujaba che. AthI ApaNe nirNaya upara AvI zakIe ke udayagiri ane khaMDagirinI guhAomAM jaina tathA bauddha bane asara vyakta thAya che. keTalIka vakhata bauddha tathA jainano bheLaseLa thayelo hoya che. banArasamAM sAranAtha AgaLa eka jaina devAlaya che. buddha gayAmAM paNa eka jaina devAlaya AveluM che. khaMDagirinI guhAomAMnI zataghara agara zatavakra, navamuni ane ananta guhAo jaruranI che. AmAMnI pahelI bemAM jaina asara vyakta che ane bAkInImA bauddhonI asara che. zatavaka guhAne eka oTalo hato, jenA upara staMbho hatA. tenI aMdara sAta nhAnA staMbho hatA je hAla jatA rahyA che. temAM be guhAo che jenI vacamA eka pAtaLI bhItano AMtaro che. temanAM nAma, trizUla ane bArabhujA guhAo che. zataghara guhAmAM dakSiNanA bhAganI parasALanI divAlo upara lAMchano sAthe jainatIrthakaronI AkRtio kotarelI che. parasAlanA DAbA khuNAthI zaru karIne tIrthakaronI AkRtionaM varNana nIce ApaM chaM. "Aho Shrut Gyanam" Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) A eka RSabhadevanI ubhI nagna AkRti che ane tenI pAse eka poThIo che ane be bAjue uMce hAthamA gAyananAM sAhityo laine ubhelA ce sevako che. vaLI be bAjue bIjA be sevako che. temAMnA jamaNA hAtha taraphanA sevakanA hAthamAM cAmara che tathA DAbA hAtha bhaNInA sevakanA hAthamA paMcapAtra che. teo eka uMcA bhAga upara ubhA cha. tathA dhyAnagrasta sthitimA palAThI vALIne beThelI upaselI be AkRtio che. temAMnI DAbI AkRtinA hAtha chAtI AgaLa joDelA che ane jamaNI AkRtinI DAbI hathelI jamaNI hathelI upara mUkelI che. A AkRtionI nIce be nAgaNIonI AkRtioche je hAtha joDIne prArthanA kare che tathA jemanA upara sarpanI phaNAo AvelI che. AnI nIce vacamA eka baLadanI AkRti che jenI DAbI bAjue nALacAvArcha eka pANI, vAsaNa che tathA jamaNI bAjue eka zaMkha tathA siMha che. baLada kudaratI rIte ja kADhayo che. tenA zarIranI karacalIo paNa kADhelI che. (2) A ajItanAthanI lAMbI nama AkRti che. uparanI bAjue caMdra Apyo che. uparanI je be AkRtio che te hAthamA pyAlA laine ubhelI ye strIo che. bacce be sevakonI AkRtio che temAMnI DAbI AkRtinA hAthamAM cAmara cha, tathA jamaNI AkRtinA hAthamA paMkho cha, nicenI AkRtio (1) nI AkRtio jevI che. ahIM cinha tarIke hAthI kADhelo che. ane tenI be bAjue siMho kADhelA che, ( 3 ) A saMbhavanAthanI mUrti che te dhyAnagrasta sthitimA che. te eka praphulla kamaLa upara beThelI che ane tenI DAbI hathelI upara jamaNI hathelI che. vaccenI bIjI AkRtio ( 2 ) nA jevI che. ahIM ghoDAne cinha tarIke kADhayo che. DAbI bAjue nALacAvADaM pANInuM vAsaNa che tathA banne bAjue be siMha che. "Aho Shrut Gyanam" Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) A abhinandananAthanI ' dhyAnI ' AkRti che te (3) nA jevI che; uparanA be sevakone badale be kamaLo che. cinha tarIke mAMkaDu citarelaM che. (5) A ( 3) nA jevI che; DAbI bAjunA sevakano hAtha mAthAnA mukuTa upara che. cinha tarIke haMsa che. A sumatinAthanI AkRti che. (6) A ( 3 ) nA jevI che cinha tarIke padma kADhelu che. A kamaLanI jamaNI bAjue (3) nI mAphaka pANI, vAsaNa che ane DAbI bAjue kuMbha che. A padmaprabhunI AkRti che. (7) A supArzvanAthanI dhyAnI AkRti che. uparanI AkRtione badale ahIM Archa zobhAvADhaM kAma karavAmAM AvyuM che. ahIM cinhamA svastika cha jenI zAkhAmo ghaDIALanA kramathI ulaTI dizAmAM vALelI che. (8) A (7) nA jevI che. paNa upara- Archa kAma tenA karatAM jarA juduM che. cinha tarIke ardhacaMdra che. A caMdraprabhunI AkRti che. (9) A (8) nA jevI cha; ahIM uparanI AkRtiomAM kamaLo che. cinha tarIke mora che. A AkRti jevI bIjI eke nathI. kAraNa ke koIpaNa tIrthakarane moranu cinha nathI. (10) A (9) thI judI che. temAM tIrthakaranI ubhelI nama AkRti che. cinha jatuM raDuM che. be popaTanI AkRtio che. A bhAkRti jevI bIjI nathI. (11) A (10) nA jevI che. paNa nagna AkRti upara sarpanI chAyA che. uparanI AkatiomAM be uDatI parImo che. cinha "Aho Shrut Gyanam" Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarIke eka ajANyo choDavo che. banne bAjue be ghaDA tathA siMhanI AkRtio che. kadAca A 21 mAM tIrthaMkara naminAtha hoi zake. (12) A (10) jevI che. AnuM cinha spaSTa jaNAtuM nathI. kAraNa ke hAlamAM tenI AgaLa eka hAnI pratimA ghAlelI che. AnA jevI bIjI AkRti nathI. ( 13 ) A ( 1 ) nA jevI che. cinha- mhoMDhuM bhAMgI gayuM che. (14) A (5) nA jevI dhyAnI AkRti che. ahIM cinha tarIke eka maghara che tenI be bAjue the siMhAkRti che. A 9 mA tIrthakara suvidhinAthanI AkRti che. (15) A ( 14 ) nA jevI che. ahIM ( 12) nI mAphaka cinha upara eka nhAnI pratimA ghAlelI che. A AkRtinA jevI bIjI jANavAmAM nathI. (16) A ( 15 ) nA jevI che. sevakonA hAthamAM cAmaro che. cinha bhAMgI gayuM che, ghaNuM khalaM te haraNa- haze. A 16 mA tIrthakara zAMtinAthanI AkRti che. (17) A dhyAnI AkRti che; uparanI AkRtio zobhA mATe che. cinha bhAMgI gayuM che ane te gheTA, hoya tema jaNAya che. 17 mA tIrthakara kuMthunAthanI AkRti che. (18) A ( 15 ) nA jevI che. maccharnu cihna che. AnA jaivI bIjI AkRti jANavAmAM nathI ane kadAca te kalpita haze. kAraNake koI paNa tIrthakarane maccharnu cihna nathI. (19) A dhyAnI AkRti che. uparanA bhAgamAM kamaLo che. temAM pANInA vAsaNarnu ciha che tethI te 19 mAM tIrthakara mallInAthanI AkRti che. "Aho Shrut Gyanam" Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) A (15) nA jevI dhyAnI AkRti che. eka kalpita choDanuM cihna che tethI 21 mA tIrthaMkara namInAthanI AkRti darzAve che. (21) A (15) nA jevI dhyAnI AkRti che. kAcabAnuM ciha che. tethI te 20 mA tIrthakara munisuvratanAthanI AkRti darzAve che. (22) A dhyAnI AkRti che; uparanA bhAgamAM devAMganAo kADhelI che. zaMkhanI nizAnI che ane tenI be bAjue mora che ane tethI te 22 mA tIrthaMkara zrI nemInAthanI AkRti darzAye che. (23 ) A eka ubhI nagna AkRti che. uparanA bhAgamA kamaLo che. tIrthakaranA mastaka upara jaLanI dhArA karatI hoya tema hAthamAM kuMbha laine be devAMganAo kADhelI che. geMDInuM cinha che. A AkRtimAM 11 mA tIrthaMkara zreyAMsanAtha che. ( 24 ) A eka ubhI nagna AkRti che. uparanI bAjue (1) nI mAphaka gAyananAM sAhityo saha apsarAo ubhelI che. siMhanu cinha che. ane chellA eTale 24 mA tIrthaMkara mahAvIrasvAmInI AkRti che. * nimnagata, jaina koSakartA hemacaMdranI kaDIo uparathI ema jaNAze ke uparokta AkRtio upaselI kADhavAmAM amuka zailI anusaravAmAM AvI ja nathI. keTalIka AkRtio punaH punaH AvI che tathA keTalAka tIrthakarone kADhI nAMkhavAmAM AvyA che. 11 mI ane 20 mI AkRtiomAM 21 mA tIrthaMkara namInAtha ApavAmAM AvyA che. tIrthakarone cinho saha kAlagaNanA pramANe goThavavAmAM AvyA che. keTalIka* vRSo gajo'zvaH plavaga: krauJco'naM svastikaH zazI / makaraH zrIvatsaH khaDgI mahiSaH zUkarastathA ! zyeno vajaM mRgacchAgau nandAvoM ghaTo'pi ca / kUmo nIlotpalaM zaMkha: phaNI siMho'hatAM dhvajAH // (zrI hemacaMdraH) "Aho Shrut Gyanam" Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 vAra Akramano bhaMga karavAmAM Avyo che, paraMtu kramabhaMga salATonA ajJAnane love che. 9 mI ane 18 mI AkRtimAM jaNAvyA pramANe jaina zAstramAM nahi kahelI evI AkRtio kADhavA parathI temanuM ajJAna sAbIta thAya che. trizULa guhAnI uttaramAM bArabhUjA che ane tenI sAthe navamuni gudA che. navamuni guhA eka sAdhAraNa guhA che, temAM ve oraDA che ane eka oTalo che. A guhAnI jarura eTalI ja che ke temAM jaina zramaNa zubhacandra viSeo eka lekha che ane tenI miti I. sa. 10 mI sadI che. ArkIolaoNjikala sarvhe riporTa pu. 13 nA prakAzake A kotarelI AkRtio buddhanI che ema gaNavAmAM bhUla karelI che. I. sa. 18 mI sadInA aMtamAM khaMDagirinA zikhara upara marAThAoe baMdhAvelA jaina devAlaya viSe sahaja sUcanA karUM chaM. kITTo ( Kittoe ) ghAre che ke hAlanuM devAlaya koika caityanI jagyA upara bAMdheluM che, kAraNa ke tyAM junA makAnonI sAmagrI tene jaDI hatI. paNa koTTonA kahevA pramANe tyAM koI junuM devAlaya pahelA hoya tema mhane lAgatuM nathI. A jaina devAlayathI pazcime ane lagabhaga sapATa jamIna upara keTalAka ubhA corasa paththaro chuTA chavAyA paDyA che ane karnImhAmanA kahevA pramANe te caityo darzAve che. A ' deva sabhA ' che. kadAca A nAma e jamyAnuM ja hoya. nAiTroglIsarAina, phoDavAnAM dAru, ganakaoNTana, kIsalagaDha agara nobala DAyanemika vigere padArthonI zodha thayAM paIlA AvA khaDakane * koDonuM je. e. esa. bI. pu. 6 pA. 1079. 9 kanarahAmano AkaolaoNjikala sarvhe oNpha iMDiyA, pu. 13, pA. 80. "Aho Shrut Gyanam" Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 e estadt kelaM avaruM kAma haze te mAtra kalpanAmAM ja AvI zake, paNa ahI~A paththaro pocA tathA kANAMvALA che tezrI khodANakAma sadelAithI thai zake tema che. sAmAnya rote mukhya khaDakathI dUra DhALa paDatI jamInathI guhAo khodavAmAM Avo che, jyAM banI zake tyAM bahAra jovAne bAkAM karelA che. mhAre kahevAnI jarura nathI ke A bAkAM relvene mATe khaDako koratAM jovAmAM Ave che tevA che. tyAM pANI javAnI rIta saMtoSakAraka rIte rAkhavAmAM AvI che. A uparathI prInsepa upara evI sajjaDa asara thai ke teNe jarnala oNpha ghI eziyATika sosAyaTI, pu. 16 pA. 1079 mA nIce pramANe lakhdhuM cheH 44 - . oraDAmAthI pANI javAne mATe eka adabhuta yukti vAparI che, nahi to paththaranA chidrAkupaNAne hI comAsAmA pANI Tapakata. tethI chatamAM nAnAM chidro karyA che ane te sarva nIcenA khuNAmAM bhegAM thAya che. jyAM AgaLa bahAra pANI jatrA mATe eka mhoDhuM bAeM rAkhyuM che. " oraDAnI chata ghaNIvAra jarAka vAMkI dekhAya che. jainaguphAnI chatano uThAva tathA pahoLAInuM mApa mheM lIdhuM che ane tethI mAluma paDyuM ke tenA uThAva ane pahoLAInaM je pramANa che te hAla paNa harakoI ijanera kabUla kare tevuM che. " prasiddha guphAo ane temano itihAsa. - khaMDagiri upara je nhAnI mhoTI seMkaDo guhAo ke temAM hAthIguphA, anantaguphA, rANIguphA, baikuMThaguphA, mANekapura guphA, jayAvijayAguphA, gaNezaguphA, svargapurIguphA, zatavatra ane navamuniguphA Adi guphAo vizeSa prasiddha che, AmAM keTalIka guphAo bauddhadharmanI " Aho Shrut Gyanam" Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane keTalIka jainadharmanI che. paraMtu paraspara bane dharmanI seLameLa thai javAnA lIdhe tathA bane dharmomAM je keTaloka samAnatA che tenA lodhe, A guphA-samUhamAMdhI keTalI ane kai jainonI che ane kai bauddhonI che te barobara tAravI zakAya tema nathI. A badhI muhAo ekI vakhate bai nayI paraMtu judA judA samaye banI che. bAbU manomohana jaNAve che ke "A guhAono itihAsa aMdhArAmAM rakho che ane ghaNA vidvAnora te itihAsa jANavAne niSphaLa prayatno karyA che. hiMdusthAnanA A bhAganI guhAono pazcima vibhAganI guhAo sAthe ghaNo saMbaMdha nathI. tethI miti zodhavAmAM tathA nakkI karavAmAM zodhaka ADe mArge caDhI jAya tema che. hAthIgukAnA [ A ] lekhathI orIssAnA A aMdhA. rAmA rahelA itihAsa upara ajavADaM paDe che. paMDita bhagavAnalAla indrajInA bAMcavA pramANe te guhAonI miti dhaNAmAM ghaNI i. sa. nI bIjI sadI hoi zake. temanA kahe vA pramANe A guphA jaina rAjA khAravele khodI kADhI hatI. lipinA akSaro uparathI ema kahI sakAya ke ghaNI kharI guhAo i. sa. pUrva bIjA agara trIjA saikAmAM khodI kA. DhelI cha; ane i. sa. pUrve cothA agara pAMcamA saikAmAM paNa te thayelI hoya ema kahevAmA kAi khoTuM nathI; eTale ke hAthIguphA lekhanI pahe. lAMnA samayamAM; kAraNa ke je sthaLe A guhAo che te sthaLane dhArmika loko ghaNA samayarthI pavitra gaNatA hovA joie." kALagaNanA. " A guhAonI cokasa rIte kAlagaNanA karavI e taddana azakya cha. ane jaina tathA bauddha guhAonA seLabheLanA lIdhe azakyatA vadhI che. bhinna bhinna vidvAnoe temanI bhinna bhinna mitio nakI karI cha e ja "Aho Shrut Gyanam" Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI azakyatA pUravAra kare che. dAkhalA tarIke anaMtaguhA jenI miti judA judA lekho pramANe cAra saikAmAM Ave che. 'keva Tempalsa oNpha inDiA ' nA kartAoe tenI miti i. sa. pUrve 200 bhane 150 nI vacamA mUkI che. kaniMgahAme* I. sa. nI bIjI ke trIjI sadImAM gaNI che. guhAnI bhIto uparanA lekhothI A bAbata nakI thai zake tema nathI, kAraNa ke te lekho cokasa nathI; temanA artha judA judA thai zake che ane eka ja artha thAya to paNa kAlagaNanA viSe bhinna bhinna nirNayo kaDhAya che. dAkhalA tarIke hAthIguphA lekhanI miti DaoNkTara mitre i. sa. pUrve 316 ane 416 nI madhye mUkI che. ane prInsepe azokanA lekho karatAM arvAcIna rAkhI che. ' kaoNrapasa inskrIpzyaoNnam inDikaeNrama' no phartA prInsepanA matane maLe cha, ane I. sa. pUrva 175 ane 200 nI vacamA mUke che. vaLI bhagavAnalAla indrajIe prInsepa, mitra, vigerenA mata khoTA gaNyA che ane potAnI eka navI miti nakkI karI che, je I. sa. pUrva 158 ane 153 nI vacce che. hAlamAM ' jarnala oNpha raoNyala eziyATIka sosAyaTI ' nA eka aMkamAM DaoNkTara phlITe A mata viSe punaH zaMkA karI che. A uparathI ema jaNAze ke judA judA vidvAnonA mata judA judA paDe che. A harakata hamaNA vadhI che; kAraNa ke bakhata jatAM akSaro vadhAre ghasAi gayA che. tethI ja zilpakAma uparathI tenI miti nakI karavAno mheM prayatna karyo che." __ " mukhya mukhya guhAonA khodANa kAmanI zakya mitio nIcenA koThAmA ApuM chaM. * kaniMgahAmano ' ArkioNlaoNjIkala sarve oNpha inDiA, pu. 13 (1875-76) pRSTha ... "Aho Shrut Gyanam" Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMbara. guphA. miti. hAthIguphA. I. sa. pUrve 300. anantaguphA. " 250 thI 200. rANIguphA. 200 thI 100. jayA-vijayA. 200 thI 10.. gaNezaguphA. 100 thI 1. svargapurIguphA. , 100 thI 1. zatavakra, navamuni nevI , 50 thI I. sa. 100. jaina guphAo. khaMDagirinI jaina guphAono samaya nakkI karavAmAM ghaNI harakato Ave che. mhoTA staMbho ane jainatIrthaMkaronI mhoTI pratimAo uparathI ema spaSTa thAya che ke te bauddha guhAothI arvAcIna che. saMskRta koSakAra amarasiMhanA I. sa. nA chaThA saikAmAM baMdhAvelI hovI joIe ema dhAravAmAM Ave che. paraMtu gayAnA jaina devAlaya karatA A jaina guhAo nakkI prAcIna che ema kahI zakAya. hAthIguphAnA lekhamA jenI arvAcInamA arvAcIna miti I. sa. pUrva bIjI sadInI madhyamA cha, mAM khAravelanA mahAn jainavaMza viSe ullekha karelo che. A vigata uparathI ApaNe ema anumAna karI zakIe ke hAthIgRhAnI najIkamA jenazramaNo mATe guhAo khodavAmAM AvI haze. kaLI udayagiri upara ghaNI bauddha guhAo che ane tethI bauddhothI judA rahevA mATe jaina sAdhuoe khaMDagiri pasaMda kayoM hoya ane te I. sa. pUrva pahelA saikArthI I. sa. nA pahelA saikAmAM hoI zake. " "Aho Shrut Gyanam" Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " paraMtu navamuniguhAmA eka lekha cha jemA udyotakezarI je I. sa. nA 10 mA saikAnA prathama 25 varSamA thayo ema mheM AThamA prakaraNamA pUrAra karyu che, tenA viSe ullekha che. A guhAmA eka jainazramaNa kulacaMdrano ziSya raheto hato ema dhAravAmAM Ave che. A lekha uparathI ema nirNaya thaI zake ke A guhA dazamA saikAmAM khodAI haze; paNa jyAre . gaNezaguphA, je I. sa. pUrva sAtamA saikAnI bauddhaguhA cha tenI parasALamAM gaNezanI AkRti agara khaMDagirinI eka jainaguhAmAM hiMdudevI durgAnI AkRti joIe choe tyAre e nirNayamA zaMkA utpanna thAya che. jo ema kahIe ke gaNezaguhA agara jainaguphA brAmaNaguphAo cha, kAraNa ke tyAM hiMdu devo jovAmAM Ave che, to te ayogya gaNAya. kharI rIte A AkRtio pAchaLathI dhusADavAmAM AvI che. keTalAMka kAraNo uparathI tathA udyotakezarI eka jainono mhoTo poSaka hato te uparathI ema banI zake ke A lekha khoTo che ane te guhA thayA pachIno cha, tathA potAnA vicAronI udAratAne mATe je vakhaNAyo hato tenA mAnamA mAtra A lekha kotarelo hovo joIe." hAthIguphA. upara varNavelA guphA-samUhamA ja prastuta lekhavALI hAthIguphA paNa AvelI che. A guphA udayagirinA zikhara upara che. AnA viSayamAM bAbU manomohana e je pustakamAM jaNAve cha ke-" hAthIguphA eka naisargika guphA che. tenA upara ghaNI ja thoDI kArIgarI karavAmAM AvI che ane jo ke ziruSInI najarathI te bahu upayogI nathI to paNa tyAMnI sarva guphAo karatA te ghaNIja mahattvanI che. kAraNa ke "Aho Shrut Gyanam" Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM eka mhoTo lekha che, jemAM kaliMganA eka rAjArnu svavRttAMta lakhelaM che. DAkTara bhagavAnalAlanA vAMcyA pahelAM A lekha hiMdustAnamA junAmAM juno gaNAto ane jo ke hAla te pramANe manAtuM nathI to paNa A guhAnI upayogitA jarApaNa ochI thai nathI. ene prathama zodhI kADhanAra mI. e. sTalIMga hatA. ane karnala mekenjhInI madadI 1820 mA tenI nakala lIghI ana potAnA ghaNA upayogI lekha " ena ekAunTa, josophIkala, sTeTIsTIkala, enDa hosTorIkala oNpha orissA propara, aura kaTaka" ( An Account Geogrophical, Statistical, and Historical of Orissa Proper or Cattack ) sAthe ezIyATIka rIsarcIsa ( Asiatic Researches ) pu. 15 mAM 1824 mAM bhASAMtara vinA prakAzita koM. mI. sTIMga A lekha vAMcavAne azaktimAna hato ane tethI grIka akSaro sAthe tenA akSaronI saraMkhAmaNI, tathA hiMdustAnanA judA judA bhAgonA lekhomAMnA akSaro sAthe meLavavA zivAya te kAi karI zake tema nahoto. 1837 mAM 'jarnala oNpha pI eziyATIka sosAyaTI ' pu. 6 mAM lephaTenanTa kITonI nakala uparathI jemsa prInsepe bhASAMtara tathA nakala sahita A lekha prakAzita kayoM che. temanA karelA bhASAMtara uparathI ahInA vidvAnonuM dhyAna te tarapha kheMcAyu. DAkTara rAjendralAle te lekha punaH tapAsI joyo ane 1880 mAM keTalAka pheraphArosaha 'enTIkvITIjha opha orissA' pu. 2 mAM prakAzita ko. zrInsepa tathA mitrano mata evo cha ke e lekha kaliMganA rAjA bhairano hato, je rAjA mULa rAjya pacAvI pakhyo hato ane jeNe ghaj "Aho Shrut Gyanam" Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 dAna karyu, taLAvo khodAvyAM ane AvAja bIjAM janahitanAM kAmo karIne lokono mAnIto thayo prInsepanA mata pramANe e lekha I. sa. pUrve 200 varSathI juno nathI. ' kaoNrapasa inskrIpzyonam iMDIkeram ( Corpus Inscriptionum Indicarum ) nA kartA prInsepanA matane maLe che ane dhAre che ke e lekha azokanA lekhothI juno nahIM hoI I. sa. pUrve bIjA saikAnA challA pacIsa varSamAM thaelo che. 