Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra-parihAra lekhaka : zAha ratilAla maphAbhAI prAptisthAna : zAha bharatakumAra ratilAla The. rAjendra graha bhaMDAra mAMDela (ji. amadAvAda)
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra-parihAra lekhaka : zAhu ritalAla maphAbhAI prAptisthAna : zAha bharatakumAra ratilAla The. rAjendra gRha bhaMDAra mAMDala ( ji. amadAvAda )
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMdI anuvAda mATe sahAyanI jarUra jemanAmAM zAsananA gauravanI bhAvanA che, bhagavAna mahAvIra ane temanI bhikSuparaMparA para thayelA mAMsAhAranA Arepa aMge dilamAM darda che evA DA-ghaNA bhAIono paNa je sahakAra maLI raheze te AnuM hiMdI prakAzana karavAnI tema ja jANItA jaina-jainetara paMDitenA hAthamAM enI eka eka kepI mUkavAnI tarata ja goThavaNa thaI zakaze. e mATe sahakAranI AzA rAkhavAmAM Ave che. prakAzanavarSa : I. sa. 1967 vi. saMvata 2023 kiMmata : aDhI rUpiyA mudrakaH prakAzaka: zAha ratilAla maphAbhAI vAyA viramagAma mAMDala (ji. amadAvAda) kAntilAla ema. desAI caMdrikA prinTarI, mirajApura roDa, amadAvAda
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ arpaNa AdaraNIya sujJa zrI kasturamala bAMThiyAjI mahodayane - pAkI umara thavA chatAM jemanI jJAnopAsanA satata cAlatI rahI che, tema ja samAjanA vividha prazno para jemanI kalama vaNathaMbhI dave jAya che, evA vayovRddha, vidyArata, anubhavI ane saujanyamUti zrI kasturamala bAMThiyAjInI zAsanasevAnI dhagaza ane jJAne pAsanAnI bhAvanAne aMjalirUpe A vinamra kRti emanA karakamaLamAM samarpita karI kRtakRtya thAuM chuM. zAha ratilAla maphAbhAI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 25 s i. che. * anukramaNikA prakaraNa be bela pUti 1 viSayAraMbha 2 zaMkAspada pATha 3 AcAryonI TIkAo ja bhayaMkara duSkALa 5 prathama bhikSusaMgiti 6 sajele camatkAra 7 mAMsAhAranuM pramANu (8) 8 vidhAnapATha ke uddhArapAThI 9 doSa e paNa eka saguNa che 10 prApta karele rASTravyApI mahAvijaya 11 zrI bhadrabAhusvAmIne AdhAra 12 zAstro viSe bAMdhelI kalpanA 13 vahemI mAnyatAo ane dharmaghelachAo 14 nibaMdhane TUMka sAra 15 samasyA jaTila banavAnAM kAraNo 16 paMDitone namra vinaMtI 17 upasaMhAra 18 pariziSTa 19 aMtima nivedana 81 - 87: / 110 124 161
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ be bola sane 1958mAM pragaTa thayeluM mAruM "bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra" nAme pustaka vAMcyA pachI jaina samAjanA jANutA dharma vicAraka, vidyAvyAsaMgI ane samAjahitaciMtaka zrI kasturamala bAMThicAino patra maLyo ke "maine muni mahArAja zrI cAvinacanI vA sUcita kara diyA thA ki pracAra kI dRSTi se ApakI 'bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra' pustaka kA hindI anuvAda meM zIghra hI prastuta kruNgaa| bAdameM maiM ne anuvAda kA kAma hAtha meM liyaa| anuvAda karane para mujhe anubhava huA ki hindI graMtha jina logoM meM pracArita hogA, unameM yaha anuvAda mAtra paryApta nahIM hogaa| kyoMki bhagavAna buddha ' pustaka meM mAMsAhAra kA jaino meM pracAra AcArAMga aura dazavaikAlika sUtra ke pAThoM se siddha kiyA gayA hai, jinakI TIkAo meM asI artha kA samarthana hotA hai, to mahAvIra nirAmiSAhArI rahe ho, paraMtu anake sAdhuo meM mAMsAhAra Apadavipada meM pravalita thA, yaha kAI kahe aura asake samarthana meM bhagavatIsUtra ke AdhAra para vaisA hI artha karane kA Agraha kare to unakA kaise kahA jA sakatA hai ? / ataH TIkAkAroM ke artha vizeSa kA spaSTokaraNa yadi Apane kiyA ho to sUcita kareM, anyathA vaha prayAsa kreN"| A patra vAMcIne mArA jevA A viSayanA ajANu mANasamAM mUkelA vizvAsathI mane pAno caDyo, utsAha pragaTayo ane ethI ja emaNe mUkelA praznonuM mArI alpa buddhi mujaba samAdhAna zodhavAno meM kaMIka prayatna karyo che. A bAbatanuM adhyayana karavAnuM ane kaMIka lakhavAnuM mArA aMtaramAM saMvedana thayuM tenI pUrvabhUmikA e che ke 30 varSa pahelAM bhagavAna mahAvIra upara thayelA mAMsAhAranA AkSepathI huM coMkI UDyo hato, paNa tyAre mAre evo abhyAsa nahato, lakhavAne paNa re mArA evAranA AkSepo " pahelAM
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM sudhI khAsa mahAvare nahote, chatAM e prazna haiyAne karyA karate hato. tethI 10 varSa pahelAM dharmAnaMda kauzAMbIkRta "bhagavAna buddha" pustaka pragaTa thatAM e prazna pharI cakaDoLe caDyo. A badhA samaya daramyAna A aMge meM je kaMI abhyAsa ane ciMtana karyA hatAM tene AdhAre taTasthapaNe vicAra karatAM mane jaNAyuM ke AmAM kyAMka meTI bhUla thaI rahI che. joke keTalIka jagyAethI eno pratikAra thayo hato paNa mArA cittane ethI saMtoSa nahote. tethI eka divasa manevyathA vyakta karatAM, nyAyavizArada, nyAyatIrtha pU. munizrI nyAyavijayajI mahArAje ja mane eno pratikAra karavA utsAhita karyo. na mane mAgadhI bhASAnuM jJAna, na saMskRtanuM khAsa jJAna ke na zAstrone abhyAsa. paNa emaNe mane meM mAMgyA te pATha, anuvAdo vagerenI madada ApI. ene AdhAre te vakhate huM "bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra" nAme pustaka pU. vinobAjInI prastAvanA sAthe prasiddha karI zakyo hato, je tyAre sAro AvakAra pAmyuM hatuM. - A pustaka aMge AcArAMgane kaMIka abhyAsa thayo hato. tethI mArI sAme eka citra AkAra laI rahyuM hatuM. paNa tyAre huM jainadharmamAM mAMsAhAranuM vidhAna kevI rIte hoI zake ? e praznane vyApaka rIte spazI zakyo na hato. vaLI e mArA gajA uparavaTanI vAta paNa hatI. chatAM jyAre A bIjo prazna paNa hAtha para levA bAMThiyAjIe upara. Apela patra dvArA mane utsAhita karyo ethI A laghu nibaMdha huM taiyAra karI zakyo chuM. sAthe 2000 varSathI gUMcavAtI rahelI A kaThina samasyA hala thaI zake te kevuM sAruM evI dilamAM paDelI eka adamya IcchAe paNa mane baLa pUruM pADyuM che. joke A praznanA aneka vAra joradAra javAbo apAyA che. paNa ema chatAM emAM kaMIka khUTatuM hatuM, jethI paMDitone A vAta gaLe Utare tevI asarakArakatA emAMthI uddabhavatI nahotI. kAraNa ke mAMsAhArano artha ApatA pAThe, e ja artha ApatI TIkAo vagerenuM kAraNa
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM, enI pAchaLane bheda che, kone mATe ne kayA saMjogomAM e badhuM lakhAyuM hatuM -e badhAM kAraNono itihAsa aMdhArAmAM hoI tema ja Aja sudhI enuM paryApta saMzodhana thayuM na hoI eka prakAranI mUMjhavaNa ane sAzaMkatA pedA thAya evI kaMIka apUrNatA emAM rahI jatI hatI ema mane lAgyA karatuM hatuM. A kAraNe mArI jANamAM AvyA te badhA tema ja evA zaMkAspada pAThonA arthe paNa meM khUba kALajIpUrvaka vicAryA che; ane te pachI, kevaLa taTastha dRSTie, pUrvagrahathI mukta banI, A aMge mane je rahasya samajAyuM che e ja meM, atre rajU karavAno prayatna karyo che. pU. gurudeva nyA. nyA. zrI nyAyavijyajI mahArAjanA mArA para sneha, kRpA ane mArgadarzana sAthe je AzIrvAda UtaratA rahe che ene pratApe ja huM kaMIka chuM ema kahuM te kheTuM nathI. vRddhAvasthA ane nAdurasta tabiyata chatAM teozrI mane je rIte utsAhita banAvatA rahe che te mATe huM kayA zabdomAM emano upakAra mAnI zakuM ? nityano emane satsamAgama e ja mAruM parama dhana che, mAruM parama sadbhAgya che. A nibaMdha cha varSa pUrve lakhAyela hovA chatAM Arthika uparAMta anya keTalAMka kAraNene aMge sAnukULa takanI huM rAha joI rahyo hato. mArA A prayatna saMbaMdhI saheja mAhitI maLatAM dUra beThelA mArAthI ajANa munizrI vallabhadattavijayajIe patro para patro lakhI mane A mATe vizeSa utsAhita karyo, hiMmata ApI tema ja Arthika madadano AraMbha karI kAryapravRtta thavA preryo. A sthAne eka vAtano nirdeza karavo ucita lAge che? A prazna mArA manamAM rAta-divasa gheLAyA karato hato ane e mATe huM jarUrI adhyayana ane ciMtana karato raheto hato, tyAre keTalIka vAra amuka praznano khulAso amuka prakArano hovo joIe, athavA heI zake, evo AbhAsa meM mArA cittamAM keTalIka vAra anubhavyo che. Ama chatAM meM te kALanI paristhitino tema ja zAstrIya AdhArenA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzamAM ja AvA ukelene sAdhAra banAvavA prayatna karyo che ane dareka bAbatanA vicAra ane nirNayamAM kALajIpUrvaka pagaluM bharyuM che. jemaNe mane nibaMdha lakhavAmAM protsAhita karyo e bAMThiyAjI sAheba tathA muni zrI vallabhadattavijayajIne huM khUba RNI chuM. sAthe zrI ravajI devapALa saMpAdita AcArAMgano AdhAra levA mATe enA prakAzakone huM AbhAra mAnuM chuM. A nibaMdhamAM ApelA sUtronA kramAMka tathA evA pAThenA anuvAda e AcArAMga pramANe ja levAmAM AvyA che. tathA "nizItha eka adhyayana'no AdhAra meLavavA mATe zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAne paNa huM AbhArI chuM. A saMzodhana aMge UMDA UtaratAM meM mArA sAnaMdAzcarya vacce joyuM ke AnI pAchaLa te jainadharmano atyaMta tejasvI ane gauravabharyo ItihAsa chupAyelo che, chatAM Avo ItihAsa Aja sudhI kema aMdhArAmAM rahyo haze enuM ja mane Azcarya thAya che. ethI AzA rAkhuM chuM ke mAMsAhAranA praznane gauNa gaNuM jainadharmanA AvA gauravaprada ItihAsane bahAra lAvavAnA A kAryane sahune sahakAra maLI raheze. A nibaMdhano hetu carcA-praticarcA jagADavAne nathI, paNa mULa rahasya zuM hatuM e jANuM sthira karavAmAM upayogI thaI zakAya e ja che. bAkI, e khAmI vinAno che e mAre dAvo nathI; meM to phakta dizAsUcana ja karyuM che. jene nibaMdhavAcanamAM rasa na Ave teo prakaraNa 6-7-10-16-17-18 ane 19 vAMcaze te paNa teo mAruM mULabhUta daSTibiMdu samajI zakaze. A kAryamAM je mahAnubhAvoe mane Arthika ke sAhityika sahAya ApI che emano ahesAna huM bhUlI na zake. ane chelle prakAzana vyavasthA aMge mArI ciMtAne pitAnI mAnI badhI ja javAbadArI vizuddha snehabhAve vahana karanAra zrI ratilAla dIpacaMda desAIno gADha snehane kAraNe AbhAra mAnatAM saMkoca anubhavuM chuM. A aMge caMdrikA prinTarIne paNa huM AbhAra mAnuM chuM. mAMDala tA. 1-3-67 zAha ratilAla maphAbhAI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrti (pAnA 75nA anusaMdhAnamAM) che. epha. mura lakhe che ke - IsvIsananA AraMbhakALa pahelAM IrAka, zyAma tathA philistAnamAM jaina zramaNo seMkaDonI saMkhyAmAM patharAyelA hatA. revanDa je. sTIvansana (adhyakSa royala eziyATika sosAyaTI) lakhe che ke -grIka lokee pazcima bhAratanA je jimnosophIsTa viSe kahyuM che te jaina leke ja hatA. jarmana itihAsalekhaka vAnakemara lakhe che ke - misaramAM je samAniyA" saMpradAya che te jaina zramaNone ja apabhraMza che. vizvabharanAtha pAMDe jaNAve che ke - IsunA janma pahelAM jaina dharma madhyapUrvamAM khUba phelAyela hato, jeNe yahudI tathA pAchaLathI IsAI ane muslima dharma para prabhAva paDyo hato. pAraka nAmane eka rAjapUta yuvAna gayuM hatuM. tenI sAthe eka jainAcArya paNu gayA hatA. emaNe tyAM jainadharmane sAre pracAra karI chevaTe ethensa (grIsa)mAM samAdhimaraNa prApta karyuM hatuM. (Indian Historical Quarterly Part II page 293 ) Ama te kALanA munie pracAranI (mizananI) eka navI bhAvanAthI hiMda ane hiMda bahAra dUra dUra sudhI viharavA lAgyA hatA. (pAnA 92nA anusaMdhAnamAM) strI-bALakanA rakSaNanI ApaNuM para javAbadArI hovA chatAM emanA para guMDAonuM-AkramaNakherenuM AkramaNuM thAya tyAre paNa ahiMsAnI dRSTie pitAnuM balidAna ApavAnI vAta karI mahAtmA gAMdhIjIe jagatanA ItihAsamAM prathama vAra ja mAnavahiMsAne cheda uDADI dIdhA che. AvA e custa bhAnava-ahiMsAvAdI hatA. chatAM
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 eka gAma para dhADapADuonuM AkramaNa thatAM DaranA mAryAM strI bALakona mUkIne bhAgI gayelA lokone emaNe jaNAveluM ke kAyaratA e hiM'sAthI paNa bhayaMkara che. mATe jo tame vIratApUrvaka sazasra sAmanA karI hiM...sA karI hota tA huM ene ahiMsA mAnI khuza thAta. AvA zabdo seMkaDo yugeA pachI jaLavAI rahe ane AjubAjunA saMdarbho, e puruSanuM jIvanakAya, emanA AcAravicArA tathA siddhAMtA chUTI jAya te e puruSane nAme kevA vikRta pracAra thaI zake! eTale mULa puruSanA mukhamAM koI paNa vAkayo mukAyelAM zAstromAMthI nIkaLI Ave, paNa jyAM sudhI enA saMdarbho tathA e mULa puruSanI jIvananiSThA na samajAya tema ja evA zabdo kayAre, kathAM, kete apekSIne khelAyelA eneA khyAla na rahe, teA e mULa puruSanA siddhAMtanu ja khUna karavA barAbara ane. mATe ja kahevAmAM AvyuM ke carca nAsti svayaM prajJA zAstraM tasya karoti kim / (anusaMdhAna pAnuM 107, peregrApha pahelA) piDatAe mULa mAgadhI pramANe ruve poyasarIne pArDane AdhAre e kabUtarAnAM zarIra rAMdhyAM che tenuM mAre prayAjana nathI paNa tenA gharamAM mannArajje bilADAe mAreluMvariyAti vAsI evuM tamaMta kUkaDAnuM mAMsa che te tuM laI Ava, evA atha karyAM che; jyAre paraMparA pramANe ' voya eTale kALu, mannArakke eTale mAjAra nAmanA vAyunI zAMti mATe saMskArita karelA - bhAvanA dIdhelA paricAsid visA sudhI cAle tevA je ghuTamaMsa khIjorApAka che te laI Ava' evA atha che. samIkSA H sarIra zabda dehanA athamAM nAnyatara jAtinA che, paNa ahIM -naravAcaka hoI pAkanA athamAM che, e kabUtarAnAM zarIra eTale hADakAM cAmaDI-pAMkha sAthe zarIra kahevAya e kevI rIte rAMdhI zakAya ? jyAre
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 chAla kADhIne bAkInAM sarva aMge sAthe keLuM rAMdhI zakAya che. vaLI manAra nuM saMskRta majJAnavRtta thatuM hoI majajAra nAmanA vAyunI zAMti mATe saMskArita karele - bhAvanA Apele evo artha thaI zake, paNa tane artha "mAreluM kevI rIte ghaTe ? tema ja paMDitee vafcAsa ne vAsI artha karyo haI revatI zuM eTalI badhI mUrkha haze ke eNe e vAsI mAMsa khAvA mATe rAkhI lIdhuM haze? kAraNa ke kUkaDAnuM mAMsa to 6-8 kalAkamAM ja gaMdhAI UThatuM ane saDI jatuM hoI khAvA lAyaka rahetuM nathI, jethI gurUTamaM ne artha bIjorApAka heI e keTalAka divasa TakI zake che. ane mAMsa ne artha "garbha" che, je vAmbhaTe pote ja garbhanA arthamAM vAparyo che. (juo pAnuM 5) (pAnA 109nA anusaMdhAnamAM) khuda kauzAMbIjI hRdayanI saraLatAthI jaNAve che ke "meM jaina zAstrone abhyAsa karyo nathI. mAMsAhAra viSe carcA cAlI tyAre prasiddha jaina paMDitAe ja te (pATha) mane batAvyA. tema ja eka jaina munie paNa tema ja kahyuM" (bha. buddha. pA. 251) vAcake joI zakaze ke bIjAoe ApelA pATho tathA artho para AdhAra rAkhI svataMtrapaNe ciMtana-manana-zAstrAbhyAsa ke pUrvopara saMbaMdha joyA vinA paMDitane hAthe kevo bhayaMkara anartha pedA thaI jAya che! ane bhArata sarakAra saMcAlita sAhitya akAdamI viSe kahIe che, je prazna UkaLato rahyo che, e praznane UkaLate rAkhI eka vizALa kemanI dhArmika lAgaNIne AghAta pahoMcADavA pakSIya dhoraNe e bhAga bhajave e bhArata sarakAranI sekayulara sTeITa (binasAMpradAyika rAjya)nI bhAvanA mATe eka kalaMkarUpa vastu che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AjanA yuganI samasyA hala karatAM " bhagavAna mahAvIranAM upadezavacane (1) jJAnadaSTie ane AyA (sthA. sUtra) AtmA eka ja che. ethI tumati nAma te ceva (AcA. zru. 1 a. 5) jene tuM haNavAne -pIDavAne vicAra kare che te tuM ja che. (2) mATe vaMcha aqLato (bu. ka. bhASya) je tuM potAne mATe cAhe che, te bIjAne mATe paNa cAha ane je tuM nathI cAhata e bIjAne mATe paNa na cAha. (3) AthI saMvimA du talsa movalI (daza vai.) pitAne prApta vastuonuM je samavibhAjana nathI karato ene mokSa ja prApta thatuM nathI. (4) goyamA ! jo gilANa paDiyarai meM daMsaNeNa paDivajjai | he gautama ! je glAna-rogInI sevA kare che e mane ja prApta kare che. (5) sadaraM tu mathavuM (pra. vyA.) satya e ja paramezvara che. (6) sarva jhompi sAmUrca vizvamAM satyanuM AcaraNa e ja sArabhUta che. (5chI phaLa game te Ave.) (7) nathi rise pAro divo a0i savanIvAMga saMsAranA jIvane jakaDanAra parigraha jevuM kaMI baMdhana nathI. (2) rAjakIya avyavasthAmAM dhamapAlana zakya nathI (ni. gA. 2357) naM nAca na radarzI hUMtA mAmoTuM je rASTra pratyenI pharaja cUke che, e mahApApI che. (10) gArasImApALiyAM mAruM adhImAgadhI ane 18 judI judI bhASAonA mizraNavALI ardhamAgadhIne e kALanI rASTrabhASA tarIke bhagavAne AkAra Apyo hato, jethI rASTrabhASAne AvakAravI e dhama bane che. kAraNa ke ethI prajAsamUha pAse pAse AvI premavikAsa sAdhI zake che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 1 luM viSayAraMbha jainadharma ane mAMsAhAra parihAra" nAmanA A bIjA nibaMdhamAM pUrvagrahathI mukta banI satyasaMzodhananI dRSTie ja meM A prazna vicAryuM che. mArA prathama pustaka "bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra "nA anusaMdhAnamAM A nibaMdha lakhAye heI e prathama nibaMdha viSe UDatI najara nAkhI jaIe ke jethI navA vAcakone A nibaMdha samajavAmAM saraLatA prApta thAya. sAMpradAyika rAgadRSTithI huM pUrNapaNe mukta te na ja houM ema mAnI prathama pustaka zrI vinobAjI jevA taTastha ane zAstrAbhyAsI saMtapuruSane dhrAMgadhrA mukAme vAMcavA ApI emane abhiprAya mAMgelo ke jyAre teo bhUdAnayAtrAne aMge saurASTramAMthI gujarAta tarapha vaLI rahyA hatA. pustaka vaMcAI gayA bAda emanA vicAre jANavA AthI huM temanI sAthe kalolathI DAMgaravA sudhI bhUdAnayAtrAmAM joDAya ho; jyAM emanI mulAkAta thayelI. A vakhate pustaka aMge abhiprAya mAMgatA emaNe jaNAveluM ke - "RSio mAMsa na ja khAya tevuM to huM mAnato nathI, paNa bhagavAna mahAvIranuM jIvana, temane upadeza, sUkSma ahiMsAnuM pAlana tathA AtyaMtika satyane khAtara bAMdhachoDa na karavAnI emanI manovRtti jotAM huM niHsaMzayapaNe mAnuM chuM ke bhagavAna mahAvIra kadApi mAMsAhAra
