________________
३५
४. जेवी रीते बौद्ध श्रमणोना रहेवा माटे जुदा जुदा प्रदेशोना अनेक राजाओए रमणीय पर्यतो उपर गुफा - मंदिरो कराव्यां इतां तेम जैनश्रमणोना निवास माटे जैन राजाओए पण अमुक अमुक स्थळे गुफा - मंदिरो बनाव्यां छे. आ गुफा-मंदिरोना संबंधमां एक ए बात विचारवा जेवी छे के अत्यार सुधीमां नेटलां जैन-गुफा मंदिरो जणायां छे ते बधां दिगंबर जैनाना वस्तिवाळा प्रदेशमां ज वधारे छे, श्वेतांबरोना वासप्रदेशमां नथी. खंडगिरि उपर पण दिगंबर जैन मुनिओनोज निवास रहेतो हतो. जो के खारवेलना समयमां दिगंबर श्वेतांबर भेदो व्यक्तरुपे नहि होय ते बखते तो घणा भागे जैनधर्म अविभक्तरुपे ज हतो-तोपण पाछळथी तो ए प्रदेश उपर दिगंबर संप्रदायनुं ज स्वामित्व हतुं खंडगिरिनी जैनगुफाओमा जे जैनमूर्तिओ विगेरे कोतरेली छे अने जेमनुं वर्णन उपर आपवामां आव्युं छे ते बधी दिगंबरी ज छे. एरुला, अणकीटणकी विगेरे बीजा स्थाने पण जे जैनगुफाओ छे तेमां दिगंबर संप्रदायना ज चिह्नो नजरे पडे छे.* आनुं
►
* ब्राह्मणो अने बौद्धोना गुहामंदिरोनी अपेक्षा जैनगुहामंदिरो प्रमाण घण ज थोडां जणायां छे. जैनगृहामंदिरोनो म्होटो भाग दक्षिण हिन्दुस्थानमा - मुंबई इलाखामां ज आवेलो छे' केव टेम्पल्स् ऑफ इन्डीओ' नामना उपयोगी पुस्तकमां हिन्दुस्थाननां बधां गुहामंदिरोनुं सविस्तर वर्णन आपवामां आव्युं छे. आना छेवटनां प्रकरण मां जैनगुहामंदिशे बाबत पण स्वतंत्र विवेचन करवामां आत्र्युं छे. तेमां जणाव्या प्रमाण मुख्य मुख्य जैनगुहा मंदिरो आटली जग्गाए आवेलां छे :- दक्षिणमां बदामी पासे, कसा पासे; अंबा अगर मोमीनाबाद पासे; सोलापुरनी उत्तर बाजुए आवेला धारसिण्वा पाऐ; नाडीकथा थं डाक माइल दूर अत्रेला चामरलेना पासे; चांदोरनी पासे भामेरगुहा; पीटलखोरा पासे; खानदेशमां अणको पासे आशिवाय एरुला अने गवालीअर पासे पण जैनगुहामंदिरो के कोरेला खडको आवेला छे. आ बधां गुद्दामंदिरो डॉ. फर्ग्युसन अने बर्जेसना मत प्रमाणे दिगंबर जैन संप्रदायनां छे. जैनगुहा मंदिरी, ब्राह्मणो अने बौद्धोना गुहामंदिरो करता उतरता प्रकारनां अने
" Aho Shrut Gyanam"