'kAraNa ke koIpaNa akSara upara mAthu ke mAtra dorelA nathI. ' paraMtu DAkTara mitra e lekhane I. sa. pUrve 416 ne 316 nI bacceno gaNe che. temano nirNaya I. sa. pUrve 416 thI 316 suSI rAjya karanAra nava nandomAMthI eka naMdarAjA upara AdhAra rAkhe che. je bhAgamAM (lauTI 6 ) naMdo viSe kahevAmAM AvyuM che te bhAganuM bhASAMtara huM nIce ApuM chu: " ratno--badhI sAmagrI te devane Ape che. tyArabAda dAna - karavAnI icchA thavArthI-nanda rAjAnAM nAza karelA so mahelo, ane tene paNa kADhI mukelo, ane vijayanAdI je kAMI hatuM te sarva lUTane upara karttuM te pramANe dAnamAM vAparI dIdhI. * guhA bauddhanI che. kAraNa zrInsepa ane mitranA matapramANe A ke enA lekhamAM bauddhanAM cinho najare paDe che. paraMtu DAkTara bhagavAnalAla iMdrajIe te jainanI che ema pUravAra kartuM che ane te khAravelanI banAvelI che ema kahuM che. A lekhanI chellI agara 17 mI lITImAM khAkhenuM nAma Ave che. bhagavAnalAlanA mata pramANe A lekhanI miti mauryasana 165 agara I. sa. pUrve 157+ che. mauryasana I. sa. pUrve * je. e. esa. bI. pu. 60 + Actes du Sixieme Congres or, 174-177. "Aho Shrut Gyanam" tome iii. pp. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 thI zaru thAya che, tethI gunhAno vadhAremAM vadhAre juno vakhata I. sa. pUrva bIjA saikAno hoi zake, hAlamA DAkTara phlITe ' jarnala oNpha ghI ezIyATIka sosAyaTI oNpha greTabITana ' nA eka aMkamA prakaTa karyu tyAra pahelAM vInsenTa smItha vigere zodhakono paNa tevoja bhata hato. paMDita ( bhagavAnalAla )nu mata mane pasaMda nathI, paNa I. sa. pUrve zrIjA saikAnA aMtamAM hoI zake ema huM dhAruM chaM. eTale ke magadhanI gAdI upara azoka Avyo te pahelAM. DAkTara pharagyuzana ane baragesanA matapramANe ' A lekhanI miti ghaNuM khalaM I. sa. pUrve 300 che. ' teo kahe che ke azokanA rAjyathI, khaDakomAthI bhoyarAM khodI kADhavAnI rIti zaru thaha ane tyArabAda uttarotara pragatithI A kAma 1000 varSa sudhI cAlyu. ____ A lekhanI 16 mI lATImAM kahevAmAM AvyuM che ke A rAjAe 'jamInanI taLe oraDA; tathA devAlaya ane staMbhovALAM bhoyarAM karAvyAM,' A uparathI ApaNe ema kahIM zakIe ke hAthI guphAnI pAse tenA jeTalI junI bIjI guhAo che. jo ke te ApaNe nizcayapUrvaka kahI zakIe nahiM. vaLI ApaNe ema paNa kahI zakAe ke caitya, devAlaya tathA staMbhovALI guhAo karatAM bIjI junI guhAo haze." kaliMgamo saMkSipta itihAsa. A pramANe khaMDagiri ane tyAMnI guphAogeM varNana che. kAlanA mahAtmyanI gati akala che. je jaina ane bauddhadharmanA zramaNo mATe 1 vI. smIthanI 'alI hIsTarI oNpha iMDIA' pA. 35 ( TIpa ). 2 pharagyusana ane baragezanI ' kevaTempalsa oNpha iMDIA' pA. 67. "Aho Shrut Gyanam" Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhAM ' layano' banAvavAmAM AvyAM che temAM bhAje seMkaDo varSethI e dharmanA koIpaNa zramaNe to zuM paraMtu gRhasthe paNa paga sudhAM nahi mUkyuM hoya, je pradezamA pUrve jainadharma ATalI badhI jAhojalAlI bhogakto hato tyA Aje : jaina ' e zabdadhI paNa loko sarvathA ajJAta che. kaTakamAM thoDAka jaina dukAnadAro che ane temanA taraphathI eka nhArnu sarakhaM (digaMbara saMpradAyarnu) navIna maMdira paNa khaMDagiri upara banAvavAmAM AveluM che, paraMtu te badhu paradezIya che. e dukAnadAra jaico dakSiNamAthI vyApArArthe jaine tyAM vaselA che. orIssAnA mULa vatanIomAMthI koI paNa jainadharmane oLakhato nathI. orIstAno itihAsa yathArtha rIte hajI sudhI upalabdha thayo nI tethI e jANI zakAtuM nathI ke e pradezamAM jainadharme keTalI pragati karI hatI ? sopaNa nA guphAo ane lekho upasthI vidvAno anumAno kare che ke ghaNAka samaya sudhI jainadharma e pradezamA rAjyadharbha tarIke paLAto rahyo che. jaina ane bauddha dharma baMne sAthai sAthe ja A pradeza upara khIlyA hoya ema jaNAya che ane temanI asara brAhmaNadharma upara paNa pheTalIka rIte sajjaDa thayelI manAya che. A viSayamA bAbU manomohana lakhe che ke ___" isavI sananI zarUAta pahelAM ahIM jainadharma tathA bauddhadharma pravartato hato ane temanI asara hiMdudharma athavA kharI rIte kahIe to brahmadharma upara thai hatI. brahmadharmano bauddha agara jaina dharmanI sAthe meLApa thatAM kaLA kauzalyanA dareka vibhAgamA pheraphAra thayA; zilpakalA paNa tenI asarathI aLagI rahe tema nahotuM. bauddhadharmanI sarvavyApI asara haju purImA dRSTigocara bhai zake che." "Aho Shrut Gyanam" Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " orIssA I. sa. pUrve 3 jI sadIthI I. sa. nI / agara 9 mI sadI sudhI jaina ane bauddhadharmanu mukhya sthaLa hatuM, e mAnavAne ApaNI pAse khAsa kAraNo che. I. sa. pUrve 262 mAM mahAn maurya rAjA azoke kaliMga deza jItyo tyArathI bauddhadharmanI asara thavA lAgI; A jItamA ghaNAM mANasono ghANa nikaLI gayo, te vAta tenA zilAlekha (Rock edict) naM. 13 mAM mojuda che. sudhArAnI asara thatI gai ane krame krame kaliMga deza AgaLa paDato thavA lAgyo. jo ke keTalApha azokanA lekho maisuranA uttara bhAgamAM maLI Ave che topaNa DaoNkTara bhAMDArakara, vInsenTa smIthe, vigere vidvAno kaliMgane azokanA rAjyanI dakSiNasImA gaNe che. bauddhadharmanA pravartananA lIdhe temaja samudranA kinArA upara AvavAnA lIghe kaliMgadeza anya dezonA saMbaMdhamA Avato gayo; tenuM dariyAI baLa ghaNA vakhata sudhI raghu hatuM, ane have temAM navo utsAha umerAvAne lIdhe te vyApAranuM mukhya mathaka banyu. I. sa. pUrva 75 mAM kaliMgathI nikaLelA eka lAkare jAvA sara keyu. jyAre I. sa. 629 ane 645 nI vacce huainasAMga ( Hiuen Tsang ) unya agara orIssA Avyo tyAre teNe bauddhadharmanI asara davinArA ghaNA mhoTA ' saMghArAmo / stUpo' vigere joyAM. teNe koI paNa hiMdu devAlaya viSe ullekha karelo nathI. ce-lI-ta-lo-cIMga agara caritrapura athavA hAla- purI, tenI bahAra teNe " TAvara sahita uMcA zikharovALA sAthe sAthe pAMca stUpo" joyAM.* A stUpo ghaNA vakhata 1 DaoNkTara phlITatuM 'baoNmbe gejheTIara' pu. 1. tathA, DaoN. bhAMDArakarano 'dakSiNano itihAsa' bhA. 1. 2 vI. smIthanI * alI hIsTarI oNpha inDIA' pRSTha 131. 3 'sAikalopIDAlA oNpha inDiA , pu. 2.( 1885). * kanAMgahAmanI anazyanTa jograoNphI oNpha inDIA.' "Aho Shrut Gyanam" Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayAM jamInadosta thaI gayAM che, paraMtu bauddhanI asaranuM je kAI guphAomAM hAla bAkI rahyo che te uparathI bauddhadharmanI caDhatI viSa khyAla AvI zake. hiMduone priya evA jagannAtha viSe bauddhadharme ghaNI sacoTa asara karI che." __ " hAthIguphA lekhamAM paMDita bhagavAnalAla iMdrajIe vAMcyu te pramANe tenI miti I. sa. pUrva bIjA saikAnI vacamA che ane teno kartA kaliMgano rAjA ane jainadharmano uttejaka khAravela che. ApaNe khAravela temana tenA vaMza viSe kAI paNa jANatA nathI, mAtra udayagirinI svargapurI guhAnA eka lekhamAM tenI strIna nAma jovAmAM Ave che. A chUTI chUTI hakIkata uparathI ema sAbIta thAya che ke kaliMga deza upara jaina rAjAoM eka vakhate rAjya karatA hatA. khaMDagiri ane udayagirInI guhAo uparathI spaSTa rIte jaina ane bauddhadharmanI asara dRSTigocara thAya che." " jainadharma kaliMgadezamAM evAM sajjaDa mULa ghAlyAM hatAM ke jenI asara ApaNe I. sa. nA 16 mA sakAmAM paNa joI zakatA hatA. sUryavaMzI rAjA, ossiAnA adhipati pratAparudradevane jainadharma viSe ghaNI mamatA hatI. dhI revaranDa lA~ge tene jaina TharAvyo che. + khaMDagiri uparanI navamuni guhAmAMnA eka lekhamA jaina zramaNa zubhacaMdranuM nAma jovAmAM Ave che. " " AvI chUTI chUTI vigata uparathI ApaNe nirNaya upara AvI zakIe ke ahIMA keTaToka bakhata jainadharmanuM jora hatuM ane te rAjya + ' jarnala oNpha ezIyATIka sosAyaTI oNpha beMgAla ' pu. 28, naM. 1-5 ( 1859). "Aho Shrut Gyanam" Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma ho I. sa. nI zarumAtamA kayA kayA vaMzo kaliMga upara rAjya karatA hatA tenA viSe cokasa rIte jANI zakI tema nathI; paNa paTalaM to Apane jANIe chIe ke hiMdusthAnamA mudA judA dezonA rAjAoe kaliMga deza jItyo hato. tenI samRddhi viSenI prakhyAti ghaNe dUra sughI pahoMcI itI. ane tethI pAsenA rAjAoge te deza jItavAnI utsAha thato. kaliMga deza ghaNo samRddhivAn hato, e nIcenI vigata uparathI kahI zakAya :- kaliMga deza ' navakhaMDa pRthvI ' nA nava khaMDomAthI eka khaMDa gaNAto hato; e pramANe tAmIla zabdakoghomAM jaNAnyuM che. (juo senDarasanano kAnaDI koSa. ) " Zai rAmAyaNa ane mahAbhAratano vakhata bAda karatAM tyAra pachInA vakhatamAM je je rAjAoe te deza upara hamalA karyA te rAjAo eTalA badhA che ke temanuM varNana thaI zake tema nathI. I. sa. pUrvenA 3 jA sakAmAM azoke te deza jItyo e vigata mheM upara ASI che. ghaNe bhAge andhravaMzanA rAjA zAtakarNInA humalA viSe hAthIguphAnA lekhamAM ApavAmAM AvyuM che. teNe " ghaNA ghoDA tathA hAthIyo " mokalyA paNa te badhA khAravele harAyI. " (< I. sa. nA bIjA saikAnAM kaliMgadeza antra rAjAonA hAthamAM gayo, maMgaleza rAjAnA staMbhalekha uparathI ApaNe jANI zakIra chIe ke badAmI (Badami ) nA pazcimIya cAlukyonA rAjA pahelA kIrtivarmA jeNe I.sa. 167-68 thI 297-98 sudhI rAjya karyu, teNe kaliMganA rAjAne harAvyo teja vaMzanA kIrtivarmAnA putra bIjA pulakezIe I. sa. sAtamA saikAmAM te jItyo ane te vakhate kanojamAM harSavardhana rAjya karato hato. " 1vI. smIthanI 'ahisTarI oNpha inDIo ' pU. 185. "Aho Shrut Gyanam" Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 " I. sa. 8 mA saikAnI madhyamAM rASTrakUTanA rAjA dantidurge kaliMgadeza jItyo, punaH I. sa. 9 mA saikAmAM jainadharmanA poSaka akAlavarSe te jItyo. jyAre jyAre bakhata maLato tyAre tyAre pUrvanA cAlukyo te deza upara hamalo karatA. I. sa. nA 11 mA saikAmAM pUrvIya cAlukyonA rAjA rAjarAjadeve tenA upara svArI karI. "* mahAna saMskRta kavi kAlidAsa I. sa. nA 7 mA saikAmAM thayo, tethI naisargika rIte teNe raghunI jItano dekhAva kaliMgamAM mUkyo ize + I. sa. nA 12 mA saikAmAM lakhAyalA rAjataraMgiNimAM kalhaNa paMDite lalitAdityanI kaliMganI jIta viSe ghaNuM rasamaya varNana ApyuM che. 8 66 kaliMgadeza jItavo e mAtra upacAra thara paDhyo ane ' kaligAdhipati ' e iskAba ghaNo mAnavaMto thayo; kAraNa ke kosala tathA cAlukyonA rAjAonI pAchaLa ' trikaliMgAdhipati 'no ilkAba joDelo ApaNe joie chIe. " $6 I. sa. 9 mA saikAnA AraMbha sudhano orIssAno itihAsa astavyasta sthitimAM che. tyAM eka jorAvara vaMza rAjya karato hato, e nA kahI zakAya tema nathI, paraMtu eka pachI eka kathA rAjAo * DaoN. i. hulTajhanA * dakSiNAnA lekho ' pR. 63. + sa tIrkhA kapizAM sainyairbaddha dviradasetubhiH / utkalAdarzitapathaH kaliGgAbhimukhaM yayau // raghuvaMzam, 4-38. $ ' rAjataraMgiNI ' iMgrejI bhASAMtara, kartA DaoNkTara sTena, pu. 1, bhA. 4, 147 mooka, pRSTha 134. " Aho Shrut Gyanam" Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI gAdI upara AvyA e nakkI kara sarala nathI kAraNa ke tenI sattAvAra vigata maLatI nathI." kaliMgamAthI jainadharmarnu nirvAsana. kaliMganA A saMkSipta itihAsa uparathI jagAze ke te dezamA eka vakhata jainadharme ghaNI uMcI sattA bhogavI hatI. AvI unnatadazAe pahoMcelo jainadharma te dezamAthI pAchaLathI eTale sudhI vilupta thai gayo ke tenuM nAma ke nizAna paNa Aje tyAM jaNAtuM nathI e eka kharekhara AzcaryakAraka banAva kahI zakAya. bauddhadharma lupta thAya tenA to aneka kAraNo che ane te kAraNone laine te ekalA kaliMgamAthI ja nahi paraMtu AkhA bhAratavarSamAthI paNa vilupta thayo che; paraMtu jainadharmanA itihAsamAM AvAM kazA kAraNo jagAtAM nathI, temaja te adyAvadhi AryAvartanA aneka pradezomA potAnA astitvane uttama rIte TakAvI paNa rahyo che. kaliMgamAthI jainadharma AvI rIte kyAre ane kayAM kAraNone laine lupta thayo te adyApi ajJAta cha. upara ApelA itihAsathI ema jaNAya che ke I. sa. nA 11 mA saikA sudhI to te pradezamAM jainadharma pracalita hato. kAraNa ke prathama to khaMDagirinI navamuni nAmanI guhAmA ja je eka lekha e zatAbdIno che tathA jemAM jainazramaNa zubhacaMdra ane kulacaMdranuM nAma Ave che ane je bAbata upara lakhAi gai cha, te uparathI siddha thAya che ke e samaya sudhI to tyAM jainazramaNo rahetA hatA. bIjeM upara je kaliMgano saMkSipta itihAsa Apelo cha temAM je cAlukyo ane rASTrakUTavaMzIya rAjAo samaye samaye e deza upara caDhAi lai jaha ene potAne tAbe banAvatA hatA eva' jaNAvyuM che, temAMnA keTalAe rAjAbho to jainadharmane mAnanArA ke mAna ApanArA hatA tethI temanA "Aho Shrut Gyanam" Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayamAM jainadharmano lopa thano asaMbhavita che. mhArA dhAravA pramANe I. sa. nA 12 mA saikA pachI tyAMthI jainadharma adRSTa thayo hovo joie. kAraNa ke e samaya pachI vaiSNavono jora vadhavA mAMDyo hato ane dakSiNa ane karNATakanA je rAjavaMzo jainadharma prati sadbhAva dharAvatA hatA te paNa ( rAmAnujAcAryanA saMpradAyanA prAdurbhAva ane prabhAvanA lIdhe ) A samayamAM jainadharmathI parAGmukha thavA lAgyA hatA. AthI karIne ghaNI rIte saMbhavita cha ke e samaya pachI kaliMgamAMthI jainadharma adRzya thayo haze. ane te adRzya thavAmA mukhya kAraNa koI prabala rAjakIya upadrava ja hovA saMbhava che. mI. vInsenTa smIthanA kahevA mujaba*, jema dakSiNanA keTalAka zaiva rAjA. oe I. sa. nA sAtamA saikAmAM jainadharma upara atyAcAra gujAryo hato ane aneka jainono sarvanAza ko hato, tema e kaliMgamA paNa koI hiMdurAjAe AvI ja vartaNuka calAvI hoya ane tenA lIdhe jainone potAnA prAcIna bhane priya evA e pradezano sarvathA tyAga karavo paDhyo hoya, te dhaNI rIte banavA joga che. jo ke kaliMganA itihAsamAthI e viSe kazo vizeSa ullekha maLato nathI to paNa chUTI chavAi evI daMtakathAo avazya saMbhaLAya che ke je A vAtane puSTi ApatI hoya. ' ArkiolaoNjIkala sarve oNpha inDIA' nA sane 1902-03 nA enyuala rIporTamAM mI. T. H. Bloch A bAbata upara lakhe che ke " khaMDagirinI A guhAono jainoe kyAre tyAga karyo e kharI rIte jA vAne ApaNI pAse sAdhana nathI. mAtra purInA devAlayanA itihAsamAMnI eka avyakta daMtakathA che. jemAM kaheluM che ke koDagaMgAnA pautra madana mahAdeve bhuvanezvaranI AjubAjunI TekarIomA rahetA jaina tathA bauddha * jumao, alI hosTarI oNpha inDIbhA, pR. 454-5. "Aho Shrut Gyanam" Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuo upara julama gujAryo hato. jo A vAta kharI hoya to te i. sa. nA 12 mA saikAnI AsvaramAM banI hovI joIe " A uparathI saMbhavita che ke kaliMganA koI rAjAe ja jainone e deza sadAne mATe choDI javAnI kaThora pharaja pADI hovI joIe. khAravelano lekha. A pramANe khaMDagiri ane tyAMnI guphAornu kAIka prAcIna-a. rvAcIna varNana che. A varNana ane tenI sAthe ApelA kaliMgadezanA saMkSipta itihAsa uparathI vAcakone hAthIguphAvALA e khAravelanA lekhanI hakIkata ane mahattA barobara samajI zakAze. A lekha, hiMdusthAnanA bIjA badhA lekho karatAM apUrva ane vilakSaNa che. mI. T. H. Bloch kahe che ke " A lekha taddana aitihAsika che ke je hiMdamA prathama ja che. AnI zailI rAjA DerIasa ( Darius ) nA behistuna (Behistun) lekhanA jevI che.' " A lekha eka baraDa zilA upara kotarelo hovAthI kAlanA ghasArAnA lIdhe eno madhyano keTaloka bhAga naSTa thaI gayo ke ke je AgaLa lekhamA spaSTa jaNAya che. e naSTabhAga aitihAsika dRSTie dhaNo ja mahattvano hato. A lekhanA spaSTIkaraNa mATe jema upara jaNAvavAmAM Avyu che tema, aneka vidvAnoe bahu parizrama uThAvyo che paraMtu temAM pUrepUrI saphaLatA to gujarAtanA gauravabhUta purAtattvajJa paMDita bhagavAnalAlane ja maLI che. temaNe ja e lekhanA kAnuM vAstavika nAma ane saMbaddha varNana khoLI kADhayu hatuM. emanI pahelAnA zodhako to lekhakAnuM nAma paNa -- aira' batAvatA hatA ane pATho paNa ADA + bAbu manamohana cakravartI ema. e. nA " noTsa oNna dhI rImensa ina dhaulI enda ina ghI kesa oNpha udayagiri " pRSTha 9. 1 ArkiolaoNjIkala sarve oNpha inDIA, enyuala rIporTa, 1902-03. "Aho Shrut Gyanam" Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaLA lagADatA-besADatA hatA. gujarAtanA e gauravamAM ora umero karanAra gurjara sAkSararatna zrIyuta kezavalAla harSadarAya dhruva cha ke jemaNe potAnA eka dezabaMdhue karelA e 'suvAcya ' lekhane svakIya pratibhAnA prakAzathI adhika opa ApI sarvanA bhATe - sugrAhya ' banAvyo che. zrI bhagavAnalAlanA nibaMdhamAM je apUrNatA hatI ane jenA lIdhe Akho lekha aspaSTa jevo jaNAto hato tenI pUrti zrIyuta kezavalAle karI che ane lekhamAMnI dareka hakIkatane susaMgata ane spaSTa banAvI che. magadhanA je rAjA upara khAravele caDhAha lai jai vijaya meLavyAno A lekhamA ullekha karelo cha paraMtu truTita pAThanA lIdhe jenuM nAma samajI sakAtuM nathI, te zrI kezavalAlanA vicAra pramANe bIjo koI nahi paNa pATalIputrano prakhyAta puSyamitra ja che ke je chellA mauryarAjA bRhadrathano senAnI hato ane jeNe rAjyalobha vaza thaI potAnA rAjAnuM vyAyAmabhUmimAM kapaTathI khUna karI, tenA siMhAsanano svAmI banyo hato. pAchaLathI e ja puSyamitra azvamedha yajJa karI cakravartI banyo hato. bhASyakAra pataMjali ane svapnavAsavadattAdi nATakakAra mahAkavi bhAsa e ja puSyamitranA Azrita hatA. AvI rIte khAravelane puSyamitrano vijetA banAvI tenA lekhanA badhA avyavasthita aMkoDAone yathAsthAne goThavI I. sa. pUrvenA bIjA saikAnI khaMDita aitihAsika zRMkhalAne akhaMDa banAvI che. jAte ' mahAmeghavAhana ' hovA chatAM paNa krUra kAlanA kaThora paMjAmAM sapaDAI jaI be hajAra varSa sudhI aitihAsika aMdhakAravALI uMDI guphAmAM par3I rahelA e khAravelanA jIrNa-zIrNa nAmane potAnI pratibhAnA kiraNa vaDe AkarSI vausamI sadInA vaidyutika AlokavALA vijJa jagatanA vicArodyAnamA lAvI mUkavAvALu patitoddhAraka ' kezava ' kRtya sujano dvArA avazya stutya ja che. "Aho Shrut Gyanam" Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 khAravelanA samaya viSe jo ke haju sudhI vidvAnomAM keTaloka matabheda dRSTigocara thAya che to paNa adhikAMza vicAro paMDita bhagavAnalAlanA matane ja maLatA thatA jAya che ane temAM zrIkezavalAlanA nirNaye sabaLa puSTi Apa che tethI have ghRNA bhAge e ja samaya nizcita rupa leze. A lekhathI jainadharma upara paDato prakAza. khArakhelanA A lekhe jainadharma ane tenA itihAsa upara keTaloka apUrva prakAza pADyo che. aneka navI bAbato A lekha uparathI jANavAmAM AvI che, tathA vicAravA jevI jaNAi che. temAMnI mukhya mukhya A che: ---- ane temanA 1. je keTalAka Adhunika pAzcAtya vidvAno, saMsargathI keTalAka bhAratIya paMDito paNa, prathama ema dhAratA hatA ke jainadharma koi paNa vakhate rAjyadharma tarIke svIkArAyo nahoto athavA to azoka ane kaniSka vigere rAjAoe jema bauddhadharmanI unnati mATe prayatno karyA tema jainadharma mATe koie kAMi karya nathI; te badhAne A lekhe khoTA pADyA che, ane jainadharmanA prAcIna gauravane temanA hRdayamAM yathocita sthAna ApyuM che. temane ema kabUla karatA banAvyA che ke jainadharma paNa pUrve aneka dezomA ane aneka rAjavaMzomAM rAjyadharma tarIke paLAyo che. tenI asara prajAnA paNa mhoTA bhAga upara thai hatI ane brAhmaNa, kSatrIya, vaizya vigere dareka varNomAM te pracalita thayo hato. jaina graMthomAM je aneka ThekANe rAjAonAM jainatvamATe varNano Ave che te kevaLa dharmanA mahAtmyane vaghAravA mATe kalpitarupe banAvI lIghAM che ema ja nathI paraMtu temAM jaitihAsika satya paNa hoI zake che emaA lekha uparathI mAnI zakAya che, "Aho Shrut Gyanam" Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jainasAhityamA je be cAra paitihAsika rAjAonA jaina hovA bAbatanA jevA tevA ullekho maLI Ave che temanA zivAya bIjA paNa aneka AvA pratApI rAjAo thai gayA che ke jemaNe jainadharmanI unnati ane pragati karavA mATe vizeSa vizeSa prayatno karyA che, paraMtu temanAM nAmo ApaNA smaraNapaTa uparathI kyAranAe bhusAi gayA che. e eka kharekhara AzcaryakAraka vAta lAge che ke saMprati jevA rAjAne mATe to, ke jenI vizvasanIya kRti kyAMye paNa AjasudhI upalabdha thai nathI, keTalAe graMthomAM bahu bahu vakhANa karelA che, tyAre tenA ja samayanI AsapAsa thai gayelA tathA sAhasika ane vIra evA prakhyAta puSyamitra sarakhA vaidika nRpati upara ArdazarUpa vijaya meLavanAra khAravela sevA parama jaina rAjAnuM nAma sudhAM paNa koie smarI rAkhyu nathI ! 