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra kare ja nahIM. joke paMDita sAthe huM carcAmAM UtaravA nathI mAMgate, paNa temanA jIvanane visaMgata artha e kema besADI zakatA haze e mArI buddhimAM ja UtaratuM nathI. huM mAnuM chuM ke A zabdanI ramatano prazna nathI paNa haiyAnI sUjhano prazna che. bAkI je bhagavAnamAM saheja paNa kSati heta te duniyAbharamAM ajoDa evo nirAmiSAhArI jainasaMdha Ubho karavA jeTaluM e baLa ja na meLavI zakyA hota." - thoDI vAra aTakI gayA bAda pharI emaNe jaNAvyuM ke "hasavA jevI vAta to e che ke jema bhagavAnane ekAda zabdane AdhAra laI paMDitAe emane kUkaDAnuM mAMsa khavaDAvyuM che tema khristIoe Izune tIDa' khavaDAvyAM che. prasiddha TIkAkAra......... raivaDe (nAma huM bhUlI gayo chuM ) bAIbala uparanI TIkAmAM lakheluM ke Izu madha sAthe tIDa khAtA. A vAMcI mane thayuM ke tIDa te kaMI khAvAnI cIja che ke Izu madha sAthe e khAtA haze? AthI meM e pAdarI sAhebano saMparka sAdhyo te emaNe jaNAvyuM ke "bAIbalamAM ja jyAM spaSTa ullekha che tyAM pachI bIjA vikalpane sthAna rahetuM nathI. joke zabdane ja vaLagI rahenArA paMDitone A sivAya bIjuM sujhe paNa nahIM. paNa mane te A prazna becena banAvyo. mAruM hRdaya e artha svIkAravA InakAra karatuM hatuM. jethI meM jANatA vidvAnanI judI judI DikSanerIo tapAsavA mAMDI. te ekamAMthI e zabdano artha tIDa uparAMta eka jAtanuM phaLa (jenuM nAma huM yAda rAkhI zakyo nathI) nIkaLI AvyuM. jenI sAthe Aja paNa madha laI zakAya che. AthI meM e eNvarenDa sAhebane pharI saMparka sAdhyo ane emane meM phaLane artha ja Izu sAthe baMdhabesato thaI zake e samajAvyuM. emaNe pitAnI bhUla kabUla karI e no artha mAnya rAkhe, paNa tyAM sudhI te A bhUla cAlyA ja karI, eTale vyaktinA jIvanane samajyA vinA tenA jIvanane visaMgata artha ThokI besADavo e evA puruSane bhAre anyAya karavA barAbara che, kAraNa ke ethI evI vyaktinA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAraMbha jIvana ane AcArane pachI meLa ja sAMdhI zakAtuM nathI. mULa vAta e che ke jema jema yuga AgaLa vadhe che tema tema ghaNuM zabdo evA nIkaLI Ave che ke je nitya navA navA artho dhAraNa karatAM karatAM vikAsa pAmyA kare che ne ethI lAMbA gALe e pitAno mULa artha ja khoI bese che. ethI samaya jatAM amuka zabdano amuka artha hate e pachI ApaNuM dhyAnamAM ja AvatuM nathI. bAkI AjanA rUDha thayelA artho je evA zabdone lagADavAmAM Ave te je siddhAMtone khAtara zAstra racAyAM hatAM, e siddhAMtanuM ja khUna thAya ne ethI AkhI saMskRti ja tUTI paDe. ethI AjanA rUDha banelA nahIM paNa te yuganA artho ja - jANa na hoya to - saMzodhana karIne lagADavA joIe." Ama emanA kahevAno bhAvArtha hato. ethI ApaNe evA be-traNa dAkhalAo laI A praznanI vizeSa spaSTatA karIe. (1) nAnA pAva: "kSapaNake - jaina munio nagna rahe che." AvI jAtanA vAkyo bauddha - vedAdi dharmazAstromAM jovA maLe che. paNa Aje nana zanuM rUpa nA banI ene artha lucce-harAmI thavA lAge che. ethI je Ajano evo rUDha thavA lAgelo "lucceharAmI" zabda kSapaNukane lagADIe te kevo bhayaMkara artha pedA thAya ? (2) azokanA zilAlekhamAM "anya pAkhaMDone (dharmasaMpradAyone) je mAna Ape che e pitAnA pAkhaMDane unnata banAve che evA zabdo lakhAyelA che, paNa Aje pAkhaMDano artha pAkhaMDa arthAta chetarapiMDIbharyA kArastAne thavA lAge che. ethI pAkhaMDa (dharmasaMpradAya)ne badale pAkhaMDana (kArastAna) artha lagADavAmAM Ave to e ja artha nIkaLe ke je bIjAnI luccAIne mAna Ape che (nabhAve che) enI luccAI vizeSa phAlephUle che (unnata thAya che) Ama je navo artha karavAmAM Ave te azokanuM karyuM kAravyuM ja dhULamAM maLe.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra (3) jagannAthapurInA saMmelanamAM vinobAjIe gAMdhIjI mATe vizvAsaghAtI" zabda vAparela. pAchaLathI A prazna vartamAnapatromAM carcAvAthI vinobAjIe jaNaveluM ke "A vakhate huM ekanAthanA bhajanane anuvAda mArA vyAkhyAnamAM samAvI rahyo hato. emAM ema kahevAmAM AvyuM che ke saMta sadA vikAsazIla hoI AjanA upadezathI e AgaLa ne AgaLa vadhatA hoya che. ethI emano je upadeza Aje hoya che te anya divase badalAI jAya che. AthI meM emane mArI viziSTa zailIe vizvAsaghAtI kahelA. vizvAsaghAtI eTale vikAsazIla." emanA e kathana para emanI ja TIkA prApta na thaI hota te- bhaviSyanA paMDite A spaSTa zabdanA AdhAre gAMdhIjIne kevuM vicitra biruda Apata ? ane te je satyatAnA dhyeyane pahoMcavA emaNe ahiMsAnI sAdhanA karI hatI e satyanA mULamAM kevo ghA paData ? mahAvIra mATe te 1000 varSa pachI lakhAyelA zAstromAMthI purAvo zodhavAno che paNa gAMdhIjI mATe te emanA ja ziSyane purA maLavAthI bhaviSyanA paMDitone pachI brahmA paNa na samajAvI zakata. ane ApaNe joIe chIe ke mahAvIra mATe paNa Ama ja banyuM che. kharI rIte te zabdonA mULa artho, enI pAchaLano bhAva, kene ne kyAre tathA kayA hetune uddezIne evA zabdo vAparavAmAM AvelA che, vagerene pUrvApara saMbaMdha vicAro joI te hatuM. paNa e vicAryA vinA kevaLa AjanA rUDha thayelA artha para ja bhAra mUkI paMDitoe bhAre chabaraDo vALyo che. eTaluM sAruM che ke vinobAjIno 'vizvAsaghAtI" evo spaSTa zabda hovA chatAM e paMDita gAMdhIjIne vizvAsaghAtI kahevAnI hiMmata nahotA karI zakyA. chatAM keTalAka paMDito A prazna aMge mUMjhAyelA che. tema ja keTalAka te vaLI mAMsaparaka arthanA ja AgrahI rahyA che, jemanI pAse kevaLa sUjhatA AhAranI ja eka mAtra dalIla che. emaNe vicAravuM joItuM hatuM ke -
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAra bha (1) jaina zAstromAM jyAM sUkSmavAnI paNa hiMsA na karavAne AcAra che, tyAM dharmacusta revatI kabUtarane rAMdhe kharI ? 1 (2) mAnI laIe ke bhagavAnane bacAvavA khAtara bhaktine vaza anI eNe evA apavAda karyAM haze paNa nathI bhagavAne evI icchA karI ke nathI ene AjJA ke anumati ApI. te pachI bhaktine kAraNe e ja vakhate tIthaMkara gAtra bAMdhanArI revatI Avu hi MsAka kare kharI ? (3) bhagavAnane pittavarane kAraNe lAhInA jhADA cAlu hatA. zarIra cheka ja naMkhAI gayuM hatu. eka vAra te emanA maraNanI aphavA paNa UDI hatI. evI sthitimAM kUkaDAnu mAMsa pace kharuM ? bIjI bAju mAtRhiraNyavAnita vRLa madhura mAsa vittaDha ( vAgbhaTTa ) bIjorAne garbha vApittazAmaka hAI pittajvara ane jhADA mATe akasIra upAya che e teA sAmAnya mAnavI paNa Aje jANe che. Ama bIjorAne susaMgata atha mUkI kUkaDA 'ne visaMgata atha kevaLa * mAMsa ' zabdane kAraNe pakaDI rAkhI paDitAe bhAre bhUla karI che; jyAre vAgbhaTTe pote te ahIM khIjorAnA garbha mATe ' mAMsa ' zabda ja vAparyAM che. ethI e ' mAMsa ' zabdanA mULa artha samajavA mATe e dhaNA upayAgI thaI paDe che. : 1. bhagavAnane leAhInA jhADA hatA, chatAM e peAte upacAra nahAtA karAvatA, jethI emanI sthiti Akhara jevI banI jatrAthI bhagavAnanA ziSya siMha muni khUba raDI paDelA. AthI bhagavAne ene AzvAsana ApeluM chatAM enA Agrahane kAraNe kaheluM ke, siMha! tuM me Dhiya gAme raivatI nAmanI gRhastha patnIne tyAM jA, ne ene tyAMthI mAre mATe-e kALAmAMthI taiyAra kaleA pAka che te na vahArIza paNa revatIe peAtAne mATe bIjorA pAka karyAM che te hArI lAva." revatIe atyaMta bhaktimAvapUrvaka e pAka bhagavAnane mATe vaherAvI dIdhe| hatA jethI teNe te ja vakhate tIrthaMkara geAtra khAMdhyu hatuM. paNa paMDite ahIM ene evA arthe kare che ke e kabUtarA rAMdhI karelA pAka nahIM paNa gai kAle bilADAe mArelA kUkaDAnuM mAMsa laI Ava. IzunI jema zabdAne kAraNe ahIM paNa evA ja gADhALA thayA che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra (4) mULa puruSa potAnI jIvananiSThA--siddhAMta para atyaMta AgrahI hoya che ane te ja enAM mULa UDAM jaI zake che.. bAkI jo e pote ja cUke te evA pAlA siddhAMta UMDAM mULa nAkhI zakatA nathI.. (5) bhagavatIjI sUtra zataka 8, u. 5.mAM bhagavAna potAnA ziSyAne jaNAve che ke " AjIvakA vaDa, khera, DUMgaLI, lasaNa tathA kaMdamULa jevI cIjo khAtA nathI tema ja madya-mAMsa-surA vagerenA paNa. sparza karatA nathI. teA zramaNa nima MthAe teA ethI paNa vizeSa jAgrata rahevuM joIe." ane pachI kAcu pANI tathA dhAnyanA khIja vagere vAparavA mATe e ja AjIvakAnI bhagavAna AkarI TIkA kare che. Ama jaina bauddha ane zAstrapurAvAothI pAkA nirAmiSAhArI gozAlaka Ardra kumAra sAthenI carcAmAM bhagavAnanI kaDaka TIkA kare che paNa mAMsAhAra mATe eka zabdano paNa AkSepa mUkI zakatA nathI.. bAkI jo evu ja hAta tA gezAlaka e guru ane ziSya bannene udhaDA lIdhA vinA raheta kharA ? (6) tevI ja rIte vaidika-bauddha zAstromAMthI paNa mAMsAhAranA AkSepanu eka paNa vAkaca zeAdhyu jatuM nathI. (7) UlaTu devadatta bhagavAna buddha pAse anya zramaNAnI jema mAMsAhAra tyAganI AjJA umerAvA mAMge che. joke buddha eneA inakAra kare che paNa ethI jaNAya che ke jaina zramaNa paraMparA mAMsAhAranA doSathI pUrNapaNe mukta hatI. (8) eTaluM ja nahi khuda bhagavAna buddha (dInikAya sUtra-2) spaSTapaNe jaNAve che ke zramaNa paraMparA mAMsa madirAnuM sevana karatI. nathI. paDitAe A zramaNaparaparA bhagavAna pArzvanAthanI hatI e siddha karyu che. mahAvIre vaLI brahmacaya ane pratikramaNane navA. AcAra umerI e paraMparAne vadhAre vizuddha ane kaDaka banAvI che.. (vAMcA varzana baura ciMtana pA. 196 le. prajJAcakSu 5. sukhalAlajI) ethI mahAvIra mATe AvA AkSepa mithyA hare che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAraMbha ( (9) mULa AgamAM te aneka sthaLe mAMsAhArane naranuM kAraNa jaNAvyuM che. (ThANAMga sUtranA 4thA sthAnamAM tema ja sUtrakRtAMganA bIjA zrata skaMdhanA 6ThThA adhyayanamAM AvAM vAkyo joI levA) e ja siddhAMtanA pradAtA sAthe mAMsAhAra jevo e kevI rIte ghaTe ! (10) AthI kevaLa sUjhatA AhArane prazna rajU karatAM paMDitane huM namra bhAve bhagavatIjI zataka 18, U-10 mAM Apele bhagavAna mahAvIra ane somila brAhmaNa vacce saMvAda pharI dhyAnapUrvaka vAMcI javAnI bhalAmaNa karuM chuM. emAM bhagavAna spaSTatA mAMge che ke, "he somila! sarisavaya zabdanA be artha che mitra ane sarasava. mitra arthamAM sarisavaya zramaNa nine abhakSya che-tyAjya che. paraMtu dhAnya sarisavAya je nirjIva thayelA hoya, nirdoSa hoya tathA bhikSA niyama pramANe yAcavAthI prApta thayelA hoya to te bhakSya che." eka vidvAna paMDite paNa A ja pramANe lakhyuM che ke, "he, semilamAsane artha je "mAM" thatuM hoya to te amAre abhakSya che. paNa eno artha je aDada thatuM hoya ane te bhikSA-niyama pramANe prApta hoya te te bhakSya che. bhagavAne e kALanI bhASAne kAraNe banne jAtanA artho thatA hAI AvI spaSTatA karI levAnI ceSmI ane caTa vAta karI che. ethI pachI nathI prazna rahete kevaLa eka zabdane kAraNe mAMsAhAra artha levAno ke nathI prazna rahete sUjhatA AhArane nAme mAMsAhAra karavAne. A aMge nirasa cha adhyayana'mAM paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyAe rajU kareluM dRSTibiMdu paNa upayogI thaI paDe tema che. mAlavaNiyAjI lakhe che ke gaura vAra rAsa vAta ca9 hai ki vada ghaNI koI bhI vastu AhArameM nahIM le sakatA, jo sajIva ho yA sajIva se sambandhita ho| itanA hI nahIM, kintu bhikSATana karate samaya yadi saMyamI
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra se yA dete samaya dAtA se kisIkA kisI prakArakA kaSTa ho, jIva hiMsAkI saMbhAvanA ho to vaha bhikSA bhI svIkaraNIya nahIM hai / ityAdi muravya niyamoM kA lakSya meM rakhakara jo upaniyama bane, unakI lambI sUniyA~ zAstro meM hai (vaMza vaijra. a kha) pAnuM 58. paNa paMDitA kaheze ke bhagavAna sAthe mAMsAhAra ghaTatA nathI paNa jyAM zAstranA cAkhkhA zabdo che, vaLI enuM samarthana karanArI dastAvejI purAvAo jevI koI kAI pUrvAcAryonI TIkAo paNa che tyAM pachI vaLa vanaspati aneA ja Agraha zA mATe ? emane prazna te sayuktika che. paNa jema Izu saMbaMdhamAM thayuM che tevu ja AmAM paNa thayuM che. ema chatAMya lakhANanA zabdo karatAM pratyakSa purAvA ja saMgIna gaNAya. ane te che vahetI AvelI vizuddha ane avicchinna paraMparA. samagra vizvamAM mAMsAhAra amAre saMpUrNapaNe varjya che evA jaina dhama sivAya eka paNa dharmAM chAtI ThokIne kahI zake tema che ? bAkI jo mULamAM ja doSa hAta te| AvuM mahAvRkSa nirmANa ja na thaI zakyu hAta. bAkI keTalIka vAra lakhANanA zabdo paNa khATA Thare che ane UlaTI ja vAta sAcI Thare che. joke eka zabdane kAraNe bhagavAna para AreApa mUkavAmAM Avyo paNa evA zabdonuM mULa zuM? zA mATe evA zabdo vaparAyA tema ja pAchaLathI ene kema badalavAmAM nahIM AvyA hAya vagere bAbate aMge meM khUba ja spaSTatAthI bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra' pustakamAM khulAsA ApyA che. sAthe e paNa jaNAvyuM che ke evA zabdo te bhASAzAstra ane zabdazAstranA itihAsa para eka navA prakAza pAthare che. ane tethI AgameAnI UlaTI prAcInatA siddha thAya che. Ama e zabdazAstraneA ane enA ane ItihAsa hovAne kAraNe e sa MzodhananeA viSaya banavA joI tA hatA paNa ene badale rUDha thayelA AjanA ardhAM ene lAgu pADI paDitAe A praznane UlaTA vadhu gUMcavI nAkhyA che ane A kaI korI kalpanAnA viSaya
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAraMbha nathI. TheTha bAramA saikA sudhI paNa evA zabdo vaparAtA rahyA che, kAraNa ke vanaspatyAhAra tema ja mAMsAhAra mATe lagabhaga eka ja jAtanA zabdo vaparAtA hoI bhakSyAbharyano prazna AvyA bAda ja evA zabdone eka yA bIjA vargamAM sthira karavAnuM kArya zarU thayuM hatuM. paNa zabdo eka rAtamAM badalI zakAtA nathI jethI A prakriyA khUba lAMbA samaya sudhI cAlatI rahI hatI ane A kAraNe ja khuda hemacaMdrAcArye paNa phaLa pakavAnna mATe maniSa zabda vAparyo che vAMco yogazAstra, prakAza 3, zloka 122-23) je zabda Aje pUrNa rUpe mAMsa arthamAM ja rUDha thaI sthira banI gayo che. - A badhI daSTie vicAratAM bhagavAna mahAvIra viSe bIjo vikalpa ja na saMbhave. te pachI prazna e UThe che ke bhagavatIjInA A pAThane artha pAchaLathI kaI kaI AcAryo mAMsaparaka artha karavA tarapha kema vaLyA haze ? tema ja evA zabdo pAchaLathI thayelA yugapradhAnoe mAnya paNa kema rAkhyA haze ? e ja prakAre AcArAMgamAM tathA enI TIkAomAM paNa mAMsAhAra arthano svIkAra-bhale alpa aMze paNuM- kema thayuM haze ? A praznonA uttaro ApavAmAMthI ja A pustakanuM nirmANa thayuM che jethI ApaNe have enI vistArathI carcA karazuM paNa e pahelAM eka vAta jaNAvI dauM ke vacamAM eka kALa evo Avyo ke jyAre paThana pAThana baMdha thaI gayuM. jJAna zIrNavizINuM banI gayuM tathA TIkAgraMtha paNa naSTa thayA hatA. Ama je hatuM te badhuM astavyasta thaI gayuM hatuM jethI zabdo to rahyA paNa enA artho tathA ItihAsa samaya jatAM bhUlAvA lAgyA hatA. paNa ema chatAM kaDaka TIkAonA prahAre tathA AkSeponI jhaDIo sahana karIne paNa e kALanA pUrvAcAryoe e zabdo tathA pATha surakSita rAkhyA che, e AzAthI ke emAMthI kadAya navasaMzodhananA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra dvAra khullA thatAM mULa rahasya tathA enA ItihAsa para eka divasa jarUra prakAza paDaze. paNa ApekSanA bhaye na emaNe evA pATho naSTa karyA ke na emAM parivartana karyuM ethI e kharekhara mAnane pAtra Thare che. ATalI prAthamika bhUmikA rajU karI zAstromAM AvA pATho kayAM che, keTalA che, zA mATe che, ene mULa artha zuM hatuM, zA mATe enI racanA thaI e badhA prazno viSe ApaNe have carcA karazuM. joke paraMparAe te evA pAThonA artho vanaspativAcaka ja AvyA cheAma chatAM paMDitoe evA zaMkAzIla pAThenA je mAMsaparaka artho karyA che e artha pramANe ja ApaNe e pATho vicArIe ane emAMthI mAMsAhAranuM vidhAna nIkaLe che ke nahIM e paNa tapAsIe.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa jaina zAstro je AgamA athavA dvAdazAMgI kahevAya che te A pramANe che : 1 AcArAMga 2 sUtrakRtAMga 3 sthAnAMga 4 samavAyAMga prakaraNa 2 jI zakAspada pATI 5 bhagavatI sUtra huM jJAtA dharmakathA 7 upAsaka dazA ' 9 anuttatare papAtika 10 prazna vyAkaraNa 11 vipAka sUtra 12 dRSTivAda. 8 aMtakRta dazA AmAM 12muM dRSTivAda viccheda gayu che. bAkInA 11 AgamA Aje prasiddha che, jenA racayitA bhagavAnanI prathama pATe AvelA gaNadhara sudharmAMsvAmI che. A AgamAmAMthI tathA pAchaLanA dazavaikAlika jevA zAstromAMthI. AcArAMgamAM cha, dazavaikAlikamAM 1, bhagavatIjImAM 1, sUryacaMdraprajJaptimAM 1, ane kalpasUtramAM 1, maLI AvA pATha 11 jeTalA che, AmAM dazavaikAlika, sUryacaMdraprajJApti tathA kalpasUtra pAchaLanA AcAryAMnI. racanA che ane AcArAMganA dvitIya zrutaska Mdha jemAM AvA 6-7pATho che e paNa pachInA sthavirAnI racanA che eTale mULa AgameAmAM phakta Ave! eka ja pATha che je bhagavatI sUtramAM AvelA che. e viSe bhagavAna mahAvIra-mAMsAhAra 'mAM ApaNe vistArathI chaNAvaTa karI gayA chIe.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra vadhAre du:khadAyaka ane AzrayakAraka vAta tA e che ke AcArAMganA pUrvAdha je khuda sudharmAMsvAmInI racanA che enA cha mA' mahA parinA ' nAmanA adhyayananA cha uddezA viccheda gayA che. emAMnA trIjA uddezAmAM AmiSa (prANI ja mAMsa ) bhakSaNa tyAga viSe munione ApelA upadeza tathA tenA tyAganI spaSTa AjJAo hatI evI noMdha zrI bhadrabAhusvAmIe peAte AcArAMga para karelI niyuktimAM lIdhI che, eTaluM ja nahIM, kayA kayA uddezAmAM kayA kayA adhikAra hatA enuM paNa varNana karyu che. emanA jaNAvyA mujaba trIjA uddezAmAM kSullaka pariNAma na rAkhavA, AmiSa (mAMsa) bhakSaNa na karavuM, jhADA pezAbanI vidhi,vastro dhAvA-ragavAnI rIteAnA tyAga, maithuna vagerenA tyAga, hastakanA tyAga, strI sAthe paricaya na rAkhavA, zarIranI parikaNA (ALa pa pALa ) na karavI vagere adhikArA hatA. jo e badhA pAThA bacyA hota to kadAca A prazna ja UbhA na thAta. ATaluM kahIne ApaNe e pAThA joI e. paNa temAM ApaNe prathama mAMsaparaka atha karanArA paMDitAnuM dRSTibiMdu tapAsIe tema ja sAthe sAthe paraMparAe vahetA AvelA vanaspatiparaka arthInI yAgyatA--ayogyatAne paNa vicAra karatA jaI e. 12 pATha 1 lA-prathama ApaNe dazavaikAlika 'mAM AvelA pATha joI e. jyAM phaLane adhikAra cAle che tyAM vacamAM A aDadhe zloka AvelA che, je A pramANe che : vahu aTThiyaM puggala, aNimisa bahu kaMTa asthiya ti uya vidya, 3ththu (kavattivahi / / deza. vai. a. pa. gA. 73) ApTe saMskRta koza pramANe vAne! a va paNa thAya che. eTale bahu hADakAMvALA mAMsa-macchInI jema cheDavAnu dhaNu hAya evA phLA na levAM. evA paNa eka artha karavAmAM Ave che. paNa paMDitAnA atha pramANe vicArIe.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. zaMkAspada pATha paMDitene artha:- bahu hADakAvALuM mAMsa ane bahu kAMTAvALI mAchalI, teMduka, zeraDI, bera, zAlmali vagere jemAM khAvAnuM zeDuM ane chAMDavAnuM ghaNuM hoya che e mAre na khape ema kahIne muni e na vahAre. paraMparAgata artha:- bahu ThaLiyAvALo garbha ane bahu kAMTA -chAlavALI vanaspati, teMduka zeraDI, bera, zAlmali vagere jemAM khAvAnuM zeDuM ane choDavAnuM ghaNuM hoya che e mAre na khape ema. kahIne muni e na vahore. samIkSA:- bahu hADakAvALuM mAMsa ke bahu kAMTAvALI macchI e artha laIe to e ja artha nIkaLe ke bahu hADakAvALuM mAMsa ke bahu kAMTAvALI macchI na laI zakAya. paNa thoDA hADakAvALuM mAMsa ke cheDA kAMTAvALI macchI laI zakAya, kAraNa ke jemAMthI ghaNo bhAga pheMkI devo paDe che evI zeraDI-sItAphaLa jevI cIjo karatAM e vadhu nirdoSa Thare che. vadhu ochuM pheMkI devAnA prazna paratve ja A pAThano hetu hoI e ja artha phalita thAya che ke alpa hADakAM-kAMTAvALI mAMsa-mAchalI karatAM zeraDI-sItAphaLamAM vadhu pApa che, kAraNa ke emAMthI ghaNe bhAga pheMkI devo paDe che. khAnapAnanA AcAra paratve A kevuM UMdhuM zAstra bane che ? mane lAge che ke duniyAnA ItihAsamAM AvI vicArasaraNIno kyAMya jeTa nahIM maLe. A kAraNe ahiMsA dharmanI ane evo artha zodhanArI ApaNuM buddhinI bannenI ThekaDI thaI rahI che ema mane lAge che. mULa vAta te e che ke jyAM mULamAM artha ja khoTe levAyo hoya tyAM pachI loke hase evo ja artha nIkaLene ? mATe vat dhriyaM saM yA marjI va no artha bahu ThaLiyAvALo phaLano garbha ane kAMTAvALI vanaspati ja ghaTI zake che, ane tethI ochA ThaLiyAvALI cIja karatAM zeraDI-sItAphaLamAM vadhAre bhAga pheMkI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra devAne hoI e vadhAre doSayukta che, e artha ja barAbara susaMgata thaI zake che. je saheje samajAya tevI vAta che. vaLI jyAM phaLane adhikAra cAle che tyAM vacamAM mAMsAhAranI vAta ghaTatI paNa nathI. je zAstrakArano hetu mAMsa mATe hato to te mATe juduM adhyayana hovuM joItuM hatuM. A prazna bIjI rIte paNa eka vicAra mAMge che. "ghaNuM chAMDavAnuM ane thoDuM khAvAnuM hoya te cIja munie levI nahIM" ema zA mATe kahevAmAM AvyuM che ? enI pAchaLa jainadharmanI eka viziSTa AcArapaddhatinA pAlanane prazna rahe che. jainadharma sUkSma ahiMsA pAlanano dharma hoI gaucarImAM AvelI kaI paNa cIja pheMkI devAnI zAstra sakhata manA kare che, kAraNa ke ethI kIDI-maMkeDI jevA athavA tethI paNa sUkSma jaMtuo enA svAdathI kheMcAI Ave ne keInA paga taLe dabAI kacaDAI mare te ethI e hiMsAne bhAgIdAra e cIja pheMkI denAre muni gaNAya che, mATe zAstranI ajJA che ke pheMkI devA jevI cIja vahoravI nahIM ane vahAryA pachI chAMDavI nahIM. Aje paNa jainamunione e AcAra pramANe dALa-zAkamAM kyAreka kekama, AkhuM maracuM ke evI kaI cIja AvI jAya che te te khAI javI paDe che, zarIrane hAnikAraka yA na khAI zakAya evI kaI cIja AvI gaI hoya to te apavAda tarIke na khAvAnI chUTa maLe che. tristutikavALA zrI rAjeMdrasuri mahArAja te evI cIjo paNa khAI javAno Agraha rAkhatA. ane keI nirbaLa banatuM te ene ghara bhego ja karI detA. matalabamAM ke kaI cIja paraThavavI na paDe e mATe e bahu jAgrata rahetA. Ama chatAM na khAI zakAya evI cIjo jIvajaMtu rahita jamIna joI ene vALI-pramAjI-tapAsI emAM paraThavavI paDe che ke jethI keIpaNu jIvajaMtunI ethI hiMsA na thAya. ethI jyAM AvI sUkSma ahiMsAnA pAlanane prazna hoya tyAM hiMsAne kAraNabhUta mAMsAhAra kadIye kalpe khare!