3. jema bauddha zramaNonI samaye samaye amuka sthAnamA ekatra pariSad maLatI hatI tema jainazramaNonI paNa pariSad maLatI hovI joie ema A lekhanI vaLaNa uparathI jaNAya che. azoka ane kaniSka jevI rIte bauddha zramaNonI pATalIputra ane mathurAmA pariSado meLavI hatI tevI rIte khAravele paNa sarva dizAmAMthI jJAnavRddha ane tapovRddha nigraMtha zramaNone AhvAna karI kumArI parvata* upara eka sAdhu pariSad bharI hatI. * kumArI parvata te kayo bhane kyAM AgaLa Avelo che e bAbata prathama keTaloka tapAsa karelI paraMtu kAI khulAso maLI zakyo nahi. jyAre A lakhANa chellI vAranuM saMzodhita thai presamAM jAya che te vakhate vaDodaredhI zrIyuta cimanalAla DAhyAbhAI dalAla ema. e. nuM patra maLyuM temAM teo A bAbata lakhe che ke-" kumAragiri (eTale kumArI) parvata viSe Aja Epigraphia Indica, October. 1915, P. 166. mAM pAMcavAmAM Avyu ke udayagirinu mala nAma kumAra parvata hatuM ane khaNDagirinu nAma kumArI parvata hatuM. 10 mA 11 mA saikA sudhI A banne parvato kumAra-kumArI parvata tarIke jANItA hatA." A uparathI jaNAya che ke kumArI parvata te khamDagiri ja che ane enA upara ja khAravele nigraMtha zramaNonI pariSad bharI itI. "Aho Shrut Gyanam" Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 4. jevI rIte bauddha zramaNonA rahevA mATe judA judA pradezonA aneka rAjAoe ramaNIya paryato upara guphA - maMdiro karAvyAM itAM tema jainazramaNonA nivAsa mATe jaina rAjAoe paNa amuka amuka sthaLe guphA - maMdiro banAvyAM che. A guphA-maMdironA saMbaMdhamAM eka e bAta vicAravA jevI che ke atyAra sudhImAM neTalAM jaina-guphA maMdiro jaNAyAM che te badhAM digaMbara jainAnA vastivALA pradezamAM ja vadhAre che, zvetAMbaronA vAsapradezamAM nathI. khaMDagiri upara paNa digaMbara jaina munionoja nivAsa raheto hato. jo ke khAravelanA samayamAM digaMbara zvetAMbara bhedo vyaktarupe nahi hoya te bakhate to ghaNA bhAge jainadharma avibhaktarupe ja hato-topaNa pAchaLathI to e pradeza upara digaMbara saMpradAyanuM ja svAmitva hatuM khaMDagirinI jainaguphAomA je jainamUrtio vigere kotarelI che ane jemanuM varNana upara ApavAmAM AvyuM che te badhI digaMbarI ja che. erulA, aNakITaNakI vigere bIjA sthAne paNa je jainaguphAo che temAM digaMbara saMpradAyanA ja cihno najare paDe che.* AnuM > * brAhmaNo ane bauddhonA guhAmaMdironI apekSA jainaguhAmaMdiro pramANa ghaNa ja thoDAM jaNAyAM che. jainagRhAmaMdirono mhoTo bhAga dakSiNa hindusthAnamA - muMbaI ilAkhAmAM ja Avelo che' keva Tempals oNpha inDIo' nAmanA upayogI pustakamAM hindusthAnanAM badhAM guhAmaMdironuM savistara varNana ApavAmAM AvyuM che. AnA chevaTanAM prakaraNa mAM jainaguhAmaMdize bAbata paNa svataMtra vivecana karavAmAM AtryuM che. temAM jaNAvyA pramANa mukhya mukhya jainaguhA maMdiro ATalI jaggAe AvelAM che :- dakSiNamAM badAmI pAse, kasA pAse; aMbA agara momInAbAda pAse; solApuranI uttara bAjue AvelA dhArasiNvA pAai; nADIkathA thaM DAka mAila dUra atrelA cAmaralenA pAse; cAMdoranI pAse bhAmeraguhA; pITalakhorA pAse; khAnadezamAM aNako pAse AzivAya erulA ane gavAlIara pAse paNa jainaguhAmaMdiro ke korelA khaDako AvelA che. A badhAM guddAmaMdiro DaoN. phargyusana ane barjesanA mata pramANe digaMbara jaina saMpradAyanAM che. jainaguhA maMdirI, brAhmaNo ane bauddhonA guhAmaMdiro karatA utaratA prakAranAM ane " Aho Shrut Gyanam" Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa e ja hoI zake ke zvetAMbara sAdhuo vastradhArI hovAthI teo ghaNA bhAge janasamAjanA sahavAsavALA vAsa sthAnamA ja vizeSa rahetA hatA ane digaMbara munio namadazAmA rahetA hovAthI temane nirjana pradezamA ja rahevAnI vizeSa pharaja paDatI hatI, tethI temanA rahevA mATe tevA pradezomAM AvAM layano-guphAmaMdiro banAvavAnI AvazyakatA paDI hovI joIe. A viSayamA eka vAta avazya vicAravA jevI che ane te e che ke:-- jainazAstromA je nigraMthonA AcAro bAMdhavAmAM AvyA che temAM eka evo. paNa niyama che ke sAdhunA mATe-khAsa sAdhune uddezIne-banAvelA koi paNa sthAnamA sAdhue nivAsa na karavo joie ane jo sAdhu temAM jANato chato nivAsa kare to tene vasatikarmano doSa lAge. A niyama temano mhoTo bhAga sAtamA saikAnI lagabhagamA thayalo cha. jainaguhAmaMdiromAMdhI dhyAna kheMce tevAM ane kArIgarInI dRdhie uttama jaNAyalA evA phakta beja che. je erulAnA AzcaryakAraka ane prasiddha guhAmaMdironA mahAn samUhamA rahelA che ane indrasabhA ane jagannAthasabhAnA nAma oLakhAya che. ' keva Tempalsa oNpha inDIA' nA kartAok kathana che ke, jyAre bauddhadharmanI utaratI kaLA thavA lAgI tyAre jainadharma prakAzamAM AvavA lAgyo bhane bauddhonI dekhAdekhI jaino paNa pAchaLathI potAnA tevA guhAmaMdiro banAvavA lAgyA... vigaire. hemana A kathana bhUla bhareluM che. kAraNa ke ? hAthIguphAvAlA lekha ane tenavarNanathI spaSTa jaNAya che ke jaino paNa zuruAtathI ja AvAM guhAmaMdiro banAvatA AvyA cha. udayagirinI A guhAone ukta graMthakartAoe bauddhadharmI gaNI che paraMtu AlekhamA spaSTIkaraNathI te jainadharmanI che ema upara nizci tarupe kahevAi gayuM che. jaina ane bauddhadharmanI keTalIka samAnatAnA lidhe AvI jAtanI bhrAntimA ghaNo vadhAro thayo cha, saMbhava cha ke upara jaNAvyA zivAya bIjAM paNa jaina mahAmaMdiro haze paraMtu temanAmAM koI vizeSa cihna nahi jaNAvAthI te bauddhadharmana! ja mAnI levAmAM AvyA hoya. vAnsenTa e. smIthanA kathana mujaba jema janarala kani: gahAme stUpamAtrane bauddhadharmanA mAnI mathurA vimarenA jainastUpone paNa bauddhastRpalyA che, tema A guhAmaMdironI vAbata paNa kema nahi banyu hoya. "Aho Shrut Gyanam" Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ digaMbara ane zvetAMbara bane zAstromA Apelo cha ane te pramANe keTalIka rIte te paLAto paNa Anyo che. tyAre have A lekho tarapha johae chIe to naM. 2 jAno je lekha che temAM to svAsa spaSTa lakhavAmAM Avyu che ke khAravelanI paTarANIe kaliMganA nigraMtha zramaNonA nivAsa mATe A layana karAvyuM che. aitihAsika dRSTie A vAta avazya vicAravA jevI che. digaMbara ane zvetAMbara bane saMpradAyanA jainagraMtho jotAM jaNAya che ke prAcInakAlamAM jainamunio ghaNA bhAge. nirjana sthAnomA ja vAsa karatA hatA. zItakALa ane uSNakALanA samayamAM to teo vRkSonA Azraya nIce rahIne paNa potAnA saMyamano nirvAha karI zakatA hoya paNa varSAkALamAM to tema nirvAha thai zake nahi ane teTalA mATe temane AvA pArvatIya sthAnonA AzrayanI apekSA avazya rahetI ja hovI joie. have AvA pArvatIya sthAno to dareka ThekANe kAi naisargika rIte ja banelA -hAthIguphA jevA-nahi hoha zake, te to koinA ne koinA banAvelAM na mhoTe bhAge hoi zake che. ane AvAM sthAno kevaLa zramaNo-sAdhuo zivAya bIjA koine mATe banAvavAnI AvazyakatA hoya nahi tethI AvA sthAnomAM ja jo pUrva sAdhuo vasatA hoya to to te temanA nimitte ja banelAM hovAM joie, ane temAM ja sAdhuo potAno saMyama-nirvAha karatA hovA joie. to pachI AvI sthitimAM zAstrokta vasatidoSano parihAra zI rIte thai zake cha ? vijJajanoe A vAta khAsa vicAravA jevI che. 5. A lekha uparathI chellI je vicAravA jepI bAbata che, te mUrti pUjA viSayaka che. jaina zvetAMbara saMpradAyanI eka zAlA ke je ' sthAnakavAsI' ke ' TuMDhiA ' nA nAmathI oLakhAya che, te zAkhAvALA mUrtipUjAno svIkAra nathI karatA. temanuM kathana che ke jainadharmamA je mUrti "Aho Shrut Gyanam" Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pUjA che te pAchaLathI dAkhala thai che. mahAvIra devanA nivaNa bAda 8 ma ke 9 mA saikAmAM tenI zaruAta thaI che. tenI pahelAM jainomAM tIrthakaronI mUrti mAnavAno ke banAvabAno pracArana hato. e viSayamA bane saMpradA yomAM paraspara anekavAra klezajanaka carcAo thaI che. khAravelanA A lekha uparathI e vivAdagrasta carcAno ekadama nikAla ane nirNaya dhaI zake che. lekhamAM AvelI hakIkata uparathI spaSTa ane satya rote jaNAya che ke, te vakhate ane tenA pahelA paNa jainomAM mUrtipUjA pracalita hatI. A lekhanI 12 mI paMktinA pAvalA bhAga uparathI jaNAya che ke " Adi tIrthaMkara RSabhadevanI mUrti naMdarAjA upADI gayo hato, te.... pATaliputra thI rAjagRha pAchI ANI jaina vijetAe navA bhavya prAsA dama bhAre utsava samAraMbhathI tenI sthApanA karI. " ( juo, pRSTa 98--99, zrIyuta ke. ha. dhruvanuM vivecana. ) A kathanathI asaMdigdhatA. pUrvaka siddha thAya che ke I. sa. pUrvenA 3 jA saikAmAM temaja tenI paNa pahelAM jenamUrtipUjA yathArtha rIte pracalita itI. zrImAn dhruva mahAzaya tA. 8-2-1917 nA mhArI uparanA eka khAnagI patramAM A bAbata khAsa vicArapUrvaka lakhe che ke " khAravelanA lekhanA eka mahatva dharAvatA bhAga upara Apane lakSa na gayU~ hoya, to hUM te tarapha dovA rajA leuM chU. emAM eka ThekANe rAjagRhamAMthI RSabhadeva bhagavAnanI mUrti naMdarAjA upArDa gayAnUM lakhyUM che. AthI IsavI sana pUrve cothA saikAmAM mUrtipUjA jainomA pracalita hatI ema siddha thAya che. A bAbatane puSyamitranA itihAsa sAdhe pratyakSa saMbaMdha na hovAthI meM te lakSa khecAya tevI rIte nodhI nathI. " haMdhA ke ke A viSayamA AnA karatAM badhAre sabala pramANa " Aho Shrut Gyanam". Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI hoi zake nahi ane te mAMgavAnI koha dhRSTatA paNa kare nahi. mUrtipUjA mAnavI ke na mAnavI e eka judI bAbata che ane teno saMbaMdha tattvajJAnanI sAthe vizeSa che, paraMtu amuka samaya pahelA jainomAM mUrtipUjA hatI ke na hatI, e tihAsika praznanuM to nirAkaraNa A lekhathI ekadama thai jAya che ane zramaNa-bhagavAn zrImahAvIradevanA nirvAbAda bIjA ja saikA jevA purANa kAlamAM paNa mUrtipUjA pracalita hovArnu sarvamAnya pramANa A lekhamAM spaSTa jovAmAM Ave che. upasaMhAra. ___ upodghAtano upasaMhAra karatAM jaNAvayu joie ke 17 paMkti jevA A nhAnakaDA lekhanu ATalaM lAMbu pUMchaDaM joi keTalAka vAcakone to Azcarya thaze ane keTalAkane kadAca kaMTALo paNa Ave, paraMtu jo teo dhyAnapUrvaka A samagra nibaMdhanuM avalokana karaze to AzA che ke temane keTalIka apUrva vAto AmA jaNAi Avaze ane jainadharmanA prAcIna gauravanA saMbaMdhamAM temanA jJAnamA kAika vadhAro ja thaze. jainasamAjano viziSTa bhAga vyApArI hovAthI svAbhAvika rIte ja temA keLavaNInI mhoTI nyUnatA che ane temAM vaLI AvA itihAsa jevA uMDA ane arasika viSayamA to teno praveza ja kyAthI hoi zake, Aq vicArIne, lekhokta hakIkata barobara ane savistara samajAya teTalA mATe ATalaM laMbANa karavAnI jarUrata paDI che. jyAre A lekhasaMgrahane chapAvavAnI zuruvAta karI hatI tyAre prathama bIjA je Adhunika saMskRta lekho che temano eka saMgraha karI prathama bhAga tarIke bahAra pADavo ane pachI A khaMDagirinA lekho tathA mathurAnA lekhono ekatra saMgraha karI 'prAkRtalekhavibhAga' nA nAme bIjA "Aho Shrut Gyanam" Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga tarIke prasiddha karavAno vicAra rAkhyo hato. paraMtu pAchaLathI keTalAka janonA vicArathI tema ja jainalekhomAM A lekhoneM sthAna sauthI prathama hovAthI prathama bhAga tarIke prathama emane ja ekalA prakaTa karavAmAM AvyA che. bIjA bhAgamAM mathurAnA badhA lekho Avaze ane trIjAmAM bAkInA badhA saMskRta lekhono saMgraha thaze. aMtamAM, A laghu prayatnamAM mhane zrImAn de. rA. bhAMDArakara ema. e. tathA zrIyut ke. ha. dhruva bI. e. mahAzayo taraphathI je pratyakSa ke parokSa rIte sahAyatA maLI che tenA mATe huM temanI aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnI viramuM chu. zrAvaNI pUrNimA. vAlakezvara, muni jinavijaya. muMbaI. "Aho Shrut Gyanam" Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa. A upodghAtamAM aneka ThekANe khaMDagirinI navamuni nAmanI guhAmA __ bhAvelA udyotakezarinA samayanA tathA zubhacaMdra ane kulacaMdra nAmanA jainazramaNonA ullekhavALA lekhonU sUcana karavAmAM AvyuM che. hAlamA ' epIgrAphIA inDIkA' nA sana 1915 nA akTobara mAsanA aMkamAM mI Ara. DI. benarajI ema. e. no lakhelo ' udayagiri ane khaMDIgarinI guhAmAMnA zilAlekho' e zIrSaka eka lekha prakaTa thayo che. e lekhamAM, hAthIguhA lekha sivAya, ukta sthaLe AvelA bIjA badhA nhAnA nhAnA lekho keTalIka noTo sAthe prakaTa karavAmAM AvyA che.x e lekhomAM udyotakezari saMbaMdhI lekhono paNa samAveza karavAmAM Avyo che. A nibaMdha sAthe e lekhono khAsa saMbaMdha hovAthI, mI. benarajInA vaktavya sAthe A pariziSTarupe atra AphvAmAM Ave che. ------ -- navamuni guhAbhAM udyotakezarIno zilAlekha. IsvIsananA dazamA saikAnI lagabhagamA ekaja tArIkhanA lakhA yalA navamuni guhAmAM be zilAlekho che. pahelo lekha udyotakezaridevanA rAjyanA aDhAramA varSamA korelo cha, ane te kamAnanA aMdaranA x prastuta pustakamA je naM. 2, 3 ane 4 nA lekho che te paNa mI. benarajoe kiMcit saMzodhana sAthe punaH prakAzita karyA che. benarajInA saMzodhanamAM koI vizeSatA na hotrAthI atra temano ullekha karavo ucita dhAryo nathI. "Aho Shrut Gyanam" Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 bhAgamAM najare paDe che. e lekha sauthI pahelAM mahuma mI. je. DI. ema. begalaranI dRSTie paDhyo hato ane teNe kaniMgahAmanA bhASAMtara sAthai prakaTa karyo hato ( Arch. Surv. Rep, Vol. XIII, P. 85 Note ) udyotakezarino haju sudhI jANavAmAM Avelo bIjo eka lAMbo zilAlekha prinsepe prakaTa kIdho che ( Journ. Beng. As Soc. Vol VII, pp. 558ff.) paNa te atyAre upalabdha thato nathI. mI. manamohana cakravartIe paNa e navamuniguhAnA lekhane vAMcavAno prayatna karyo hato. e traNa paMktino che ane spaSTa rIte korelo che. mUla-lekha. 1 oM zrImad udyotakezaridevasya pravardhamAne vijayarAjye saMvata 18 2. zrIbhAryasaMghaprativaddhagrahakulavinirgata dezIgaNa AcAryazrIkulacandra 3 bhaTTArakasya ziSya subhacandrasya / bhASAMtaraH -- zrImad udyotakezaridevanA vRddhi pAmatA vijaya rAjyanA saMvat 18 mAM zrI AryasaMghanA grahakulamAMthI nikaLelA dezIgaNanA AcArya kulacandra bhaTTArakanA ziSya subhacaMdranI ( kRti ? ). navamuni guhAmAM bIjo lekha. Alekha ve bhAgamA vheMcAyalo che, ane guhAnI aMdaranI be oraDIo vacce bhIMta upara korelo che. enI lIpI uparanA lekha jevI ja che. enA be bhAga che-pahelo bhAga apUrNa che, kAraNa ke ema lakhelaM vAkya adhuruM che. ' zrIdhara chAtra ' eTale ziSya zrIdhara. "Aho Shrut Gyanam" Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo bhAga traNa lIMTIno che ane te A pramANe cha:1 oM zrIAcArya kulacandrasya tasya 2 ziSya khalla subhacandrasya 3 chAtra vijo bhASAntara:-zrIAcArya kulacandranA ziSya khalla ( ? ) subhacaMdranA ziSya vijo (vidyA athavA vidyanI kRti.) lalitandu guhAmA udyotakezarino bIjo lekha. A lalitendu athavA to siMhadvAranA nAmathI oLakhAtI guhAmAM Avelo zilAlekha I. sa. 1913 mA aeNkTobara mahinAmA ArkioM laoNjIkala sarvenA phoTogrAphara mI. esa. gaMguloe prathama zodhI kADhyo hato. A lekha guhAnI pAchaLanI bhIMta upara korelo che, ane guhAnA bhoyataLIyAthI lagabhaga trIza cALIza phITa uMce, digaMbara jainamUrtionA samUha upara Avelo che. enI bahu sArI saMbhALa levAyalI lAgatI nathI. lekha pAMca paMktimA kotarelo che ane lIpI uparanA be lekho jevI ja che. lekhanI bhASA azuddha saMskRta che. ____ mUla lekha. 1 oM zrIudyotakezarivijayarAjya saMvat 5. 2 zrIkumAraparvata (1) sthAne jIrNavApi (2) jIrNa izANa (3) 3 udyotita ( 4 ) tasmin sthAne caturvizati tIrtha Gkara 4 sthApita pratiSThA[kA]le i[ri] opa (5) jasanandika 5 kA (1) dA (?) ti(1)drathA(?)zrIpArzvanAthasya karmakhayaH TippaNa. (1) bIjI lAina uparathI jaNAya che ke khaMDagirinu prAcIna nAma 'kumAra parvata' che. khAravelano hAthIguhAlekha udayagirinu "Aho Shrut Gyanam" Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna nAma ' kumArI parvata ' sUcave che. te baMne TekarIo i. sa. nA dazamA agiyAramA saikA sudhI ' kumAra-kumArI parvata ' tarIke jANItI hoya ema lAge che. (2) vApi' zabda TekarI uparanA svaDakomA korI kADhelA nhAnAM nhAnAM saMkhyAbaMdha kuMDone sUcave che. (3) bIjI paMktino chelo zabda 'isaNa' athavA to 'zAna' lAge che. A zabda vikrama saMvat 1083 mAM thayela mahIpAlanA sAranAthanA zilAlekhamA jovAmAM Ave che. A zivanA aneka nAmomA eka nAma che, ema DaoN. vAgela kahe che; ( Arch. surv. of India, Annual Report, 1905-6, P 98, Nove I.) paNa uparokta zilAlekhamAM teno saMbaMdha-artha tathA upayoga vicAratAM te zabdano artha maMdira thato hoya tema lAge che. (4) ' udyotita' zabdano sAdhAraNa artha prakAzita thAya che. paNa ahiM tIrthakaranA maMdiro ane kuvAo sudhAravAmAM-smarAvavAmAM AvyA hatA evaM sUcana A zabdathI thAya che. (5) cothI paMktino chello bhAga ane pAMcamI paMktinA prAraMbhanA zabdo bIlkula samajAtA nathI. bhASAntara. zrImad udyotakezarinA vijayi rAjyanA pAMcamA varSamA zrIkumAraparvata upara AvelAM jIrNa maMdiro tathA jIrNa vApio prakAzita karavAmAM AvI hatI, ane te jagyAe covIsa tIrthakaranI mUrti o besADavAmAM AvI hattI. pratiSThAnA samaye............. zrIpArzvanAthanI jagyAmAM ( maMdiramA ! ).......... jasanaMdI. ... .... .... .... ........ "Aho Shrut Gyanam" Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekhavibhAga | *kaTaka najIka AvelI udayagirinI TekarI uparanA hAthIguphA tathA bIjA RNa lekho / la --AV zokanA vakhata pachI pUrva hiMdustAnano itihAsa tathA tenI bhASA viSe mAhiti meLavavAmAM hAthIgumphA lekha ghaNoja upayogI che. prathama tene i. sa. 1830 mAM mI. sTalIMge (Stirling) karnala mekenjhI (Mackenzie) nI banAvelI apUrNa nakala uparathI prakAzita karyo. + mejara kIDa (Kittoe) e i. sa. 1837 mAM najare joine tenI nakala karI, ane A nakala uparathI prInsepe ( Prinsep) bhASAMtara saha * Actes Du Sixieme Congres International Des Orientalistes, tenu en 1883 a Leide. nAmanA pustakanA 3 bhAgamA ( pRSTa 133 thI 179 sudhIrmA ) prakhyAta vidvAna paMDita bhagavAnalAla iMdrajInA THI HATHIGUMPHA AND THREE INSCRIPTONS, IN THE UDAYAGIRI CAVES NEAR CUTTACK nAmanA iMgrejI nibaMdhano A saMpUrNa gujarAtI anuvAda che -- saMgrAhaka. + eziyATIka rIsarvosa, pu. 15. ( Asiatic Reserches, XV.) " Aho Shrut Gyanam" Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| prasiddha karyo, te vakhate A viSayano prAraMbhaja hato tethI prathamanA bhASAM. taramAM keTalIka cUko thai hoya to temA kAMi Azcarya pAmavA jevU nathI. paNa jANavA jevU mAtra e che ke je rAjAnA vakhatamAM A lekha thaelo che te rAjAnuM nAma prInsepa vAMcI zakyA nahi ane haju paNa A bhUla koie sudhArI nathI. i. sa. 1877 mAM janarala kanIMgahAme (General Cunningham ) kaoNrapasa iMDIskrIpzyAnama iMDIkarama ( Corpus Inscrip. tionum Indicarum) nA pu. 1 mAM A lekhanI nakala ApI che, paNa mejara kITTanI nakala karatAM A nakalathI kAi vadhAre phAyado thAya tema nathI. tyArabAda DaoNkTara rAjeMdralAla mItre potAnA ' aeNnTIkvITIjha oNpha orissA ' nAmaka pustakamAM tenuM bhASAMtara bahAra pADyu. A bhASAMtara viSa ghaNI AzAo rAkhavAmAM AvI hatI; paNa kAi ajavALu pADavAne badale te bhASAMtarathI guMcavADI vadhyo. A pustaka sAthe je nakala ApavAmAM AvI che te i. sa. 1866 mAM DaoNkTara bhAu dAjIne mATe meM jAte pratyakSa joine taiyAra karelI nakala uparathI tathA kalakattA skula oNpha ArTsanA mI. laoNke (Locke) je plAsTara phoTogrApha lIdhelo ane je janarala kanIMgahAme mArA tarapha mokalI Apyo te uparathI taiyAra karelI che. A lekhanuM nAma, je guhA upara te kotarelo che te guhAnA nAma uparathI paDelaM che. tyAMnI jamIna upara paDelA keTalAka bhAMgelA kaTakA uparathI ema jaNAya che ke A guhA koi vakhate bhAgelI haze ane tyArabAda teno punaruddhAra karI pharI baMdhAvavAmAM AvI haze. hAthIgumphA e nAma zA kAraNathI paDayUM haze te jANavU azakya che. kadAca ema "Aho Shrut Gyanam" Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekha vibhAga | hoi zake ke A guhAnI AgaLa je khaDaka Avelo che tenA upara hAthInI AkRti kotarelI hoya. S Alekha zilA upara kotarelo che. A zilA sapATa nahIM hotAM aMdara khADApaDatI che. lekha 17 lITImAM hoI 84 caurasaphuTamAM che. A zilA upara lekha kotaravA mATe sapATI sApha karelI hoya tema lAgatuM nathI paNa akSaro moTA ane uMDA kotarelA che. samayanI asara AnA upara paNa thaelI che, prathamanI cha lITIo sArI sthitimAM che. ane chelI cAra paMktio madhyama avasthAmA che. A benI vaccenI jamIna ghaNIja kharAba thai gai che. keTaloka bhAga taddana ghasAI gayo che ane keTaleka ThekANe chUTA akSaro ke akSarasamUho najare paDe che. khAsa karIne A lekhano DAyo bhAga bahuja jIrNa thai gayo che ane te taraphanA chellA akSaro bilakula jatA rahyA che. A lekhanI banne bAjue babbe cihno ApelAM che. ( juo pleTa 1 ). eka cihna lekhanI pahelI be lITIonI DAbI bAjue che; ane bIjuM cihna eja bAjue pAMcamI ane chaThThI lITInI zaruAtamAM che. trIbhuM cihna lekhanI jamaNI bAjue pahelI ane bIjI lITInA cheDe che, ane cothuM cihna sataramI lITInA aMtamA che ane ahIM lekhanI samApti thAya che. prathamanAM traNa cihno pazcima hiMdanA guhAlekho upara jovAmAM Ave che. dAkhalA tarIke paheluM cihna junnara (Junnar ) nA bIjA lekhamAM, kArle ( Karle ) nA pahelA tathA bhAjA ( Bhaja ) nA 8 muMbainI sAme AvelA hAthIbeTanuM nAma paththaramAM kotarelI eka modI AkRti uparathI paDeluM che. AnA kaTakA vikToriA myujhiamamA che. P. P. A pleTo mUla pustakamA ApelI che / atra ApI zakANI nathI-saMgrAhaka. " Aho Shrut Gyanam" Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| jIjA lekhamAM vaparAyaluM che.' keTalIka udayagirinI guphAonA dvAranI kamAno uparanAM kotarakAmo upara paNa te kADhelaM che. junAgaDhanI eka guhAnA dvAra upara zubha zakunavALI ghaNI cIjo kADhelI che. svastika, darpaNa, kalaza, ghaDIALanI zIzI jevI netaranI khurazI, bhadrAsana, be nAnAM matsyo, phulanI eka mALA, ane AMkaDo-A badhAmAM A cihna jovAmAM Ave che. sAMcInA toraNa uparanI trIjI AkRti upara paNa e AveluM che. temaja gaLAnAM ghareNAMmAM paNa te ghaNIvAra jovAmAM Ave che. A cihnano artha zo che te jaNAtuM nathI. paNa jANavU joie ke pahelAMnA bauddho A cihane sAruM gaNatA hatA. tyAra pachInA bauddho tema gaNatA hoya ema lAgatuM nathI. kAraNake ilurA, ajanTA, nAzika ane kAnhoramAMnAM bauddha kAmo upara te jovAmAM AvatuM nathI. bIju cihna ' svastika ' cha jene vijayadarzaka gaNavAmAM Ave che ane jeno artha saMskRta lekhomA prathama vaparAtA * svasti' zabdanA jevoja che. A cihna duniyAnA ghaNA bhAga upara vaparAya che ane enA artha viSe vidvAnonA ghaNA judA judA mato cha.' teno game te artha thato hoya paNa eTalaM to nakkI ke judA judA dharmanA lokoe te vApareluM che tethI ema dhArI zakAya ke e loko potapotAnAM kAraNone lIdhe tene zubha gaNe che. 1 ArkIoNlaoNjIkala sa] oNpha vesTarna iMDiA, saeNpareTa pemphaleTa 10, pR. 23, 28, 42. 2 numIsmeTIka kaoNnIkala, nyu sIrIjha pu. 20, pR. 18-48; iMDIana aeNnTI kverI, pu. 9; pR. 65, 67, 135; iMDIana anTI kverI, pu. 10, pR. 199; kanIMgahAmanI bhIlsA Topsa, 356 noTa. "Aho Shrut Gyanam" Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| sauthI pahelAM AvAM cihno azokanA jaugaDa ( Jaugada) lekha upara jovAmAM Ave che jyAM trIjuM cinha paNa joDeluM che. tyArabAda keTalIka pazcima hiMdustAnanI guhAnA lekhomA e dRSTigocara thAya che. keTalIka vakhate te AraMbhamAM ke, aMtamA agara banne ThekANe paNa jovAmAM Ave che.' A cihna haju paNa hiMdu temaja jainomAM zubha gaNAya che ane lama prasaMge agara evA bIjA koI zubha prasaMge kapaDAM, vAsaNa tathA phaLo upara kADhavAmAM Ave che. nAnAM bALakone prathama muMDana karAvyA pachI mAthA upara A cinha kuMkumathI kADhavAmAM Ave che. lagna thayA pachI pahelA zubha dIvase gujarAta tathA kacchanA loko jamIna upara rAtuM vartula dore che ane temA svastika cinha kADhe che tene "ghaurI svastika" kahe che. gAyanA chANathI lIpelI jamIna upara kuladeva besADIne temanI AgaLa A cinha kADhe cha jene "sAthIo" kahe che. A zabda saMskRta 'svastika' nA prAkRta 'satthio' uparathI thayo che. hAlanA jaino paNa ene 'sAthIo' kahe che. teono mata evo che ke sAtamA tIrthaMkara supArzvanAthana e lAMchana che, temaja jainonAM ATha zubha lAMchanomAMno prathama e che. kharataragacchanA eka vidvAna yati premacaMdranA kahevA pramANe jaino tene siddhanI AkRti tarIke gaNe che. jaino dhAre che ke dareka prANI eka janmamAM karelAM potAnAM mAnasakarmo pramANe vIjA janmamAM cAramAthI eka sthitine pAme che. te deva thAya che, agara na jAya cha; agara kSudra prANIomAM yA manuSya jAtimAM janma le che. paNa siddhane AmArnu kAMi paNa thatuMnathI, kAraNa 1 junnara lekhomAM zaruAtamA 5, 6, 20, 32, 34; kArle lekhomA 3, ane junnara lekhomA 22, 29 ane 31, 33; AraMbha ane aMta-kArle lekha 2 ane junnara lekho 18 ne 30. 2 A zabda ' gomayaliptasvastika ' saMskRta zabda uparathI thaelo cha teno artha * jamIna upara lIpelo svastika ' thAya che. "Aho Shrut Gyanam" Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjenlekhsNgrh| ke A cAra avasthAnuM mukhya kAraNa je karma che te temane lAgatA nathI ane tethI te muktAtmA kahevAya che. svastikamAM ApramANe siddhanI AkRti samAelI che. je madhyabiMdumAthI cAra rastA nIkaLe che te jIva che ane je cAra rastA che te jIMdagInI cAra avasthA che. paNa siddha A cAra avasthAthI mukta hovAthI cAre rastAone pachIthI je vALelA che te ema jaNAye che ke A cAra avasthA temane mATe nathI. huM ema nathI kaheto ke A e svastikarnu mULa che. bauddho ke jemanAM dharmatattvo jainonA jevAMja che te paNa svastikano Avo artha karatA hoya e zakya che. jo ema hoya to bauddha lekhonA AraMbhamAM siddham zabda vaparAya che tene badale A svastika paNa vaparAya che. dAkhalA tarIke, uSavadAtanA nAzikanA naM. 10 nA lekhamAM A svastika siddham zabdanI pachI tarataja mUkelo che, AvI rIte vaparAyAthI jainonA AvA arthane puSTi maLe che. trIju cihna azokanA jaugaDa lekhamAMnA ( ) cihnanA jevuja che. e tArasa ( Taurus ) nA grIka cihnA jevaM che. pahelA be cihonI mAphaka A cihna lekhonA AraMbhamAM tathA aMtamAM tathA koika vakhata zobhAne mATe judAja AkAramA jovAmAM Ave che. bauddha lekho uparathI ema jaNAya che ke pahelA be cihno karatAM A ciha viSe temanI mAnyatA ochI hoya tema jaNAtuM nathI. sAMcI lekhomAM bodhIvRkSanI nIce vedi upara te mukelaM che. jo te pUjanIya na hoya to te AvI jagyAe hoi zake nahi. vaLI A cihna ghareNAmAM tathA junA bauddha sikAomAM paNa jovAmAM Ave che. kAnherI najIka padaNa TekarI upara bIjAM cihnomAM A - mUla pustakamAM A tathA have pachI AvanArI dareka AkRtio ApalI che paraMtu atre je ApI zakANI nathI tenA ThekANe ( ) AvA kauMsamA jagyA khAlI rAkhelI che.-saMgrAhaka / "Aho Shrut Gyanam" Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| cihna paNa ' nandipadam / evA nAma sAthe jovAmAM Ave che; je upasthI jaNAya che ke bauddho tene ' vRSabha-lAMchana ' kahe che. vaidika dharmamA vRSabhane pavitra gaNelo cha; ane jo Avoja mata bauddhomA pracalita hoya to temaNe paNa tene pavitra gaNelo hovo joie. cothu cihna vedi agara beThaka upara monogrAma ( Monogram) jevaM lAge cha (y + t+e ? ). udayagirinI vyAghra guhAmAMnA eka lekhanA AraMbhamAM Aq cihna che. phera mAtra eTaloja che ke jyAre AmAM kApA DAbI bAjue che tyAre vyAghraguhAnA cihnamAM jamaNI bAjue che. udayagirinI vaikuMTha guhAmA eka cihna cha jemAM ane AmAM phera eTalo che ke emAM nIce vedi nathI tathA DAbI bAjue be kApAne badale banne bAjue eka eka che. eka bauddha sikAmAM paNa A cihnanA jevU eka cihna che. je lipimAM A lekha lakhelo che te lipi azokathI arvAcIna che ane pazcima hiMdanA nAnAghATa lekhanI lipine maLatI che. azokanA vakhatanI lipi ane A lipimA mukhya phera e che ke jyAre azokanA bakhatanA ka ne ADI tathA ubhI lITIo sarakhI che (+) tyAre ahIMAM ADI karatAM ubhI lITI lAMbI cha (1); te vakhatano ga khuNA paDato (^) hato tyAre hAlano kamAna jevo (0); te vakhatanAM gha (L), pa (U), la (-J) ane ha (5) nA nIcenA bhAgo goLAkAra hatA ane hAlamAM sapATa che (tuli, -11, ma (4) ane va (B) nI nIcenA AkAro barAbara goLa hatA tyAre hAla trikoNAkAre che (1); 1 jarnala baoNmbe benca raoNyala eziyATIka sosAiTI, pu. 15, pR. 320. 2 vIlsansa bherIAnA aeNnTIkA, pleTa 15, AkRti 32. "Aho Shrut Gyanam" Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna jainalekhasaMgraha | tanAM nIcenAM ve pAMkhaDAM khuNAvALAM hatAM (A) ane hAla te goLAkAra che (h). te vakhate ikAranA pAMkhaDA khuNAkAre hatAM ( ), hAla te pramANe nahi hotA te uMcA jAya che ( ). A pramANe kAraNo che te uparathI A lipi azokathI arvAcIna che ema pratipAdana thAya che. A Akho lekha dyAM che. tenI bhASA prAkRta che ane azokanA lATa lekhothI bhinna che paNa pazcima hiMdanA guhA lekhAnI junI mahArASTrI prAkRtanA jevI che. AraMbhamAM arhato ane siddhone namaskAra karyo che. ane A uparathI lekha banAvanAranI uMDI dhArmika zraddhA ApaNane jaNAi Ave che. jainonA mukhya sUtrano e bhAga hoya tema jaNAya che jene 'namokkAra' agara 'nokAra' kahevAmAM Ave che ane jeno vAraMvAra teo japa kare che tathA je temanAM sUtronAM AraMbhamA ghaNIvAra jovAmAM Ave che.' te sUtra ane A namaskAra mAM phera eche ke AmAM phakta arhata 'ane' siddhanAja-benAMja nAma Ave che, tyAre sUtramAM 'AcArya', 'upAdhyAya', ane 'sAdhu' e traNa nAmo vadhAre che. lekhamAM A nAmo mUkI dIghAM che tenuM kAraNa e che ke pahelA benI peThe A traNa bahu jaruranAM nathI. A lekhanA namaskAranI samajutI viSenI puSTimAM jANavuM joie ke udayagirinI mANekapura guhAnA 3 jA lekhamAM ema kaheluM che ke e guhA " kaliMganA zramaNo arhanta prasAdAnam " ne mATe banAvavAmAM AvI che. arhanto upara A pramANe dhArmika zraddhA rAkhavI e jainonI khAsIyata che, A guhAomAM koI paNa ThekANe zAkyabhikSu agara evo bauddha zabda khAsa karIne vAparelo nathI. 1 sUtra Avo che:- namo arihaMtANaM / namo siddhANaM / namo AyariyANaM / namo uvajjhAyANaM / namo loe savvasAhuNaM / teno artha:-arha ntone namaskAra, siddhone, AcAryoMne, upAdhyAyone, ane vizvanA sAdhuone namaskAra. "Aho Shrut Gyanam" Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta lekhavibhAga | 6 udayagirinI guhAonAM kotarakAmomAM evaM kAMi khAsa nathI ke jethI ApaNe nakkI karI zakIe ke e jaina agara bauddha guhAo che. guhAomAM eke junI pratimA nathI. kotarakAmonI pUjanIya vastuomAM mAtra vRkSo che tathA mANekapura guhAmAnA nIcenA bhAgamAM je bhAMgelA stUpa ' jevuM lAge che tenI AgaLa namaskAra karatI mANasonI akRtio che. vaLI A guhAonI TekarInI Toce eka junA ' stUpa ' no pAyo che ane A stUpanI AjubAjunA kaTherAnA saLIAnAM chidro haju paNa jovAmAM Ave che. paraMtu A uparathIna mAtra ApaNA praznano javAba nIkaLI zake nahi; kAraNa ke zaruAtano jainadharma bauddhadharma jeboja hato jethI vRkSa tathA stUponI pUjA temanAmAM bhinna nathI; jyAM jyAM mahAvIra gayA te te gAmanA pAdaranA jhADa taLe beThelA mahAvIranAM varNano keTAMka sUtromA che. bauddhonI peThe jainatIrthaMkarone potapotAnuM bodhivRkSa che. mahAvIranuM bodhivRkSa vaDa che ane udayagirinI jayavijaya guhAmAM kotareluM bodhivRkSa paNa vaDa che. ' hAla paNa jaino zatruMjaya TekarI upara rAyaNa vRkSanI pUjA kare che, ( mimusopsa kaukI ( Mimusops kauki; ) saMskRta - rAjAtana agara rAjAdana, pAlI - rAjAyatana ) je RSabhadevanuM bodhidruma che ane giranAra upara bAbIsamA tIrthaMkara neminAthanuM bodhidruma AMbo che ke jenI paNa teo pUjA kare che. stUpa - pUjA pahelAMnA jainomAM paNa pracalita hatI. mathurAmAMthI mane maLelA eka lekhavALA kotarakAmanI bacce eka stUpa che. tenI AjubAjue kaThero che. tene eka dvAra che ane stUpa uparaja kotarelI ve kaTherAnI hAro che; eka madhyamAM goLa tathA bIjI jarA uMce che. stUpanI banne 1 aeNnTIkvITIjha oNpha orIssA pu. 2, pleTa 19, AkRti 1. lekhaka, DAkTara rAjendralAla mitra. 2 "Aho Shrut Gyanam" Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjeNnlekhsNgrh| bAjue eka nAcatI strI che ane A strInI pelIpAra eka staMbha che. jamaNI bAjunA staMbhane siMha che ane DAvI bAjunA staMbha upara 'dharmacakra' kADhelu che. uMce sAdhuo tathA stUpa tarapha doDatA AvatA hoya tevA kinnaro che. kinnarone ruvATAvALu zarIra tathA manuSyanA jevU mukha cha tathA digambara jainonI mAphaka A sAdhuo nagna che. ___ A stUpa AkAramA tathA dekhAvamA haju sudhI maLelA bauddha stUpone eTalaM badhuM maLatuM Ave che ke jo A lekha na hota to tene bauddha stUpa tarIkeja gaNavAmAM Avata. be kaTherAnI hAronI bacceno cha lITIo vALo lekha jainono che ema spaSTaja che. lekhanA akSaro i. sa. pUrve 50 nA hoya tema lAge che; bhASA prAkRta cha, sarala nathI. lekhanI nakala. (1) namo arahato vadhamAnasa daMdAye gaNikA (2) ye leNazobhikAye dhitu zamaNasa nikAye (3) nAdAye gaNikAye vAsaye ArahatAdevakule (4) AyagasabhAprapAzilApaTA pratisThApitaM nigamA (5) nA arahatAyatane saha mAtare bhaginiye dhitare putreNa (6) savina ca parijanena arahatapujAye ( A lekhanu saMskRta bhASAMtara. ) (1) namohate vardhamAnAya daNDAyA gaNikA (2) yA layanazobhayicyA duhituH zramaNasya nikAye (3) nAdAyA gaNikAyA vAsAya arhato devakule (4) AryakasabhA prapA zilApaTTaH pratiSThApitaH naigamA (5) nAM arhatAyatane saha mAtrA bhaginyA duhitrA putreNa (6) sarveNa ca parijanena arhatapUjAye "Aho Shrut Gyanam" Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekhavibhAga / gujarAtI bhASAMtara. ahenta vartamAnane namaskAra. gaNikA daMDAnI putrI gaNikA nandAe vepArIonA AhetadevAlayamAM zramaNesamUhane rahevA mATe tathA arhantanI pUjA mATe eka nAnuM Aheta-devAlaya, AcAryoM mATe beThako, eka hoja ( pANIno ) ane eka zillApaTTa, ( devAlayanuM puNya ) mA , vhena, putrI, putra, ane sagAMo sAthe ( bhogavavAne ) karAvyAM. ___ varddhamAna arhanta 24 mA tIrthaMkara mahAvIra che. bauddhonI peThe jaino paNa tIrthakaronA hADakAM vigerene pUjatA hatA. temanA graMthomAM keTaleka ThekANe kahelaM che ke mRtyuvaza thayA pachI tIrthakaronA zarIrane agnisaMskAra devo Ape che tathA temanAM hADakAM vigerene teo pUjAmATe svargamAM lai jAya che. hAlanAM jainadevAlayomA stUpa agara tIrthaMkaronA hADakAMnI pUjA jovAmAM AvatI nathI; paNa bezaka eTalaM to nakkI ke A pramANe eka vakhata hatuM ane te eTale sudhI ke teramA saikAmAM mathurAmAM jaino eka stUpane tIrthakara supArzvanuM stUpa che ema gaNIne pUjatA hato. hAlamAM kharataragacchanA jaina sAdhuo ' thApanA ' nAmano pAMca dAMtavALo eka caMdanano pyAlo pUjA mATe vApare che ane A tIrthakaronAM jaDabAMnI nakala che. teja pramANe sAdhvIo je zaMkhane thApanA tarIke pUjAmAM vApare che tene teo mahAvIra svAmInA dhuMTaNarnu hADakuM gaNe che.* 1 mULamAM 'Ayatana' zabda cha jeno artha moTaM devAlaya thAya che. gaNikAnu devAlaya moTA devAlayanI pAse bAMdhyu haze ane te nA, haze. 2 mULamAM nikAye 'che. paNa jo ' nikAyasa' na vAcavAmAM Ave to lekhano sAro artha nIkaLI zakato nathI. 