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkAspada pADe 15 A mATe AcArAMga-di. zrata skaMdha. mUlikA 1.u. 10 mAM kahyuM che ke je mit vA nAva samAje... ......sarve mune na chag (sU. 620) artha: je muni keI paNa bhojana laI AvyA bAda temAMnuM sAruM sAruM khAI narasuM narasuM paravI Ave te te doSapAtra che. mATe tema na karavuM. kintu sAruM-narasuM sarva kaMI khAI javuM-chAMDavuM nahIM. * Ama kaI paNa cIja na chAMDavA ke na khAvA lAyaka pheMkI devA pAchaLa A dharmajJAnuM pAlana karavAne uddeza je samajAya to dazekAlikane A pATha vanaspati artha ja siddha kare che e saheje ja dhyAnamAM Ave. A prazna eka bIjI rIte vicAratAM paNa samajAya che ke je ApaNe vahu drive no artha bahu hADakAvALuM mAMsa karIe to paraThavavAno prazna Ubho thAya tema ja mRtva driyaM ochA hADakAvALuM mAMsa gaNue tepaNa ethI paraThavavuM te paDe ja. kAraNa ke hADakAM ke kAMTA bhale pachI e ekAda-enI saMkhyAmAM hoya to paNa khAI zakAtA nathI eTale vaghu phreiMca hoya ke 5 gaThThi hoya-banne sarakhuM ja che. chatAM zAstrakAra vahu vahu para bhAra mUke che ethI ghaNu ThaLiyAvALo garbha ja ghaTI zake, kAraNa ke ghaNu ThaLiyAvALo khorAka to chAMDavo ja paDe. paNa 2-3 ThaLiyA AvI gayA hoya to te khAI zakAya che-phakta te sacita na hovA joIe. ane e rIte paraThavavAnA doSamAMthI bacI javAya che, jyAre hADakAM ke kAMTA vadhu hoya ke ochA hoya paraThavavA ja paDe che. AthI na chAMDavAnI ke bane tyAM sudhI na paraThavavAnI zAstrAjJA hoI ahIM mAMsa-macchI artha besato ja nathI. ethI eno ThaLiyAvALo garbha ke kAMTAvALI yA chAlavALI vanaspati evo ja artha ghaTI zake che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra pATha 2 naMti tatye zani asta majusa.............. teDuM vA, mahuM vA, mandra vA, maMsa vA............. ..........................mAhArI mahAjJA ! (AcA. di. , cU. 10, u. 4, su. pa65) artha : kaI gAmamAM muninA sagAvahAlAM rahetAM hoya tevA gAmamAM je te muni evo vicAra kare ke "huM eka vAra badhAthI pahelAM mArAM sagAMomAM bhikSAthe jaIza ane tyAM mane dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI, madha, mAMsa, buMdI ke zIkhaMDa maLaze to huM sarvathI pahelAM khAI pAtra sApha karI pachI bIjA munio sAthe bhikSArthe jaIza te te muni doSapAtra che. mATe munie ema na icchavuM. paNa bIjA munio sAthe samayasara judA judA kuLomAM bhikSA nimitte jaI karI bhAgamAM maLela AhAra laI vAparo. samIkSA : A pAThamAM kyAMya mAMsAhAra karavAnuM vidhAna nathI ane muni bicAre gayo paNa nathI. paNa ema chatAM araMbhakALanI krAMtine yuga hoI nirbaLa mananA mAnavIne evA svArthabharyo vicAra AvI na jAya. mATe evAone uddezIne zAstrakAra AvI svArthavRtti tajavAnI AjJA kare che. zAstrakArane te eTalo ja hetu che ke bhikSue khAnapAnanI bAbatamAM svAdalAvAne kAraNe svAthI na banavuM. paNa kaI kaI paMDite evo artha kADhe che ke eNe ekalAe mAM-mAMsa-surA jevI cIjo na vAparavI, paNa sahunI sAthe bhAgamAM maLela tevo AhAra vAparo. - eka vyakti nirbaLa bane tethI bIjAoe paNa nirbaLa banavuM e te keI vicitra kalpanA ja kahevAya. UlaTuM anya munio sAthe e bhikSAcarIe jAya to te svArthabharyA AhAra doSamAMthI bacI jAya ema emaNe kahevuM joItuM hatuM. zAstrakAra paNa eTalA khAtara ja judAM judAM kuLomAM bhikSAe javAnI AjJA kare che ke jethI sagAMvahAlAMo dvArA maLatI evI cIjonI lAlacamAMthI e bacI jAya. pUrvagata
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakAspada pATho 17 abhyAsane kAraNe kAI bhikSu evI svAdalAlasAmAM na phasAya eTalA khAtara ja ene jAgrata rAkhavAne A pAThanA uddeza che, kAraNa ke e kALamAM satra madya-mAMsanA pracAra hoI ghaNA tA evA kuTu emAMthI ja AvelA hatA ane haju emaNe evI dhasthiratA prApta karI na paNu hAya. A pAThamAM eka e paNa muddo che ke khAvAnI lAlasAne tyAga karavAneA che. eTale zAstrakAre te AvI keTalIka vastuo gaNAvI che eTaluM ja. paNa ethI e badhI ja sAthe levAnI koI vAta nathI. vaLI e kALamAM te eka ja pAtra rAkhavAnA AcAra hAI ema karavu ja azakaya hatuM. munizrI kalyANavijayajI mahAvIra 'mAM jaNAve che ke muni je AnnArame nAtA thA | pArTa 3 jA : se millU vA (ra) sekhkha bahu aThiyaM vA maMsa maccha zramaNa bhagavAna, ii pAtra rakhA dukha nALuMngA... vA bahu kaMTagaM .... jAvA paDigAhejjA / ( AcA. dvi, cu. 1., u. 9, sU. 628-629 ) paraMparAgata artha : munie zelaDInI gAMThe, zelaDInA chAlAM, zeraDInA kakaDA ke bAphelI magaphaLI vagere jemAM khAvAnuM theADu ane chAMDavAnuM ghaNuM hAya tevI cIja levI nahIM. tema ja bahu ThaLiyAvALeA garbha yA bahu chAlakAMTAvALI vanaspati ke je levAthI khAvAnuM gheADu ane chAMDavAnu dhaNuM ane tevI cIjo paNa levI nahIM. paDitAnA artha : uparanA amAM bahu ThaLiyAvALA gate badale bahu hADakAvALuM mAMsa yA bahu chAlakAMTAvALI vanaspatine badale ahu. kAMTAvALI macchI jANavI. samIkSA : prathama pAThamAM ApaNe AnI savistara carcA karI gayA chIe eTale pharI kahevAnI jarUra nathI. prathama pATha pramANe ja enI samIkSA samajI levI. 2
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra pATha 4 the : se mikva vA (2) nAva ziyALa pare vahu TTiI maMLa che....vAva pamannaca pavijhA A (AcA. dvi, cU-1, u. 11, sU. 630). paMDitene artha : kadAca koI munine nimaMtraNa Ape che "he AyuSyamAna zramaNa! tamane bahu haDakAvALuM mAMsa tema ja bahu kAMTAvALI mAchalI jaIe chIe?" te AvuM vAkya sAMbhaLIne munie tarata ja javAba de ke "he, AyuSyana athavA bahena ! mane bahu hADakAvALuM mAMsa joItuM nathI. paNa tame mane je devA ja IcchatA he to tenI aMdara jeTale garbha che te ja Apa, paNa hADakAM Apazo nahIM. tema ja macchI Ape paNa kAMTA Apaze nahIM. Ama kahevA chatAM paNa te gRhastha pitAnA vAsaNamAMthI tevuM hADakAvALuM mAMsa lAvIne ApavA mAMDe te munie tenA hAthamAM ke vAsaNamAM rahevA devuM paNa grahaNa karavuM nahIM ane kadAca te gRhastha UtAvaLathI muninA pAtramAM jhaTa nAkhI de te munie tene kaMI na kahevuM paraMtu te AhAra laI jaI ekAMta sthaLamAM jIvajaMtu rahita bAga ke upAzrayanI aMdara besIne te mAMsa khAI tenA hADakAM ane kAMTAM nijIva UDilamAM pUcha-prabhAI paraDavI AvavAM. paraMparAgata artha : bahuM hADakAvALA mAMsane sthaLe bahu ThaLiyAvALo garbha tema ja bahu kAMTAvALI macchIne sthAne kAMTAchalavALI vanaspati samajI levI. samIkSA : munione Aje zrAvake ThaLiyAvALAM phaLe yA chAlavALI vanaspati vaherAve che te e ThaLiyA yA chAla kADhIne ja vahorAve che. mAnI laIe ke e kALanA keI gRhastha UtAvaLathI ThaLiyA ke chAla kADhyA vinA vahorAvI dIdhuM te muni e khAI ThaLiyA ke chAla paraThavI zakato hato. paNa mAMsAhAra artha pramANe te ahIM muni kahe che ke macchI Apa paNa kAMTA na Apa, e
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkAspada pATha 19 kevI rIte bane? kAraNa ke macchI cUsIne ja khAvI paDe che. kAMTA ema kADhI zakAtA ja nathI. ane je ema sahelAIthI kADhI zakAtA hota te bhArata sarakAranA pradhAna yA kaI meTA amaladAra kAMTo gaLAmAM bharAI rahevAthI maraNa pAmyA hatA e na banata. tema ja je macchI vAparanArAone paNa pUchI joyuM hota toya khabara paDI ke kAMTA ema kADhI zakAtA nathI. eTale ahIM paNa A kAMTAnA praznane kAraNe mAMsane badale ThaLiyAvALo garbha ane macchIne badale chAlavALI vanaspati evo artha sAbita thAya che. pATha 5 me : se mahU va meM gaM gaM vA ma$ vA...... .........natya nirAzA ...... artha : munie mAMsa ke matsya bhUjAtA joI tema ja paNa mATe pUrIo telamAM taLAtI joI UtAvaLA UtAvaLA doDI jaIne yAcanA na karavI. bImAra hoya te judI vAta. TIkAkAra lakhe che ke saMsAmAM mArA prekSya chupatA ne naiva vadhe Ama zAstrakArano mULa uddeza to bhikSuo lupatAthI keI ThekANe UtAvaLA UtAvaLA deDI na javuM eTaluM ja sUcavavAno che. phakta bImAra mATe ja apavAda Ave che, paNa A pAThamAM zuM mAMgavuM ane zuM na bhAgavuM enI keI spaSTatA nathI. eTale e mAMsa mATe ja jAya ema mAnI levuM vadhAre paDatuM che. mAMsa te ene khape nahIM. vaLI nizIya-chedasUtramAM to jaNAvyuM che ke "je jagyAe mAMsa raMdhAtuM hoya te jagyAe agara to te raste sAdhu sAdhvIe bane tyAM sudhI javuM nahIM tema ja rahevuM paNa nahIM. eTale mAMsa raMdhAtuM hoya chatAM bIjethI pUrI ke grAhya cIja maLI zakavAno saMbhava na hoya tevA gharamAM khAsa kAraNe pUrI mATe jaI zakAya che paNa te mATe bahu vivekapUrvaka javAnuM kahyuM che. UtAvaLA UtAvaLI doDI na javAnuM eka bIjuM paNa kAraNa che ke pUrIo mahemAna mATe taLAtI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra hAI emanA bhAjanamAM aMtarAya na AvavA joI e. bAkI mAMsa levAnI tA keAI vAta ja emAMthI nIkaLatI nathI, kAraNa ke khImArane doDI javAnI je chUTa ApI che ethI pUrInuM ja samana thAya che, kAraNa ke mAMsa haju taiyAra thayuM nathI--e bhUMjAya che. vaLI te cUle hAI khapatuM paNa nathI. eTale doDavAnI chUTa phakta pUrI mATe ja rahe che; bhale ethI pUrI bAbatamAM mahemAne ne aMtarAya naDatA hoya. bAkI keTalAkane mate ahIM miSTa padAtha karavAmAM Ave che paNa te yAgya nathI ane ema karavuM ghaTatuM paNa nathI. dhaTe paNa nahIM. pATha 6 ThI : sa millU vA (ra) nAva che...maMsalaja vA macchavarlDa vA..............!... .......amisavAre nA gamANu | ( AcA. dvi., cU. 1, u. 4, sU. 561-562 ) atha : munine gRhasthanA ghera bhikSAthe jatAM tene tyAM evuM jaNAya ke ahIM mAMsa-matsya ke madyavALuM prItibheAjana, vivAhabhAjana ke mRtakabhAjana che ane tyAM tene koI laI jatu hoya te paNa jo mAga mAM khIja, vanaspati, dvAra, pANI ke jhINAM jhINAM jIvajaM tu dhaNA hoya athavA tyAM ghaNA zramaNa-zrRAhmaNA, vaTemArgu e, raMka bhikSuo ke bhATacAraNA AvelA ke AvavAnA hoya ane tethI tyAM bahu bhIDa thavAnI hoya ke jethI catura munine tyAM javuM AvavuM muzkelIbharyu thaI paDe ane paThanapAna ke dharmopadeza aTakI paDavAne bhaya jaNAya te tevA sthaLe te pUrvIsa khaDi ke pazcima saMkhiDamAM munie javAnA irAdo na karavA. ( saMkhiDa eTale jamaNavAra ) pATha 7 mA : ethI UlaTI paristhiti hoya te tevA madya- mAMsa-matsyavALA vivAhabhAjana, mRtakabheAjana yA prItibheAjana jevI sa`DiomAM munine tyAM koI laI jatu hoya teA e jaI zake che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkAspada pATho 21 samIkSA : e kALanI havA pramANe saMkhaDiomAM mAMsa-macchIdArUno vaparAza sAmAnya hato. vaLI upara jaNuvelI paristhitione sAmane paNa karavAnuM hoya ethI zAstrakAra to saMkhaDiomAM javAno ja inkAra kare che. paNa ahIM apavAda tarIke kaI khAsa saMgomAM ja anumati ApI che ane te paNa khAsa khAsa vyaktione mATe ja. badhA pAThamAM A eka ja evo pATha che ke jemAM munine evA bhajanamAM vahoravA javAnI chUTa maLe che. paNa ene zAstrakAra pite ja judA judA 9-10 sutro dvArA javAba ApI de che. (1) saMkhaDimAMthI bhojana levA munie javuM nahIM (sU. 545). (2) je pUrva dizA tarapha saMkhaDi hoya to munie saMkhaDi tarapha kazI ja lAlaca na rAkhatAM pazcima dizA bhaNI jatA rahevuM. je pazcima bAju saMkhaDi hoya to pUrva bAju tema ja dakSiNa tarapha heya te uttara tarapha ane uttara hoya te dakSiNa tarapha vaLavuM (sU. 546). (3) kevaLI bhagavAne kahyuM che ke saMkhaDimAM javAthI karmo baMdhAya che (sa. 547). (4) je muni saMkhaDimAM bhojana levA jaze to te duSTa AhAramAM phasI paDaze arthAta AdhAkama doSamAM paDaze mATe manuSyanI hayAtimAM ke dhyAti bAda karAtI saMkhaDiomAM bhojana levA mATe javuM nahIM (sU. 548). " (5) je muni saMkhaDi bhojana karaze te kevaLI bhagavAna kahe che ke e doSamAM paDe che. vaLI e saMkhaDiomAM ekaThA thayelA loke madirApAna karatA hoI muni emAM phasAI paDe ne tethI madirAmara banI nazAnA AvezamAM behoza banI jaI strIomAM Asakta thAya. AvI rIte ghaNuM ja geraphAyadA hoI nigraMtha munie pUrva saMkhaDi ke pazcima saMkhaDimAM bhojana levA mATe javAno irAdo na karavo (sU. 551 ).
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra | (6) saMkhaDi bhojana karavAthI gesa, vamana, apaco, vizucikA, Apharo vagere rogo thavAno saMbhava hoI ethI dharmakArya ja aTakI paDe che mATe kevaLI bhagavAne saMkhaDinA ghaNuM doSa kahyA che (sU. 549). (7) saMkhaDimAM muni cAlyo jaze te te pavitra AhAra grahaNa karI zakaze nahIM ne duSita AhAra vAparI dezapAtra thavAne, mATe munie saMkhaDimAM na javuM paNa bhikSAnA samaye judA judA kuLamAM jaI pavitra AhAra meLavI te vAparavo (sa. papara). (8) je gAma ke rAjadhAnImAM saMkhaDi thavAnI hoya tyAM munie javAne IrAdo na karavo (sU. 553). (9) bhIDane kAraNe dhakkAmukkI thAya, zarIra tathA pAtro paNa eka bIjA sAthe TakarAya jethI aneka muzkelIo UbhI thavAno saMbhava hoI munie saMkhaDimAM javuM nahIM (sa. 554). AvI saMkhaDimAM pavitra AhArane badale duSita AhAra vAparI muni doSapAtra ja thavAno. ema kahI A 7mA pAThano pratyuttara khuda zAstrakAra pote ja khUba vistArathI A 9-10 sutro dvArA ApI de che. jene TUMka sAra ja meM UtAryo che. keTalAka A pAThamAM AvelA mA-mAMsa-macchIne artha midRvAnIo UpajAvavA mathe che paNa ethI pUrvApara virodha Ave che ane satyasaMzodhananI daSTie e gya paNa nathI. pATha 8 me H mijavU vA (2) nAva samAne................. ............mahuM vA maLyuM vA............ ........................ hennA (sU. 607) artha : munie gecarIe jatA jUnuM madha, jUnI madirA, jUnuM ghI vagere na levAM eTale je cIjamAM jIvajaMtu UpajelAM hoya ane haju jaNAtAM hoya tevI cIja na levI.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkAspada pAThA 23 Azaya / samIkSA : zAstrakArane jemAM jIvajaMtu pedA thavAne saMbhava jaNAya evI cIjo na levI eTalu ja kahevAneA che. evI cIjo gaNAvatAM haiye caDelAM 4-5 nAmeA udAharaNa arthe gaNAvyAM che. ethI ene e artha nathI ke munine ethI madirA pIvAnI chUTa maLe che. sUtra 551mAM te ApaNe joI gayA chIe ke zAstrakAra te| dArUnI latamAM phasAI paDI strIomAM Asakta thAya evI saMbhAvanAe evI saMkhaDamAM javAnI ja manA kramAve che. mULa vAta e che ke e kALamAM mAMsa-mIIMDAMnA sAtrika vaparAza hArda prasaMge prasaMge enA ja dAkhalA ApavAmAM AvatA. TheTha 12 mA saikA sudhI munie keTalA kALiyA bharavA enA praznamAM guruAcAya javAba vALe che ke IMDAM jeTalA ' ( praznamALA ) eTale dAkhalA eka vastu che. khAvAnI vAta bIjI vastu che. C Ama chatAM gaNadhara racita AcArAMgamAM te jJAna, tapa, kamakhadhatA hetu, sUkSmajIvAnI paNa virAdhanA na thAya e mATenI jAgRti, vizuddha cAritrya tathA muninA sayamadhama ane pavitra AcAra viSe eTaluM badhuM jhINavaTabharyuM varNana che tathA te aMgene sUkSma upadeza bharyAM che ke jagatanA koI paNa dhamatamAM cAritrya ane munidhanI rakSAnA ATalA sUkSma ane kaDaka niyamA jovA nahIM maLe. dazavaikAlika paNa AcArAMgAdi Agama graMthAnu ja dohana che. ethI AcArAMgane mULadha` samajavA mATe thADAka vAkaco ahIM UtAruM chuM je jovAthI khAtarI thaze ke AcArAMganA dhama keTalA sUkSma che. " dharmAMnA jANupuruSo evuM samaje che ke A pRthvIkAyanA, jaLakAyanA, agnikAyanA vAyukAyane tathA vanaspatikAyanA (kAya eTale jIvasamUha ) AraMbha (haMsA) te kharekhara kamabaMdhanA hetu che, mAhanA hetu che, maraNanA hetu che ane narakanA hetu che. " tA he ziSyA ! tame mane pUchaze ke e jIvA dekhAtA nathI, sUMdhatA nathI, sAMbhaLatA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra nathI ane cAlatA paNa nathI to emane mAratAM emane zI pIDA thatI haze ? paNa huM kahuM chuM ke jema janmathI aMdhabadhirane tenA sarva aMgamAM koI bhAlAnI aNIe ghece tyAre e aMdhabadhirane je vedanA thAya che te ja pramANe pRthvI, pANI, vAyu, agni tathA vanaspati AdinA ekeMdriya jIvone paNa mAratAM temane tevI ja vedanA thAya che. A badhuM jANune buddhimAna puruSe evA jIvonI hiMsA karavI nahIM, bIjA pAse karAvavI nahIM tema ja tenA karanArane rUDuM mAnavuM nahIM. je evA jIvonI hiMsAne ahita karanArI samajIne tyAga kare che e ja sAco muni che ema huM kahuM chuM." (AcA. pra. zra., a. 1, u. 2 thI 6) - "badhA ja jIvo lAMbI AvaradA tathA sukhane cAhe che ane jIvavA mAge che. maraNa ane duHkha badhAne apriya lAge che, mATe keIne paNa sahejeya duHkha na thAya tema munie vartavuM." A kAraNe dharmanA mULabhUta siddhAMtane poSaka ja zaMkAzIla pAThanA artho ghaTAvavA joIe. nahi to pUrvApara saMbaMdha vinA athaSa ja thAya. eka vAta e paNa yAda rAkhavAnI che ke, ' "jaina matAnusAra tIrthakara te kevaLa arthane ja upadeza kare che, arthAta mULabhUta "artha che; nahi ke zabda" (bu. bhA. gA. 193). vaidikamAM mULabhUta zabda che ethI ja arthanI mImAMsA pAchaLathI karavI paDe che, (bu bhA. gA. 121). jaina matamAM mULabhUta artha hevAne kAraNe AcAryoe zabdane mahattva nathI ApyuM paNa arthaparaMparAne ja mahatva ApyuM che (bu. bhA. gA. 196-198). - zvetAMbara-digaMbara zAstra judAM hovA chatAM arthamAM pUrI je ekavAkyatA rahI che e paNa A ja kAraNe.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 3 AcAryAMnI TIkAo paNa paDitA kaheze ke je zaMkAIla pAThonA arthe vanaspatiparaka ja hatA teA dazavaikAlikanA TIkAkAra AcArya zrI haribhadrasUrijIe tema ja AcArAMganA prathama TIkAkAra zrI zIlAMkAcAya jI mahArAje mAMsaparaka atha zA mATe ApyA che? ane e paNa kaI sAmAnya munie nahAtA paNa samatha AcAryAM hatA. paDitAnI e vAta sAcI che ke haribhadrAcAye vahu~ sakriya cha mA peja nA atha je hareka jUnA-navA zabdakeASAne AdhAre kevaLa pugdala dravya ja hatA ene mAMsa atha karyAM che. kayA baLavAna kAraNe sUrijI e athaeN ApavA tarapha DhaLyA haze enI carcA meM AgaLa karI che. paNa ema chatAM sUrijI mahArAje anya pUrvAcAryAM eno vanaspatiparaka ja atha kare che evI noMdha teA lIdhI ja che, te ema karIne emaNe peAtAnuM ja matavya AkharI che ema na mAnatAM sa MzodhananAM dvAra khullAM rAkhyAM che. jo ke e samatha puruSA hatA paNa ema chatAM e chadmastha hatA. stha hAvAne kAraNe emanI sAme paNa matabheda teA hatA ja. eTale emanuM maMtavya AkharI che ema kahetAM pahelAM bhagavAna mahAvIranI ahiMsaka vicAradhArA para prathama dhyAna devu paDe che. tevI ja rIte zIla kAcAya jI mahArAje paNa pAMcamA pAThamAM mAMsAhArane artha svIkAryo te che ja. paNa ema chatAM emaNe zrI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra haribhadrasUrijI mahArAjanI jema mAMsa khAvA mATe che evo artha karavAnuM na kahetAM emaNe eTale sudhAre karyo che ke rogAdine kAraNe davAnA rUpamAM e phakta cepaDavA mATe ja levAnuM che. A na artha ApavAnA utsAhamAM emaNe bIjAonA vanaspativAcaka abhiprAyanI neMdha nathI lIdhI e sAcuM che. je ke putranI salAhathI herakSAno prazna hoya ane sUtA nAmanI vyAdhi thaI hoya te mAMsa vAgharimeTI bahAranA upabhoga mATe arthAt paDavA mATe laI zakAya che paNa te khAvA mATe nahIM -ema je emaNe pratipAdana karyuM che e kALamAM AvA rega para thatA upacAranI tema ja cAlI AvatI A prakAranI mAnyatAnI paDelI asara haze ema saheje kalpI zakAya che. bAkI to (1) nAiirti sugaM ane banne ame......... ............. tene (. 585) A sUtranA AdhAre je AhAra agni upara caDI rahyo hoya te munie grahaNa na karo. evI zAstrArA heI mAMsa cUlA para che jethI e levAno prazna ja rahetuM nathI. (2) vaLI te haju bhUMjAI rahyuM che-taiyAra thayuM nathI. ema joyA pachI UtAvaLe doDI javAno prazna kevaLa pUrIo aMge ja rahe che; nahi ke mAMsa mATe. . (3) ane je mAMsa paDavA mATe ja levAnuM hoya to pachI UtAvaLe doDI javAnI kaMI jarUra rahetI nathI, kAraNa ke doDavAnuM kAraNa lupatA che ema tyAM ja kahevAmAM AvyuM che ane davA mATe te lelupatAne prazna ja rahetuM nathI. (4) vaLI AcArAMga sUtra 687 pramANe mavahU va mirajhULI... .......vA vA vA DabbareMti vA mae tivA to je makAnamAM gRhastha ke dAsadAsIo tela, ghI, mAkhaNa ke carabI zarIre copaDatA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryAnI TIkAo 27 hAya ke masaLatA hoya tevA makAnamAM munie rahevuM nahIM. e AdhAre mAMsa cApaDavAnI vAta paNa ghaTatI nathI. * (5) vaLI sUtra 857 mAM kahyuM che ke munine koI pAtra vaheArAvavA icche paNa jo te carakhI vagerethI kharaDAyeluM heAya te te na le. A dRSTie paNa mAMsanI vAta te ghaTatI ja nathI. eTale A pAmAM kevaLa pUrI mATe ja mAga mAkaLA rahe che, kAraNa ke e taLAtI hAvA chatAM keTalIka taLAI ne vAsaNamAM ekDI paNa thaI hAya. Ama chatAM sUrijI mahArAja mAMsa arthe tarapha DhaLyA enI pAchaLa koI vAtAvaraNanI ja asara haze ema ApaNe kalpI zakIe chIe. paNa kharuM kAraNa te juduM ja hatu. je aMge ApaNe ene vistArathI vicAra karazu. zrI abhayadevasUrijI mahArAje kevaLa vanaspativAcaka ja atha ApyA che paNa ema chatAM eezrI paNa anya AcAyaeNnA mAMsaparaka anI neoMdha lIdhA vinA rahI zakavA nathI. pAchaLanA badhA AcAryo A traNa mahAna pUrvAcAryAMne ja anusaryAM hAI emanA viSe, kaI navu kahevAnuM rahetuM nathI. e kALamAM AjanI jema saMzAdhananA sAdhane ke abhyAsa yeAgya. graMthA sahaja prApta na hoI tema ja vaijJAnika ke aitihAsika kheAje tyAre aMdhArAmAM hoI emanAM maMtavyomAM je kaMI apUrNatA rahI gaI che e apUrNatA emanI nathI paNa sazeAdhananAM sAdhaneAnI khAmIne kAraNe hatI. tema ja emanI sAme paNa keTalAMka kAraNA hatAM. Ama chatAM emaNe je kaI upayeAgI masAlA pUrA pADayo che e emane upakAra jevA tevA nathI. ethI Aje saMzAdhananAM je dvAra khulyAM che. svataMtra vicAradRSTi paNa vikasI che ethI koI navaprakAza pAthare te ethI emane koI paNa jAtane avinaya thatA nathI. UlaTu emaNe je kaMI lakhyu che e peAtAne mATe nahIM paNa zAsanane mATe hAI emane AzIrvAda prApta thAya.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra paNa Ama chatAM eka prazna te Ubho rahe che ke kayo artha sAce mAnavo ? vaLI banne bAju mahAna pUrvAcAryo che, keIne paNa kazuM ye khoTuM kahevAnuM kAraNa nahotuM. badhA ja zAsananA parama bhakta hatA. ethI bhale keInAM maMtavyo apUrNa hoya paNa te khoTA te na ja hoya, te pachI zuM bannenuM kahevuM sAcuM mAnavuM ? ane ema te bane ja kema ? te pachI evuM kayuM vAvAjhoDuM AvyuM hatuM ke jene kAraNe AvI badhI garabaDo UbhI thaI? hA, evuM vAvAjhoDuM AvyuM hatuM. je kAraNe ItihAsa bhulAye, mULa kAraNa bhulAyuM, phakta pATho ane emAMthI udbhavelA artho rahI gayA. paNa eno meLa besADI na zakAya. eka to zA ja 1000 varSa sudhI kaMThe rahyA hatA. emAM paNa jJAnIonI khoTa varatAvA mAMDI hatI. anya paNa prabala kAraNo hatA. AthI keTalAka Agama pATho tathA TIkAgraMtha lupta thayA. 12muM daSTivAda paNa A ja kALamAM AvA kAraNe lupta thayuM hatuM. keTalAka agatyanA gUDha pATho lipibaddha thayA hatA, paNa parivartana pAmatI lipine kAraNe emAM paNa doSa AvavA lAgyA hatA. "jaina paraMparAne itihAsa" munizrI kalyANavijyajI tathA aneka paMDitae ekarAra karyo che ke jinAgamanA jJAnane ghaNo dhaka lAgyuM hatuM. A dhakkAnuM-garabaDa thavAnuM mULa kAraNu bhagavAnanA nirvANa bAda 150 varSe paDele bAra varSane bhayaMkara duSkALa hato. eNe ApaNane bhAre hAni pahoMcADI che tema ja enI asara Aja paNa ApaNe A gahana keyaDAne kAraNe muMjhAyelI paristhitimAM rahyA chIe. Ama chatAM je kaMI bacyuM che ethI e gUDha bheda e ja paNa zodhI zakAya tema che ne ethI ja meM A bAbatamAM prayatna karyo che. paNa ema chatAM cAlI AvatI mUMjhavaNane kAraNe vaDIle A praznamAM mAthuM ja na mAravAnuM kahe che. emane bhaya che ke ethI gUMca