3 jUo-jinaprabhasUrInuM (vividha) 'tIrthakalpa'. * hAlamAM, tapAgacchamAM je sthApanAcArya rakhAya che tene uddezIne A ullekha cha, "Aho Shrut Gyanam" Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 praaciinjainlekhsNgrh| A uparathI pratipAdana thAya che ke stUpanI tathA vRkSanI pUjA pahelAM jainomAM pracalita hatI. udayagirinI guhAomAM bauddhonI eke pratimA nathI temaja arvAcIna bauddhoe pazcima hiMdanI bauddha guhAomAM besADelI pratimAomAMnI paNa eke nathI. ulaTuM, keTalIka arvAcIna guhAomAM tIrthaMkaronI jainapratimA tathA yakSa ane devonI pratimAo kotarelI che ane udayagirino bIjo bhAga jene khaMDagiri kahe che tenA upara haju paNa digambara jainonAM devAlayo che. A sarva uparathI ema jaNAya che ke teno bauddhadharma karatAM jainadharma sAthe vadhAre saMbaMdha che ___arhanto tathA siddhone namaskAra karyA bAda lekhamAM khAravela rAjAno janmathI mAMDIne 38 varSa sudhIno vRttAMta Apelo che. tene ceta agara caitrarAjavaMzano vistAra karanAra kahevAmAM Avyo che; ane A vize. paNa te A vaMzano che eTaluM jaNAvavA mATe ja mAtra vAparavAmAM Avyu che. tethI ema spaSTa rIte anumAna thai zake ke khAravela rAjA caitravaMzano hato. A rAjAnA bIjAM vizeSaNo 'vera ' ' mahArAja' ane ' mahA. meghavAhana ' tathA ' kaliMgAdhipati ' che. 'vera' no zo artha che e saMtoSakAraka rIte samajAvI zakAya tema nathI; paNa huM dhAruM che ke tene badale 'vIra' joIe. mahArAja zabda mAtra tenI moTAi darzAvavAneja vAparavAmAM Avyo che. 'mahAmeghavAhana' no artha 'jenuM vAhana moTo megha che, evo che. je uparathI ema jaNAya che ke enA rAjyanA je hAthIo upara A rAjA besato temanuM nAma 'mahAmegha' haze. ' kaliMgAdhipati ' upa paraMtu AnA viSayamA paMDitajInI je kalpanA che te vAstavika che ke kema te khAsa vicAravA jevI che. kalpanA ramaNIya che.-saMgrAhaka. 2 sarakhAvo-janarala kanIMgahAmarnu, AkIo0 sahe. pu 13, pR. 84 tathA kaoNrapasa iMskAzyAnama iMDIkaeNrama, 1.27. "Aho Shrut Gyanam" Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| rathI ema sUcita thAya che ke te kaliMgano rAjA hato. rAjyagAdI upara beThA pahelAnAM tenAM covIsa varSano hevAla A pramANe che. prathamanAM paMdara varSoM ramata gamatamAM gayAM; bAkInAM nava varSamAM te lakhavAnu, citrakAma, hisAba ane kAyadAkAnuno zIkhyo tathA yuvarAjapada bhogavato hato. A uparathI ema jaNAya che ke yuvarAjanI sthitimAMja teNe A abhyAsa kayo. jyAre te covIsa varSano thayo tyAre te takhtanazIna thayo tyArabAda bIjAM 13 varSabhAM teNe karelA upayogI kAmo viSe lekhamAM varNana Ave che: __ prathama varSamA teNe daravAjA, killo tathA mahelo je jIrNa thayAM hatAM te tathA kaliMga zahera temaja tene pharato koTa samarAjyo. teNe pANInA hoja tathA kuvA baMdhAvyA, badhI jAtanAM vAhano rAkhyAM ane tenA nagaramA 350,000 mANaso hatA.' bIjA varSamA (rAjA) sAtakanI (saM. zAtakarNI) e tenA (khAravelanA humalA) thI pazcima bhAgane bacAvavA mATe (khaMDaNI tarIke) ghoDA, hAthIo, mANaso, ratha tathA puSkaLa dhana mokalyu. teja varSamAM teNe masIka 1) zahera kusumba (1) kSatrIonI madadI lIdhuM. trIjA varSamAM te gIta vidyA zikhyo ane nAca, gAyana, ane vAjIMtro tathA AnaMdotsavothI lokone teNe AnaMda pamADyo. 1 A ghaNI moTI saMkhyA che. A mAtra anumAna haze, kAraNa te vakhatamA sensasa nahotI. mAtra teno artha emaja che ke zahara ghaNuM bhavya hatuM. 2 A lekhanA akSarI nAnAghATa lekhanA akSaro jevA cha tethI huM dhAru chu ke bhA sAtakanI te kadAca nAnAghATa bAvalAmAMnA cothA bAvalAno zrI sAtakanI hoya. sarakhAvo-baoNmbe gejheTIara, pu. 16, nAzIka guhA uparanI TIkA. "Aho Shrut Gyanam" Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| ___cothA varSano hevAla tuTI gayo che ane saMbaMdha paNa besato nathI. eTalaM to jANI zakAya che ke dharmakUTa TekarI upara- eka jurnu caitya teNe samarAvyu ane temAM chatra tathA kalazo ANI ApyA ane tenI pUjA karI.' te kahe che ke rASTrIka ane bhojaka, tenA khaMDIA rAjA omAMnA triratnamAM zraddhA utpanna karavA mATe. teNe A pramANe karyu hatuM. __pAMca, varSa dAnanuM che. A varSamAM teNe nandarAjano trivArSika satra punaH zaru karyo ane pANInI savaDa karyAnuM dekhAya che. (Water Works Scheme.) paNa A bhAga bhAMgI gayo che tethI artha zaMkAyukta che. chaThThA varSano ahevAla ghaNo kharo jato rahyo che paNa A varSamA teNe lokopayogI lAkho kAmo karyAnuM jaNAya che. sAtamA varSano hevAla badho jato rahyo che. je AThamA varSano hevAla che te aitihAsika dRSTIthI ghaNo upayogI che. paraMtu teno eka bhAga jato rahyo che e zokanI vAta che. A varSamA eka rAjA jeNe bIjA rAjAne mArI nAMkhyo hato ane je rAjagRhana rAjAne duHkha Apato hato, te khAravelanA pAchaLa paDavAthI tathA khAravelanA laSkaranA moTA avAjathI madhurAmAM nAsI gayAnuM kahevAmAM AvyuM che. A rAjAo koNa hatA te bhAMgelA bhAgamAM jatuM raDuM che, 1 A lekhamAM AthI kAMi vadhAre hoya tema lAge che. (joke spaSTa nathI ka raNake e bhAga keTalIka jagyAe khaMDita thaelo che.) te e che ke kaliMganA pahe lAMnA rAjAone A caitya sAthe koI jAtano saMbaMdha ito. "Aho Shrut Gyanam" Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| navamA varSamAM teNe karelA keTalAMka kAmo viSe ullekha che. ghaNo bhAga bhAMgI gayo che paNa je bhAga rahyo che te uparathI ema jaNAya che ke teNe te varSamA eka kalpavRkSanI' bakSIsa karI ane tenI sAthe ghoDA, hAthIo, ratho, gharo tathA anya uttama vastuo brAmaNone dAna karI. vaLI teNe * mahAnyaya* ' nAmano eka prAsAda baMdhAvyo jenuM kharca 280000 thayu. __ dasamA varSanI hakIkatamAthI ghaNo bhAga jato rahyo che; tathA agIAramA varSanI taddana jatI rahI che. dasamA ane bAramA varSa vacceno hevAla tuTaka tuTaka che ane joke teno saMbaMdha saMtoSakAraka rIte jANI zakAya tema nathI topaNa nIce pramANe anumAno ghaDI zakAya, ke dasamA varSamAM teNe hiMdusthAnanI yAtrA karI ane jyAre tene khabara par3I ke keTalAka rAjAo tenA upara caDhAI karavAnA che tyAre teNe pagalAM levA mAMDyA. tyAra bAda ghaNA bhAge agIyAramA varSenI hakIkata Ave che, e varSamA teNe gardabhanagaramAthI pahelAMnA rAjAoe nAMkhelo eka kara kamI ko. tyArabAda je Ave che te asaMbaddha che tathA teno keTaloka bhAga nAza pAmyo che. paNa kAika 1300 varSa pachI punaH zaru karyAnuM kahelaM che. * lekhamAM ' mahAvijaya' zabda cha ane tenA saMskRta tathA iMgrejI banne anuvAdomAM paNa 'mahAvijaya ( Mahavijaya)' zabda ja vAparavAmAM Avyu che chatAM A ThekANe paMDitajI tenuM nAma ' mahAvyaya ( Mahavyaya)' Ape che tenuM kAraNa samajAtuM nathI, kadAca mUladhI ' mahAvijaya' nA ThekANe ' mahAvyaya' lakhAI gayuM hoya.-saMgrAhaka. 1 kalpavRkSanuM dAna ATha mahAdAnamAMnuM eka che. te cArathI AThahajAra rupIAbhAratuM eka sonAnuM jhADa, ghoDA, hAthI tathA gharANAM sahita brAhmaNone ApavAmAM AvatuM. sarakhAvo-hemAdrino 'caturvargacintAmaNi' dhAnakhaMDa, prakaraNa 5. "Aho Shrut Gyanam" Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| bAramA varSamAM uttarApatha (uttara) nA julamI rAjAo viSe kAika kaheluM che. tyArabAda je Ave che te jatuM raghu che tethI teno saMbaMdha kaLI zakAya tema nathI. paNa ghaNuMkharUM khAravele temanA upara caDhAi karI haze. tyArabAda khAravele magadhanA rAjAne bIka batAvI ane tenA hAthIone gaMgAmAM snAna karAvyuM eTale ke gaMgA sudhI jai pahoMcyo; teNe magadharAjAne zikSA karI ane potAnA paga tarapha namAvyo. tyArabAda koika naMdarAja jeNe jainonA anajina AdIzvara (nI mUrti) agara aprajinakAika lai lIdhuM hatuM te rAjA viSe che ane A mUrti agara vastu khAravela pAchI lAvyo che. tyArabAda magadhamA vaselA eka zaheranu varNana che, paNa tenA pachIno bhAga jato rahyo che. tyArabAda khAravele kAMhaka baMdhAvyAnuM varNana che ke jemanA zikhara upara besIne vidyAdharo AkAzamAM jai zake. teno artha evoM hovo joie ke A makAno ghaNAMja uMcAM hatA. tyAravAda khAravele eka hAthInuM dAna kayu je dAna teNe pahelAM agara pachInAM sAta varSamA kayu nahotuM. tyArabAda je Ave che te tuTI gayuM che. paNa temAM teNe jItelA koI deza, varNana Ave che. teramA varSamA kumArI TekarI upara Aheta-devAlayanI najIka, bahAranI beThakanI pAse, kAi kAma karyAnuM kaheluM che, paNa zuM karyu che te jatuM raghu che. kAraNa ke A bhAga tuTI gayo che. tyArabAda vidvAno tathA vizvavaMdya yationI eka sabhA bolAvyAnuM kahelaM che. ane kAika, kadAca eka guhA, Aheta beThakanI najIka khaDakamA, udayagiriupara huMziyAra kArIgaronA hAthe karAvyAnuM kaheluM che tathA vaiDUryagarbha, paTAlaka ane cetakamAM staMbho karAvyA viSe che. A kAma maurya saMvat 164 pachI 165 mA varSamA karAvavAmAM AvyuM hatuM. 1 paTAlaka ane cetaka kadAca guhAonAM nAma che ane vaidyagarbha temano eka bhAga che. "Aho Shrut Gyanam" Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| tyAranAda khAravelanI vaMzAvaLI ApI che. khemarAja ( teno putra ). vRddharAja (teno putra ). bhikSurAja. A lekhamAM batAvyA pramANe bhikSurAja khAravelaneM bIjaM nAma hoya tema lAge che. bhikSurAja, rAjya- pAlana karanAra, sukha bhogavanAra, aneka sadguNasaMpanna, sarvadharmapara AsthA vALo,........saMskAra pADanAra, rAjya, vAhano ane eka ajita lazkaravALo, rAjyanI lagAma hAtha karanAro, dezane pALanAra, mahArAjAonA vaMzamAM utsanna thaelo, A mahAn khAravela rAjA che. ___ahiMAM kahelI sadI maurya sadI che. haju sudhI maurya rAjakAla koI ThekANe jovAmAM Avyo nathI ane tethI nakkI karavU joie ke A sadI kyAthI zaru karavAnI che. prazna e che ke A sadI prathama moryarAjA caMdraguptathI agara e vaMzanA koi bIjA rAjAthI zaru karavAnI che ? huM dhArUM chu ke te azokanA AThamA varSathI zaru thAya che tenAM be kAraNo che:--( 1 ) A lekha kaliMga rAjAno cha ( 2 ) ane azo. kanA teramA lekhamAM te kahe che, ke mArA AThamA varSamA meM kaliMga jItyu te vakhate ghaNA mANasono ghANa nIkaLI gayo; paNa tene mATe te nAkhuza che paraMtu te AthI saMtoSa mAne che ke salAha sthapAi hatI tathA dharma AgaLa vadhyo hato. AvI moTI jItathI kaliMganA loko navI sadI zaru kare ane A varSane A sadInuM prathama varSa mAnie tathA azokanI rAjyagAdI beThAnI miti ke je have nakkI thaI gaI che to A lekhanI miti hamezane mATe nakI karI zakAya. "Aho Shrut Gyanam" Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| jo ke azokanA takhtanazIna thayAnI miti viSe bhinna bhinna mato che paNa te thoDAka varSanA arasAmA nakkI thAya tema che. janarala kanIMga. hAmanI gaNatarI pramANe ( ane je mArA mata pramANe kharI che) azokanI takhtanazIna thayAnI miti I. sa. pUrve 263 che. e pramANe tenA kaliMga jItyA pachI- AThamuM varSa ( ane kadAca te vakhate A sadI zaru thaI haze ) I. sa. pUrve 255 che. khAravele keTalAMka kAmo udayagiri TekarI upara karAvyAM tenI miti 165 maurya saMvat agara ( I. sa. pUrve ( 255-165 ) I. sa. pUrve 90. te khAravelanA takhtanazIna thayArnu teramuM varSa che je tenI miti I. sa. pUrve 103 Ave che ane te 9 varSa pahelAM yuvarAja thayo tethI I. sa. pUrve 112 mAM yauvarAjya zaruM thayu. ane pahelAM paMdara varSa ramatamAM gayAM tethI khAravelanI janmatithi I. sa. pUrve 127 che. tenA bApa tathA pitAmahane mATe vIsa vIsa varSa gaNatAM nIce pramANe yAdI thAya chaH khemarAja ( saM. kSemarAja ) ( I. sa. pUrve 167) vudharAja ( saM. vRddharAja ) ( , 147) bhikhurAja ( saM. bhikSurAja) agara khArakhela janma I. sa. pUrve 127. yuvarAja thayo-I. sa. pUrva 112. rAjya upara beTho I. sa. pUrve 103. udayagiri upara kAmo // 90. "Aho Shrut Gyanam" Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| bIjo lekha khAravelanI strIno che. je potAne lAlakanA pautra hAthI. pAha ( hAthIsiMha ) nI putrI tarIkhe oLakhAve che. trIjA lekhamA ema kahelaM che ke je guhAmAM e kotarelo che te guhA vakradeva rAjAnI bakSIsa cha. A lekhamAM vakradevanAM je vizeSaNo che te khAravelanA jevAMja che: ra, kaliMgAdhipati, ane mahAmeghavAhana. A uparathI spaSTa jaNAya che ke banne ekaja vaMzanA che. A lekhanA akSaro khAravelanA lekhanA akSaronA jevA, kadAca arvAcIna che; paNa prAcInato nahija; ane khAravelanA rahelAMnA be rAjAone ApaNe jANIe chIe tethI nakI vakradeva tenA rahelA hoya nahi. kadAca te teno putra ane vArasa hoya. je guhAmAM bIjo lekha che te guhAmAM cotho lekha cha jemA ' vadukha rAjAnu layana' lakhelaM che ane akSaro sarakhA che tethI vadukha te vakradevano putra hoya ma lAge che, A uparathI nIce pramANe yAdIno koTho ghaDI zakAya. khemarAja ( saM. kSemarAja ) __ lAlaka. | (I sa. pUrve 167) / (I.sa. pUrve 180) vudharAja ( saM, vRddharAja ) (nAma nathI) (I. sa. pUrva 147) | ( I. sa. pUrva 160) hastIsAha. agara (i. sa. pUrve 140) hastIsiMha. bhikhurAja ( saM. bhikSurAja) agara khAravela, rAjya zaru kayu-paraNyo-kanyA. (I. sa. pUrve 103) / vakradeva (I. sa. pUrva 95 ) vadukha ( I. sa. pUrve 75 ). "Aho Shrut Gyanam" Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| lekha 1 ( hAthIgumphA lekha.) - -*0* nIce ApelI nakala mArA lekhanI sAthe taiyAra karelI mArI nakala uparathI che. meM janarala kanIMgahAma ane mejara kITunI nakalo joi che ane vAparI che tathA pAThomA je pheraphAra che te TIpamA ApyA che. je bhAganI nIce lITIo dorI che te zaMkAgrasta che ane mULa lekha sAthe tene kALajIpUrvaka meLavavo joie. nakala. (1) namo arahatAna namo savasidhAnaM gherene mahArAjena mahAmeghavAhanena cetarAjaivasavadhanenaM pasayasubhaila1. kITunI nakalamAM mo khoTo che. janarala kaniMgahAma te kharaM Ape che. phoTogrAphamAM paNa te jueM che. 2. haju sudhI badhA vidvAno ve ne badale ai vAMce che, je zabda airena ema kahe che paNa ai akSara haju sudhI prAkRtamA jovAmAM Avyo nathI, tyAre verasa eja vaMzanA bIjA rAjAnu vizeSaNa che ema lekha naM. 2 uparathI jaNAya che. ( prInsepanA lekhAmAM naM. 6). ve no va, meghavAhananA vA nA va jevo che. phera eTalo cha ke tenuM gaLaM sAMkaDaM karyu cha jethI te ai jevo lAge che. 3. *K ane C bannemA cetarAjanA rA ne badale kA che. paNa e * K (ke) thI mejara kIDa ( Kittoe ) mI nakala samajavI. ane C (sI) thI janarala kanIMga hAma ( General Cunningham.) nI kaoNpI samajavI.-saMgrAhaka vvvvvvv ww "Aho Shrut Gyanam" Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| khane na] caturaMtakaThInagunopagatenaM kaliMgAdhipatinA sirikhAravelenaM. paMdarasavasAni sirikumArasarIravatA kIDito kumArapaththaramAM phATa cha jethI te ka jevo dekhAya che. te jamyA upara jaine meM joyuM che ke e sIdhI lITI nathI. 4. vadhanena ne badale K tathA c bannemA chadhanena che. paNa mULa lekhamAM va cokho che. 5. mubha nA bha ne badale ( tathA C mAM ke che. mULa lekhamAM akSara aspaSTa che. tethIja A bhUla thaI che. bha akSara viSe mane khAtrI che. 6. 0 mAM caturaMkala che. paNa K mAM ta che ane mULa lekhamA ta spaSTa che. 7. ( nI nakalamAM gunopagatena khoTuM che. 8 mAM chellA pa ane ga akSaro je spaSTa che te sivAya te kharuM che. 8. kaliMgAdhipati nA mULa lekhamA liM uparanuM anusvAra jo ke jaruranuM che topaNa nathI C potAnI nakalamAM anumAna tarIke anusvAra Ape che. huM dhArUM chu ke x nI nakalamA li no ikAra Avelo nathI. chello akSara K nI nakalamAM rA jevo dekhAya che. C nI nakalamAM cA che je khoTuM che. 9. K mAM sirikheravelonaM tathA c mAM sikAvAravelena che. paNa mULamAM siri spaSTa che. khAravelena mA chelA cAra akSaro spaSTa che. pehelo akSara zaMkAspada che, te khA agara khi hoI zake paNa ghaNe bhAge te khA che. kAraNa ke A lekhanI chellI lauTImAM khAravela e mAma spaSTa ApelaM che. "Aho Shrut Gyanam" Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 praaciinjenlekhsNgrh| kIDako tato lekharUpagaNanAvavahAraividhivisAradena sabavijokdAtena navavasAni" yovarAja pasAsita saMpuNacatuvisativasoMcaM dAnavadhamena sesayovanAbhivijayavatiye 1. C mAM kIDitA nI kI ne badale rI che. paNa mULa lekhamAM, K mAM tathA phoTogrAphamAM kI spaSTa che. 2. C mAM bhUlathI kIDakA no Da nathI. x mAM che. 3. vavahAra ne badale K mAM vavapAra tathA 0 mAM vavepAra che. pA ane hA akSaro lagabhaga sarakhA che. phera mAtra hA mAM bAjunA kApAmAM che. je paththaramA phATane lIdhe bannenA dhyAnamA te Avyo nathI. C D ve khoTuM che. 4. vijA ne badale 0 mAM tijA che. paNa mULamAM tathA K mAM vi spaSTa che. vijAvadAtena pachI tathA nava nA pahelA C e i akSara ghusADyo che je mULamAM nathI, K mAM nathI temaja arthanI pUravaNImAM jarurano paNa nathI. 5. vasAni ne badale K mAM vasAnA che ane C mAM degvasAni che. jo ke mULamAM nIceno bhAga bhAMgI gayo che to paNa te ni jevo dekhAya che ane kharI rIte teja che. 6. c mAM yovarAja ne badale yovaraja tathA K mAM hovaraja che. paNa mULamAM yovarAja spaSTa che. huM dhAruM chaM ke ja upara anusvAra joie; jo ke mULamAM hoya tema lAgatuM nathI. 7. mAM pasAsivaM ane K mAM pasAsiva che. jo ke K mAM chello akSara zaMkAspada che. mULa lekhamAM A akSaranI nIce eka chidra che tethI A bhUla thaha che. "Aho Shrut Gyanam" Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekhavibhAga | 23 (3) kaliMgarAjavaMsapurisayuge mahArAjAbhisecanaM pApunAti " abhisitamato caM pathamavase vAtavihatagopurapAkAranivesanaM paTisaMkhArayati kaliMganagariM khibIra caiM sitalataDArgepADiyo ca badhApayati sabuyAnapatisaMThApanaM ca 8. saMpuNacatuvisativaso ne badale K mAM saMpuNacava visata che. C mAM svaruM che. 9. mAM ca ne badale sa che ane K mAM kAMija nathI. 1 * K mAM vijapAta tiye che ane mAM vijayota tiye che. ya bhAMgI C E gayo che paNa va spaSTa che tethI saMskRta vijayavRtyai ne badale vijayavatiye huM pasaMda karUM chaM. ya, po hoi zake paNa ahIMyAM po nI pahelAM ya nA lopa viSe ApaNe kAraNa ApI zakIe. tethI saM. vijayapravRttyai ne badale vija[ya] potiye paNa thAya. 11. pApunAti ne badale mAM pApenAti che. paNa mULamAM tathA K mAM pu spaSTa che. 1. 0 nI nakalamAM mato no ma, a jevo dekhAya che. paNa mULa lekhamAM temaja x mAM ma spaSTa che. K 2. se ne badale mAMsa che. mULa lekhamAM temaja K mAM se c spaSTa che. 3. khibIraM ca vAMco. ca jhAMkho che. 4. mAM sitALataDiga che. K mAM kharuM che. 5. K mAM A zabda baghapayati jevo dekhAya che tathA mAM capayati jebo ke. "Aho Shrut Gyanam" Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paaciinjainlekhsNgrh| (4) kArayati / panatIsAhi' satasahasehi pakAtiye rajayati ditiye ca vase amitayitA sAtakaNi pachimadisaM 6. K mAM savuyAnapatisaMThayapava ane c mAM savayAnaMpatisaMThapanaM ca cha. c mAM dekhADelu cothA akSara upararnu anusvAra te anusvAra nathI paNa zilAmAM chidra che. 1. c mAM paMnatAsijI ane K mAM paMnatisisi che. 2. c mAM saapahasehi che. paNa satasahasehi mULa lekhamAM temaja K mAM spaSTa che. 3. 0 mAM pakAtiyei che. 4. c mAM jachataH che. paNa pahelo akSara je jarA jhAMkho che te sivAya mULa lekhamAM rajayati spaSTa che. tethI K e pahelo akSara mUkI dIdho che paNa bAkInA traNa akSara kharA ApyA che. 5. K mAM datAye ane C mAM datiye che. paNa pahelA akSarane ikAra hoya tema mane lAge che tethI huM di vAcuM chu. Du paNa hoi zake. A banne saM. dvitIye ne mATe vaparAyA che. 6. c mAM acitayata tathA : mAM acitayita che. bIjo akSara bhAMgI gayo che tethI te ci jevo dekhAya che. paNa te bhi che, tethI saM. abhitrAya ne mATe abhitayitA vAMcavU pasaMda karUM chu. C mAM je ekAra che te bhUla che mULa lekhamA ikAra spaSTa che. 7. KnI nakalamAM sotekAnaM tathA c mAM sotakAni che mULa lekhamAM sAtakaNi spaSTa che. K no so e bhUla che ane c mAM "Aho Shrut Gyanam" Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| hayagajenararathabahulaM daMDa" paThApayati kusaMbAna khatipaNa te pramANe che. tenuM kAraNa evaM hoi zake ke koIe plAsTarane zAhI lagADI haze tethI phoTogrAphamAM so jevU dekhAya che. 8. K mAM payimadisaM che. kAraNa ke ya tathA cha lagabhaga eka sarakhAja che. cha nA uparanA goLAdhane K e kharI rIte, che ema dhAryu haze. kAraNake tyAM jarA phATa che ane tethI te ya jaNAya che. C nI nakalamAM sachimadisaM che. paNa mULa lekhamAM bezaka pahelo akSara pa ja che. 9. K mAM payagaja che kAraNa ke pa ane ha lagabhaga sarakhA che. mULa lekhamAM ha spaSTa che ane 8 mAM paNa kharaM che. 8 mAM bIjo akSara ye che paNa mAtrA karavI nahi joIe. vaLI temAM gaja ne badale mana cha te paNa bhUla che. 10. K ane C bannee bahulaM nA la nA uparatuM anusvAra kADhI nAMkhyuM che. paNa mULa lekhamAM anusvAra spaSTa che. 11. 8 mAM naMte che je spaSTa rIte bhUla che. mAM daMDa che tathA Da nI upara eka anusvAra jevU che. 12. K ane C bannemAM pathApanati che. paNa meM cotho akSara barAbara joyo che ane te ya che; tenI nIcenI loTI vakra che topaNa ya spaSTa che. pathApayati nI AgaLa A lITIno je bhAga jAya che te zaMkA utpanna kare che. kAraNa ke akSaro jhAMkhA tathA aspaSTa che. K nI nakala spaSTa che aneka nI nakala ghaNI bhUlovALI che. 13. 8 e kusavAnaM nu ku mUkI dIdhuM che. paNa te mULa lekhamA spaSTa che. ( mAM ku ne badale ka che. chello akSara (naM), nA jevo dekhAya che, paNa nA hoya to kAi sAro artha nIkaLato nathI. hUM dhAru "Aho Shrut Gyanam" Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjnlekhsNgrh| yaM ca sahAyatA pataM masikanagaraM (?) tatiye ca puna vase" gaMdhavavedabudhoM' daMpanatamItaivAditasaMdasanAhi usa vasamAjakArApanAhi ca kIDApayati nagarI irthaM cachu ke anusvAra tathA akSaranu mAthu be maLI gayAM haze tethI Ama dekhAya che. je zabdo nIce meM lITI dorI che temanA viSe mane khAtarI nadhI. mULa lekhamAM te punaH vAMcavA jevA che, kadAca koI pheraphAra mAlUma paDe. 14. tatiye ca puna vase K mAM tatiye badale basiye zaMkAthI ApdhuM che 0 mAM A ThekANe taddana bhUla che. mULa lekhamAM jo ke spaSTa nathI topaNa tati oLakhI zakAya che; ane ye tathA tenI pachInA pAMca bhakSaro taddana cokhA che. 1. c mAM dho ne badale dhA che. paNa K mAM tathA mULa lekhagA gho spaSTa che. 2. 0 mAM daMpenati che je bhUla che. K mAM tathA mULa lekhamA daMpanata spaSTa che. 3. K mAM gi che. ane c tene bhUlathI a dhAre che. 4. K tathA C bannemA hA che; paNa mULa lekhamAM hi spaSTa che. 5. K tathA C bannemAM hi ne badale pi che. kAraNa ke lAMbo lATo temanA joyAmAM nahi Avyo hoya. 6. c e DA tathA pa viSe guMcavADo karyo che ane tethI "Aho Shrut Gyanam" Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| vuthe vase vijAparAdhivAsaM ahata" purva kaliMgapuvarAjanamaMsita . . . . . . . . . . . . . . . " dhamakUTasa . . . [pU]jita ca nikhitachata(6) bhiMgArehi tiratanasa' patayo' saMvaraThikabhojakesAdevaM kisayaMti vAMce cha. K nu kharuM che, teNe DA ja vAMcyo che ane zakamaMda che ema kaheluM che. 7. i tathA tha banne akSaro jhAMkhA tathA zaMkAspada che. K mAM tatha jevU dekhAya che. kadAca tathA hoya. mane to pahelo akSara i jevo dekhAya che paNa te a joie. 0 i Ape che ane tha ne mUkI de che. 8. mULa lekhamAM cabuthe spaSTa cha. K mAM vibuthe ane c mAM prathama eka khoTA akSara pachI tathe che. 9. 0 mAM vise che paNa mULa lekhamAM tathA K mAM vase spaSTa che. 10. K e sa uparatuM anusvAra mUkI dIdhuM che. C mAM te che. 11-12. ta tathA va uparanA anusvAra jhAMkhA che te beu nakalomAM nathI. 12. namaMsitaM zabdo jhAMkhA che. 14. nava akSaro jatAja rahyA che; mAtra ti rahyo che. 15. C e kU mUkI dIdho che ane K mAM tene badale Ta che. mULa lekhamAM kU spaSTa che. tyAra pachInA traNa akSaro jatA rahyA cha jemAMno chello pU haze kAraNa ke tenI pachI jite Ave che. 1.0 tathA K bannemA taratanaMsA che. mane pahelA akSara upara ghaNoja aspaSTa ikAra dekhAya che. 2. C tathA K bannemAM pataya che paNa yo spaSTa che. "Aho Shrut Gyanam" Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcInajainale khsNgrh| dasayati paMcame ca dAni vase naMdarAjativasasataM oghATitaM tanasulIyavATA panArDi nagaraM pavesa. * * * * . . . . . . . . . . . . . . rAjaseyasaMdaMsaNato sakkarAvaNaM. anugahaanekAni' satasahasAni' visajati porajAnapadaM satamaM ca vasaM pasAsato ca * * * * * * * * * * * * * * * * * * * savotukula * * * * * aThame ca vase * * * * * * * . . . . . . . . 3. c mAM sata che. paNa va K mAM tathA mULa lekhamAM spaSTa ke 4. C mAM paMcApu jevu dekhAya che ane ne chellA akSara viSe zaMkA che. mane ma nA bhAga jevU dekhAya che. 5. tana ne badale tena haze. bhUlathI tenI mAtrA kADhI nAMkhI haze. 6. pahelA paMdara akSaro jatA rahelA pachInA pAMca akSaro paNa jhAMkhA che paraMtu ithihito ca nA jevU dekhAya che. 1. c mAM anekAnA che. K kharo che. 2. c mAM sAnA che. K kharo che. 3. 0 mAM vAsejati ane K mAM vAsajati che. mULa lekhamA viche joke te thoDI bagaDelI che. 4. mAM vasaM no va jarA bagaDelo che. 5. K e a mUkI dIdho cha je ghaNo jhAMkho che. mAM tene badale ye che. c mAM vasene badale vasu che tenA pachInA 21 akSaro kaLI zakAya tema nathI. "Aho Shrut Gyanam" Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekhavibhAga | 29 (8) ghAtApayitA rAjagaddanapaM' pIDApayati' etinaM ca kamapadAnapanAdena savata senavAhane vipamucituM madhuraM apayAto' navame ca [base 1 ] pavarako 1. ahIM K tathA C bannenI bhUla che bannemAM rAjagaMDabhapaM che. jo ke akSaro jhAMkhA che to paNa oLakhI zakAya che. 2. K tathA mAM batAvelA ya nI nIcenA tathA DA nI bAjunA lITA zilAmAM paDelI phATo che. ane tethI temane akSaro sAthe kAMi saMbaMdha nathI. 3. K mAM paMbAta che. kAraNa ke akSaronI upara eka jhAMkhI lITI jevuM dekhAya che. K mAM pa uparanuM je anusvAra che te mAtra chidra che. mAM pavaMta che je bhUla che. pahelA akSaranI DAbI bAjue sa no kITo che ane Acho va dekhAya che. C 4. mAM pamacitu che. K kharo che. 5. C kharo che. K mAM 'yAto ne badale nato che. * 6. na tathA va e ve akSaro spaSTa che me ane ca jo ke aspaSTa che topaNa oLakhI zakAya che. vase akSaro sUcita thAya che. bAkInI lITI jatI rahI che. ahIM nahIM eka eka akSara dekhAya paNa koi kaLI zakAya tema nathI. 7. C mAM A kharaM AbhyuM che. K mAM papabama che. " Aho Shrut Gyanam". Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| kaparukho' hayagajarasaha yate sarva gharAvasadhaM . . . . . . . . . . yasavAgahanaM ca kArayituM bamaNAnaM jamhi raDhisAraM dadAti arahata. . . . . . . . . . * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *[nivAsaM' mahAvijayapAsAdaM kA rayati' aThatisasatasahasehi dasame ca base' . . 1. K mAM kaparukha che. paraMtu A anusvAra nathI paNa chidra che ane kha upara okAra spaSTa che. 8 mAM kiparukha che. 2. ahIM c ane ra bannee bhUla karI che. akSaro jhAMkhA che paNa oLakhI zakAya tema che. 3. c mAM gharAvasayaM che. paNa je bhAga nIce rahyo che te uparathI akSara dha jaNAya che. 4. 0 mAM baimanonaM che je taddana khoTuM che. 5. ja thI raM sudhInA cha akSaro jhAMkhA tathA ghasAI gaelA che. paNa te vAMcI zakAya tema che. 1. pahelA nava akSaro ardhA bhAMgelA che ane tethI barAbara o. LakhI zakAya tema nathI. nivA zabda zaMkAspada che. temanA uparano bhAga spaSTa che. 2. K mAM kArayati nA kA ne badale de cha. c mAM barAbara che ane mULamAM spaSTa rIte kA che. 3. K mAM aTha no amUkI dIdhelo che. 8 mAM te Apelo che. tisayusava ne badale c mAM hitahusava che ane K mAM tasayasata. "Aho Shrut Gyanam" Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekhavibhAga * * * * * * * * bhAradhavasapaThAna / * * * * * * kArApayati / * * * * * * * * uyatAnaM ca manoradhAni upalabhatA. che kAraNa ke kadAca ti no ikAra jarA Acho che tethI temA Apyo nahi hoya. 4. tathA 0 beumAM dasAme che, kAraNa ke sa AgaLa jarA lITo che tethI temaNe AkAra lIdho che. 5.mA tuse che. kAraNa ke va no nIceno bhAga jarA bhAMgI gayo che. x nI paNa ahIM bhUla che. 6 base nI pachInA dasa akSaro jatA rahyA che. keTalAkanA uparanA bhAga dekhAya che. paNa tethI kAMi cokkasa kahI zakAya nahi. phoTogrAphamAM paNa evAja AchA paDyA che kadAca benI sarakhAmaNI karyAthI kAMika banI zake. A dasa akSaronI pachI bhAradhavasapaThAna cha AmAMno na ghaNoja Acho che. c mAM bhA ne badale ka che paNa A bhUla che. 0 e paThAna no ThA mUkI dIdho che. vasapa akSaro sivAya K e A bhAgamA bhUla karI che. bIjA 12 akSaro gayA che. paNa keTalAkano Acho AkAra dekhAya che. jo mULa lekhanI cokasa tapAsa karavAmAM Ave to kAMika banI zake paNa tyAM sudhI te zaMkAgrasta raheze. mArI nakalamAM meM temane lIdhA nathI. 7. 8 mAM rAcAvIyati cha, K e paNa ahIM bhUla karI che. AnA pachI 27 akSaro jatA rahyA che. temAMnA keTalAka AchA dekhAya che, paNa te spaSTa rIte oLakhI zakAya tema nathI tethI meM mArI nakalamA lIdhA nathI. "Aho Shrut Gyanam" Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 (11) prAcIna jainalekhasaMgraha puvarAjanivesitaM pAthuDaM gardabhanagale' nakAsayati janapadabhAvanaM ca terasa vasasatAka 'dehasaMghAtaM bArasamaM caeN va[saM] datAmara isa hi vitAsayaMto utarApatharAjAno 1. 11 mI thI 17 mI lITI sudhIno zaruAtano bhAga jato rahyo che ane darekamAM lagabhaga 10 - 10 akSaro jatA rahyA che. # # 2. K ane C bannemAM pidhuDaM che. paNa mULa lekhamAM pAthuDaM spaSTa che. gadaMbhanagale ne badale c mAM gadaManadhedho che. K nuM kharuM che. 3. 0 mAM nakAsayaMta che tathA K mAM nakAsayata che. paNa chellA akSaranI upara Acho ikAra hoya tema mane lAge che. * 4. lekhamAM ApelA akSaro dasitAmaradehasaMghAtaM zaMkAspada che. ane jo te kALajIpUrvaka vAMcavAmAM Ave to kAMika vadhAre sAro pATha nIkaLI zake. *79. 1. 0 mAM ca ne badale Da che. 9. divitA * no. vivAsayaMto nA tA ane sa nI upara eka nAnI phATa che jene K ane O e ikAra gaNyo che. utarA nA rA ne badale 0 e o logho che je khoDhuM che. padha ne badale teNe paya lodhI che je spaSTa bhUla che. rAjAno nA jA mAM mUkI dIdho che ane jagaNyo che. "Aho Shrut Gyanam" kAraNa ke mULa lekhamAM dha AkAra spaSTa che to paNa 0 e te Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| * * * * * magadhAna' ca vipulaM bhayaM janeto hathisa gaMgAyaM pAyayati magadhaM ca rAjAnaM bahu~ paTisAsitA pAde vadApayati naMdarAjanitasa agajinasa~ * * * * * * * * * * * * * * gaharatana paDihArahi magadhe vasivu nayari. 1. 0 e magadhAnaM no ga mUkI dIdho che. K e ga tathA dhA banne khoTA karyA che. 2. bhayaM ne badale c mAM viyaM che; kAraNa ema hoi zake ke prathamanA akSaranA nIcenA bhAgo joDavAmAM Ave che ema mAnyu haze. K mAM leyaM che. 3. prathamano akSara ma Acho che. ga Acho paNa spaSTa jaNAya che ane dhaMca taddana spaSTa che. C e be akSaronI jagyA rAkhIne maca lakhyA che. K e eka akSaranI jagyA rAkhIne dhaMca lakhyA che. 4. K tathA C bannemAM vaha che, paNa mane bIjA akSaranI nIce ukAra spaSTa dekhAya che. 5. K mA paTisAsita ane C mAM saTisita che, paNa mULa lekhamAM paTisAsitA spaSTa che. 6.c mAM vadApayati tathA K mAM vAdApayati che. paNa bannee pa upara je anusvAra gaNyu che te mAtra chidra che ane te paNa anusvAranI jagyAe nathI. pahelA akSara upara mULa lekhamAM anusvAra nathI, paNa tyAM eka joie. 7. nitasa mAMno sa zaMkAgrasta che. 0 e vA gaNyo che ane ra e zaMkA sAthe ThA gaNyo che, mAruM dhAravU evaM che ke te sa che. bIjA "Aho Shrut Gyanam" Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 (13) prAcIna jaina lekhasaMgraha | vijAdharu lekhile varAni siharAni nivezayati satavasadAnapari hArena abhUtamakariye va hathI nAdAnaparihAraM + akSarane badale K mAM a che, paNa 0 mAM ma che. ema hoi zake ke nIcenI ADI lITI, e zilAmAM phATa hoya tyAre a joie ane tethI naMdarAjanitasa agajinasa pATha thAya; jo ma gaNIe to naMdarAjanitasamagajinasa pATha thAya. tyAra pachInA 18 akSaro jatA rahyA che. keTalAka aspaSTa tathA jhAMkhA che. je jamIna upara te kotaryA che te kharabaDI che, K ane c mAM ghaNo phera par3e che, mArA pATho paNa zaMkAspada che. 1. akSaro jarA jhAMkhA che. C mAM tujipara che je khoTuM che. va no nIceno bhAga jarA jIrNa thayo che tethI temaNe tu gaNyo che. K no pATha jarA sAro che paNa temAM keTalIka bhUlo che. 2. ahIMA keTalI khAlI jagyA che ane huM dhAruM chu ke tyAMthI eke akSara gayo nathI. 2. 0 mAM nivaiyati che tathA K mAM niveneyati che. huM dhAruM chaM ke nivesayati jo ke jhAMkhuM che paNa spaSTa che. 4. C mAM tharihArena che. K mAM kharuM che. 9. mAM astimasAriyaMca ane K mAM asumasariyaMca che. mULamAM abhrutamakariyaMca spaSTa che, 6. hathI nI pachInA traNa akSaro bhAMgI gayA che ane naMdAna jevA dekhAya che. parihAraM nI pachInA tera akSaro taddana naSTa thayA che. kadAca temAMnA pahelA cAra kArayati hoI zake. "Aho Shrut Gyanam" Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) prAkRtalekhAvibhAga | ithaM satasa sino' sikaroti' taresa base supavatavijayicako kumArIpavate arahatopeM / [ nivAse ] bAhikArya nisidiyAyaM yapaja ke " " AharApayati & kAlerikhitA. [ sa ] katasamAyo' suvihitAnaM' ca D (15) 1. pahelA dasa akSaro jatA rahyA che. dasamo akSara vA hoI zake kAraNa ke tenI pachInA akSaro sino che. 2. karoti ne badale c mAM karaDa tathA K mAM kariti che, paNa mULa lekhamAM karoti spaSTa che. 3. arahato nI pachInA akSaro ghaNA jhAMkhA che. meM zaMkAthI vAMcyA che. mAruM dhArakhaM che ke jo mULa lekhanI kALajIpUrvaka tapAsa thAya to saMtoSakAraka pATha nIkaLI zake. yapajake nI pachI 39 akSaro jatA rahyA che ane chellA 5 akSaro dekhAya che te kALe rikhitA che. "Aho Shrut Gyanam" 1. mAM katasamelaM che. K mAM katasame ane teno chelo akSara zaMkAyukta che. paNa ma upara koI mAtrA mane jaNAtI nathI. eka phATane lI ma no uparano lITo sa sAthe joDAI gayo che, tethI, huM vArUM chaM ke A ve nakalomAM mAtrA che. akSaranA madhyamAM mano 'A'kAra spaSTa che, chello akSara yo aspaSTa che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjenlekhsNgrh| savadisAnaM [ yAninaM ] tApasA[ naM ? ] . . . . . . . . saMhatAnaM (?) arahata niSidiyAsamIpe pabhAre varakArusamatha[ tha patihi anekayojanAhi 2. c mAM savihitenaM tathA mAM savihitinaM che. mULamAM suvihitAnaM spaSTa che. mAtra tA no 'A'kAra zaMkAspada che. ___3. c mAM sutadAsitaM tathA K mAM sutadisAnuM che. na nI nIce mane 'u'kAra lAgato nathI. bIjo akSara jene teo ta gaNe che te Acho va che. 4. ahIM c ane K bannenI bhUlo che. 5. 8 mAM tapasima ane K mA tapasaha che. A bhUlo che. 6. c mAM saMpupanaM tathA K mAM saMpapanaM che. huM dhArUM chu ke e saMhatAnaM Archa thayelaM che. 7. K mAM arahasa che, kAraNa ke ta nI bAjumA phATane lIdhe te sa jevo dekhAya che. ta agara sa game te vAMcIe topaNa arthAtara thato nathI mAM cahasa che je khoTuM che. 8. tathA bannee kAru khoTI rIte ApeluM che. paNa mULamAM kAru spaSTa che. mULamAM samatha nI pachI patihi spaSTa che. tha upara zilAmA phATa che, ane A phATanI nIce chidra che. tethI bannee pa ne badale dhi gaNyo che. mULamAM spaSTa rIte pa che. bannee tihi ne khoTo gaNyo che paNa te mULamAM spaSTa che. te patihi che paNa huM dhArUMcha ke pahelA tha pachI bIjo tha haze je kotaranAre mUkI dIgho che. "Aho Shrut Gyanam" Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) prAkRtalekhavibhAga / * * * * * * * * * * * * paTAlake cetake' ca veDariyagarbha thame patiThApayati panaMtariya saThi varsa sate rAjamuriyaM kAle vochine , coyaThaagasatikuta9. mAM yojanApi che. K nu kharUM che. je akSaro tenI pachI Ave che te jhAkhA tathA aspaSTa che tethI huM kaLI zakato nathI. jo khAsa tapAsa karavAmAM Ave to temAthI kAMI nIkaLI zake. lekhanA arthane mATe te ghaNA upayogI che. 1. mAM ce ane ra mAM cataka che. mArA mata pramANe te cetake che. 2. c mAM tepariyagabhe ane K mAM beTuriyagama che te veLariyamabhe agara veDariyagabhe paNa hoI zake. 3. K mAM ThApayati no Tha kharo nathI. 4. K mAM panaMtariya khoTuM che. C mAM te kharUM che. 5. c mAM saca che. paNa te Tha nA ikArane lIdhe ca jevo dekhAya che. phoTogrAphamA Ti corUkhI jaNAya che. K e akSaro khoTA ApyA che. 6. c mAM vasa kharuM che. K e akSaro bhAMgelA ApyA che. 7. sate jo ke jhAMkhA che topaNa spaSTa che. e te mUkI dIdhA che. 1. sate pachI eka akSara jato rahyo che ane tenI pachI ja Ave che. huM dhArUM chu ke vacalo akSara rA che. jA pachI Acho muche ane ri jo ke ghasAi gayo che topaNa tenA uparanA bhAgamA spaSTa che. 0 e muri mUkI dIcho cha. K e ma no uparano bhAga mAtra batAvyo che. rAja ne badale K rija vAMce che. "Aho Shrut Gyanam" Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| riyaM" cupAdayati khemarAjA sa vadharAjI sa bhikhurAjI i[nA]marAjA pasaMto sanato anubhavato [ka] lANAni (17) . . . . . . . . guNavisesa kusalo savapAsaMDapU 'jako' . . . . . . tAnasaMkArakArako [a]pati9. C mAM kola che. ahIM K nI bhUla che. mULamAM kALe spaSTa che, 10. 8 mAM cechinaMca che. K e pahelA akSaramAM bhUla karI che ane tene badale kAMi khoTuM Apyu che. 11. K ane c katariyaM vAMce cha. K e ka nI besaNI jADI AyI che je ukAra che. 12. 0 ane K mAM napAdayati che. paNa cu spaSTa che. 13. 