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryonI TIkAo vADe kadAca vizeSa vadhArI mUkavAmAM Avaze ne tethI je kaI jANatA nathI emanI sAme AvI vAto mUkavAthI lAbha paNa ze ? A kALamAM kaMI paNa have gupta rahI zake tema nathI ane gupta rAkhavA jevuM ApaNe kaMI pApa karyuM nathI. mane te A praznamAM UMDAM UtaratAM ApaNA pUrvajonA bhavya ane tejasvI ItihAsanuM darzana thayuM che ke je ItihAsa Aja sudhI aMdhArAmAM ja daTAIne paDe che. ethI ene bahAra lAvavAmAM zarama ane bhayanI dIvAle. ApaNe haTAvavI ja rahI. AthI e kALanA ApaNuM parAkramI ane vIryavAna munionA gauravazALI ItihAsane A bahAne bahAra lAvavAne ja mAre prayatna che ne enA utsAhamAM ja huM eka prakAranuM baLa meLavI rahyo chuM.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 4 thuM bhayaMkara duSkALa bhagavAna mahAvIranA nirvANabAda lagabhaga 150 varSa pachI caMdraguptamauryanI pAchalI avasthAmAM paTaNAthI te paMjAba sudhI bhayaMkara duSkALano paMjo pharI vaLyo hato. eka varSa nahIM, be varSa nahIM paNa lAgalagaTa 12 varSa sudhI anAvRSTi, mahAmArI jevA rogo tathA bhayaMkara yuddhone kAraNe e duSkALe atyaMta bhISaNarUpa dhAraNa karyuM hatuM. garIbo annanA abhAve TapoTapa marI rahyA hatA. AthI kaI jhADanAM pAMdaDAM khAvA lAgyA ne ema thoDA vakhatamAM te leke jhADanA jhADa khAI gayA. dukALiyAo have bhUkhanA mAryA pazuo para paNa tUTI paDatA. duSkALa enI parAkASTAe pahoMcyo hato. AvI sthitimAM dharmarakSA thavI muzkela hatI e joI seMkaDo munio* IzAna-pUrvanA dezamAM cAlyA gayA. jeo tyAM rahyA e paNa bhAre muzkelImAM jemAM tema kALa nigamana karatA hatA, paNuTe bhAge gocarI-pANu aprApya jevAM thaI paDyAM hatAM. dhanike munione gocarI-pANI ApatA te rastAmAM bhUkhyA leke munio para tUTI paDI AhAra-pANI upADI jatA. munio AhAra-pANI mATe gRhasthane tyAM jatA te te veLAe temanI sAthe thaI e gRhasthanA gharamAM ghUsI jatA ane lUMTaphATa calAvI parezAna karatA. AthI gRhastha have Akho divasa ghara baMdha rAkhavA lAgyA. digaMbara graMthamAM kahyuM che ke, "eka vAra munio AhArapANI laI jaMgala tarapha jatA hatA tyAre pAchaLa rahI gayelA eka
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhayaMkara duSkALa munine sudhA pIDita lekee pakaDI cIrI nAkhyuM ane ene tyAM ja khAI gayA. A paristhiti joI gRhasthAe munione nagaramAM rahevAnI vinaMtI karI. jethI e tyArathI nagaramAM rahevA lAgyA. ujajainanA kubera mitra vagere zreSThIoe garIbone jamADavA annasatro kholyAM, paNa annasatronI vAta sAMbhaLI reja hajAro dukALiyA cAre bAjuthI tyAM UbharAvA lAgyA, jethI saMkhyA khUba vadhI javAthI e vyavasthA tUTI paDI. pariNAme zaheramAM bhikhArIonI saMkhyA vadhI paDavAthI bhAre avyavasthA jAmI gaI. pariNAme munione paNa AhAra-pANI vihorAvavAnI muzkelI UbhI thaI hatI. Ama paristhiti ati vikaTa banI javAthI Apadhama mAnI aneka zramaNacAryone AhAra-pANI mATe rAtre bahAra javAnI paNa AjJA ApavI paDI hatI. "kumukSita: ina rati varSa " e nyAye bhUkhanuM duHkha evuM bhayaMkara che ke mANasa ethI nyAya, nIti, karuNa, sneha, dharma badhuM ja bhUlI jAya che ane svArthavRtti, kaThoratA, ekalapeTApaNuM tathA nirdayatA jevA duguNe piSa e hRdayazanya lAgaNIne buTTo paNa banI jAya che. AthI mANaso potAnA bALakone rakhaDatA mUkI cAlyA jatA. kaI kaI te potAnA ja bALakone mArI nAkhI enuM mAMsa khAIne kSudhAtRpti anubhavatA. AvI bhayaMkara paristhiti joI jeo dharmavIra hatA, jJAnI hatA emaNe to anazana AdarIne saMskRtinI rakSA mATe prANatyAga karyo. AvA munionI saMkhyA 748 nI hatI (vAMce, dharmAnubaMdhI vizvadarzana bhA. 5) Ama mAnava dilamAMthI jyAM snehanuM ane tyAganuM amRtajharaNuM ja sukAI gayuM hatuM tyAM pachI emane jIvanamAM rasa paNa zo rahe ! Ama chatAM jeo jIvatA rahyA hatA e paNa anazananI taiyArI sAthe ghaNI muzkelIo anubhavIne ja kaparI kasoTImAMthI pAra UtarI zakyA hatA. paNa A kaThaNa kALamAM saMghanI avyavasthA jAmI hoI tema ja munione gRhastho sAcavatA hoI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra ghaNuM loke muniveza dhAraNa karIne saMdhamAM dAkhala thaI gayA hatAM emanI vAta judI hatI. jo ke emanAmAM paNa ghaNuomAM umadA guNe hatA ane zakti paNa hatI. Ama chatAM A bhISaNa kALamAM paraMparA vizuddha rIte pAra UtarI zakI hatI e kaMI emanA mATe ochA vIratvanI vAta nathI. - eka vidvAne mane jaNAveluM ke AvI Apatti TANe zarIra TakAvavA aneka prakAranA apavAdo ApavA paDyA hatA. game tema che, paNa eka vAta te che ke duSkALa dharmabhAvanAno paNa duSkALa Ubho kare che. jahAMgIra bAdazAhanA samayamAM phelAyelA bhayaMkara duSkALanuM te vakhatanA porTugIjha lekee ApeluM varNana jemaNe vAMcyuM haze e A 12 varSanA bhayaMkara duSkALe kevo kera vartAvyo haze ane sAthe dharmabhAvanAne paNa ke hAsa haze enI kalpanA karI zakaze. chellA baMgALanA duSkALamAM kaMIka mAtA pitAnA putrone zekIne khAI gaI hatI enA dAkhalA ApaNAthI kyAM ajANa che? AvA saMgamAM muniveza hovA chatAM mAnI le ke keTalAka patita thayA hoya te te asaMbhavita nathI lAgatuM. ane ema banyuM hoya to te kSamya gaNAvuM joIe paNa roja halavA-hAphusa khAnArane tema ja athANu-pApaDa vinA jemane keLiye gaLe Utarato ja nathI evAone enI kalpanA ja nathI AvI zakatI. Ama jyAM sarvatra mAMsAhAra ja pravartata hato. ghare ghare paNa e ja vastu vaparAtI hoya tyAM sAcavI sAcavIne keTaluM sAcave ? ethI kyAreka gocarImAM paNa mAMsa AvI javAno saMbhava rahe. kaTTara nirAmiSAhArI hovA chatAM bhagavAnanA sAnidhyamAM rahelA gozAlakanA pAtramAM paNue kyAM nahotuM AvI jatuM ? ane Aje paNa kAThIonA ghare vaheravA janAra eka muninA pAtramAM paNa e kyAM nahotuM AvI gayuM ! Ama chatAM munio pUrA jAgrata hatA. paNa jeo peTa khAtara ja
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhayaMkara duSkALa 33 saMghamAM ghUsyA hatA e paNuM jainamunithI e na khavAya mAnI nahotA khAtA. paNa pachI emAM phasAI javAthI ene chAnI rIte upayoga karatA thayA hatA. AthI evAone doSita mAnyA che. (ni. - 4-sU. 21) eka to kALa ja bhISaNa hatuM. vaLI e mAMsAhArI kuTuMbomAMthI ja AvelA hatA tema ja svAdalAlasAne kAraNe emanI e lAlasA chUTI paNa nahotI jethI emane eno zeSa-saMkeca nahoto. ane vaLI e to peTa athe ja AvyA hatA ethI gocarI na maLe evI paristhitimAM e ughADe choga vahorI lAvatA ane tyAre A vAta kaI jANatuM hoya to paNa emane tyAre zuM kahI zake ? seMkaDo peDhIone saMskAra vAraso meLavI Aje to ApaNe eTalA kaTTara nirAmiSAhArI banI gayA chIe ke "mAM"nI vAta ja ApaNe sAMbhaLI zakatA nathI. enuM nAma letAM ja mAthuM dugadhathI bhamavA lAge che. Ama chatAM pazcimanI havA lAgavAne kAraNe Aje ApaNA jainonAM ja chokarAM IDAM-mAMsa khAtA thayA che. tema ja keTalAka jaina gharamAM e raMdhAvA paNa lAgyuM che. Ama 2500 varSanA gADha saMskAra pachI paNa Aje AvI dazA UbhI thaI che to e kALanA lokono zo doSa kADhI zakAya ? vaLI e kALa te AraMbhanI krAMtine hatuM eTale evI nabaLAIo cAlatI hoya to te svAbhAvika hatI. 'DaoNkaTarane Thapake ane Agraha chatAM gAMdhIjI patnIne gumAvavA taiyAra hatA paNa ene mAMsa ApI jIvADavA nahotA IcchatA. AvA e kaDaka vanaspatyAhArI hovA chatAM annataMgIne kAraNe je leke macchI vAparatA emane e khAvAnI emaNe chUTa ApI hatI. Ama bhayaMkara paristhiti dharmane paNa vikRta karI mUke che. eTale ja kahevAmAM AvyuM che ke sukhazAMtinA kALamAM ja dharmano vikAsa thaI zake che. Ama gAMdhIjIe je chUTa ApelI e eka prakArane Apadhama hatuM. e kevaLa vartamAnakAlIna AjJA hatI. sarvakAlIna AjJA nahotI.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra ethI evI AjJA e macchI vAparavAnuM vidhAna nathI banI zakatI. hA, eTaluM kharuM ke bhaviSyanI prajA e vartamAnakAlIna AjJAne vidhAna mAnI e na cheDe te uparathI e AjJAne dhamamAM khapAve ema paNa mane. bhaviSyanA paMDitA enA para game te sUMthaNAM cUthe paNa ApaNe teA jANIe chIe ke e kathana vidhAna nahotuM. paNa Apaddhama hatA. ApelA apavAda mA hatA. ahIM eka vastunI khAsa spaSTatA karavAnI khAsa jarUra che. paDatA mAne che ke e yugamAM gRhasthA tathA muni mAMsAhAra karatA ja paNa mULa dhyeya ahiMsAnuM hAI dhIre dhIre e nirAmiSAhAra tarapha vaLatAM Aje kaTTara nirAmiSAhArI banI gayA che; jyAre paraparAgata lAke peAtAnI AjanI bhUmikA parathI baMnene custa vanaspatyAhArI ja mAne che, kAraNa ke * jaina ' zabda sAthe mAMsanA saMbaMdha ja emane thatharAvI mUke che. 6 paNa sAcI vAta te e che ke tenu kahevu asatya che. e kALamAM jaine moTe bhAge kSatriyeA hAI zikAra ane mAMsAhArathI e pUrNapaNe mukta hatA evu kahI zakAtuM nathI. zAstro ja enA aneka purAvA pUrA pADe che. tema ja vaisyA paNa kaDakapaNe nirAmiSAhArI ja hatA evuM mahAzataka ke dhana jevAonI kathA parathI kalpI zakAtuM nathI. hA, eTaluM kharuM ke munie kaDakapaNe nirAmiSAhArI ja hatA. AjanA yugamAM dhaMdhAkIya paristhiti ja evI che ke satra khAsa karI zaherAmAM te! zeTha hoya ke nokara yA kAmadAra kAI paNa rAtribhAjana tyAganuM vrata pALI zake tema nathI. tema ja DUMgaLI--baTATA vagere kaMdamULAthI paNa bhAgye ja koI dhara sathA mukta haze evI kahevA jevI paristhiti banatI jAya che. chatAM e ja dharamAMthI phAI
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 bhayaMkara duSkALa vyakti muni bane che to ene kaMdamULa tathA rAtribhojana tyAga e ane mahAvratonuM saMpUrNapaNe pAlana karavuM ja paDe che. emAM saheja paNu kSati calAvI levAmAM nathI AvatI. kAM te ene ghara bhego ja karI devAmAM Ave che. tema e kALamAM bhale gRhastho mAMsAhArI rahyA hoya paNa muni bananArane mAMsAhAra tyAganI pratijJA lIdhA bAda ja yA enI sAdhanAmAM sthira thayA bAda ja saMdhamAM dAkhala karavAmAM Avato. jo ke Aje keTalIka vyaktio patita banIne saMdhamAMthI bhAgI chUTI che, tema e kALamAM paNa kaI kaI patita banyuM hoya to e banavA joga che, ne evI mAnava sahaja nabaLAI te satayugamAM paNa dekhA detI hoya che. paNa ethI paraMparAne kaMI ja doSa lAgato nathI. doSa daI zakAte paNa nathI.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 5 muM - prathama bhikSu saMgiti varSo sudhI satya ane sAdAIne pATha gAMdhIjI pAsethI zIkhyA pachI rezanayugamAM zarU zarUmAM aghaTita kAma mATe ApaNane AMcako lAgato, kAraNa ke tyAM sudhI e pApane sparza kevaLa ApaNuM zarIrane ja sparyo hate. paNa jyAre e pApa ApaNuM mana ane AtmA sudhI pahoMcI gayuM tyAre pachI have ApaNane ene saMkoca ja maTI gayo che. Aje to anIti, kALAbajAra, apramANiktA, jUTha-prapaMca ane bAdazAhI ThAThamAThamAM rahevA mATe arthAlAlasA ane saMpattibhUkhanA rogamAM ApaNe evA gherAyA chIe ke emAM have ApaNane kaMI ja ajugatuM lAgatuM nathI. ApaNA jevA vyavahAru mANasa mATe Avaka-jAvakanA be cheDA sarakhA karavA mATe A sivAya bIjo koI bhArga ja nathI ema ApaNe have kahevA lAgyA chIe. Ama rezanayuge nItinI bAbatamAM ApaNane tArAja karyA che tema e yugamAM paNa duSkALane kAraNe khAnapAna saMbaMdhI AcAravicAramAM ApaNo sAro evo bhAga je peTanA kAraNe saMghamAM pravezI gayo hate e zarama cheDI emAM khoTuM zuM che ema have e mAnavA lAgyo hate. zAstrapAThanI rakSA AvI paristhitimAM duSkALa UtaryA pachI jena bhikSuonI pATaliputramAM hAlanA paTaNAmAM prathama dharma mahAsabhA maLI. zAstrapAThI ghaNuM viccheda gayA hatA. ghaNunA artho lupta thayA hatA, tema ja je kaMI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathima bhakSu saMgiti 37 smRtie hatuM emAM paNa doSa AvavAnI saMbhAvanA hatI. jethI jemane mukhe je je kaMI bacyuM hatuM ene saMgraha karavA tathA pAThone vyavasthita karavA e badhA bhikSuo ekatra thayA hatA. sAthe duSkALane kAraNe AvelI AcAranI zithilatA dUra karI navI AcAra vidhio paNa ghaDavAnI hatI, kAraNa ke palaTAyelA saMyogane kAraNe ema karyA vinA chUTake paNa nahote. yugapradhAna bhadrabAhusvAmI A vakhate nepALamAM hoI e dharmasabhAmAM bhAga laI zakyA nahotA. jethI anya sthaviree ekAdane pramukhapade sthApI e dharmasabhAnuM sukAna saMbhALyuM hatuM. ane saMghane saMgaThita karavA tathA zAstrapAThone vyavasthita karavA bhAre jahemata UThAvI hatI. zudhdhIkaraNane paNa prazna: - A mahAsabhAmAM duSkALane kAraNe AvI paDelI aneka vikRtio te thoDA pheraphAra sAthe sudhArI levAmAM AvI hatI, tema ja bacelA pAThone paNa ekatra karI vyavasthita karavAnuM kArya cAlI rahyuM hatuM, paNa AcAravicAranI bAbatamAM duSkALanI gherI asara sarvatra pharI vaLelI hoI eka varga yugAnusAra kaMIka parivartana ane chUTa mAgato hato. bIje varga parApUrvanI nItine cheDA pheraphAra sAthe vaLagI rahevA - krioddhAra Icchato hato. ethI matabhedane kAraNe A prathama saMgitinuM kArya bhAre vikaTa banyuM hatuM. joke ApaNI pAse ene presa-riporTa nathI, ema chatAM manuSyasvabhAvano ApaNane je anubhava che ene AdhAre ApaNe kalpI zakIe chIe ke tyAre paNa kaMI ochA vAdavivAda nahIM thayA hoya ke dalIlanI jhaDIo nahIM vaSI hoya. keIe eka vastune Agraha rAkhyo haze, koIe bAMdhachoDanI nIti apanAvI haze te keIe samaya pramANe thoDuM jatuM karIne paNa bIjAnA vicArane sahI lIdhA haze, paNa emAM mAMsAhArano prazna ati ugra hato.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. jainadharma ane mAMsAhAra parihAra jenAmAM vairAgya bhAvanA hoya che te je sa`sva tajIne bhikSu saMdhamAM joDAI gayA heAya che. e khIjI vastu te cheDavA jeTalA vIrama banI zake che, paNa svAde driyanI lAlasA e eka evI prabaLa vAsanA che ke emAM paDelA jhaTa emAMthI chUTI zakatA nathI. vaLI satra vAtAvaraNa paNa tevuM ja hatu. A kAraNe jee e rAga sAthe ja saMdhamAM pravezyA hatA tema ja je pAchaLathI zarama cheADI enA pakSakAra banyA hatA, kSemaNe bhagavatIjI tathA dazavaikAlika jevA prAcIna zAstromAM AvelA ane A samayamAM zabdonA artha parivata nane kAraNe mAMsa-macchI a pAmelA pAThoneA AdhAra laI peAtAnA AcAravicAra mATe samarthana karyu, tema ja sUjhatA AhAranuM paNa kAraNa rajU karI peAtAnA bacAva karavA mAMDyo.1 zAstrANu viza mULa AgamAdi zAstromAM AvelA e zabdonA ardhAM, enA itihAsa tathA e sUtrapAThAne uddeza jANatA hatA. AthI emaNe emane samajAvavAnA prayatna karyAM. sAthe AcArAMganA mahAparijJA adhyayanamAM ApelI mAMsAhAra tyAganI spaSTa AjJAo tarapha dhyAna dAyuM, paNa e pATho kAI e rajU na karyAM. kAM to e vistRta thayA hoya, kAM tA evA vage gApavyA hAya. pakSakAra muniemAMthI kAI te paNa e pATha smRtie nahAtA rahyo. pATha smRtie nahAtA rahyo paNa atha tA sahuM jANatA hatA. ethI bahumatI pakSe evAne saMdhahiSkRta karavAnI joradAra mAgaNI karI. AvI pirasthitimAM e pUjya sthavirAe nAva saMbhALI laI camatkAra sarjyo hatA, jethI saMdhanI ekatA TakI rahI hatI, tema ja ene pariNAme dharmAMnI vizuddhi paNa jhaLahaLatI rahI zakI hatI. ---- 1. joke evA munioe pAchaLathI pAte khATA atha karyAM hatA e jANI laI guruenI kRpAthI vizuddhi prApta karI lIdhI hatI. paNa eka vAra vahetA thayelA e atha tA vyApaka banI javAthI cAlatA ja raheleA. pariNAme e anI asara bhagavAna mahAvIra viSenA pATaeN sudhI paNa pahoMcI gaI hatI.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 6 kuM sarjelA camatkAra UThelA vAvivAda : joke mAMsAhAra tarapha vaLelA munionI saMkhyA bahu ochI hatI. Ama chatAM emanI saMkhyA upekSA karavA lAyaka tA nahAtI ja. chatAM bahumatI pakSa evAone sadhabahiSkRta karavA icchatA hatA. joke e sa MgitinuM netRtva karanArA keTalAka pUrvAcAryoM kaThAra niyamanA AgrahI hatA. paNa bIjA pUrvAcAryAM AcArane kaIka haLavA anAvIne paNa zAsananI prabhAvanA karavA udyata hatA. ( nizItha. gA. 2154/5744-58/a. gA. 3275/89) jethI e khIjA varganA virA bahu dhyALu--zAMta ane dISTivALA samayana saMtA hatA. emane aMge saMpradAyane thADAka DAdha lAgaze e e jANatA hatA, paNa emanA dilamAM karuNA hatI. sAthe zAsananA uddhAranI ane ene pharI tejasvI ane saMgaThita banAvavAnI emanAmAM tamannA paNa hatI. eka mATA samUha judA paDe ethI saMpradAyanI zuddhi jaLavAze paNa akhaMDitatA tUTavAthI enI zAsana para pyUrI asara thaze e paNa e samajatA hatA. vaLI doSamAM paDelA hovA chatAM e aneka uttama guNA ane zakti dharAvatA hatA e paNa e jANatA hatA. A kAraNe eneA kaMIka tADa kADhavA emaNe bahumatI pakSanA munione tathA kaThAra niyameAnA AgrahI pUrvAcAyaeNne samajAvI zAMta karyAM. virAdhI pakSanA munione paNa ucca dRSTibiMdu rAkhI vIra banavA samajAvyA. paNa
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra jyAM citta para vAsanAnAM vAdaLa gherAyelAM hoya tyAM jJAnane sU pachI kayAMthI prakAza pAtharI zake ? paNa e svasthacitta ane dhaiyavAna gurue visA sudhI AnA kaMIka tADa kADhI A kaThina samasyA hala karavA navA navA prayatna cAlu ja rAkhyA. AthI emaNe e patita munione na takAryAM, na dhamakAvyA ke na saMdhahiSkRta karyAM. dhArata tA e ghaDInA chaThThA bhAgamAM emane saMdhamAMthI hAMkI kADhata. paNa je have dharakhAra, strIputyAdi parivAra ane vaibhava vilAsanA dunyavI bhAgAnI lAlaca cheADI bhagavAna mahAvIranA dha`zaraNe rahevA mAgatA hatA evA peAtAnA e priya ziSyA mATe emanA dilamAM karuNA hatI, yA hatI, sneha hatA, ethI e emane tiraskAra nahI paNa emane uddhAra icchatA hatA. guruonI bhavya udAratA : jema bALaka pratye amIdraSTi hoya che, tema emanI evAe pratye amIdRSTi hatI. e jANatA hatA ke e bicArA 2 paristhitinA bhAga banelA che. ethI jema dI` para gussA karavAthI enuM darda maTatuM nathI paNa enA yogya ilAjathI ja e pharI Arogya prApta karI zake che, tema sAcA mAnasazAstrInI adAthI emaNe emane vaLagelA mAnasika vyAdhi dUra karavAnI kAruNyadRSTi rAkhI khUba ja dhaiya pUrNAMka kAma lIdhuM hatuM. << emaNe e paNa vicAyuM hatuM ke " jo evAone pheMkI devAmAM Avaze te ethI emane vyAdhi maTavAne nathI. UlaTuM e vadhu vikRta banI bhagavAna mahAvIrane nAme eka naveA mAMsAhArI saMdha UbhA karaze ane jo ema thaze teA je puruSe jagaduddAra kAje savaMsaMga parityAga karI dhAra tapazcaryAM ane UMDA ciMtana pachI je parama satyane jagatane medha ApyA hatA e satyanA mULamAM ja dhA paDaze ane tethI bhagavAna mahAvIranuM karyuM kAravyuM jadhU LadhANI thaI jaze,