8 mAM agamarAjA che. ane K mAM pahelA be zaMkAgrasta che paNa mULamAM khemarAjA spaSTa che. 14. bIjo akSara jarA goLAkAra che ane Tha jevo dekhAya che. c mAM taddana Tha jevo Apyo che. K mAM vaTharAjA che. mArA mata pramANe te vadharAjA, saM. vRddharAjA che. 11. khu zaMkAgrasta cha. K karatAM c mAM A bhAga sAro Apyo che. 16. bhAMgelo akSara kadAca ka che; K mAM lANAni tathA c mAM rANAni che. 1. K ane c bannemA visesa no sa javA dIdho che, phoTogrAphamA te spaSTa che. "Aho Shrut Gyanam" Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| hatacakivAhanavalA cakagharo gutacako pasaMtacako rAjasivaMsakulavinigatoM mahAvijayo rAjA khAravelasiri // 2. c mAM ko ne badale Na che. mULamAM ko spaSTa che. tyAra pachInA cha akSaro naSTa thayA che. 3. 0 e tA pachI be akSaronI jagyA khAlI rAkhI che. paNa spaSTa rIte dekhAya che ke phakta ekaja akSara na nI jagyA che. saMkAra ne badale c mAM bhakAra che je bhUla che. kAraNa ke mULamAM saMkAra spaSTa che. K mA mAtra kArakAra che ane bIjA akSaro choDI dIdhA che. 4. c e a mUkI dIdho che. ti ne badale la e khoTo akSara Apyo che paNa ti spaSTa jaNAya che. vAhana ne badale c e vAhani Apyu che ane balo ne badale Thalo akSaro paNa khoTA che. 5. c mAM risaMtacako cha. K - khoTuM che. 6. nuM kharUM che, KD khoTuM che. 7. K mAM kharavela che. 7 e khAravela Apyu cha je kharU che. e siri nI pachI ri thI jarA nIce no ApyuM che. phoTogrAphamAM temaja K mAM A pramANe nathI. kadAca upara koI akSara mAMgI gayo che ema darzAvavAne no mUkyuM haze. ahIMAM to tene koI saMbaMdha nathI. "Aho Shrut Gyanam" Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| prAkRtanuM saMskRta-bhASAntara. (1) namo'IyaH namaH srvsiddhebhyH| vIreNa mahAmeghavAhanena caitrarAjavaMzavardhanena prazastazubhalakSaNena caturantarasthAnaguNopagatena kaliGgAdhipatinA zrIkhAravelena (2) paJcadazavarSANi zrIkumArazarIravatA krIDitAH kumAra kriiddaaH| tato lekharUpagaNanAvyavahAravidhivizAradena sarvavidyAvadAtena nava varSANi yauvarAjyaM prazAsitaM saMpUrNacaturviMzativarSazca dAnena ca dharmeNa zeSayauvanAbhi vijayavRttyai (3) kaliGgarAjavaMzapuruSayuge mahArAjAbhiSecanaM prAmoti / abhiSiktamAtrazca prathamavarSe vAtavihatagopuramAkAranivezanaM pratisaMskArayati kaliGganagarI zibIraM ca zItalata. DAgapAlIzca bandhayati sarvodyAnapratiSThApanaM ca (4) kArayati paJcatriMzacchatasahasraH prakRtI raJjayate / dvitIye ca varSe abhitrAya zatakaNiH pazcimadizaM hayagajanararatha 1. lekhamAM kaDAra jevU kAMi che je krIDAlu nuM prAkRta hoI zake. mane kumAra vAMcavAnuM pasaMda paDe che. kAraNa ke ka ne jamaNI bAjue nIce eka Acho lITo che, ane DA bhAMgI gayo che. tano nIceno bhAga goLAkAra che. ane teno uparano lITo mA nA jamaNI taraphanA bhAga jevo lAge che. mA akSara ghasAi gayo che agara kotaranAranI te bhula haze. "Aho Shrut Gyanam" Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekha vibhAga | bahulaM daNDaM prasthApayati kusaMvAnAM kSatriyANAM ca sahAyavatA mA masikanagaraM ( 2 ) tRtIye ca punarvarSe (5) gaMdharvavedo buddho daMpanRttagItavAditra saMdarzanairutsavasamAjakAraNeca krIDayati nagarIM / itthaM caturthe varSe vidyAdharAdhivAsaM ahataM pUrvaM kaliGgapUrvarAjena pUjitaM ca nikSiptacchatra dharmakUTasya 4 * (6) bhRGgAraiH triratnasya pratyayaH sarvarASTrikabhojakeSu syAdeva darzayati / paJcame cedAnIM varSe nandarAja trivarSasatramudghAditaM tanasulIyavATAt pranALIM nagaraM pravezya rAjyazreyaH saMdarzanata utsavakAraNaM .. (7) anugrahAnekAni zatasahasrANi visRjati paurajAnapade / saptamaM ca varSe prazAsan ca aSTame ca varSe . (8) ghAtayitvA rAjagRhanRpaM pIDayati / eteSAM ca kramapradAnapraNAdena sarvatra sainyavAhanAni vipramucya mathurAmapayAtaH / navame ca [ varSe ? ] * * mavarakaH ( 9 ) kalpavRkSo hayagajasyaiH rUha yaMtra sarve gRhAvasathaM yasya vA grahaNaM ca kArayituM brAhmaNebhyaH * yasminnRddhisAraM dadAti arhanta. "Aho Shrut Gyanam" Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcInajainalekhasaMgraha / (10) . . . . . . . [ nivAsaM mahAvijayaprAsAdaM kA ra yati assttaatriNshcchtshstraiH| dazame ca varSe . . . . * * * * * * * . . . . . . . bhAratavarSaprasthAna . . . . . . . . kArayati . . . . . . . . . udyatAnAM ca manorathAnyupalabhya (11) . . . . . . . . . . . . la pUrvarAjanivezitaM pa. thideyaM gardabhanagare niSkAsayati janapadabhAvanaM ca trayodaza varSazatAt . . . . . . . . dvAdaze ca varSe] . . . . . . . . . . vitrAsayaMta uttarApatharAjAnaH (12) . . . . . . . . . mAgadhAnAM ca vipulaM bhayaM jana yan hastino gaGgAyAM pAyayati mAgadhaM ca rAjAnaM bahu pratizAsya pAdau vandayate nandarAjanItasya agrajinasya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . magadhe vAsya nagarI (13) . . . . . . . . . vidyAdharollekhitAmbarAzikharANi nivezayati saptavarSadAnaparihAreNAdbhutamakRtaM ca hastinAM dAnaparihAraM . . . . . AhArayati itthaM zata . . . (14) . . . . . . [vAsino vazIkaroti / trayodaze varSe supravRttavijayicakraH kumArIparvate'haMdupA nivAse ] vAhyakAyAM niSadyAyAM . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kAle rakSya "Aho Shrut Gyanam" Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekhavibhAga / (15) . . . . . . . . . . . kRtasamAjaH suvihitAnAM ca sarvadizA jJAtInAM tApasAnAM . . . . . . . . . . . . . . . . . arhaniSadyAyAH samIpe mAgbhAre varakArusamarthasthapatibhiranekayojanAbhiH . . . . . . (16) paTAlake catake ca vaiDUryagarbha stambhAnpratisthApayati paJcottaraSaSTivarSazate moryarAjyakAle vicchinne ca catuHSaSTayagrazatakottare cotpAdayati kSemarAjo'sya vRddharAjo'sya bhikSurAjo nAma rAjA prazAsan sannanubhavan kalyANAni (17) . . . . . . guNavizeSakuzalaH sarvapASaNDapUjakaH . . * * * . tAnAM saMskArakArako'pratihatacakrivAhanabalacakradharo guptacakraH prazAntacako rAjarSivaMzakulavinirgato mahAvijayo rAjA khAravelazrIH // 1. A bhUla che kharI rIte SaSTayadhikavarSazate joIe. 2. mauryarAjya nuM prAkRta rAjamuriya che. prAkRtamA jema ghaNI vAra Ave che tema A zabda-viparyayano dAkhalo che. 3 kharI rIte vicchinnAyAM ca catuHSaSTayAmagrazatakottarAyAM joIe. "Aho Shrut Gyanam" Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jia prAcIna jainalekhasaMgraha | gujarAtI bhASAntara / ahaMtAne namaskAra. sarva siddhone namaskAra. kaliMgAdhipati, bIra, mahAmeghavAhana, caitrarAjavaMzavardhana, prazastazubhalakSaNa evA zrI - khAravele kumAra rUpe paMdara varSa sudhI kumAra- krIDAo karI. nava varSa sudhI lekhana, gaNanA, citra, vyavahAramAM kuzala thaine, teNe yauvarAjya pada bhogavyuM. covIsa varSa pUrNa karyA pachI kaliMganA rAjapuruSonI dhuMsarImAM zeSayauvanane vijaya ane vRttimAM pasAra karavAne tene mahArAja tarIke abhiSeka karyo. abhiSeka thatAMja prathama varSamAM teNe pavanathI nukasAna pAmelA kaliMganA daravAjA, killA, gharo tathA zibIrane samarAvyA. teNe zItaLa evA aneka jAtanAM taLAdo ane bAga vigere 35 lAkha rupIA kharacIne baMdhAvyA. ( A pramANe ) teNe lokone saMtoSyA. bIjA varSamAM pazcima dizAnuM rakSaNa karIne haya, hAthI, mANaso ane ratha yukta eka moTuM lazkara zatakarNie mokalyuM. ( Aja varSamAM ) kusamba kSatriyonI salAha laine ( teNe ) masIka ( ? ) zahera lIdhuM. pharIthI, trIjA varSamAM, te gIta vidyA zIkhyo ane dampa ( ? ) nRtta, gIta ane vAdana tathA jalasAthI nagarIne AnaMda Apyo. A pramANe cothA varSamAM, kaliMganA pahelAMnA rAjAothI pUjApalaM, vidyAdharothI basAelaM, dharmakUTa pUjA karI ane chatro 1 A bhAga bhAMgI gayo che, paNa ema lAge che ke agara dharmakUTa parvata upara lenA UM kAika mUI ane vidyAdharoe basAve che tathA pahelAMnA kaliMga rAjAo tenI pUjA karatA ema kahelaM . te rAjAe caitya upara chatro tenI pUjA karI. A caitya "Aho Shrut Gyanam" Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| tathA kaLazo mUkIne evo dekhAva karyo ke jethI triratna viSa nAnA temaja moTA saradArone zraddhA utpanna thAya. pachI pAMcamA varSamA nandarAjano trivarSa-satra AraMbhyo; tanasUlIyA (?) vaDe eka pANInI nahera zaheramA ANI; . . . . . . rAjyanI AbAdI jaNAvavA mATe utsavo ko. (7) ( ane A pramANe ) zaheranA tathA gAmaDAnA loko upara lAkho upakAra karyA. sAtamA varSamA rAjya karatAM . . . . . . * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * . . . . . . . . AThamA barSamA . . . . . (8) mArIne . . . . . . . . . . . . . rAjagRhanA rAjAne teNe herAna karyo; (te) temanI ( khAravelanA anucaronI ) dhasAro karavAnI taiyArIono avAja sAMbhaLIne, sarva ThekANe (tenuM ) 1 dAni zabda ghaNIvAra ataH tathA tataH nA arthamAM vaparAya cha; jemake, 'mahAvastu ' mAM (prakAzaka-senA) pR. 18, 10, 21, 3-31, 8-205, 15232, 2-244, 9-365, 19. 2 ema jaNAya che ke naMdarAja nAmano koI rAjA hato. tenuM dAnagRha hatuM jyAM je koI Ave tene, traNa varSa sudhA dAna apAtu. e gRha jatuM rahyu haze te khAravele pharIthI ughADyuM vaLI nIce jaNAvelI nahera uparathI, satra eTale ke taLAva paNa thAya che te uparathI ema lAge che ke pahelA koI naMdarAjAe baMdhAveluM taLAva haze ke jene khAravele ughADathu ane temAthI nahera lIdhI. te taLAva traNa varSa sudhI pANI rAkhI zake tema haze tethI tene trivarSa-sanna kahe che. 3 ...... ne jeNe mAryo ane rAjagRha rAjAne herAna koM tenuM nAma jatuM raghu che. paNa A herAna karanAra khAravelanA anuvarono avAja sAMbhaLIne ghoDo vigere kara mUkIne mathurAmA nAsI gayo, "Aho Shrut Gyanam" Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM prAcIna jainalekhasaMgraha | lazkara, vAhanone mUkIne mathurA pAcho nAsI gayo, navame ( varSe ) . . ( 9 ) eka uttama kalpa vRkSanuM' ( teNe dAna karyu ) tenI sAthe ghoDA, hAthIo, ratho, tathA gRhAvasatho brAhmaNone te grahaNa karAvavA mATe ghaNAM ghana sAthe . arhanta ADavIsa lAkha (nI kImate ). * * (10) mahAvijaya nAmanA prAsAdane. raheThANa banAvIne, dasamA varSamAM. nIkaLI temanA hetu jANIne .. naM bhArata varSanA prasthAne .. banAvyA. ( tenI sAme thavAne ) je taiyAra (hatA ) " # nAMkhelo kareM tathA ' janapadabhavana uttaranA lokone duHkha Apato. . ( 11 ) gardabha zaharamAM teraso varasa sudhI pahelAMnA rAjAoe } dUra karyA * . " * . bAramA varSamA ( 12 ) magadhanA lokomA bhAre trAsa vartAvIne teNe ( potAnA ) hAthIone gaMgAnuM pAna karAvyuM ane magadhanA rAjAne sakhta zikSA karIne ( potAnA ) page tene namAvyo, ... nandarAje lIghela magadha eka zahara vasAvIne prathama jinanI "Aho Shrut Gyanam" 1 lekhamAM kalpavRkSa che je cArathI 4000 rupIAbhAra sonAnuM hoya che. sarakhAvo: - hemAdrino ' caturvarga ciMtAmaNI', dAnakhaMDa, adhyAya 5. 2. lekhamAM pAzudaM che. je kadAca pathideyaM agara karanuM prAkRta rUpa te bakhatataM ho. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| (13). . . . . . sthApe cha . . . . . . . tenAM zikharo evAM ( uMcAM ) che ke temanA upara besIne vidyAdharo AkAzane kheMce sapta vArSika dAna ( nA niyama ) pramANe teNe apUrva ane ( haju sudhI) nahi apAyalaM hAthIonuM dAna Apyu . . . . levaDAvyA . . . . . , A pramANe eka so . : . (14) . . . . . . . . nA rahevAsIone harAvyA. teramA varSamAM, (te ) jeNe potAnu vijayi rAjya AgaLa vadhAryu . . . . . . kumArI TekarInA arhantonA nivAsasthAnamAMnI bahAranI beThake upara . . (15) . . . . . jeNe sarva dizAonA mahA vidvAno tathA mahA tapasvionI sabhA meLavI hatI . . . . . . arhatanI beThaka najIka parvatanA zikhara upara samartha kArIgaronA hAthe . . . . . . . . patAlaka, cetaka ane vaiDUryagarbhamA staMbho karyA. ane vijayI zrI khAravela rAjA, bhikSurAja ( nAmano), kSemendranA ( putra ) vRddhirAjano (putra ) ane guNomAM kuzaLa, sarva pASaNDapUjaka, . . . . no samarAvanAra, jenuM rAjya*, vAhano, ane lazkara ajayya che, jernu rAjya zAMta che, rAjarSinA vaMzamA utpanna thayelo teNe mortharAjAne 164 vItyA pachI morya saMvat 165 mAM (A) karAvyu 1 lekhamA nisidiya zabda cha je nAgArjuna guhAnA lekhomAM paNa che. tenA jevo pAlI zabda nisA ane jainapAkRtamA nisahi che, 2 A kadAca guhAonA nAmo haze. vaiDUryagarbha kadAca A guhAono bhAga paNa hoI zake. 3 mULa lekhamAM jIrNa che. * A cakine badale cakra vAMcIe to paNa jo prAkRtanI rIta pramANe caki mUkavAmAM Ave to saMskRtamA te cazyapratihatavAhanabala thAya, eTale ke jenu lazkara tathA vAhano ' cakri' othI paNa aTakAvI zakAya nahIM. pahelo pATha mane pasaMda che. "Aho Shrut Gyanam" Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| lekha 2. vaikuMTha guhAnA oTalAnI pAchalI bhItanA madhyadvAranI jamaNI bAjue aDhI lITIomA lekha naM. 2 Avyo che. teno keTaloka bhAga kharAba thayo che topaNa akSaro kaLI zakAya tema che. bAkIno bhAga sArI sthitimA che. nakala. ( 1 ) arahaMtapasAdAnaM kaligAnaM' samanAnaM lenaM kAritaM rAjino lAlakasa (2) hathisAhAnaM papotasa dhutunA kaliga, kavaTisiri khAravelasa (3) agamahisinA kAritaM saMskRta (1) aItmasAdAnAM kAliGgAnAM zramaNAnAM layanaM kAritaM rAjJo lAlakasya 1. kAliMgAnaM vAMco. 2. hathisAhAnaM kadAca hathisIhAnaM ne mATe vApareluM che. jenu saM. hastisiMhAnAM che. ernu hAlatuM nAma haThisiMgha che. 3. ca pachI cha akSaronI jagyA khAlI che. je akSaro jatA rahyA che te lekhamAM sUcita karyA che. ravela zabdo khAravela sUcave che. cane dhi jevo karavAmAM Avyo che tethI bIjo pATha kaliMgAdhipatino thai zake. 4. kAritaM zabdano nIcalo bhAga bhAMgI gayo che paNa mane khAtrI che ke te akSaro kAritaM che. "Aho Shrut Gyanam" Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| (2) hastisAhaprapautrasya duhitA kaliGgacakravartinaH zrIkhAra velasya (3) agramahiSyA kAritaM bhASAMtara. Aheta dharmanA kaliMga dezanA sAdhuo mATe eka layana karavAmAM Avyu. hastisAhanA prapautra lAlakanI putrI cakravartI kaliMganA rAjA zrIkhAravelanI paTTarANIe te karAvyuM. (layana eTale sAdhuone rahevA mATenI guhA.) lekha 3. mANekapura guhAnA oTalAnI pAchalI bhItanA vIjA ane trIjA dvAranI bacce eka lITImAM trIjo lekha cha. A lekhano eka bhAga jIrNa thai gayo che paNa je bhAga rahyo che te uparathI bAkInA akSaro kaLI zakAya che. nakala. (1) verasa mahArAjasa kaliMgAdhipatino mahAmeghavAhanavaka depasirino leNaM saMskRta. (1) vIrasya mahArAjasya kaliGgAdhipatermahAmeghavAhanazrIvakra devasya layanaM 1 mULa lekhamAM vakadepa cha je kadAca saM. vakradevane badale hoya. mULa lekhamAM siri jo ke vizeSaNa che topaNa vakadevanI pachI cha. jemake lekha 1 mAM aMte khAravelasiri cha. saMskRtamA tene zrIvakra. deva gaNavo. "Aho Shrut Gyanam" Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna nlekhsNgrh| bhASAMtara. kaliMganA mahArAjA, vIra zrIvakradevana layana. lekha 4. A oTalAnI jamaNI bhItamAMnA bhoyarAnA dvAranI jANI tarapha eka lITImA lekha naM. 4 cha. te sArI sthitimA che. nakala. kumAro vaDukhasa lennN| saMskRta. kumAravaDukhasya layana bhASAMtara. kumAra vaDukhanu laya "Aho Shrut Gyanam" Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| anupUrti. DaoN. bhagavAnalAla iMdrajIe saMzodhita karelA khAravela rAjAnA e lekha upara, gurjarasAkSara zrIyu ta kezavalAla harSadarAya dhruve, mahAkavi bhAsa racita ' svapnavAsavadatta ' nATakanA ' sAcUM svapna ' nA nAme pote karelA gurjarAnuvAdanI prastAvanAmA keTaloka navIna prakAza pAyo cha ane zrIbhagavAnalAla dvArA thaelA e 'suvAcya' lekhane emaNe ' suprAdha' karavAno prazaMsanIya parizrama uThAvyo che. zrIbhagavAnalAlanA nivandhana hArda samajavA mATe zrIkezavalAlana e vivecana avazya avalokanIya hovAthI ane ataeva A saMgrahamA khAsa saMgrahaNIya hovAthI, A anupUrti rUpe ' sAcUM svama ' nI prastAvanAmAthI khAravela saMbaMdhI samagra prakaraNa atra Apaq ucita dhAyuM che. khAravelanA saMbaMdhamAM zrIyuta suvarnu kathana A pramANe che: " i. sa. pUrve 165 mAM kaliMganA rAjA mahAmeghavAhana khAravele magadha upara svArI karI. hAla jene oDhiyA prAMta kahe che te prAcIna 1 mAhAmeghavAhana e isavIsana pUrvenA kaliMgarAjAoyU~ biruda hatUM. meghavAhana iMdrano paryAya che, juo amarakoza. AdhI mahAmeghavAhana ane maheMdra eka arthanA zabdo thayA. kaliMgamAM AvelA pUrva ghATanA bhAganUM nAma maheMdra che. enI kulaparvatamA gaNanA che. maheMdra kiMvA mahAmeghavAhananA dhaNI te mAhAmeghavAhana, evA kaMhaka saMketathI A biruda utpanna thay jaNAya che. prAkRtamA vRddhi na karavAyI mahAmeghavAhana rUpa rUDha thay. khAravelane lagatI hakIkata udayagirinI "Aho Shrut Gyanam" Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcInajainalekhasaMgraha / utkala dezanI dakSiNe kaliMga Alyo hato. e pUrva samudranA kAMThe godAvarInA mukha sUdhI pasaryo hato. tyAMnA loka sAhasika kahevAtA hato. prajAmAM brAhma, bauddha ane jaina traNe dharmano prasAra hato; paraMtu parivaLa jainonUM hetU. pUrve kaliMga naMdarAjAnA vhoLA sAmrAjyano bhAga hato. enA pachI thanAra mahApratApI caMdragupte samasta dakSiNApatha pATaliputranI chAyA nIce ANyo hato, tyArathI Azare so varasa te mauryonA tA. hastiguphAnA lekhamAthI tAravI che, e lekha suvAcya karyAno yaza sadgata paMDita bhagavAnalAla iMdrajIne che. meM to tene sugrAhya banAvavA yatna karyo che. 2 kaliMDaH saahsikH| 3 IsavI sananI sAtamI sImAM mahAcInano pravAsI. sAdhu yavanacaMga Avyo, tyAM lagI paNa kaliMgamAM nigraMthonI saMkhyA baMdhAre hatI; juo Watters' Yuan Chwang II, 198. __4 juo TippaNI 38. 5 azokanA lekha dakSiNamA mahiSamaMDaLa paryaMta jovAmAM Ave che. paraMtu azoke to mAtra kaliMga upara svArI karyAne jANavAmAM che. e deza vastutaH naMda rAjAnA samayathI magadharAjyano eka bhAga hato. e jotA dakSiNApatha azoka pahelA pATaliputranI sattA nIce Avalo samajAya che. naMda mahAsamRddhimAna cakravartI hato; paraMtu tenI sattA kaliMga sivAya dakSiNanA anya deza upara hoya ema jaNAtUM nathI. kemake kauTilye arthazAstra racyU tyAM lagI AryAvartanI ja cakravartikSetra tarIke gaNanA thatI hatI. e racAyA pachI caMdragupte dakSiNApathanA dezo jItI mauryasAmrAjyanI chAyA nIce ANyA, ema hUM mAnUM chaM. "Aho Shrut Gyanam" Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekhavibhAgA bAmA rahyo hato. daramyAna i. sa. pUrva 264 mAM teNe chUTA thavAnA eka niSphaLa prayatna karyo hato ane tenA badalAmA azokane hAthe bhAre khuvArI bhogavI hatI. chevaTe mauryo jyAre nabaLA paDyA, tyAre I. sa. pUrve trIjA zatakanA chellA caraNamA ceta [ saM. caitra] vaMzanA rAjA kSemarAje parataMtratAnI ghasAi gayelI beDI toDI nAMkhI. te ja arasAmAM aMdhradezano rAjA simuka paNa svataMtra yo. tyArabAda kaliMganA rAjAe uttaramA utkala, pazcimamA kozala ane dakSiNamAM veMgImaMDaLano pradeza jItI leI rAjyamAM vadhAro ko. pazcimamAM AMdhra rAjAe paNa nAsIka paryaMta 6 juo Asoka's Kalinga Edicts. 