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mujelA camatkAra 41 kAraNa ke eka teA janatAmAM mAMsAhAranA rAga khUba UMDA vyApele che, vaLI ene pASaNa ApanArI yajJahi MsAnAM mULa haju uccheda nathI pAmyAM tema ja keTalAka bauddhAdi zramaNapathA paNa mAMsAhAra tarapha DhaLelA che. A kAraNe janatAne AvA zramaNusaMdhanA AcAranA eka navA AdhAra maLaze ane muniene paNa samAjamAM vyApelA A rAgane kAraNe vadhAre mahAlavAnu maLaze. pariNAme bhagavAna mahAvIrane je mULa jIvanasa Mdeza hatA enA pAyAmAM ja suraga caMpAze. saheja dhakko ApI mAnava dilane jAgrata karI zakAya che tema ja dhyA ane karuNAnA je maMgalasrota hara mAnavanI hRdayaguhAmAM vahI rahyo che ene paNa bahAra vahevaDAvI zakAya che. paNa jyAre enA dila para zAstrane nAme aMdhazraddhAnuM kavaca jaDAI jAya che ane pachIthI jyAre e AsaktimAM pUrA gherAI jAya che tyAre e kavaca bhedI enA dilanA UMDANa sudhI pahoMcavAnuM ane e rIte enA dilane sparza karI ene jAgrata karavAnuM pachI azakaya ja banI jAya che. vaLI jeenAmAM aneka guNA che, zAsananeA ulhAra karavA jeTalI divya zakti paDelI che, emane phakta A eka ja doSa khAtara pheMkI devA e emanA aneka guNAne tiraskAra karavA jevu che. ane ema joI e te| anya saMpradAyanA sa MtA-AcAryAM paNa kayAM nathI vAparatA ? ethI UlaTuM jemanAmAM AvA guNo che zakti che e eka divasa vahelA ke moDA AvelI AMdhinI asaramAMthI mukta thatAM peAtAnI kSati joI zakaze ane tyAre e vizuddha banI pharI bamaNA utsAhathI anyAne paNa e rAgamAMthI cheDAvavA jeTalA jhaLakI UThaze. araNuikana diSeNa jevAnA dAkhalA ApaNI samakSa kayAM nathI ? paNu jo emane haDaselI ja mUkavAmAM Avaze teA pachI emanA hAtha kANu pakaDaze ? kANu emaneA udghAra karaze? ane jo sAcavIne ghaDIbhara emane anukULa thaI ne kAma laI e teA e paNa kema na sudharI zake ? '' mAnava dila paranI UMDI zraddhAne kAraNe A vicArathI guruonuM dila - -
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ v jainadharma ane mAMsAhAra parihAra DhulI gayuM. sAthe pakSabheda paDavAthI zAsanane pAyA ja medo banI jaze enA vicAre emanI AMkheA bhInI banI gaI. When there is will, there is a way. jyAM aMtaranI lAgaNI hoya che tyAM virodhamAM paNa ekabIjAne sAMdhavAne mAga jaDI Ave che. ethI evA camatkAra sarjI guruoe e rIte baMne pakSAne sAMdhI lIdhA. e camatkAra hatA te pakSAne mAnya navI AcAravidhie ghaDI nAkhavAne ane e rIte dviaka zAstrapAThA nirmANu karavAne. AvI udAra ane udAtta dRSTithI e pUjya puruSoe khate pakSAne samajAvI samAvI levA kevA kevA prayatnA karyAM haze ene jo savistAra ahevAla ApaNI pAse hAta tA e puruSanI kAruNya dRSTi ane patitAnA udghAra mATenI kalyANa jhaMkhanA ane e dvArA paraMparAne akhaMDa ane vizuddha banAvavAnI tamannA joI ApaNu haiyu kharekhara dravI jAta. e mATe emaNe keTakeTalI dhIraja rAkhI haze, keTalA sayama rAkhyA haze ane AkSepo ane niMdAnA haLAhaLa jherane pI javAnuM paNa keTaluM sAmarthya' batAvyuM haze ene parAkramI ane tejasvI itihAsa Aje aMdhArAmAM hAI ApaNe teA kevaLa enI kalpanA ja karavAnI rahe che. ApaNe teA Aje evA puruSAe bAMdhelA rAjamArga para cAlavAnuM che, mahelAteAmAM rahI mANavAnu che. paNa jhADI-jhAMkharA ane dhAra aTavIne vacce du+ma pahADAne bhedIne paNa jemaNe pagadaMDI pADI ApaNA mATe rAjamAga nirmANa karI ApyA che, e puruSAe tyAre zAsanane mATe keTaluM sahyuM haze, kevI kevI vipatti UThAvI haze tathA kevA kevA jha MjhAvatAmAMthI emane pasAra thavuM paDyuM haze e vicArIe chIe tyAre saheje ja ApaNuM mastaka e pavitra puruSonA caraNAmAM DhaLI paDe che. e samayamAM ja lakhAyelA nizItha -- chedasUtrA, kalpa
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajele camatkAra sUtra, AcArAMgano zrita skaMdha, sUryacaMdra prApti tathA bahatkalpasUtra vagere graMthamAMthI e kALa kevo bhayaMkara AvyuM haze ene jhAMkho. ItihAsa Aja paNa tAravI zakAya che. paNu ApaNe eTalI lAMbI najare joI zakatA nathI. je mahelAtemAM ApaNe rahIe chIe e mahelAtanI bArIethI ja emane mApavA ApaNe mathIe chIe. ane eTale ja Aje ApaNe seMkaDo varSonA daDha thayelA saMskArane kAraNe emaNe ApelA mAMsAhAra artha nIkaLatA pATho ke evA munione khAtara ApavA paDelA apavAda mArgo samajI zakatA nathI. mAMsAhAranI sUgane kAraNe ApaNane evA pATho tarapha Aje ghaNuM chUTe che ane tethI evA pATho e zAstramAM AvelA DabakA che ema mAnI ene rada karavAno paNa ApaNe vicAra karIe chIe paNa e DabakA nathI paNa ApaNuM pUjya pUrvajonI udAratA, karuNA, dhairya, dIrgha dRSTi tathA patitanA uddhAra mATenI jhaMkhanA tema ja e dvArA zAsananI akhaMDitatA ane enA pAvitryanI rakSA mATe banAveluM parAkrama ane kheDele puruSArtha kevI parAkASTAno hato enA gauravano e tejasvI itihAsa che. Aje to ApaNe parvatanA zikhara uparathI vizvane nihALIe chIe paNa e zikhare pahoMcatAM pahelAM kevI kevI jhADIo, khINa, caTTAne ane zilAo pAra karavI paDI hatI e bhUlI jaIe chIe. ethI evA bhavya ane romAMcakArI itihAsanI rakSA ane nirmANa mATe sarvasvIkRta thaI paDe evA AcAravidhionA navA pATho emaNe gUMcyA hatA, jeno saMgraha Aje AcArAMganA dvitIya zrutaskaMdha tarIke vidyamAna ane vikhyAta che. meTe bhAga bhagavAnanA sUkSma ahiMsA dharmane anurUpa custa vanaspatyAhArI hato, chatAM sArI evI saMkhyA dharAvato varga sUjhatA. AhArane nAme tema ja jUnA zAstromAM vaparAyelA zabdonA - have rUDha banavA lAgelA navA arthone - AdhAre mAMsAhArano AdhAra
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra -zodhato hato. kharekhara pUrva ane pazcimane sAMdhavA jevuM A kaparuM kAma hatuM paNa e zAMta, dhIra, gaMbhIra ane dIrghadRSTA puruSa divasanI jahemata pachI sarvane svIkRta thaI paDe evA pATha e dharma saMmitimAM maMjUra karAvI zakyA hatA e ja emano jAdu hatuM. ane tethI ja e chevaTe jema uttara dhruva pradezamAM pUrva ane pazcima eka banI vilIna thaI jAya che tema baMne pakSone sAMdhI laI uttara-dakSiNa jeTalA aMtarene vilIna karI zakyA hatA, sAdhelo samanvaya: paNa e pahelAM emane ugra vAdavivAdamAMthI pasAra thavuM paDayuM hatuM. sthavirene eka pakSa mATe bhAre mAna ane gaurava hatuM. bIjA mATe UMDI karuNa ane emanA uddhAranI jhaMkhanA hatI. A kAraNe sthaviree e badhAne sAMdhavA samajAvyuM ke kevaLI bhagavaMtoe jaNAvyuM "nAvatiyA rasI , tAvatiya huMti avavIcA " zAstromAM jeTalA utsarga vacana che, teTalA apavAda vacana paNa che. . jema puruSa ane puruSanI chAyA sAthe cAle che tema. zAstrakAroe utsarga sAthe nirbaLa sAdhako mATe dhIre dhIre caDavAno apavAda mArga paNa Apyo che. paNa zAstrakArane e apavAda mArga haMmezane mATe maLI jatI chUTa nathI, paNa Adarzane pahoMcavA mATe krame krame eka eka pagaluM AgaLa bharavA mATe bAMdhI ApelI tAtkAlika maryAdA che. athavA to ema kahI zakAya ke thAkelAo mATe alpa samayano visAmo che. bAkI mAMsAhAranA doSe te zAstromAM pAne pAne bharyA paDelA che. e mATe e buddhizALI puruSoe "bheMsa mare nahIM ane lAThI bhAMge -nahIM "nI nIti apanAvI utsarga mArga svaccha rahe ane thAkelAo mATe apavAdamArganI paNa mekaLAza rahe e mATe emaNe jUnI bhASAnA -zabdaprayogano AdhAra meLavI navI AcAravidhionI racanA karI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarja lA camatkAra 45. jUnI bhASA navA rUDha thayelA atha pramANe mAMsamatsya vAcake banI zakatI hatI. jenA kAraNeAnI samIkSA ApaNe 'bhagavAna mahA-vIra ane mAMsAhAra 'mAM karI gayA chIe. Ama bhakSyAbhakSyane prazna tIvra banavA lAgyA tyArathI evA zabdo eka yA bIjA arthamAM rUDha thavA lAgyA hatA. bhagavAnanA nirvANu khAda lagabhaga 75 va pachI e yugamAM vaparAtA vadhu aSTriya maMsa jevA zabdaprayAga dazavaikAlikamAM vadu sahiyorja rUpa pAmI cUkayo hatA. maMsa' zabda jene mULa artha vanaspativAcaka gabha yA te pAceA padArtha hovA chatAM rUDha artha pramANe pAchaLathI e 'prANI ja mAMsa' artha dhAraNa karavA lAgyA hatA. e have Ama oja khanI vanaspati arthe tarapha pAche vaLI rahyo hatA. A krama pramANe jo bhayaMkara duSkALanI AMdhi na caDI hota te A kALamAM eka yA bIjA arthamAM rUDha thavAnI je prakriyA cAlI rahI hatI ethI vaDu maTTiyopala' zabda vadhuM sakriya mam jevuM rUpa pAmyA hota. paNa bhayaMkara paristhitie sarjelI vikRtine kAraNe phasAyelA munienA uddhAra mATe ane bane pakSAne sAMdhI levAne jAdu karavA mATe ApaNe vadu sakriya Urja mAMthI karI vadu maThThiya maMsa jevI jUnI bhASAnA zabdone AdhAra levA paDyo. ' C Ama tyAranA zAstrakArAe jUnI bhASAne upayAga karI ane pakSAne sAMdhI lIdhA hatA. chatAM e apekSA rAkhI hatI ke mANasa jema jema buddhi, saMskAra ane samajamAM AgaLa vadhaze tema tema je atha ekavAra ene yeAgya ane jarUrI lAgatI hatA te pachI ene ayeAgya ane binajarUrI lAgaze ane banyuM che paNa tema ja. AthI zAstromAM nizcaya ane vyavahAra tema ja utsarga ane apavAda ema baMne dRSTie zAstronA je arthA thatA AvyA che enuM gUDha rahasya A che ke e caDelA ane caDanArA tene dhyAnamAM rAkhIne evA aM ApavAmAM AvyA che ane A kaMI navI vAta nathI..
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra zAstromAM utsarga ane apavAda ApatA aneka pATho che jene vimA kahevAmAM Ave che. vibhASA eTale jemAMthI judA judA artho nIkaLe tevI vAkyaracanA. Ama vibhASA dvArA pU. sthaviree baMne pakSane sAMdhI lIdhA hatA. kAraNake e puruSe jANatA hatA ke jeo Adarzane najaramAM rAkhI cAlaze emane emAMthI mAMsAhArano artha maLaze ja nahIM tema ja jeo kevaLa nabaLAIne kAraNe potAnuM maMtavya sAcuM mAnatA hatA emane mAMsAhArane bAhya artha maLavA chatAM e paNa jyAre bhISaNa duSkALane aMge AvelI mAnasika vikRtinI asaramAMthI mukta banaze tyAre e pite ja joI zakaze ke jyAM pAThe pATha vanaspatyAdi -jIvonI te zuM paNa sAdI AMkhe joI na zakAya evA sUkSma jIvonI paNa hiMsA na thAya e mATe satata jAgRti rAkhavAno Adeza samAcele che tyAM pachI ene potAne ja potAnA cAritranI visaMgatatA mAluma paDaze ne tethI evA zabdonA artho pite beTA karyA hatA ema samajI jaI emAMthI jaladI chUTI javAnuM baLa e tyAre meLavI -zakaze. A pradhAna dRSTi rAkhIne AcArAMganAM vidhividhAno ghaDAyAM hatAM emAM je AvA 6-7 pATho che, e paNa e hetu arthe ja nirmANa thayA hatA. keTalAka pAThomAM je aspaSTatA rahI gaI dekhAya che enuM kAraNa paNa A ja hatuM. tema ja kaI kaI pAThamAM eka jagyAe AjJA ApI che to bIjI jagyAe sakhata niSedha karyo che (AcA. sU. 561-562 pATha 6-7) e batAve che ke amuka jagyAe utsarga ane anyatra apavAda ema banne dharmo kahevAmAM AvyA che. bhUlAyeluM mULa kAraNa A pATho lakhAyA bAda zaka, hUNa, bekiTrayana, pArthiyana tathA Araba vagere prajAonA thatA rahelA avAranavAra AkramaNane kAraNe jJAna paraMparA tathA paThana pAThana para je asara thayelI ethI e
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajelo camatkAra 47 jUnA kALane itihAsa bhulAvA lAgyA hatA tema ja saMzedhananAM sAdhanonI paNa tyAre khAmI hatI jethI kyA saMjogomAM A pATha lakhAyA, mULabhUta artha paraMparA zI hatI, pAchaLathI navA arthone paNa kevo ane zA mATe svIkAra karavo paDyo tathA jUnI bhASA zA kAraNe matsya-mAMsavAcaka banI gaI hatI e badhI vAta kevaLa mukha paraMparAe ja vahetI rahI heI bhulAvA lAgI hatI. Ama chatAM eka vAra vahetA thayelA ane arthe cAlyA AvatA hatA. paNa kayo artha kyAM lAgu pADavAno che ane kayA saMyogomAM e Avyo hato e badhuM ja visarAyuM hatuM. A mUMjhavaNane kAraNe keTalAka AcAryoe eka artha para bhAra mUkyo. bIjA AcAryoe bIjA artha para bhAra mUkyo. Ama chatAM banne vage ekabIjAnA dRSTibiMduno svIkAra to karyo ja che. eTale e mahApuruSonAM maMtavyo ekAMgI heI apUrNa rahyA che paNa ethI e khoTA te nathI ja. mAMsavAcaka arthanI dRSTie ApaNe e pATho vicArI gayA chIe. emAM kyAMya paNa mAMsAhAra karavAnI zAstrAjJA nathI maLatI. tema ja mAMsa levAmAM doSa nathI. e khAI zakAya che evI kyAMya hakArAtmaka bhASA paNa nathI. jyAM munine chUTa maLe che tyAM paNa niSedhAtmaka baMdhanarUpe ane amuka maryAdAmAM bAMdhI levAmAM Ave che. phakta 7mA pAThamAM ja hakArAtmaka bhASA vAparavAmAM AvI che, je apavAda mArga tarIke evI saMkhaDImAM javAnI chUTa Ape che. joke emAM paNa aneka zarate te mUkavAmAM AvI ja che. A pATha hakArAtmaka bhASA vApare che enuM kAraNa e che ke AvI saMkhaDI roja hotI nathI. ne vaLI muniono paNa tevI saMkhaDImAM javAne Agraha haze.' 1. koI munine mAMsa khAvAnI ke ema karavAnI icchA thAya ane e eno Agraha pakaDe paNa zAstrakAra zuM ethI enI icchAne saMtoSe kharA ? A prazna vAcakane saheje ja mUMjhavaNamAM nAkhI de tevuM che paNa ApaNe guruonI hRdayabhAvanA nathI vicArI mATe ja A prazna UThe che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 jaina dharma ane mAMsAhAra parihAra vaLI bIjuM paNa kAraNa che ke jenA zabdone kAraNe mAMsa, ane vanaspati artha te sAMdhI zakAyuM hatuM paNa "javA 2 ane 'na javAne artha sAMdhI zakAya tema nahotuM, paNa ethI caDelA sAdhake mATe A pATha bhayaMkara banatA hatA. jethI evAenA samAdhAna mATe ane zAsananI zuddhatA mATe emane uparAuparI AvA 9-10 pATho ApavA paDyA hatA, jemAM evI saMkhaDImAM javAnA bhAre doSa batAvavAmAM AvyA che. - pharamAvelI navI AjJA , Ama e puruSoe udAra bhAve patitone paNa samAvI levAno eka adbhuta camatkAra saryo hato. sAthe emaNe anya munione zAkuMtala'mAM kavikula guru kAlidAsa duSyantane mukhe kahevaDAve che ke, "dhanya staranA marinI vanita" svaccha vastro paridhAna karyA hovA chatAM dhULamAM ramavAne kAraNe malina thayelA potAnA bALakone teDI levAthI potAnA vastro ane zarIra malina thavA chatAM je mAtApitA harSaghelA banI jAya che emane dhanya che. guruonuM hadaya paNa AvA mAtA-pitA karatAMya vadhu mRdu hatuM. emane DAgha pitAne lAgaze e jANatA hatA. vaLI eka mAnasazAstrInI adAthI emaNe e paNa vicAryuM hatuM ke "AgrahathI Agraha nahIM taTe, kadAca e bevaDAze. atRpta IcchA bamaNuM vegathI bhabhUkI UThaze." emane to emanA dila para kabajo meLavI apAra sneha jaLathI emanA hadayanI malinatAne joI nAkhIne e rogamAMthI emane choDavAnI ja tAlAvelI hatI. ethI nahoto emaNe pAThano Agraha rAkhyo, nahoto zabdone Agraha rAkhyo ke nahoto AjJA-niSedhane Agraha rAkhe. emaNe to kevaLa mAnava dila paranI zraddhAne ja Agraha rAkhyo hato ke e dvArA ja emane eka divasa vizuddhinA zikhare pahoMcADI zakAze ane ApaNe joIzuM ke alpa samayamAM ja e emane premathI vaza karI vizuddha banAvI zakyA hatA. ane e rIte saMghanI ekatAne emaNe TakAvI rAkhI dharmane vizeSa ujajvala banAvyA hatA ane ethI ja e eno vyApaka pracAra karI zakyA hatA.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 sajele camatkAra paNa evAone upara UThAvavAnA kAryamAM sahAyabhUta thavAnI vinaMtI karI khAsa sUcanA ApelI ke kaI paNa munie evAo mATe niMdAvAkya na bolavuM tema ja emanA pratye aNagamo paNa na sevavo e paNa ApaNu jevA ja satyanA sAdhaka tarIke bhagavAnA dharma--zaraNe AvelA che, ema mAnI emanA pratye samabhAva keLavo." A mATe AcArAMganA 10mA adhyayanamAM jyAM AhAra-pANI mATenA (piMDeSaNA ane pAneSaNuM) ghaDAyelA A navA niyamo mUkyA che, emane cheDe chellA sUtramAM khAsa AjJA mUkI che ke, . rUzvetAMsi sattad pile sagAi sattAruM.... saT...... .........ane na samAhIe gvaMja vidati (sU. 643) artha : A badhI piMDeSaNAo (AhAra levAnI vidhio) ke pAnepaNuomAMthI (pANI vagere pravAhI cIje levAnI vidhio) keIpaNa pratimA aMgIkAra karanAra munie. evuM kadApi na bolavuM ke bIjA bhikSuoe geravAjabI rIte (dharma viruddha) pratijJAo dhAraNa karI che. mAtra ame ja rUDI rIte dhAraNa karI che. paNa je bIjA munio paNa e pratijJA dharIne phare che tema ja amo paNa e pratijJA dharIne pharIe chIe te. sarva jinezvara bhagavAnanA pharamAnane tAbe rahI paraspara zAMtithI vartanArA sahu sarakhA ja zreyAthIo-sAdhake chIe" ema mAnavuM. Ama e kALamAM AvelI AMdhine kAraNe e samayajJa satae UlaTasUlaTI mAnyatA dharAvanArAono samanvaya sAdhI anekAMtavAda dharmanI yathArthatA siddha karI batAvI hatI. eTaluM ja nahIM, evAene pAchaLathI vizuddha banAvI zAsananI pavitratA ane enI akhaMDitatAne gauravAnvita banAvI mUkI hatI. A daSTie e kALanA puruSoe je rIte kAma lIdhuM che e e yugane anurUpa ja hatuM, bAkI je emaNe zAsananI dhagaza rAkhI evuM kauzalya ja na
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra batAvyuM hota teA navA mAMsAhArI saMdha UbhA thatAM auddonI jema jaina saMdhanI paNa e ja dazA thaI hota ane tyAre je ucca zikharo, sara karI unnata mastake Aje jaina saMdha gava dhAraNa karI rahyo che e gauravathI e va Mcita ja rahyo hota. ethI A 2500 varSInA itihAsamAM jaina dhame je gaurava prApta karyu che ane janatAnI sevA karI che e gaurava emanI ja bhavyatAne pratApe che, emanI ja sevA-udAratA ane kRpAne kAraNe che e na bhUlIe. cAlu kANu hoya che. bAkI paDavuM te sahelu hoya che. DhALa uparathI gamaDanArane anya gabaDanAra jo TekA ApavA jAya che te pariNAme banne jorathI UthalI paDe che. paNa je sthira banyA hoya che te ja gabaDanArane TekA ApI ene gabaDatA aTakAvI zake che te phrI caDavAnI tAkAta paNa ApI zake che. Ama mULa paraMparA vizud ane sthira hatI mATe ja e evAone gabaDatA bacAvI pariNAme caDAvI zakI hatI. paNa ahIM e vastu noMdhavAnI khAsa jarUra che ke je pUrvAcAryAM kaThAra niyameAnA AgrahI hatA te dvi-zrutaskaMdharUpe navI AcAra- vidhie lakhAI tema ja pAchaLathI vIra nirvANu 162 pachI vizAkhAcAye nizIthanI racanA karavI zarU karI tyAM sudhI sAthe rahyA hatA, paNa matabheda tIvra banatAM te pAchaLathI chUTA paDavA lAgyA hatA jee Aje digaMbarI kahevAya che. baMnenI paTTAvalio jotAM jaNAya che ke AcAya bhadrabAhusvAmI pachI gheADA ja vakhatamAM e alaga paDyA haze. eke kaDaka jinakalpI AcAra apanAvyA hatA; jyAre khIjAe yugAnurUpa parivartana svIkArI lIdhuM hatuM. jethI e khIjA vanA sthavira kalpI kahevAI zvetAMbara manAyA che. emanI dRSTi tyAre zAsananA rakSaNa-vikAsa para keMdrita thayelI hoI ane tyAre enI khAsa jarUra paNa hatI jethI emaNe ghaDelA niyama pramANe saMghanI ucita vyavasthA karyA vinA je kAI jinapI AcAra
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajelA camatkAra pA svIkAratuM te ene prAyazcita karavuM paDatuM. (ni. gA. 4926 ba, gA. 1063) A batAve che ke saMgha tyAre kevI ApattiomAMthI pasAra thaI rahyo haze ? ane eTale ja emaNe zAsananI prabhAvanAnI daSTi rAkhIne pitAne ThIka lAgyA te mArgo vyApaka ane udAra daSTibiMdu rAkhI svIkAryA hatA. bIjuM eka daSTibiMdu che ke rAjakIya yA sAmAjika avyavasthAmAM dharmapAlana thaI zakyuM nathI (ni, gA. 23pa7) A kAraNe paNa e samayanI sAmAjika paristhitine dhyAnamAM rAkhIne saMghanI ekatA TakI rahe e mATe keTalAka kara niyamone haLavA karavA paDyA hoya e paNa samajI zakAya tevI vAta che. ziSyAnuM kareluM samAdhAna: Ama e kALanA pUjya puruSoe baMne vargone sAMdhI levA navI AcAravidhio ghaDI kADhI nAMkhI hatI. je be cUlikArUpe AcArAMgamAM joDI dIdhI hatI. paNa pavitra ane vizuddha jIvana jIvanArA ziSyoe guruone vinaMtI karI ke "he prabho! ame to A pAThonuM rahasya ane ene hetu jANIe chIe, paNa emAM madhamAMsavALI saMkhaDImAM javAnI anujJA ApanAra AvA spaSTa pAThathI bhaviSyamAM saMdeha thavAne tema ja keIene pramANa paNa banAve evo amane bhaya rahe che." ziSyanA praznamAM tathya heI guruoe ghaDelI AcAravidhionI vizeSa spaSTatA mATe emaNe tarata ja cAra navI cUlikAonI racanA karI. emAMnI 2 cUlikAo dazavaikAlika pAchaLa ane be cUlikAo ghaDAyelI navI AcAravidhio arthAta AcArAMganA dvitIya zratakadha pAchaLa joDI devAmAM AvI che. emAM pUrNa spaSTatAthI emaNe cekhavaTa karI che ke "samanna saMsAra maccharImA jaina muni madha-mAMsano tyAgI ja hoya."