7-8 hastiguphAnA lekhamAM khAravela potAne cetarAjavaMsabaMdhana [ saM. caitrarAjavaMzavardhana ] kahe che; tathApi pUrvajomAM to kSemarAja ane budharAja, bene ja gaNAve che. te uparathI kSemarAjanA samayamAM kaliMga svataMtra thayo ema ahIM kahevAmAM AvyU che. bhikSurAjanI peThe kSemarAja ane budharAna upanAma jaNAya che. 9 juo Sinith's Early History of India. 10 khAravela utkala jItyAno dAvo karato nathI. chatAM teno lekha udayagiri parvata upara kotarelo che. tethI e gAdIe Avyo te pahelA hUM utkala kaliMge jItI lAMgho samajU chU. prastuta lekhamAM zAtakarNinA rakSaNa arthe pazcimamA khAravele lazkara mokarayUM kartuM che, tethI godAvarI ane kRSNAnA mukha vaccano pradeza te kALe AMdhronA kabajAmAM na hato paNa kaliMganI sattA nIce hato, evI aTakaLa karI che. 11 purANomA simuka ane tenA vaMzajone Andhra kahyA che. AMdhra vaMzanA trIsa rAjA temAM gaNAvyA che. e trIsa AMdhro pachI sAta "Aho Shrut Gyanam" Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| mulaka uttaranA rASTriko pAsathI jItI lIdho. mahAnadIthI kRSNAnA mukha sUdhI vistAra pAmelA pUrvarAjyamAM jyAre kSemarAjano pautra bhikSurAja khAravela rAjA thayo, tyAre ardhI sadInI svataMtratA ane suvyavasthAnA pratApe kaliMganI Arthika sthiti uttama prakAranI haitI. raiyata AbAda ane khajAno tara hatA. navo rAjA paNa prajAnA sukhamAM, rAjyanA abhyudayamAM ane kuLanI kIrtimAM vadhAro kare evo hato. enAM prazasta lakSNathI saMtoSa pAmA prajAe ene rAjapada ApyUM hatUM." khAravela ane enA pUrvajo jaina hatA. eno janma i. sa. pUrve 197 mAM thayo hato. ene zrIparvatIya AMdhra thayA che, temane purANo AndhrabhRtya nAme oLakhAve che. AthI hUM simuka ane tenA vaMzanA rAjAone Andhra kahUM chU. DaoN. bhAMDArakara temane AndhrabhRtya kahe che, te saratacUka jaNAya che. 12 juo Smith's Early History of India. 16 juo hastiguphAnA lekhamAM khAravelanAM dAna, utsava ane bAMdhakAmanI noMdha. 14 juo hastiguphAnA lekhamAM khAravelane pasathamubhalakhana vizeSaNa lagADayUM che te. enA abhiSekanA saMbaMdhAM dAnadhamena........ mahArAjAbhisecanaM pApunAti ! ema kayUM che, te paNa dhyAnamA levU. 15 juo lekha majakUramAM kaliMgapuvarAjanamaMsitaM vagere. 16 puSyamitra saMbaMdhI A saMkSipta lekhamAM te te banAvanAM varasa je ApyAM che,tenI gaNatrI dhoraNa nIce mujaba che,mahAna sikaMdara jyAre paMjAbamAM hato,tyora pUrvamAM gaMgAtaTe Xandrames nAme mahAbaLavAna rAjArAjya karato hato, ema Diodorus Siculus lakhe che ane Quintus Curtius tene anusare cha. Xandrames candramasUna pIka rupAMtara che. A candramam "Aho Shrut Gyanam" Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| bALapaNamAM vijigISune chAje evI uttama prakAranI keLavaNI maLI hatI. gaNita, sAhitya, vyavahAra ane citravidyAmAM te kuzaLa heto. jaina AgamonUM te sAraM jJAna dharAvato haito. abhyAsakALa pUro thatAM paMdara mahApratApI caMdragupta mauryanAM aneka nAmamA eka che juo mudrArAkSasa. AthI karIne I. sa. pUrve 325 mAM AryAvartanA pazcima cheDAnA prAMto sikaMdare jItyA tyAre pATaliputramA caMdragupta rAjya karato hovo joie. A lekhe elekajhAMDaranI chAvaNImAM caMdragupta bahAravaTiyArupe rakhaDato AvyAnI vAta evI bIjI vAtonI peThe nimUla ane azraddheya Thare che. I. sa. pUrva 325 mAM caMdragupta pATaliputrano rAjA hato, te bIjI rote paNa siddha thAya che. te buddha bhagavAna pachI 162 varase gAdIe Avyo kahevAya cha; ane mi. smitha nirvANanI sAla I. sa. pUrve 487- 86 nakko kare che, juo Smith's Early History of India. have hastiguphAno lekha maurya saMvata 165 mAM kotaravAmAM Avyo hato. e saMvata caMdragupta mAdIe Avyo tyArathI gaNAya che. AthI prastuta lekhanI sAla I. sa. pUrve 160 Thare che. te vakhate khAravela sADIsa varasano hato; arthAt te I. sa. pUrve 197 mA janamyo hato. mauryavaMzano samagra rAjyakALa 137 varasa ApavAmAM Ave che. tethI I. sa. pUrve 198 mAM puSyamitrane rAjA thayo gaNyo che. bIjAM varasonI gaNatrI paNa A ja pramANe karavAmAM AvI che. Smith's Early History of India nI ane A lekhanI sAlomA uparanA kAraNane lIdhe jUja phera paDe che. 17-18 hastiguphAnA lekhamA bALa khAravelane lekharUpagaNanAvavahAravidhivisArada ane savavijAvadAta evAM ve vizeSama la. gAbyAM che. temA lekha, rupa, gaganA ane vyavahArathI bhinna zakyArthanA vidyAzabde I Agama arthAt jaina Agama samajU chaM. jaina bhikSunI vidyA te ja che. bhikSurAja khAravelanA saMbaMdhamAM paNa te je levI ucita che. "Aho Shrut Gyanam" Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| varasanI nhAnI ummare tene yuvarAja banAvavAmAM Avyo; ane pacIsamA varasamAM tenA pitA budharAja devaloka pAmatAM te rAjA thayo, I. sa. pUrve 1739. pUrvajanI vijayapravRtti jArI rAkhavA abhiSekajaLathI ja teNe saMkalpa ko. gAdIe AvyAne bIje varase e saMkalpane puSTi ApanAro prasaMga paNa tene AvI maLyo. aMdharAjyanA naisargika zatru rASTrikoe bhojakonI sahAyatAthI zrImalla zAtakarNine bhAre saMkaDAmaNamAM lodho hato; temAMthI chUTavA teNe khAravelanI madada mAgI. kaliMgarAje moTuM caturaMga daLa aMdhrarAjanI vhAre mokalyU. A jabaraM sainya kummake AvI phoMcatAM zatrue pAchA pagalAM kayA. temanI pUMThe lAgI kaliMgavIroe kauzAMba kSatriyonI sAmelagIrIthI duzmananA hAthamAM gayelU nAsIka nagara pAchU meLevyUM. zUrA rASTrika ane bhojakanA hAtha heThA SaDyA ane temaNe khAravela sAthe meLa ko. e rIte aMdhra, mahArASTra ane vidarbha 19-20 juo lekhanI nIcenI paMktio-panaravasAni........ kIDitA kumArakIDakA / tato............navavasAni yovarAja pasAsitaM / saMpuNacatuvIsativaso ca dAnadhamena sesayovanebhivijayapovattiye.......mahArAjAbhisecanaM pApunAti / . ahIM asala pATha sesayovanAbhiIvajayapovattiye che. 21-22 juo lekhamAthI nIceno utAro-ditiye ca base abhitAyaMto sAtakaNi pachimadisaM hayagajanararathabahulaM daMDaM paThApayati / kusaMbAnaM khatiyAnaM ca sAhAyavatA pattaM nasikanagaraM / / A vAkyo DaoN. bhagavAnalAlanI vAcanAmA artha vagaranA rupamA jovAmAM Ave che. emAM abhitayitA sAtakaNi ane khatiyaM ca sahAyatA pattaM mAsikanagaraM che. emAMnA pahelA bhAge mi. smithane go) khavarAvI dI* che. abhitayitAne kartRvAcaka rupa gaNI kramabhaMgano doSa na lekhavI, "Aho Shrut Gyanam" Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta lekhavibhAga | deza kaliMganI chAyA nIce AvyA; ane kaliMganarezano pratApa rAjyakALanA bIjA ja varSamAM narmadA ane mahAnadIthI kRSNA sUkhI pasaryo. khAravelanI pahelI savArI. taruNa kaliMganareze have vardhamAna bhagavAnanA caraNAraviMde pavitra thayelI bhUmi bhaNI najara pheravI. zatru cetI javA na pAne evI rIte Abhyudayika dhArmika ane sArvajanika samAraMbhomAM pAMca cha varSa goLI, abhiSekathI AThamA varasamAM teNe pracaMDa senA sAthai utkalanI sImA oLaMgI magadha rAjya upara caDAi karI, I. sa. pUrve 169 puSyamitra tenA sAmo thayo, paNa phAvyo nahi tenA bahu subhaTo mAryA gayA. paganA dhamakArAthI gharaNI ghUjAvatA kaliMgasainiko rakhene mane gherI le, e bhayathI te pazcimanA amitrAtA sAtakarNie khAravelane madada mokalI, evo ulaTo artha eo kare che; juo Smith's Early History of India. DaoN. bhagavAnalAla pada majakUrane saMbaMdhaka kRdaMta le che, tethI paNa sAro artha thato nathI. vAstavika rIte pATha ja dUSita che. te pachInA mAsikanagaraM pade to saune mUjhavyA che. AMdhra rAjA kRSNe nAsIka [saM. nAsikya, prA. nassika ] jItI lIdhUM hatUM. te pAchU meLavAvA mATeno A vigraha samajI nasika pATha meM karUpyo che. nAsIka saMbaMdhI vigrahamAM rASTriko sAthai paDozI tarIke bhojako joDAyA mAnyA che. e rIte rASTiko ne bhojako kaliMganA saMbaMdhamAM AvyA bAda temane jaina dhrmm| AsthA upajAvavAnA khAravele upAyo kIdhAnUM prastuta lekhamAM AgaLa vAMcie chiye. 23 juo khAvele gAdIe AdhyA pachInA trIjAthI chaTTA varasa sUdhI lekha majakUrabhAM ApalI hakIkata. "Aho Shrut Gyanam" Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 praaciinjainlekhsNgrh| chaDI svArIe mathurA nAsI gayo. khAravele tenI chAvaNI lUTI. asaMkhyAta hAthI ghoDA ratha vagere vAhano ane puSkaLa khajAno tenA hAthamAM AvyAM. bhAgI gayelA ThAlA zatrunI vAMse javA, mAMDI vALI vijayI kaliMgarAja meLavelI bhAre lUMTa sAthe kaliMga pAcho pharyo. tenI bIjI ne trIjI savArIo.. eka varasa pachI khAravele bhAratavarSanAM uttaranAM rAjyo upara pharI savArI karI, enI vigata kaI jANavAmA naithI. paraMtu pahelI savArInI peThe A bIjI kevaLa abhidravarupa haze, ema jaNAya che. jo enUM kaI paNa saMgIna phaLa nIpajyU hoya, to I. sa. pUrve 161 mAM ene trIjI vAranI savArI karavI paDe nahi. A chellI savArImA dakSiNApathanI peThe uttarApathamAM paNa potAnI ANa vartAvavAno eno saMkalpa hato. sAhasika subhaTonA ane mahAbaLavAna hAthIonA sainyanA svAmIne e azakya na hatUM. tene Avato sAMbhaLI magadhanI prajAmA trAsa phelAyo. be samovaDiyA samartha rAjAo bacce je dAruNa vigraha jAmyo, temAM puSyamitre caDI AvanAra rAjAnA hAthe sakhata mAra khAdho. chevaTe te hArIne khAravelane tAbe thayo. magadharAjane namAvyA pachI teNe uttarApathanA bIjA rAjAone paNa vaza karyA. AditIrthaMkara RSabhadevanI mUrti naMda rAjA upADI gayo hato, te A savArImAM pATaliputrathI rAjagRha pAchI ANI jaina vije 24 juo nIceno utAro-aThame ca vase..........ghAtApayitA rAjagahanapaM pIDApayati / patinaM ca kamapadAnapanAdena savata senavAhane vipamucitu madhuraM apayAto / ahI lekhamAM etinaM che, tene badale meM patinaM [ saM. patInAm ] pATha karapyo che. 25 lekha khaMDita che. "Aho Shrut Gyanam" Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praakRtlekhvibhaag| tAe navA bhavya prAsAdamA bhAre utsavasamAraMbhI tenI sthApanA karA. - tenUM bhara javAnImAM maraNa. uttarApathanA vijaya pachI khAravele beeka varasa ja rAjya kayU~ jaNAya che. jo e vadhAre jIvyo hota, to mIneMDarane hAthe magadhane khamavU paData nahi, kaliMganI chAyA nIcenA vidarbha rAjyamAM amimitra hAtha ghAlata nahi ane azvamedha ujavI puSyamitra sArvabhauma rAjA banata nahi. cauda varasa rAjya karI bhara javAnImAM e vIra cAlyo gayo, I. sa. pUrve 159, khAravelanAM vizeSa lakSaNa. khAravela yuddhavIranI sAthe dAnavIra ane dharmavIra paNa hato. teNe adbhuta apUrva hastidAnazrI rAjagRhamA RSabhadeva bhagavAnanI pratiSThAno utsava ujavyo heto. gAdIe AvyAne bIje varase teNe vidarbha ane 26-27 juo nIceno utAro-bArasamaM ca vasaM........saisa............hi vitAyasayaMto utarApatharAjAno........magadhAnaM ca vipulaM bhayaM janeMto hathisathaM gaMgAyaM pAyayati / mAgadhaM ca rAjAnaM bahu paTisAsitA pAde caMdApayati / naMdarAjanitasa agajinasa...................rAjagahe ratanapaDihArehi a magadhe vasitu nayariM........................vijAdharulekhiaMbarAni siharAni nivesayati / satavasadAnaparihArena abhUtamakariyaM hathinaM dAnapari hAraM...............AhArApayati / idha satata............utarApathavAsino vasikaroti / ahIM DaoN. bhagavanalAlanA pATha janeto, ithisa, magadhaM, vadApayati, parihArahi, vasivu, vijAdharulekhilaMbarAni ane AharApayati che. "Aho Shrut Gyanam" Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| mahArASTramA jaina dharmanA prasAranA upAya lIdhA hatI. ane terame varase sarva dizAnA jJAnavRddha ne tapovRddha nigraMtha zramaNone kumArIparvate nAtA hatI. te trividha samyaktvathI bhikhurAjana, svadharmanA rakSaNathI gutacakanUM ane sattvasiddhithI mahAvijaya biruda gharAvato haiMto. kuzaLa zilpIone hAthe teNe aneka jinAlayo baMdhAvyAM haiMtA. paMDe haDahaDato jaina chatAM tenA pachI thayelA sthANvIzvaranA cakravartI harSanI peThe, te anya dharmano paNa 28 juo nIceno utAro-tathA catuthe vase vijAdharAdhivAsaahUrta puvakAliMgarAjanamaMsitaM........magadhamakUTasa........pUjitaM ca nikhitachatabhiMgArehi tiratanasa patyo savaraThikabhojakesu sAdevaM dasayati / . ahIM DaoN. bhagavAnalAlanA pATha cavuthe, vijAdharAdhivAsaMahata,....dhamakUTasa ane bhojake che. 29 juo nIceno utAro-terasame ca base supavatavijayicako kumArIpavate arahato uposadhe bAhikAyaM nisidiyAyaM padhUjake.... ............. kAle nikhitA............katasamAyo suvihitAnaM ca savadisAnaM yAninaM tApasAnaM........saMhatAnaM arahatanisidiyAsamIpe pabhAre varakArusamathathapatihi anekayojanAhi....................paTAlake cetake ca veDDuriyagabhe thaMbhe patiThApayati / ahIM mudrita pATha arahatopa (nivAse), yapajake, rikhitA bhane thame che. 30 juo hastiguphAnA lekhanA aMtabhAgamAM ApelA birudo 31 juo khAravelanA rAjyakALanA navamA bAramA ane teramA varasanI hakIkata. "Aho Shrut Gyanam" Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtalekhavibhAga / prapUjaka haito. teNe brAhmaNone puSkaLa ridvIthI saMtoSyA hatA; ana hemAdrinA dAnakhaNDanA pAMcamA adhyAyamAM sonAnA kalpavRkSanUM je dAna kayUM che, te paNa teNe ApyUM haitUM. kaliMganagarIne pANI pUruM pADavA teNe nahera khodAvI haitI; puravAsInI sagavaDa sAru, zItalasara nAme taLAva hetUM tenI cAre kora teNe pALa baMdhAvI haitI; ane temanA sukha mATe jAhera bAga paNa karAvyo haito. naMda rAjAnA baMdhAvelA traNa varasa pANI phoce evA naMdasaranI pALamA jhApAvALAM ghaDanALAM mUkI teNe tene khetInA kAmamA vaparAtUM kayU~ hetU. tenI udAratA ane hitabuddhino lAbha ekalA rAjanagarane ja nahi, paNa sArA kArlaMga dezane teNe aneka rIte 32 juo savapAsaMDapUjaka viruda. 33 juo nIcano UtAro-navame ca vase...............pavarako kaparukho hayagajarathehi saha yata savaM gharAvasadhaM........yasa vA gahanaM ca kArayitu bamaNAnaM jamhi raDhisAraM dadAti / 34 juo nIceno UtAro-tanasulIyavAhA panAhiM nagaraM pavesayati / . ahIM mudrita pATha vATA ane pavesa....che. 35-36 juo nIceno UtAro-sitalataDAgapADiyo ca baMdhApayati / savuyAnapatisaMThApanaM ca kArayati / 37 juo nIceno UtAro-paMcame ca dAni vase naMdarAjativasasataM oghATita / . ahIM satrano artha sarovara cha; juo medinI. khetIvADInA kAmamAM vaparAtUM karavAnA arthamA udghATitanA prayoga sAthe kauTilIya arthazAstra / 2 / 24 / mAM cothA prakAranA pANInA verA [ udakabhAga ] nA saMbaMdhamAM udghATano upayoga sarakhAvo. "Aho Shrut Gyanam" Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praaciinjainlekhsNgrh| Apyo haito. tenA rakSaNa nIce mukha vasatI prajA svacakra ane paracakranI iti zuM te jANatI na haitI." 38 juo nIceno UtAro-padhame base........paMnatIsehi sata sahasahi patiyo raMjayati / , tatiye ca puna vase gaMdhavedabudhodaMpa (1) natagItabAditasaMdaMsanAhi usavasamAjakArApanAhi ca kIDApayati nagari / , ane chaThe ca vase........ithihitoca (1) rAjasiyo saMdasaNaM usavakarAvaNaM anugahaanekAni satasahasAni visajati porajAnapade / . ahIM mudrita pATha panatIsAhi satasahasahi pakAtiye rajayati, ane rAjaseyasaMdasaNatosavakarAvaNaM che. .39 juo lekhanA aMtabhAgamA pasaMtacako viruda. __+ A nibaMdhamA joDaNI vigere zrIyuta dhruvanA mUla pustaka pramANe ja rAkhavAmAM AvI che. -saMgrAhaka. "Aho Shrut Gyanam" Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chapAya che. +20+ A pustaka pramANe ja bIjA paNa AnA bhAgo nIce lakhyA pramANe taiyAra thAya che je thoDA samaya pachI bahAra paDaze. prAcInajainalekhasaMgraha bhAga-2. AmAM mathurAnA purAtana sthala kaMkAlITilAmAMthI maLI AvelA badhA jainalekhono vistRta TIkA sAthe saMgraha karavAmAM Avyo che. prAcInajainalekhasaMgraha bhAga-3. AmAM zatrujaya, giranAra, AbU, kuMbhArIyA, muMDasthala, rANakapura, pAlI, mer3atA Adi gujarAta ane mAravADamAM AvelA prasiddha ane prAcIna jainatIrthasthalonA badhA lekhono saMgraha karavAmAM Avyo cheke jemanI saMkhyA 500-600 jeTalI che. badhA lekho upara gujarAtImAM vistArapUrvaka aitihAsika bAbatothI bharapUra TIkA ApavAmAM AvI che. jainasAhityamAM A pustaka apUrva ane advitIya thaze. pRSTha saMkhyA 800 jeTalI thavA saMbhava che. jainaaitihAsikarAsono paNa eka saMgraha thoDA samayamAM prakaTa thaze jemA 30-35 prAcIna rAso aitihAsika avalokana vigere sAthe ApavAmAM AvyA che. A pustaka paNa 5060 phArma jeTaluM daladAra thaze. prakAzakazrIjainaAtmAnandasabhA / "Aho Shrut Gyanam" Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinazAsanA jaya ho !!! II zrI gautamasvAmIna namaH | | zrI sudhamasviAmIne nama: || jinazAsananA aNagAra, kalikAlanA zaNagArA pUjya bhagavaMto ane jJAnI paMDitoe zrutabhaktithI prerAIne vividha haratalikhita graMtho parathI saMzodhana-saMpAdana karIne apUrvajahematathI ghaNA graMthonuM varSo pUrvesarjanakarelache ane potAnI zakti, samaya ane dravyano savyaya karIne puNyAnubaMdhI puNya upArjana karela che. kALanA prabhAve jINa ane lupta thaI rahelA ane alabhya banI jatA mudrita graMtho paikI pUjya gurudevonI preraNA ane AzIrvAdithI sa.2005mAM 54 graMthono seTa naM-1 tathA .2006mAM 36 graMthono seTa nI 2 skena karAvIne maryAdita nakala prInTa karAvI hatI. jethI ApaNo zrutavAraso bIjA aneka varSo sudhI TakI rahe ane abhyAsu mahAtmAone upayogI graMtho saraLatAthI upalabdha thAya, pUjyA sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtonI preraNAthI jJAnakhAtAnI upajamAMthI taiyAra karavAmAM Avela pustakono seTa bhinna-bhinna zaheromAM AvelA viziSTa uttama jJAnabhaMDAronI bheTa mokalavAmAM AvyA hatA. A badhAjapustako pUjya gurubhagavaMtone viziSTa abhyAsa-saMzodhanA mATe khubajarurI che ane prAyaH aprApya che. abhyAsa-saMzodhanA jarUrI pustako sahelAIthI upalaLaLanI tImaja prAcIna mudrita pustakono zruta vAraso jaLavAI rahe to zubha AzayathI A thono jIrNoddhAra karela che. judA judA viSayonA viziSTa kakSAnA pustakono jIrNoddhAra pUjya gurUbhagavatInI preraNA ane AzIrvAdithI amo karI rahyA chIe. lo abhAI tathA saMzodhanA mATe vadhumAM vaghuupayoga karIne zrutabhaktinA kAryanI protsAhana ApazI. lI.zAha bAbulAla saremA joDAvALAnI vaMdanA maMdiro jIrNa thatAM AjakAlanA somapurA dvArA paNa UbhA karI zakAze...! = paNa ekAda graMtha naSTa thatA bIjA kalikAlasarvajJa ke mahopAdhyAya zrI yazovijayajI kyAMthI lAvIzuM...???