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra AgamAdi zAstromAM te mAM-mAMsanA tyAganI DhagalAbaMdha AjJAo che ja paNa navI AcAravidhione kAraNe bhaviSyamAM keIne saMdeha -zaMkA na rahe e mATe ja ahIM enI pharI spaSTatA ApI devAmAM AvI che, ke jethI paDelA sAdhakane upara caDAvavA kaI khAsa saMgamAM ApelA apavAda mArgane keI utsarga mArga na banAve. Ama AcAranI vizeSa spaSTatA mATe ja cUlikAo nirmANa thaI haI paraMparA vizuddha hatI tema ja AvA apavAda pATho kevaLa pati mATe ja hatA e paNa AthI siddha thAya che. sAthe eka bIjI vAta paNa vicAravA jevI che ke mANasa pUrvApara saMbaMdha vicArIne ja sAcA artha meLavI zake che. paNa jyAre e kaI pApavRttimAM gherAya che tyAre pitAnI pApavRttine anurUpa ja artha zodhavA ke pramANa meLavavA Icche che. AthI e bhaLatA ja vAkyo ke pramANe adhavaccethI upADI le che. ane pachI jyAre evAonI saMkhyA vadhI jAya che tyAre emaNe karela artha paNa eka sthAna meLavI le che. joke evo artha zodhanArA pAchaLathI pitAnuM maMtavya badalI mULa paraMparAmAM joDAI jAya che chatAM eka vAra vahetA thayelA artho pachI pAchA vALI zakAtA nathI. eka judA maMtavya tarIke e vahetA ja rahe che. Ama e kALamAM deSita vezadhArIoe vahetA karelA e vaheNane kAraNe ja AcAryonI TIkAomAM paNa ene raMga UtaryA vinA rahI zakyo nathI. tema ja bhagavAna mahAvIra viSenA pATha sudhI paNa enI asara pahoMcI gaI che. Ama chatAM AcAranI vizuddhine enI kazI ja asara pahoMcI nathI. UlaTI e te aMdhakAramAM paNa jhaLahaLatI ja rahI che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 7 muM mAMsAhAranuM pramANa (1) paNu paMDite kaheze ke tamArA munio paNa mAMsAhAra karatA hatA e vAta to tyAre sAcI ja ne ? , "sAcI ke kharI ane khoTI ye kharI " kAraNa ke vastunAM aneka pAsAMo hoI enAM anya pAsAMone vicAryA vinA je nirNaya baMdhAya che e nirNaya nirNaya ja nathI hoto. A kAraNe te vakhatanI badhI ja paristhitione ApaNe vicAra karavo paDaze ane te ja sAco nirNaya karI zakAze. pravezelA navA sAdhake : A ghara duSkALane kAraNe saMdhamAM jAmelI avyavasthAne aMge gRhastha munione sAcavatA hoI nIcenA 4 prakAranA sAdhake zramaNuM saMdhamAM dAkhala thaI gayA hatA : 1. bhakSyAbharyAno jemane viveka nahoto - dharmanI ruci paNa nahatI evA keTalAka peTa bharavA khAtara ja saMdhamAM pravezyA hatA. keTalAka to kevaLa anArya hetuo mATe ja yA keI anya svArtho sAdhavA khAtara ja pravezyA hatA. 3. aneka guNa ane zaktio paDelI hovA chatAM bhUkhanA duHkhe jeo nisteja banI gayelA evA kevaLa peTa athe ,
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra ja dAkhala thayA hatA, chatAM pAchaLathI vairAgya vAsita banI bhagavAnanA dharmane vaLagI rahyA hatA. 4. jyAre keTalAka jJAnagarbhita vairAgyathI ja AvyA hatA. trIjA varganI sAme to kevaLa piTane ja prazna hoI e bhUkha saMtoSAyA bAda e sthira banI guruo pAse adhyayana karatA hatA ne emAM emanI pragati paNa thaI rahI hatI, jyAre pahelA ane bIjA varganI vyaktionuM te dharmanA abhyAsamAM citta ja coMTatuM nahotuM paNa jyAre duSkALa enI parakASThAe pahoMcyo tyAre guruoe eka sthaLe badhAnuM poSaNa thaI zake tema na hoI bae baene judA judA vaheMcI dIdhA. AthI jeo guptapaNe mAMsAhAra karatA temane have guruenuM Adhipatya chUTI javAthI mokaLAza maLI ne tethI zarama paNa chUTI gaI ane pachI te jyAre mANasa kaI pApavRttimAM gherAI jAya che tyAre e pitAnI vRttine anurUpa zAstramAMthI AdhAra paNa zodhI kADhe che. vaLI emane zarUAtamAM thoDo ghaNe abhyAsa paNa thayo hato. jethI emaNe bhagavatIjI saMsthA dazavaikAlikamAM vaparAyelI jUnI bhASAne kAraNe-navA artha pramANe ene mAMsa-macchI artha thato hoI ene AdhAra meLavI lIdho hato. tema ja sUjhatA AhAranuM kAraNa paNa TekAmAM zodhI kADhyuM hatuM. A kAraNe duSkALa pachI zuddhIkaraNano prazna Avyo tyAre pahelA- bIjA varganA to ghara bhegA ja thaI gayA hatA, jenI dazavaikAlikanI pahelI cUlikAmAM AkarI TIkA karavAmAM AvI che. cothA varganA to dharmamAM sthira ja hatA. paNa trIjA varganAya sthira banyA hatA. emanAmAM aneka guNo hatA, zaktio hatI, prajJA paNa hatI, jethI duSkALanI bhayaMkaratA joIe vairAgyavAsita banI gayA hatA. ethI ghare na bhAgatAM bhagavAnanA dhama zaraNe ja e rahevA mAMgatA hatA. phakta svAdanI lelupatA emanI chUTI nahatI, jethI zAstra pATha
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsAhAranuM pramANa (1) 15 rajU karI e peAtAnAM AcAranuM samana karatA hatA, je ApaNe vicArI gayA chIe. joke e paNa pAchaLathI vizuddha banI gayA hatA ane paraMparA te mULathI ja vizuddha hatI ane che. A kAraNe te e jagatamAM ajoDa tyAgI saMsthA gaNAya che. paNa ahIM eka vastu khAsa yAda rAkhavAnI che ke ahiMsA brahmacarmAMdi mahAvratAnuM sUkSmapaNe pAlana jemane AcAra che evA jainamunie sAthe mAMsAhAra svapne paNa saMbhave nahIM. kAraNa ke kayAM emane sUkSmAtisUkSma jIvarAzine bacAvavAnA ahiMsA dharmAM ane kayAM dhAra hiMsAnA kAraNabhUta mAMsAhAra! e enA meLa ja na maLe. A kAraNe jee uttama guNA ane zaktio dharAvatA hatA emane pAMkhamAM TakAvI rAkhavA chatAM ane evAoe muniveza dhAraNa karelA hovA chatAM-mAMsAhAranA doSane kAraNe emane munie nahIM paNa munipadanA umedavArA yA sAdhake mAnavAmAM AvyA che. joke vyavahAra dRSTie elepathIne abhyAsa karanArA vidyAthI ene ghaNA DaoNkaTara kahIne kheAlAve che tema emane muni kahevAmAM AvatA paNa sAcA arthamAM te! e sAdhako ja hatA. A kAraNe emanA AvA AcAra sAthe saMdha ke dhama te kazI ja nisbata nathI. nigraMtha munione zAstrAmAM haMmezA 'kRti' zabdathI sodhavAmAM AvyA che; jyAre AjanA gArajIe dAgInA pahere che, paisA rAkhe che, AmatraNathI ghare jamavA padhAre che, pAnapaTTI UDAve che, vecANu -kharIda paNa kare che ane chUTathI vAhanAneA paNa upayoga kare che. matalabamAM ke e apariNIta gRhastha jevu ja jIvana jIve che. Ama chatAM kevaLa munivezane kAraNe emane paNa * yati ' ja kahevAmAM Ave che. Ama bannene samAnapaNe yati zabdanu sakhAdhana lagADavAmAM Ave che, chatAM bannenA AcAravicAramAM AsamAna jamIna jeTaluM aMtara che. tema e kALanA vezadhArIonA ane zAstrasaMmata munie nA '
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa jainadharma ane mAMsAhAra parihAra AcAravicAramAM paNa teTaluM ja aMtara che, chatAM kahevAya che ane muni. joke muni-paraMparAnA moTA bhAga jyAre zithilAcArI anI gayelA tyAre pAchaLathI zrI satyavijayajI panyAse krAMti jagAvI je kriyAhAra karelo ethI e zithilAcArIne arthAt kahevAtA yatiAnA mATe| bhAga vizuddha banI para MparAgata muni-saMdhamAM joDAI gayA hatA. tema e kALanA patita vezadhArIe paNu pAchaLathI vizuddha banI muni-padane prApta thayA hatA. paNa ethI mULaparaMparA mAMsAhArI hatI ema kadI svapnamAM paNa na kahI zakAya. O zvetAMbara dRSTie jJAnaguNu ane kAryazaktine kAraNe sAdhaka, muni, pravata, upAdhyAya ane AcAya evI uttarAttara munipadanI bhUmikA hoya che. tema ja cAritranI uttarAttara vizuddha ArAdhanAnI dRSTie sAmayika, chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi sUkSma saMparAya tathA yathAkhyAta cAritra evI enI pAMca bhUmikAe mAnavAmAM Ave che. digaMbareAmAM brahmacArI, kSullaka, elaka, muni tathA AcAya evI padavIe geAThavavAmAM AvI che; jyAre cAritranI dRSTie bannemAM samAna bhUmikA che. Ama digaMbarAmAM traNa bhUmikA pasAra karyAM bAda ja munipada prApta thAya che ane zvetAMbarAmAM muniSadanI sAdhanAmAM apekSita sthiratA prApta thayA bAda ja munipada prApta thAya che. Ama chatAM munipadane pAmelA koI gabaDI paDe che te ene enI kakSA-maryAdA pramANe apavAda mAge` apavAdika prAyazcitta dvArA dhIme dhIme pharI caDAvavAmAM Ave che. A prayatna samayamAM e muni nahIM paNa munipadane umedavAra yA sAdhaka ja gaNAya che. jaina zAstronI AvI uttama vyavasthAne kAraNe muni ane munipadanA umedavAra vaccenA bheda khAsa samajI levAnI jarUra che. A bheda jo samajAyA hota te
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsAhAranuM pramANa (1) 57 pitA ema na kahI zakata ke jaina muni paNa mAMsAhAra karatA hatA. hA, eTaluM ema kahI zakata ke keTalAka munivezadhArI sAdhakA kayAreka mAMsAhAra karatA hatA. paNa AthI evAone kAraNe samagra muni paraMparAne doSita na TheravI zakAya. jaina saMpradAyanA chellA 25 varSamAM kaMIka vezadhArIe taphaDaMcI mArIne yA koIkane bhagADIne bhAgI gayA che. paNa ethI evI duSTa vyaktine kAraNe ema na kahI zakAya ke jaina munie paNa evA ja hoya che. vyavahAramAM paNa e-cAra-pAMca vyApArIe devALAM kADhe tethI karIne samagra vyApArI maDaLa devALiyu che ema teA koI mUkha' paNa na kahe. e nyAye dhArA ke AjanA kaparA saMyeAgeAmAM dhanika gRhasthA taraphathI munionI sAra-saMbhALa thatI joI keTalAka badamAzeA saMdhamAM pUrA veza bhajavI pravezI jAya chatAM peAtAnA adhama dhaMdhA cheDe nahIM tA - joke enI jANa pachI emane tagaDI mUkavAmAM Ave chatAM--evAene kAraNe munie badamAza hoya che, ema kadI kahI zakAya kharuM ? mUrakha paNa kadI evuM na ja mAte. eka vAta e paNa jaNAvI devI jarUranI lAge che ke 2500 varSInA tihAsamAM kaMika evI duSTa vyaktioe Ane lAbha lIdhe che te ene kAraNe paraMparA vageAvAI che. ethI bhaviSyamAM AvA kAraNe paraMparA na vageAvAya e mATe zAstrakArAe pahelethI ja evI goThavaNu karI rAkhI che ke saMyama dhama mAM sthira thayA bAda ja evAone muni tarIke svIkAravA-e vyavasthAne kAraNe Aja paNa dIkSA lenAro muni-muni gaNAtA nathI. paNa saMyamamAM sthira thayA bAda arthAt vaDI dIkSA bAda ja e muni gaNAya che. tyAM sudhI enI sAthene vartAva judA prakAranA rAkhavAmAM Ave che, jenA hetu ene sAdhu jIvananA AcAravicAramAM paripakva banAvavAno heAya che. kalpa
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ paha' jainadharma ane mAMsAhAra parihAra sUtranI TIkAmAM paNa kahevuM che ke vaDI dIkSA bAda ja dIkSA paryAya gaNAya che. matalabamAM ke vaDI dIkSA pahelAM e muni gaNAto nathI. ' balAtA rahelA dharmabRhada jema kuzaLa senApati vijyanI prApti arthe bRha badalyA kare che tema pUjya gItArtha sthaviree paNa ahiMsAnuM dhyeya najara samakSa rAkhI zAsananI zuddhi mATe zAsanane vaphAdAra rahIne zAstrane anusAra bRha badalyA ja karyA che. prAcIna kALamAM dIkSA sAthe ja vaDI dIkSA - jIvonI yogyatA joI- ApavAmAM AvatI yA to 13 divasa bAda ApavAmAM AvatI. pAchaLathI jema jema nabaLAIe AvatI gaI tema tema e gALo laMbAvIne 6 mAsa yA ethI paNa lAMbA samaya sudhI vadhAravAmAM Avyo che ke jethI saMyama dharmamAM sthira thayA bAda ja vaDI dIkSA ApavAmAM Ave. aMcalagacchanI paTTAvalimAM dIkSA bAda traNa traNa varSa pachI vaDI dIkSA thayAnA dAkhalA noMdhAyelA che. Ama dIkSA lenAra muni sAmAyika muni yA sAdhaka kahevAya che ane chedapasthApanIya cAritrane yogya dizA prApta thayA bAda ene vaDI dIkSA ApavAmAM Ave che ane tyAra pachI ja e muni gaNAya che. Ama chedo pasthApanIya cAritra dazA pragaTayA vinA vAstavika daSTie muni e muni gaNato ja nathI. paNa duSkALanA samayamAM A vyavasthA tUTI paDI hatI ane e vaLI sthira thayA paNa nahotA. chatAM paMDitoe evAone muni mAnyA che. paraMparAe sAdhake mAnyA che. A samajaNanA abhAve paMDitanI daSTie munio mAMsAhArI hatA. jyAre paraMparAnI dRSTie te munio vizuddha ja hatA. bAkI muniveza paheravA mAtrathI kaMI muni banAtuM nathI. ethI evAone sArUDI yA siddhaputra jevA kahI zakAya, kAraNa ke e gRhastha jevA hovA chatAM muniveza rAkhatA ane ahIM paNa peTa mATe ja evAoe veza dhAraNa karyo hata ne ! vaLI "zramaNa vargamAM "pAsasthA' nAme oLakhAte eka nibaLA varga paNa hatuM. A badhAnI zAstrakAroe ja noMdha lIdhI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsAhAranuM pramANa (1) che ke evAomAM cAritra naheAtuM; phakta muniza ja hatA. (ni. gA. 4602 cU.) AvA kAraNe paNa evAo muni gaNAtA ja nathI. Ama chatAM vinayaratnanI jema keIe vaDI dIkSA prApta karI hoya tema ja bAhya rIte uttama cAritra paNa e pALato hoya, paNa keI bUrA hetu athe ja e ema karato hoya yA nibaLatAne piSyA karato hoya to ethI e kaMI muni banato nathI. udAyi rAjAnuM khUna karavAnA badahetu arthe ja saMghamAM dAkhala thaI guptapaNe re pAse rAkhavA chatAM 12 varSa sudhI uttama caritra pALavAno DoLa karI. ane guru pAsethI "vinayaratnanuM biruda prApta karI prasaMga maLatAM eNe pauSadhazALAmAM rAjAnuM khUna karyuM hatuM. AthI samagrapaNe A badhA praznonuM UMDANu tapAsyA vinA kayA pATha kyAre, kayA saMyogomAM ane kene apekSIne lakhAyA ene badho bheda tathA eno ItihAsa jANyA vinA kaI ekAda be pAThane AdhAre pUrvApara saMbaMdha vicAryA vinA munione mAMsAhArI na kahI zakAya. joke evA ghaNu pATha kene aMge lakhAyelA eno ItihAsa nathI jaLavAyo. gujarAtanA mahArAjA ajayapALe saLagAvI dIdhelA aneka jJAna bhaMDArAne kAraNe paNa e ItihAsa lagabhaga naSTa thayuM che. Ama chatAM je kaMI bacyuM che enA AdhAre paNa ghaNuM saMzodhana thaI zake tema che. paNa zrI. dharmAnaMda kauzAMbIjI ema kaheze ke "meM jaina zAstrono abhyAsa karyo nathI. mAMsAhAra viSe carcA cAlI tyAre prasiddha jaina paMDitoe ja te mane (pATho) batAvyA tema ja eka jaina munie paNa tema ja kahyuM." ("bhagavAna buddha pA. 251) kauzAMbIjIne pUchI zakAya ke "emane tamArI pAse kaI likhita purAvo che? ane tame evo purAvo mAMgela paNa kharo ? mAMgyo
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 jainadhama ane mAMsAhAra rihAra hota te| e Apata paNu kharA ! AthI kahevu paDe che ke AjanA A buddhita pradhAna yugamAM phalANAe Ama kahyuM hatuM evI nirAdhAra vastunA AdhAre satya saMzAdhana na thaI zake. ane likhita purAvAo vinA khIjAe Ama kahyuM hatuM evA emanA para AkSepa mUkavA e paNa zuM ucita che? ane emanI ziSya paraMparA paNa evA AkSepane kema sahI zakaze ? bAkI niSphaLa vyaktie to hara samAja-yugamAM pAkatI ja rahe che, emanI vAta judI che. paNa evAone kAraNe badhAne DAgha na lagADI zakAya. zAstrakArAe te muni nahIM paNa AcAya padane pAmelI zreSTha vyaktione paNa emanAmAM doSa AvatAM nIce UtArI mUkI che. tema ja emanI evI vAta geApavI paNa nathI, kAraNa ke zAstrakAra teA zuddhine mahattva Ape che; vyaktinA padane nahI. bhADu svAmIne AdhAra : je patita munine saMdhamAM saMdharI emane vizuddha muni sAthe rAkhyA hatA, ethI gurue kacavATa na thAya e mATe eka AjJA pharamAvI hatI, paNa vizuddha munionu samAdhAna nahotuM thayuM, jethI bhadrabAhu svAmI nepALamAMthI AvyA tyAre A prazna karI emanI samakSa mUkavAmAM Avyo hatA. emaNe tyAre phaeN salA ApelA ke " saMyamanA pAlana arthe maraNa thAya tema hoya te apavAda sevIne paNa jIvana khacAvavuM e katavya thaI paDe che, kAraNa ke jIvana haze teA pharI vizuddha anI saMyamanI sAdhanAmAM pragati sAdhI zakAze." pAchaLathI lakhAyelA dha niyukti ( AcAya bhadrabAhukRta )mAM paNa e ja vicArA spaSTa karavAmAM AvyA che. A kAraNe evA munione kSamya mAnyA che paNa emane prAyazcitta te karavuM ja paDyuM hatuM ne tyAra bAda ja e munipadane prApta thayA hatA. Ama jaina dharmanuM A eka viziSTa STibiMdu rahyuM che, je jANavAnI khAsa jvara che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsAhAranuM pramANa (1) paNa Ama chatAM paMDitone pUchavAnuM mana thAya che ke Aje have zuM che? 2300 varSa pahelAMnI bhUtakALanI vAta karavAno artha paNa zuM che ? bhUtakALanI vAta karIe te ApaNuM badhAyanA pUrvajo nAgA rahetA ane jaMgalamAM bhaTakyA karatA. te pharI ApaNe zuM evA banavuM che ? ane je nathI banavuM te e yuganI AvI vAtano artha ze? bhUtakALanI smRti to pavitra ane vizuddha jIvana tarapha vaLavAnI preraNuM levA mATe hoya te e ISTa che. paNa ApaNA pApa DhAMkavA ke pApano paravAno meLavavA mATe koIno AdhAra zedhI kADhavo e keIne ya mATe zebhAspada vastu nathI. jaina muni paraMparA te vizuddha ja hatI ane che. paNa bhISaNa kALane aMge nirbaLa mananA keIe evo lAbha lIdho hoya to ema kahevAmAM zarama zAnI ? zarama to e lokone hovI joIe ke jeo Aje paNa emAM DUbelA to che ja. uparathI anyone paNa pitAnA pApanA bhAgIdAra TharAvavA mathe che ne e rIte pote ja potAnA vArasAne lajavI rahyA che. utthAnanI ja mahattA : kaI paNa vyaktinI mahattA eNe bhUtakALamAM kevI bhUle karI hatI e para nathI avalaMbatI paNa eNe kevI rIte bhavya puraSArtha dvArA parAkrama dAkhavI Atmazuddhi karIne jIvananI uccatA prApta karI hatI, e para avalaMbe che. ethI jaina paraMparAne pitAnA jIvananI uccatA mATe atyaMta garva ane gauravabharyuM abhimAna che ke potAnI paraMparA vizuddha te hatI ja sAthe eNe aneka patitAne uddhAra karI emane paNa vizuddha karyA hatA. patine phasAyelAone paraMparAe zaraNuM ApyuM, sAcavyA ane nabhAvyA tathA dhIme dhIme emane vizuddha karyA e zuM paraMparAno guno che ? te evA gunA mATe gunegAronA - guno zodhanArAonA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra abhiprAyanI ene mane kaI ja kiMmata nathI. e to evA gunA mATe vijyAnaMdane garva anubhave che ke je kaIne uddhAra kara e gune gaNatA hoya te AmrapAlI vezyAne tyAM Ava-jA karatA buddhadevane mAthe paNa evo ja AkSepa Ave. vivekanI khAmI: AthI kahevuM paDe che ke mAMsAhAranuM AvuM behuduM daSTAMta mUkI bhagavAna buddha" graMthane behudo graMtha banAvI devAmAM Avyo che. AjanA vizvane jyAre ahiMsA ane samabhAvanA siddhAMtanI jarUra che tyAre buddhanuM dayA ane karuNathI chalabalatuM jIvana UgatI peDhIone bahu upayogI thaI paDe tema hatuM. ethI enA lekhake buddhe be vAra mAMsAhAra karyo hato e prasaMge e pustakamAMthI TALyA hatA te buddhanA jIvanamAM kaMI jhAMkhapa AvavAnI hatI ? AzcaryanI vAta to e che ke e ja kauzAMbIjI "bulIlAsArasaMgrahamAM jyAM "sukaramaddava' zabdane kAraNe pAchaLathI "bha. buddha" graMthamAM DukkaranuM mAMsa jaNAvavAmAM AvyuM che tyAM pote jaNAve che ke "A padArtha kaI vastune banAvela hato e saMbaMdhamAM TIkAkArono matabheda che. AthI A vAdagrasta praznamAM ahIM paDavAnI AvazyakatA nahIM lAgavAthI mULa zabda jemane tema rAkhe che." Ama "buddhalIlAsArasaMgrahamAM kauzAMbIjI "sukaramaddavane artha "sukaramaddava" ja rAkhI A prazna para mauna pakaDe che ne te temaNe ucita ja karyuM che. to pachI prazna e UThe che ke "bhagavAna buddha" graMthamAM mAMsanI vAta lAvavAmAM kayA navA TIkAkArane purAvo maLe ? nathI lagatuM ke A navA graMthamAM mahAvIra ane tenI bhikSa paraMparA paNa mAMsAhAra karatI hatI evo lule pAMgaLo AdhAra meLavyA pachI ja emaNe mAMsanI vAta umerI che ? AthI saheje ja phalita thAya che ke buddhanA jIvananI e jhAMkhapa emane khaTakI haze jethI e
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsAhAranuM pramANa (1) prathama pustakamAM mauna rahyA haze ane pachI mahAvIrano sAtha meLavI emaNe hiMmata keLavI haze. AthI kahevuM paDe che ke emaNe e baMne mahApuruSonI e dvArA vagovaNuM ja karI che. e baMne ahiMsA mUrti puruSone Avo aNachAjate phajete karyo ja na hatA te bagaDI jAta? AthI je emaNe eTaluM ja kahyuM hota to sAruM hatuM ke "eka vAra keTalAka jana bhikSuo paNa bhayaMkara duSkALane kAraNe jIvana TakAvavA athe mAMsAhAra choDI zakyA nahotA paNa pachI tarata ja emaNe vizuddhi prApta karI. jagatamAM ajoDa evuM sthAna prApta karyuM che te ene dAkhale laI bhAratIoe-khAsa karI bauddha jagate mAMsAhArane tyAga karavo joIe ane e rIte buddhanA jIvananI dayA-karuNune caritArtha karavI joIe." bAkI regiSTa munione uddhAra karavA ApelA evA pATho e vidhAnanA nathI paNa dayA ane karuNuthI lAvita banI ApelA hAI e pATha "uddhAra pATho" bane che kAraNa ke e sarvakAlika AratAo mahetI paNa phasAyelAo mATe ApelI tatkAla pUratI apavAdika chUTa hatI. bAkI je e pATho vidhAnanA heta te-sarvakAlika AjJAonA hata te-jaina paraMparA Aje paNa mAMsAhArI ja rahI heta tema ja brahmazudi vargomAMthI AvelA evA seMkaDo muni AcAryonI paNa zraddhA sthira rahI zakI na heta. chatAM AzcaryanI vAta che ke phasAyelAone pAvana karavA mATe UlaTI jana bhikSu paraMparAnI ja vagevaNI karavAmAM Ave che. paNa jAmelA aMdhakAra vAdaLa haTI gayA pachI satyano bhAnu udaya pAmaze tyAre jagata joI zakaze ke jaina paraMparAnI kalyANa bhAvanA- uddhAra bhAvanA kevI utkRSTa keTinI hatI ? bAkI amuka patita vyaktione kAraNe Akho saMgha ke paraMparA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra bhraSTa gaNAtI nathI. bAkI je evuM ja hota hota to tAMtrika prayogone nAme vilAsanA adhama bhraSTAcAramAM UtarI gayelA bauddha bhikSuone kAraNe buddhathI vahetI AvelI samagra bhikSu paraMparA paNa tevI ja hatI ema kahI zakAya. paNa ema kahevuM yogya che? AthI kahevuM paDe che ke kauzAMbIjI A praznamAM viveka jALavI zakyA nathI. * prakaraNa 8muM vidhAna paThe ke uddhAra pATho? vinebAjIe hamaNAM ja eka vyAkhyAnamAM kahyuM ke "mArA eka vidyAthIne bIDI pIvAnI Teva paDelI. meM e jANyuM tyAre ene bolAvIne kahyuM ke eka te tuM jUThuM bole che. vaLI guptatAne kAraNe carI ne chetarapiMDI paNa kare che. te bIDI pIvI hoya to tuM khuzIthI pI paNa te mArI pAse AvIne pI, paNa jUTha--corInuM pApa na karIza. ema kahIne meM enI pAse ja bIDI bAkasa maMgAvyA. ene mArA para vizvAsa Avyo. ethI meM ene premathI kahyuM ke "bhale tuM bIDI pI paNa cheDe thaDe ochI karato rahe." pariNAme pachI enI bIDI pIvAnI Teva chUTI gaI." zuM ApaNe ema kahI zakazuM kharA ke vinobAjIe e vidyArthIne bIDI pIvAnuM vidhAna karyuM hatuM ! emano Azaya te ene emAMthI choDAvavAno ja hato. ethI "bhale tuM bIDI pI paNa ochI karato raheje? e vAkya vidhAna nathI paNa tenA uddhAranuM hatuM. eTale saMto keIne enA uddhAra mATe kahe ke "bhale tane ThIka lAge tema vartA, paNa ATalI maryAdA rAkhaje ane emAMthI paNa chUTI javAno prayatna karaje." te e vAkya vidhAna vAkya nathI banatuM paNa uddhAra vAkya bane che. bAkI je evA zaMkAzIla pATha vidhAnanA hota te jaina paraMparA paNa bauddhonI jema mAMsAhAra tarapha ja ghasaDAI gaI hota.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsAhAranuM pramANa (1) vaLI paMDitAe e paNa vicAravuM joIe ke siddhAMta eka vastu che ane AcAra bIjI vastu che. siddhAMtane jIvanamAM UtAravA mATe samaya ane zakti mujaba yuge yuge je navA prayatno thatA rahe che ethI e jUnA AcAravicAranI AjJAo AjJAo na rahetAM ItihAsa banI jAya che ane e siddhAMtane pahoMcavA mATe ghaDAtA navA AcAravicAre e sAmayika satya banI rahe che, kAraNa ke paristhiti-saMyoge tathA janatAnI zraddhA ruci mujaba e samaye samaye badalAtAM rahe che. AthI jyAre navA AcAre amalamAM Ave che tyAre e sAmayika satya banI rahe che ane junA AcAra-vicAre kevaLa ItihAsa banI zAstromAM saMgrahita thaI jAya che. A kAraNe zAstromAM noMdhAyelA AvA pATho e sanAtana satyo nathI paNa e yuganI ghaTelI ghaTanA- ItihAsa mAtra ja che. paNa e ItihAsa mATe jaina paraMparAne zaramanuM kaI ja kAraNa nathI paNa garva che. joke AdhimAMthI pasAra thavAne kAraNe ene thoDI raja ceTI hatI. eka aMdhArI vAdaLI enA para UtarI AvI hatI, paNa ghaDInA chaThThA bhAgamAM ja eNe aMdhArA ulecI nAkhI pharI prakAzane evo tejapuMja pAtharyo hato ke jenA prakAze samagra bhAratamAM jaina paraMparA eka navI havA-navuM vAtAvaraNa sarjI zakI hatI.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 9 su doSa e paNa eka sadguNa che vineAkhAjInA zabdomAM kahIe te doSa e paNa eka mahAna guNu che. doSa na hota te guNunI kiMmata samajAta paNa cAMthI ? parAkramI puruSo paNa kayAreka doSamAM gherAya te che ja paNa e doSamAMthI ja upara caDavAnuM e adbhuta sAmarthya pedA karI le che. jema gautame abhimAnane kAraNe samyakatva ane mehane kAraNe kaivalya jJAna prApta kayu" hatuM tema. zarata eTalI ja ke e doSa samajAvA joIe ane samajAyA pachI khaTakavA joIe ane khaTakathA pachI dUra karavAnA prayatna mATe dRDha saMkalpa paNa pedA thavA siha phALa bhare che paNa e pahelAM ene e kadama pAchA haTavu paDe che. e kadama pAchA haTyA vinA e phALa bharI zakatA ja nathI. vIvAna parAkramI puruSo paNa A ja rIte jIvananAM mahAna karyAM karI to jAya che. paNa e pahelAM emane paNa vikRti-vyathA ke virAdhanA jhaMjhAvAtAmAMthI pasAra thavuM ja paDe che ane te ja emanI zakti --jAgRti hoya che te--pUrNa paNe khIlI UThe che. joI e. kAdava-koMpamAM ja phaLadrupatA rahelI che pahADamAMthI phUTelu nAnu jharaNuM svaccha jaLayukta hoya che. paNu pachI jema jema vizALa kAya nadI rUpe enuM svarUpa vistaravA lAge che tema tema peAtAnI sAthe e mATI-maTADI, kAdava-kAMpa paNa dhasaDI lAve che. paNa e kAdava-kAMpamAMthI ja jamIna phaLadrupa bane che, tema
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ deSa e paNa eka sadaguNa che 67 apApApurImAMthI vahetuM thayeluM maMgala jharaNuM vizALa saMdharUpe vistaravA lAgyuM tyAre emAM mAnava sahaja doSa-nibaLatAo paNa pravezavA pAme ja. paNa nadInA kAMpanI jema e doSamAMthI ja tejasvI ItihAsa nirmANa thAya che. AthI jaina saMpradAye meLavela mahAvijya e enA deSane ja AbhArI che ema kahI zakAya. eTaluM kharuM ke e doSanA tyAga mATe daDha saMkalpa ane satata jAgRtinI prathama AvazyakatA rahe che. nirmANa thAya che ema kI nagatinI ? - prakaraNa 10muM prApta karele rASTravyApI mahAvijaya thayele pazcAttApa: joke duSkALanI AMdhimAM muniono eka nAno varga svAdalAlasAno lAbha UThAvI rahyo hato ane jaina paraMparAe paNa evAone kAraNe ThIka ThIka mUMjhavaNa anubhavI hatI, paNa jyAre guruonI sneha-kRpAne kAraNe emane AvelA doSanuM bhAna thayuM tyAre e mATe emane zarama ubhavI, sAthe zUnyatAbharI tejahInatAno anubhava thayo. vaLI potAnI pratiSThA para paNa jhAMkhapa pharI vaLelI joI. AthI e jAgyA ane ghara pazcAttApanA tApe tapI vizuddha thayA. vizuddha to thayA paNa mAthe lAgeluM kalaMka khaTatuM hatuM. ethI e kalaMka dhoI nAkhavA guruonI preraNAthI aneka gaNuM utsAhathI vIryavAna banI je regamAM e sapaDAyA hatA e regamAM DUbelAono uddhAra karavAnI e adamya jhaMkhanA sevatA thayA. emane mana e ja sAcuM prAyazcitta hatuM. prAyazcittanI sAdhanA: AthI kevaLa niSkAma bhAve janatAnuM naitika dhoraNa UMce
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra lAvavAnA bhagIratha prayatna mATe e kaTibaddha thayA. pazcAttApane agni emane garamI, zakti ane hUMpha ApI rahyo hato. A kAraNe emanAmAM apratima vayateja UbharAvA lAgyuM. samagra bhAratane khUNe khUNe khUMdI vaLavAnI mahecchA sAthe emanA pagamAM keI aneruM baLa thanaganavA lAgyuM. sAthe ajJAnatAmAM aTavAyelI janatAne navaprakAza ApavAno adamya utsAha paNa UchaLI rahyo hato. AthI emaNe jAte ja potAnI vyavasthA goThavI lIdhI ane judA judA samUharUpe dezanA bhinna bhinna vibhAgamAM potAne samajAyelA satyano amara saMdeza pracAravA nIkaLI paDyA. atyAra sudhI pUrvamAM magadha, dakSiNamAM kauzAMbI, pazcimamAM guNAviya ane uttaramAM kesala-kuNalAvisaya sudhI ja A dezanI sImA gaNatI haiI (ni. gA. 5733) amuka pradeza pUrato ja emano vihAra hate. navA navA dezone anubhava nahote. moTe bhAge ajajaDa, ajJAna ane asaMskArI prajA vacce mArga karavAno hato. munidharmanA AcAravicAranA pAlanane prazna paNa mUMjhave tevo hate. uparAMta bhAgamAM uttuMga pahADa, vizALa kAya nadIo ane aMdhArI gIca aTavIo mArga rokI paDI hatI, paNa e vIra muniono saMkalpa daDha hato, mana majabUta hatuM ane pagamAM samagra dharatI khUMdI vaLavAnI tAkAta "UbharAI rahI hatI. ethI judA judA kAphalA rUpe kaI pUrvamAM, keI pazcimamAM te kaI dakSiNa ane uttaramAM ema sahu keI navI jAgelI teja pratibhA sAthe nIkaLI paDyA. emaNe jyAre vijaya prasthAna AraMbhya tyAre sarvatra hiMsAnuM prAbalya hatuM. mAMsAhAra gharaghara vyApI rega hate. asaMskAritAnA jALAM jAmyAM hatAM. vaLI sarvatra UMDA mULa nAkhIne paDelI brAhmaNa saMskRti sAme Takkara levAnI hatI tema ja bauddhonI sAme paNa harIphAImAM UtaravAnuM hatuM. Ama chatAM e parAkramI munio na gabharAyA, na nirAza thayA ke na DhIlA paDathA. adamya utsAha, apAra AzA, akhUTa dhairya ane akhaMDa vizvAsanA baLe viprasthAna AraMbhI bihAra-aMga-baMga
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta karelo rASTravyApI mahAvijya vagere pradeza vaTAvI e ahiMsaka munionI eka senA kaliMgamAM UtarI AvI. sAme muzkelIonA pahADa aphaLAtA hatA, chatAM thoDA ja samayamAM vijayo para vijaya prApta karI emaNe samrATane paNa pitAnA dharmadhvaja nIce khaDA karI dIdhA. pariNAme tyAM jaina dharma e prajAdhama thaI paDyo. "AthI jagannAthapurInA mahAtIrthanI e zramaNoe sthApanA karI. bhojana TANe UMcanIcanA bhedabhAvone Aje paNa tyAM tyAjya gaNavAmAM Ave che. mAnavasamAnatAnA siddhAMtane vyavahAru rUpa ApavAno yaza e zramaNane ja phALe jAya che." (vAMco vivekAnaMda bhA. 1 pA. 293) . pAchaLathI e saMskAra vAra pAmelA mahAmeghavAhana mahArAjA khAravelane prakAzamAM Avele javalaMta ItihAsa e jaina dharmane ja ati gauravavaMte ItihAsa bane che. eNe udayagirinI TekarIomAM AvelI hAthI guphAmAM kenarAvelo lAMbe lekha e samayanA jaina dharmanA itihAsa para moTo prakAza pAthare che. jena dharme tyAre tyAM UMDAM mULa nAkhavA mAMDyAM hatAM. pariNAme paTaNuM pachI tyAM bIjuM muni saMmelana bharavAmAM AvyuM hatuM. jemAM bhagavatIjIno uddhAra karavAmAM Avyo hato. e saMmelanamAM seMkaDo sAdhu-sAdhvIo ekatra thayAM hatAM. prApta karela digvijya : bIjI bAju anArya deza hevAne kAraNe zAstrakathita sADI pacIsa aya dezamAM jenuM nAma nahotuM e Anarta ane lATa dezamAM (gujarAtamAM) bIje kAle UtarI Avyo. ahIM tyAre keLI, bhIla, zaka, dUNuM vagere anArya prajAo ja vasatI hatI. Ane vasavATa tyAM sudhI khAsa thayo nahoto. AvI ajajaDa ane asaMskArI prajA vacce UtarI AvIne UtaravAnuM ThekANuM, na gocarI pANInI anukULatA, virodhano kaI pAra nahIM chatAM e badhI Apattio sAme jhajhUmIne emaNe mAga karyo. prajA bilakula anAryo hovAne kAraNe
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra pracaMDamAM pracaMDa virodha ahIM thayo hato. paNa jeTalA pramANamAM virodha ugra hoya che teTalA ja pramANamAM vikAsa sAdhanA paNa tIvra bane che. ethI jema jema virodha ugra banato gayo tema tema muniene saMkalpa paNa baLavAna banate gaye. zaurya emanuM bhabhUkI rahyuM hatuM. pariNAme kareMge yA mareMgeno nizcaya karI munio paNa teTalI ja pracaMDa tAkAtathI jhajhUmyA ane dinabhara dina e ja tAkAtathI AgaLa vadhatA rahyA. saphaLatA niSphaLatA maLavA chatAM emaNe siMcelA e ja zauryabharyA saMskArethI emanI ziSya paraMparAe paNa e ja mizana cAlu rAkhyuM. pariNAme ahiMsA, mAMsatyAga, saMskAritA ane prANIdayAno pracaMDa maMtra gUMjato karI e munioe je UMDAM mULa nAkhelA ethI Aja sudhI gujarAta jaina dharmane atUTa kille banI TakI hyuM che. ahiMsA-prANadayA, mAMsatyAga ane saMskAracAritra mATe enI je Aja sudhI jagamazahUra pratiSThA prazaMsAtI AvI che enA mULamAM e vIravaMzI munionI ja tapazcaryAo ane AtmabalidAno dharabAyAM che. pAchaLathI udbhavelA ahIMnA dharmoe paNa A ja bhUminA saMskAranuM pAna karIne ahiMsAne ja prAdhAnya ApyuM che. vizeSa gauravanI vAta te e che ke je bhUmimAM e munioe UMDA pAyA nAkhyA hatA e gujarAtamAM nathI jAhera sthaLo para mAMsa-macchI vecavAnI dukAno ke nathI vezyAgRhe; jyAre bhAratanA anya prAMtamAM te e sAmAnya vastu che. A batAve che ke e vIra muni vaMzajoe prajAmAM kevuM UMDuM ghaDatara karyuM haze? e ghaDatarane kAraNe gujarAta Aja paNa jagatane eka pavitra khUNe manAto rahyo che. zrI vinobAjI jaNAve che ke "gAMdhIjI gujarAtamAM pAkyA e ke akasmAta nathI. paNa je bhUmimAM ahiMsAnuM kheDANa thayuM che e bhUmimAMthI ja gAMdhIjI jevo phAla upajI Avyo che." ane e kheDANa jaina munione ja AbhArI che e to ItihAsa vidita vAta che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta karelA rASTravyApI mahAvijaya G e ahisaka muni senAe pedA karelA anukULa vAtAvaraNane kAraNe pAchaLathI zrImALa, bhinnapAla vagere zaherAmAMthI hajArA viNaka kuTu ahI kheMcAI AvelA je Aja paNu gujarAtamAM satra sArI sthitimAM patharAyelA che. zarUAtamAM e muniee jo eka mAreTane copaDe lakhAyelI noMdha sAcI hoya te| mAMDala ane vaDanagarane peAtAnA keMdro banAvyAM haze, ane AnatamAM vijaya meLavyA bAda nareMdA ane tApI eLaMgI samagra lATa pradezamAM patharAI gayA haze, jyAM emaNe khaMbhAta ane bharUcamAM navAM kendro sthapyAM haze ema e zaherAnI prAcInatA tathA aitihAsika nAMdhA uparAMta zAstromAM thayelA enA ullekhA parathI kalpI zakAya che. pragaTelA vivekAnadA: prasiddha baMgALI satAnI jema deza-kuLAcArane kAraNe kahevAya che ke svAmI vivekAnaMda mAMsa-macchI vAparatA. A eka ja doSa khAtara jo vaidika samAje emane pheMkI dIdhA hAta te| je puruSe bhAratanA yuvAneAmAM rASTrabhaktinA jussA pedA karyAM hatA, deza-paradezamAM Aya-vaidika saMskRtine pracAra karyAM hatA tema ja Aje 65 varSa pachI paNa jemanA lekhA lAkhA yuvAnane preraNA ApyA kare che evI samartha zaktine lAbha ja bhArata khAI esata. keTalIka bAbateAmAM emanAthI paNa viziSTa guNa dharAvatA vIracaMda gAMdhI ke evA kAI jaina vivekAnaMdamAM AvA doSa hota te zuM jaina samAja emane pheMkI zveta ? savAla e UThe che ke jaina samAjamAM Ave! eke vivekAnaMda pAkaco che? hA, eka nahIM, e nahIM paNa ekI sAthe seMkaDo vivekAnaMda pAkavA che. eka bagALI vivekAnaMde bhAratIya prajAmAM navacetanA pUrI che paNa najare dekhAya evA cAritra dhaDataranI dRSTie keTalI saphaLatA meLavI che e eka prazna che. paNa seMkaDA jaina vivekAna doe yA gAMdhI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ R jainadharma ane mAMsAhAra parihAra ee teA jIvananI vizuddhi prApta karI cAritrya kSetre bhAratIya prajAnA utthAnanuM himAlayane paNa ahura UThAvavA jevuM je mahAbhArata kAma kayu" che emane pratApe ja ApaNA punita bhArata dezamAMthI mAMsAhAra ekavAra nAmazeSa thayA hatA chatAM bIjI bAju emanA pUrvajIvananA doSane kAraNe zarama anubhavavAmAM Ave che e kevI vicitra vAta che ! ne tethI emane tejasvI itihAsa aMdhArAmAM rAkhI emanI kevI avagaNanA karavAmAM AvI rahI che ? k " koI kALe Apa garIba hoya, kAThA vAjiyA karI dIkarAne e bhaNAve te dIkarA pachI e vidyAnA baLe dhana meLavI meTaramAM mahAle. ethI e dIkarA garIba bApane tiraskAra kare kharA ? garIba bApa mATe zaramAya kharA ? ane jo e ema kare to ApaNe ene kevA dIkarA kahIzuM ? te je pitAtulya pUva joe cAritranI ApaNane aDhaLaka saMpatti ApI che e pUvajo eka vAra cAritrya kSetre garIba hatA ema kahevAmAM ApaNane zA mATe zarama naDavI joI e ? zA mATe ApaNe evaphA dIkarA banavuM joI e ? "" Ama eka vAranA je patita muni hatA emanA ja zauya ane parAkramathI Aje gujarAta jagatane eka pavitra khUNA rahI zakayo che. zrI kezavalAla harSoMdarAya dhruvanA jaNAvyA pramANe azAkanA pAtra saMpratinA samayamAM ja ahIM jaina dhamane prathama praveza thayA hatA (bahAra-orissA ricasa janala graMtha, bhA-1, pR-30) je batAve che ke.e kALanA phasAyelA munie ja prAyazrita rUpe ahIM gujarAtamAM dharmadhvaja laherAtA zarU karI dIdhA hatA. trIjo kAphalA viSya ane sAtapuDAnA paMtA pAra karI nA ane geAdAvarI jevI nadIe oLaMgI TheTha dakSiNamAM setubaMdha rAmezvara sudhI ane tyAMthI paNa AgaLa sAgara| pAra karI TheTha laMkA sudhI dhamadhvaja laherAvatA pharI vaLyo hatA. mahAvaza kAvya ' nAmanA bauddha <
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta karele rASTravyApI mahAvijya 73 zAstramAM ullekha che ke siMhaladvIpanA rAjA panugAnaye A ja samayamAM nigraMtha munio mATe giri nAmano vihAra baMdhAvI Apyo hato. samagra dakSiNa hiMdanA judA judA bhAgomAM jaina dharme A ja samayamAM UMDA pAyA ropavA mAMDyA hatA. pariNAme eka vakhata samagra dakSiNa hiMdamAM jaina dharmanuM ja prAbalya jANyuM hatuM. jenA prAbalyane ekarAra cInI yAtrI phAhiyAne paNa noMdhe che. A prasArane pariNAme pAchaLathI cerA, cala, pAMtha, mahArASTra-mahaisura vagere dezomAM jaina nRpationI akhaMDa paraMparA seMkaDo varSo sudhI cAlatI rahI hatI. mahesuramAM te e paraMparA ekadhArA 1000-1200 varSa sudhI TakI rahI che. dakSiNanI tAmila, telugu, kAnaDI Adi bhASAonA Adi sAhityamAM paNa jaina munio tathA gRhastha kavione ja moTo phALo che. jethI enA samagra prAcIna sAhitya para jainatvanI UMDI chApa paDelI Aja paNa joI zakAya che. "vidyArthIone zikSaNanA AraMbhakALe 3 namaH siddhama " nAmano jaina maMtra je haju Aja sudhI paNuM ApavAmAM Ave che" (vinobAjI) e batAve che ke e parAkramI vIra munioe dharmanA kevA UMDA pAyA nAkhyA haze? hiMda bahAra pahoMcelI asara : dakSiNanI jema uttaramAM paNa kAzmIra ane kArAkoramanA abhedya pahADa oLaMgI e tejasvI-pratibhAzALI munio TheTha arabastAna ane Ijipta sudhI potAno dharma saMdeza pracArI zakyA hatA. jema sikaMdara sAthe kAlAnasa nAmanA eka jaina muni TheTha pArasa (IrAna) sudhI gayA hatA tema e munio paNa tyAM sudhI pahoMcyA haze, kAraNa ke arabastAnanA eka tattvajJAnIe pANuM gaLIne vAparavAne tema ja nAnAM nAnAM jaMtuonI paNa hiMsA nahIM karavAno je bodha Apela e jaina munione ja saMsarganuM pariNAma haze ema saheje kalpI zakAya che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra A ja samayamAM AjathI 2300 varSa pahelAM mAhAtmA mAnInA hAthe bebileniyAmAM ahiMsAvAdI dharmanI sthApanA thaI. e dharma phUla, vanaspati ane dhAtumAM paNa chava mAne che ne tethI koI paNa jIvane mAravAmAM pApa mAne che. upavAsanuM paNa e dharmamAM mahatva che. A uparathI joI zakAya che ke mahAtmA mAnI para paNa jaina dharmanI ja asara pahoMcI haze. tema ja Ijipta sudhI paNa enI asare pahoMcI haze evA purAvAoya prApta thatA jAya che. bhAratanA pravAse AvelA Izukhrista para paNa emano UMDo prabhAva paDyo hate. paMDita te eTale sudhI kahe che ke e siMdhamAMthI ociMte jagannAthapurI tarapha cAlyo gayo nahota te e tyAM ja jaina dIkSA pAmI cUka hota. "ItihAsavettA paMDita suMdaralAlajIe hiMdI bhASAmAM "hajarata IsA ane IsAI dharma' nAmanuM pustaka lakheluM che tenA 16ra mA pAne lakheluM che ke zuM jaina sAdhuo pAsethI dhArmika zikSA pAmyo hate. - hiMdI vizvakoSa pRSTha 128-lakheluM che ke Izu jaina-bauddha sAdhuo* nA paricayamAM rahetA hatA. mejara janarala je. sI. Ara. pharlAge Science of comparative Religions nAmanuM pustaka lakhyuM che tenA 46mA pAne kahyuM che ke, "yunAnI vidvAna erisToTale I.sa. pUrve 330 para kaheluM ke yahudIo pragaTa sAdhu hatA. je kharI rIte jana-bauddha hatA. pAchaLathI teo juDiyAmAM rahevAthI yahudI saMjJA pAmyA hatA!" e ja pustakanA pAnA 14 mAM jaNAveluM che ke jena tio samasta pRthvI para vihAra karavA lAgyA hatA. jeo saMsArano tyAga karI ghANuM kharuM jaMgalamAM ke parvatanI guphA jevI ekAMta jagyAmAM rahetA. jemanI pAsethI ucca adhyAtmanA bhAva bIjAne maLyA hatA. phargyusana nAmanA zilpazAstrIe "vizvaka daSTi" nAmanuM pustaka
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta karele rASTravyApI mahAvijya 75 lakhyuM che tenA 26mA pAne noMdhyuM che ke makakAmAM paNa jaina maMdira hatAM." * A badhAM pramANe batAve che ke e kALanA sAdhuo samasta bhUmaMDaLa para pharI vaLyA hatA. (jaina siddhAMtamAMthI) AryakAlaka" nAme lekhamAM muni zrI kalyANuvijayajI paNuM jaNAve che ke 'hiMdusthAna bAhara bhI jaina sAdhuoM kA vihAra hotA thA' AsAma viSe kaMI paNa mAhitI upalabdha thaI zakI nathI. ema chatAM tyAMnA ghaNAM gAma nagaranAM nAma tIrthaMkaranAM nAma uparathI paDelA. haze e Aja paNa joI zakAya che. ethI AsAmano ItihAsa saMzodhana mAMge che. paNa 12 varSanA bhayaMkara duSkALamAM ghaNuM munio IzAnapUrva tarapha cAlyA gayelA evI zAstranoMdhane AdhAre ka9pI zakAya che ke AsAma jevA pradezamAM paNa eka kALe jaina dharma phAlyo phUlyo haze. janatA para jAmele prabhAva : Ama A kALamAM koInI paNa sahAya ke otha vinA ane te paNa nAma ke yazanI IcchA vinA kevaLa janatAnuM naitika dhoraNa UMcuM caDAvavA e munio dezanA cAre khUNe pharI vaLyA hatA tema ja hiMdabahAra paNa pahoMcI jaI vijaye para vijaya prApta karI emaNe eka pachI eka killA sara karavA mAMDyA hatA ane e rIte ahiMsA dharmanA pracAra dvArA janatAnI kAyApalaTa karI nAkhI hatI. ane pachI to emanA joradAra ane jezabharyA pracArane kAraNe evI havA jAmI hatI. ke tyArathI hiMsaka yajJo ja baMdha paDI gayA hatA ane sarvatra phelAyelA mAMsAhAranuM pramANa paNa khUba ghaTI gayuM hatuM. keTalAka pradezoe te eno tyAga ja karyo hato. joke keTalAka bhAgomAM gADha saMskArone kAraNe janatA pUrNapaNe mAMsAhAra choDI zakI nathI. ema chatAM emAM doSa te che ja ema have te mAnavA lAgI hatI. Ama bhAratavyApI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra jezabharyA pracArane kAraNe vedadharma para na bhuMsAya evI yajJahiMsAnA tyAganI UMDI chApa paDI che. jene lokamAnya bAlagaMgAdhara tilake paNa svIkAra karyo che. bauddha darzanane paNa jaina dharme jagAvelI A navI havAthI prabhAvita banI mAMsAhArane pApa mAnavuM paDyuM tema ja e samayamAM lakhAyelA "laMkAvatAra' nAmanA graMthamAM bhagavAna buddhane mukhe kahevaDAvavuM paDyuM ke "he bhikSuo! huM sarva jIva pratye dayA-karuNuM bhAvathI jonAre mAMsAhAra karI zakuM kharo? mAMsa lelu5 bhikSuoe ja mane mAMsa khAnAre TharAvI-vinayapiTakamAM paNa evA vikRta pATha ghusADI dIdhA che. bAkI huM sarva jIvo pratye dayA-karUNabhAva darzAvanAra mAMsAhArane pramANa ja kevI rIte zakuM ? "Ama laMkAvatAra para paDele prabhAva e jaina paraMparAnI vizuddhinuM ane bhAratavyApI meLavelA mahAvijayanuM prabaLa pramANa che. saMpratinuM Agamana : saMpradAyanA prasAranI apekSA janatAnA naitika dharaNane UMcuM caDAvavAnI ja jemanI kAmanA hatI evA e munivaMzanI niSkAma sevAthI AkarSAIne ja bauddha jagatamAM dharma samrATanuM pada prApta karanAra mahArAjA azokanA pautra ane uttarAdhikArI samrATa saMpratie jaina dharmane svIkAra karyo hato athavA to ema kahI zakAya ke e vIra munionA saMkalpano ja e paripAka hato. ethI enA Agamana bAda paNa jaina dharmanA pracAra-prasArane ThIka ThIka vega maLyo hato. seMkaDo-hajAre maMdira mUtio bharAvAne kAraNe saMprati jaina dharmanA itihAsamAM amara bane che, paNa duHkhanI vAta che ke je munioe saheja paNa yazanI kAmanA vinA deza-paradezamAM ghUmI apAra yAtanAo-kaSTa-virodho ane jhaMjhAvAto vacce paNa adbhuta parAkrama dAkhavI je bhavya-gauravazALI ane tejasvI ItihAsa nirmANa karyo che emanI evI noMdha sarakhI paNa keNe lIdhe che?
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta karelA rASTravyApI mahAvijya tee kevaLa niSkAma bhAvanAthI karelA kAma mATe emane te yazanI koI kAmanA nahotI paNa ApaNe ApaNA dhama bhUlyA chIe, kAraNa ke nathI dhamazAstrAe emanI neAMdha jALavI ke nathI itihAse emanI noMdha rAkhI. bhAratanA itihAse saMpratinI paNa A ja kAraNe bahu kama noMdha lIdhI che. Ama chatAM bhAratamAM ahiMsA, dhyA, tyAga, tapa, jIvanazuddhi ane vaicArika udAratA uparAMta mAMsAhAra tyAganuM je mahattva che e mATe bhAge e kALanA jaina munioe siMcelA saMskArAnuM ja phaLa che pragatinuM kAraNa : AthI kahevu paDe che ke jema jamInanI phaLadrupatA enA kAva kAMpane ja AbhArI che tema jaina dhamaneA bhavya ane gauravazALI patihAsa paNa enAmAM lAgelA A doSane ja AbhArI che. ethI jo enAmAM alpAMze paNa mAMsAhArano DhASa na cAMTayA hota to je pracaMDa zakti, sAmarthya ane sakalpa emanAmAM bhabhUkI UThayA hatA e pragaTI ja na zakata. ane tethI vijayA para vintyA meLavI ahiMsA dharmanA prasArane samagra bhArata vyApI je vega maLyA ene prasAra-pracAra paNa kadAca na thayA hota. A kAraNe mAMsAhAranA kSaNika doSa nabhAvavA khAtara zaramanuM koI ja kAraNa nathI. UlaTuM gavanu kAraNa che ke ene kAraNe ja jaina paraparAmAM pragatine eka pracaMDa joza UThyo hatA, ane ene pariNAme keTalAka pradezAmAM te mAMsAhAra lagabhaga nAmazeSa thaI gayA hatA. nardiSeNa muni bhagavAnanA ja ziSya hatA, yeAgI hatA chatAM e paNa patana pAmI vilAsanI adhama bhUmikAe UtarI gayA hatA. aNika muni paNa tevI ja rIte vezyAnA bAhupAzamAM lapaTAI gayA hatA. paNa jyAre emane doSanu bhAna thayuM tyAre dhagadhagatI zilA para besI jaI je dhAra tapazcaryAM emaNe sAdhI hatI ethI ja e Aje vaMdya banI pUjAya che. paNa e paNa eka vAra patita thayA hatA ema kahevAmAM zarama--sakAca nathI udbhavatA. tevI ja rIte caitya
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra 78 yugamAM tema ja pAchaLanA yatiyugamAM te lagabhaga AkhI sAdhu saMsthA ja gRhastha jevI banI gaI hatI. joke aMdaranuM jhaLahaLatuM vidhinuM mULa khIja eTaluM prabaLa hatuM ke enA prakAze ja aMdhArA ulecAI gayA hatA. paNa e satya vastu pragaTa karavAmAM jaina para parAne saheja paNa thaDakArA thatA nathI teA e kALanA alpasaMkhya munie ke je bicArA kadI paDyA ja nathI, emane te mAtra caDavAnuM ja phAya karavAnuM hatuM chatAM emane mATe kema Aje ApaNane zarama udbhave che ? ane ene kAraNe udbhavelA Avo jvalaMta ane gauravaprada itihAsa zA mATe saMtADI rAkhavA paDe che? chatAM manAvelA upekSA bhAva: mULa vAta e che ke brahmacaya nAM zikharA sara karyAM na hoI araNikana diSeNa jevAonu uDDayana ApaNane bhavya lAge che tyAre mAMsAhAranI bAbatamAM ApaNe seA e sA TakA ucca zikharo sara karyAM hoi evA munienu uDDayana ApaNane AkarSI zakatuM nathI. UlaTuM emanA prathamanA doSa para ja ApaNI diSTa coMTelI rahe che. mAnava svabhAva ja evA che ke pAtAnAthI AgaLa vadhelAnu e gaurava gIta gAya che. paNa pAchaLanAone game teTalA bhavya puruSAtha ane parAkrama hoya chatAM e enI kiMmata AMkI zakatA nathI. AzcayanI vAta che ke brahmacaya ne te! ' bhagavAne ekAMtika dhama kahyo che chatAM eka vAranA vilAsI pAchaLathI pUjAtA rahyA che; jyAre anya vratamAM te apavAdane sthAna ApavAmAM AvyuM hovA chatAM eka vAranA patitAe evA te kayA bhAre guno karI nAkhyo hatA ke emanI vAta ja ApaNe gupta rAkhavA mAMgIe chIe ne tethI emaNe sarja lA itihAsa paNa aMdhArAmAM ja rahe ema icchIe chIe ? lIdhelI noMdha : joke prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI e jaina dharmA prANu
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta karele rASTravyApI mahAvijya 79 pustakanA pAnA 119-120 para munioe sajelA A ItihAsa viSe sArI evI noMdha lIdhI che. eozrI lakhe che ke: azokanA pautra saMpratie kevaLa pitAne AdhIna rAjya pradezomAM ja nahIM, balake potAnA rAjyanI sImAnI bahAra paNa jyAM ahiMsaka jIvana vyavahAranuM nAmanizAna paNa nahatuM tyAM ahiMsAnI bhAvanAno pracAra karyo. ahiMsA bhAvanAnA e jharaNAne vyApakarUpa ApavAnuM kArya nirgatha aNagAree ja karyuM. teo bhAratanA pUrva-pazcima, uttama-dakSiNa jyAM jyAM gayA tyAM tyAM jema zaMkarAcArye bhAratanA cAre khUNAomAM maThonI sthApanA karIne brahmAtano vijaya sthaMbha re hato tema emaNe ahiMsA dvatanI bhAvanAnA vijya sthaMbhe repyA hatA, ahiMsA pracAraka e muni e pitAnA kAryamAM eTalI pragati sAdhI hatI ke jenI asara mahAna samrATa sudhI paNa pahoMcI hatI ne tethI ja emaNe e kAryane vega ApavAmAM madada karI hatI tema ja sAmAnya prajA paNa rucibhAva dharAvI e ahiMsA tatvane svIkAravA lAgI hatI ane tethI janatA ahiMsAnI AvI ghoSaNa karanArA rAjAone mAna ApatI thaI hatI. Ama e kALamAM jaina dharmanA pracArane je bhAre vega maLyo emAM e vIra munionI tapazcaryA ane pracAra saMkalpanuM ja atUTa baLa purAyuM hatuM. vAcake joI zakaze ke bhagavAnanA nirvANa bAda lagabhaga 200 varSa sudhI je jena dharma moTe bhAge bihAra ane bihAranI AjubAjunA pradeza pUrato ja sImita banI rahyo hato e prabaLa huMkAra karI UThyo, jAge ane bhAratanA eka khUNuthI bIjA khUNuM sudhI prasarI jaI samagra dezane eNe khaLabhaLAvI mUko enI pAchaLanuM baLa mAMsAhAranA AvelA alpaSane kAraNe pragaTelI jAgRtinuM ja hatuM.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra A nibaMdhanAM pAnAM vAMcI eka vidvAna munizrIe mane jaNa veluM ke saMpratie ja evA banAvaTI sAdhuone gRhasthamAMthI taiyAra karI dhamapracAra mATe bhAratanA bhinna bhinna bhAgomAM mokalyA hatA evuM varNana zAstramAM Ave che. je A kathana barAbara hoya te banAvelA vezadhArI munione badale vizuddha thayelA eka vAranA e vezadhArI munio hatA ema kahevuM e ja yathArtha lAge che, kAraNa ke aMdarathI raMgAyA vinA bIjAne raMgI zakAtA nathI, pote jAgyA vinA bIjAne jagADI zakAtA nathI. chatAM AnaMdanI vAta che ke Ama jAgelA jaina munioe ja karelA dharmapracAranI vAta bIjI rIte paNa zAstromAM UtarI che e UlaTuM A prakAranA maMtavyane vadhu puSTa kare che. anArya dezamAM jaina muninA AcAra kevI rIte pALI zakAya evI pAchaLathI baMdhAyelI nirbaLa manodazAne kAraNe A vAta bIjI rIte mUkavAmAM AvI hoya e vizeSa saMbhavita lAge che, paNa jAgelA vIryavAna munio mATe evo bhaya rAkhavAnI kazI ja jarUra hatI nathI. jenazAstronAM prakhara abhyAsI ane sazedhaka munizrI kalyANavijayajIe paNa anAya dezamAM ane te paNa bhArata bahAra jainamunionA vihArane pramANabhUta kyAM nathI mAnyo?
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 11 muM zrI bhadrabAhusvAmInA AdhAra ApaNe joI gayA ke zaMkAzIla pAThAnA ardhAM paDitAe mAMsaparaka karyAM che, jyAre paraMparAgata lokoe vanaspatiparaka karyAM che. mATe bhAge te| e badhA pAThA dva aka hoI paraMparAnI dRSTie vanaspati a` sUcavanArA che, jyAre nikhaLa sAdhako mATe apavAdarUpa hoI uddhAra pAThA che. AthI meM mUkelA vicArA e kArI kalpanA nathI paNa yugaprabhAvaka zrI bhadrabahusvAmIne paNa ene Teko che ema saheje kalpI zakAya che. jyAre mahAsagiti maLI tyAre zrI bhadrabAhusvAmI nepALamAM hatA. 5-7 va` pachI e paTaNA AvyA tyAre zrI sthUlibhadrajI emanI sAthe hAI emanI yakSA vagere baheneA bhAI te vAMdavA AvI tyAre yakSAe jaNAvyuM ke, " tamArA gayA pachI meM meATAbhAI zrIyakane upavAsa karAvyA. prakRti khUba nAjuka hoI bhAInu ethI maraNa thayuM. mane ethI pArAvAra duHkha thayuM. jethI sa Mdhe aThThama tapa karI zAsanadevInuM AvAhana karyuM. te mane mahAvideha kSetre prabhu pAse laI gaI. prabhue mane nirdoSa jaNAvI 4 adhyayane ApyA. jemAMthI 2 daza vaikAlika pAchaLa ane 2 AcArAMganA dvi. zrutaskaMdha pAchaLa joDI dIdhA che.' A kathA uparathI jaNAya che ke munionA AcAravicAra mATe je navA zrutaskaMdha lakhAyA tathA adhyayanA maLyAM enI tyAM sudhI zrI OM
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra bhadrabAhusvAmI ke zrI sthUlibhadrajIne khabara ja nahotI. zrI bhadrabAhusvAmIe jyAre A badhI bInA jANuM tema ja munionA AcAra mATe navI AjJAo nirmANa thayAnI vAta sAMbhaLI tyAre emaNe e AjJAo, UbhA karelA navA artho tathA patita munione krame krame caDAvavA ApelA apavAdanA pATho vagerene saMmati ApI haze ema saheje kapI zakAya che, kAraNa ke emaNe paNa e ja vicAre vyakta karyA che-eTaluM ja nahIM, emaNe pote pAchaLathI racelA kalpasUtramAM paNa e ja vicAronuM bhASya karyuM che. emAM emaNe pUrNa spaSTatAthI jaNavyuM che ke - pATha - me vAsAvAsa dAve bhatte pAGigAhe hi bhaMte evaM kampai dAvita e vi paDigAritta e vi haTTANa' AruggANa baliya sarIrANa imAo navarasa vigaio abhikakhaNa abhikakhaNa AhArittae taMjahA 1 khIraM 2 dahiM 3 navaNI 4 sappi 5 tilu6 guDa 7 mahu~ 8 majjaM 9 maMsaM-vAsAvAsaM pajjosaviyANa atthe gaIyANa eva vutta puvva bhavati aThTho bhatte / gilANassa ? se avejj|| | munie je te hRSTapuSTa hoya, zarIre baLavAna hoya, te teNe A nava vigaIo jevI ke dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI, tela, goLa, madhamadirA ane mAMsa-ghaDIe ghaDIe na vAparavI. comAsAmAM te na ja vAparavI "taruNa hovA chatAM rogane kAraNe ke nirbalatAne kAraNe jarUra hoya te ja apavAda dazAmAM eNe e vastuo vAparavI. bAkI nahIM. Ama e vastuo ghaDIe ghaDIe na vAparavAnuM kahevA pAchaLa hetu to e ja hato ke evA munioe zarIra baLavAna ane taMdurasta hevAne kAraNe vigaIo levAnI jarUra na hoya chatAM jo svAdalAlasA vaLagelI hoya te dhIre dhIre emAMthI zrI javuM joIe.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhadrabAhusvAmIne AdhAra zrI bhadrabAhusvAmInuM A kathana ApaNuM nibaMdhanA bhAvane pUrNa paNe vyakta kare che. eTale ja emaNe svAdalAlasAmAM phasAyelAo mATe dhIre dhIre chUTI javA arthe ja Avo apavAda mArga khullo rAkhyo che. chatAM comAsAmAM ene pratibaMdha mUkyo che; jyAre rogI ke nirbaLa mATe te comAsAmAM paNa apavAdika chUTa ApI che. tevI ja rIte (ni. . rU 100 rR.) paNa jaNAve che ke rega zamana na thAya tema hoya tevA regamAM ja e laI zakAya-bAkI nahIM. Ama chatAM mahAvigaIo apavAdane kAraNe laI zakAya ema na kahetAM moghamapaNe navarasa vigaIe vAre ghaDIe na vAparavAnuM kahyuM che, enuM kAraNa e che ke ema kahevA jatAM eka bUra Adarza pedA thaI jAya. ghaNune A prazna mUMjhave che ke dUdha-ghI to ThIka paNa zuM mAMmAMsa levAthI rega ke nibaLatA haTatI haze ? ke pachI lAlacu munioe evuM bahAnuM AgaLa dharyuM haze ? saMbhava che ke keTalAke evuM bahAnuM dhayuM paNa hoya. paNa ekaMdara rIte jotAM emAM tayAMza hovAno saMbhava che. uttarottara vikAsanI dRSTie vicArIe to bhaviSyanuM jagata je ahiMsAne mArge AgaLa dhapaze to e eka divasa dUdhano paNa tyAga karaze, kAraNa ke e vanaspati to nathI ja. prAcIna kALamAM bhagavAna buddhano ziSya devadatta kaDaka vanaspatyAhArI hatI. eNe tathA enA saMghe dUdha ane dUdhanI banAvaTano paNa tyAga karyo hato. Aje pazcimanA dezamAM zAkAhArIonuM pramANa vadhatuM jAya che. paNa emAM iMglenDanA zAkAhArIo to dUdhane paNa enimala proDakaTa (animal product) kahI mAMsAhAranI keTinuM gaNe che. AthI jhADamAMthI evA guNavALuM dUdha maLe tevA vRkSonI temaNe zodha karI che. ane "moTo" nAmanA nisargopacArI DokaTare te AvA vRkSo vAvavAnI paNa zarUAta karI dIdhI che. paNa ApaNe Aje ja je dUdhane tyAga karIe te
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra ApaNuM Arogya para asara thayA vinA rahe ja nahi. gAMdhIjIe dUdhane tyAga karyo hato paNa dUdha vinA Arogya prApta thAya tevI keI saMbhAvanA ja nahotI tyAre emaNe bakarInA dUdhano apavAda svIkAravo paDyo hato. tema e kALamAM paNa seMkaDo peDhIonA saMskAre heI evAM kuTuMbamAMthI bhikSu saMghamAM joDAvA IcchanArAone e aMge bhAre puruSArtha karavo paDe ane temAM sthira thayA bAda ja e saMdhamAM joDAtA. paNa duSkALanA samayamAM e vyavasthA tUTI paDI hAI evI sAdhanA sApyA vinA ja ghaNuM saMghamAM ghUsI gayA hatA, jethI pUrva saMskArane kAraNe zuddhIkaraNanI kaDakAI AvI tyAre ghaNunI tabiyata para asara thavA lAgI haze ane eTale ja pAThamAM ke AcAramAM guruoe udAra daSTi rAkhI haze, kAraNa ke e dvArA emane te emanA dilamAM praveza karI emane vizuddha karavA hatA. ane e rIte pitAnA priya ziSyone sAdhakapadethI munipade pahoMcADavA hatA. bAkI gusse karavAthI ke dhakako mAravAthI roga kaMI haTate nathI e e barAbara jANatA hatA. paNa 2500 varSonA saMskArane kAraNe mAMsanI vAta sAMbhaLatAM ja ApaNe akaLAI jaIe chIe ne tethI kaI evo zAstrAdhAra rajU kare che te enA para ja roSa UtArIe chIe. paNa je e gurue ApaNI jema asahiSaNu banI gayA hatA te emaNe pAchaLathI samagra bhAratanA khUNe khUNe viharI mAMsAhArI kemonI kemone jainadIkSA ApI dhIre dhIre emane caDAvI hatI, e utthAnanuM mahAkArya e karI zakata ja nahIM. Aje vaMditA sUtranI 20 mI gAthA mannamama maMsaMmi je mAmAMsanA lAgelA aticAra aMge roja pratikramaNamAM belavAmAM Ave che e zuM batAve che ? e e ja batAve che ke mAMsanI svAdalAlasAmAM phasAyelAone bahAra lAvavA guruoe kevI sahiSNuvRtti ane dhIrajathI kAma lIdhuM haze ? Aje te mA-mAMsane koI prazna ja nathI. enuM nAma ja ApaNe sAMbhaLI zakatA nathI. paNa e guruoe
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhadrabAhusvAmIne AdhAra e yugamAM batAvelI bhavya udAratAnuM ja e gAthA dvArA roja smaraNa karavAmAM Ave che. - eka bIjI daSTie vicArIe to je puruSoe ApaNA mATe vyavahAra sulabha dhorI mArga banAvI Ape che; emaNe e abhedya jaMgale sApha karavA, jhADI jhAMkharAM dUra karavA, kAMTA-kAMkarA kADhI nAkhavA keTale puruSArtha kheDyo haze ? ne ema karavA jatAM emanA pagamAM zaLa nahIM bheMkAI hoya ? kAMTA-kAMkarA nahIM kheMcyA hoya ? jhADI-jhAMkharAethI zarIra nahIM ujharaDAI gayuM hoya? chatAM ema mAnavuM ke e paNa ApaNI jema ja jhaDapathI sarala rIte e mArga para doDatA hatA te e ApaNI samajanI khAmI batAve che. kharI rIte te gADha dhummasa vacce gherAyelA sUryanI mahattA te e badhA aMdhAra vAdaLa haTAvI navaprakAza pAtharavAmAM che. tema e munionI mahattA paNa AvA ja kAraNe che. gAMdhIjI custa vanaspatyAhArI hatA. emanA AzramamAM mAMsAhArI lokone paNa custa vanaspatyAhArI banIne ja rahevuM paDatuM. Ama chatAM abdulagaphAra khAnanI putrIne mAMsa vinA cAlatuM ja nahIM. tarata ja enI tabiyata para asara thatI. AthI mAnava ahiMsAne prAdhAnya ApanAra gAMdhIjI ene eka muslima mitrane tyAM mAMsa bhojana mATe mokalI ApatA. tema guruoe paNa khUba ja udAratApUrvaka kAma lIdhuM hatuM. AthI harakoI prazna AjanI dRSTie nahIM paNa te te samayanI dRSTie ja vicAravo joIe. sAthe e paNa dhyAnamAM rAkhavuM jarUrI che ke e kALanI keTalIka vAto Aje na cAle. badalAtuM prAmANya : uttarottara RSINAm prAmANyam ApaNuM Arya paraMparAmAM e svIkAravAmAM AvyuM che ke sanAtana siddhAMte badalI na zakAya. paNa AcAravicAra-vidhividhAno to
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra samaya-saMgAnusAra badalavA ja paDe. A kAraNe pUrvanA yugapradhAnanI apekSA pAchaLanA yugapradhAnanuM ja vacana pramANabhUta manAya. jema Aje keTalIka bAbatomAM ApaNe kAlakAcAryanI ane keTalIka bAbatamAM AyarakSita sUrinI AjJA nIcI chIe tema. hareka yugapradhAnane pitAnA yugane paNa vicAra karavo paDe che. A kAraNe zrI bhadrabAhusvAmInI sAme amuka paristhiti hatI. ethI emaNe nava vigaIo mATe maryAdita chUTa mUkI. paristhiti badalAI gaI tyAre pachInA yugapradhAnoe cAra mahA vigaIo mATe aprazasta vigaIe kahIne (ni. cU. gA. 3167-68) saMpUrNa pratibaMdha mUkayo. Aje ApaNe pAchaLanA yugapradhAnanI AjJA nIce hoI keIne have evo apavAda na maLI zake. vaLI e ja maharSioe e paNa AjJA ApaNane ApI rAkhI che ke dravya-kSetra-kALa-bhAva joI parivartana karavAnI jarUra lAge te bhikSu saMdha ekatra thaI paTTa dvArA vidhividhAnomAM pari. vartana karI zake che. paNa koI praznamAM pitAnI vAta sAcI hovA chatAM cAlI AvatI AjJAne bhaMga karavAno koIne paNa adhikAra nathI. je A prazna barAbara samajAya to zrI bhadrabAhusvAmInuM kathana e samaya mATe kevuM yogya hatuM ane jarUrI paNa hatuM e saheje dhyAnamAM Ave. paNa ApaNe hareka praznane baddha pUrvagrahathI ja joIe chIe ane eTale ja ApaNe satya rahasya samajI zakatA nathI.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 12 su viSe AvelI kalpanA zAstro ghaNA pUche che ke patitAnA uddhAra karyAM e te gauravanI vAta che. paNa AvA pAThA mULa Agama graMthamAM ja hoya tyAM kayA mADhe ApaNe mAMsatyAganI vAta bIjAne gaLe UtarAvI zakIe ?' ApaNe pAchaLa kahI gayA chIe ke jUnI AcAravidhi itihAsa banI zAstramAM saMgrahita thaI jAya che ane navI vidhie nirmANa karavI paDe che. 2500 varSanA itihAsamAM te AvuM hamezAM banatuM ja AvyuM che. * tA prazna e UThe che ke jo 160 varSa bAda navI vidhie lakhavI paDI che te Aja sudhImAM te enI keTalIye AvRttie kADhavI paData. paNa ema banyuM che kharuM? * nathI banyuM e hakIkata che, kAraNa ke navuM AcArAMga lakhavA jevA samartha jJAnIe--pUva dharAnA pAchalA samayamAM ekIsAthe yAga na sAMpaDyo hAI mULa AcArAMgane ja AdhAra banAvI jarUra paDI tyAre paTTakA dvArA ApaNe sudhArAvadhArA tA karatA ja rahyA chIe. bAkI AcArAMganA dvi. zrutaskaMdha e koI dhArmika tattvajJAnaneA --dravyAnuyAganA graMtha nathI. pUrvAcAyaeNe paNa ene caraNakaraNAnuyeAgamAM ja mUko che. Ama chatAM AvA pATha na gamatA hoya te| jema nizItha eka kALe AcArAMganI 5 mI cUlikA gaNAtI hatI chatAM ene alaga
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra karavAmAM AvI che tema di. zrutaskaMdha jenuM nAma ja acakRta skaMdha che e pAchaLathI umerAyelI cUlikAo hoI ene paNa svataMtra graMtharUpe alaga karI zakAya. sAthe e paNa kahevuM jarUrI lAge che ke prathama zrutaskaMdha jenuM mULa nAma AcAra zrutaskaMdha hatuM emAM pAchaLathI 2 cUlikArUpa agrazrata vizeSa spaSTatA mATe umeravAmAM Avela che ema AcArAMganI TIkAmAM ja jaNAveluM che vaLI pAchaLathI lakhAyelI 4 cUlikAomAMnI 2 cUlikA AcArAMga pAchaLa ane 2 cUlikA dazavaikAlika pAchaLa joDI devAmAM AvelI hoI Aja kALamAM viree enI racanA karI hatI e paNa AthI siddha thAya che. mULa vAta e che ke prAcIna AcAravidhionI apekSAe Aje ghaNI bAbatamAM ThIka ThIka parivartana-pUrvAcAryonI AjJAthI- thatuM rahyuM che. jethI jUnI AcAravidhio jema itihAsarUpe zAstromAM saMgrahAI rahI che tema AvA pATho e paNa jUne ItihAsa ja che, ke je dvArA ApaNe bhavya pragati sAdhI zakyA hatA. bAkI Aje e vidhividhAnathI keI ja matalaba nathI.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 13 su vahemI mAnyatAo ane dhamaghelachAA jagatanA lagabhaga badhA ja dharmAMnAM mULabhUta tattvA samaya jatAM enI avAMtara zAkhAmAM parivatana pAmI gayA che; jyAre eka mAtra jaina dhama ja evA eka dhama che ke bhagavAna mahAvIre tattvanuM je svarUpa prarUpeluM emAM kiMcitmAtra paNa pheraphAra thayA nathI. zvetAMbara-digaMbara zAkhAe ekabIjAnAM zAstrone pramANabhUta mAnatI nathI chatAM mULabhUta tattva mAnyatAmAM badhI ja zAkhA ekarUpa ja che, je jaina dharma mATe eka vizeSa gauravanI vAta che. jaina dharma Aje aneka mata-paMtha-gaccha ke phirakA vacce vaheMcAI javA chatAM emanA vacce je kaMI bheda che te vidhividhAne ke mAnyatAo aMge ja che, chatAM ene aMge paNa kahevuM jarUrI lAge che ke je je kaI anya vAte zAstromAM saMgrahAI gaI hoya e badhIne vagara vicAre jinabhASita dhama mAnavAnI je ApaNe zradghA poSatA hoIe te te eka prakAranI dhamaghelachA ja che. ethI jyAre ApaNe A prazna vicAravA beThA chIe tyAre A dazamA pATha viSe paNa keTalIka spaSTatA karavAnI jarUra lAge che. pArDa 10 mA e pADha sUrya`caMdra prajJaptinA 10 mA prAbhUtanA 17mA pratiSThAbhUtamAM AvelA che je A pramANe che.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAr tA kahate bhoyaNa Ahite ti vadejjA / tA ete siNa aThThAvI, sApu na latALa tiyAei... 90 ..........e "" dahiNA bhoccA kajjaM sAheti .. ......maLI haiM tiru tanuya modanA jnma sAdaitikRti / zrI gautamasvAmI bhagavAna mahAvIrane prazna pUche che ke, bhagavan ! kAyasiddhi mATe prayANa karavAmAM kevI mAnyatAo che? bhagavAna javAba Ape che ke, " he gautama ! rAhiNI nakSatramAM vRSabhanuM, uttarAphAlgunImAM pazunuM, mRgazISa nakSatramAM mRganuM, azleSAmAM citraka mRganuM, pUrvAphAlgunImAM meDhAnu, uttarAbhadrapadamAM sUvaranuM, revatImAM jalacara macchanuM ane azvinImAM batakanuM mAMsa khAI yAtrA karavAthI kAryasiddhi thAya che." ra HH huM je bhagavAna mahAvIre deva, devI, IMdra ke izvara sudhdhAMnI kRpA-- yAcanAnA inkAra karI kevaLa puruSAtha para ja bhAra mUkayo che ane sukhaduHkhanA kAraNarUpa kA mahAsidhdhAMta prasthApita karyAM che. e puruSa kAyasidhdhinu phaLa sukhaduHkhanA kAraNarUpa kaM-bhAgya sAthe nahI joDatAM judA judA mAMsabhAjana sAthe joDe evA e eka sAmAnya vahemI mANasa hatA ke e AvuM kahe ? ma mULa vAta e che ke zrI gautamasvAmInA praznane bhagavAne vALelA A javAba tA kevaLa lAkAmAM kevI kevI mAnyatAe cAle che e batAvavAnA ja uddeza che. uparAMta prajAmAnasamAM vaNAI gayelA e prakAranA vahemA-aMdhazraddhAo tathA khATI mAnyatAonuM bhAna karAvI emAMthI prajAsamUhAne cheDAvavA mATe gautamane jAgrata karavAneA paNa Azaya rahelA che. bAkI bhagavAnanI peAtAnI mAnyatAne te A prazna ja nathI, kAraNa ke bhagavAnanI ahiMsaka vicAradhArA ane kanA mahAsiddhAMta sAthe enA saheja paNa meLa besI zake tema nathI e tA ajaina kuTuMbamAM janmelA eka sAmAnya mAnavI paNa samajI zake che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vahemI mAnyatAo ane dharma dhelachA ane jo kAyasiddhinu phaLa AvA sahelA bhAgathI prApta thatuM hota. te japa-tapanA kaThina mAnI jarUra ja zI raheta? eTale bhagavAne tA kevaLa leAkeAmAM kevI mAnyatA pravarte che enuM ja kathana karyu che.. joke bhayaMkara duSkALa, pAchaLane AkramaNakArI yuga tema ja virAdhIoe graMthabhaDArA saLagAvI daI kareleA vinAza--e badhAne. kAraNe A pATha aMgenI TIkAo--TIppaNIe tathA pUrvApara saMbaMdha batAvatI prasa Mga kathAe ghaNI kharI naSTa thaI gaI che paNa enA hetu -a vagere mukhaparaMparAe jaLavAI rahyAM hAI e kALanA leAkeAnI kevI kevI mAnyatAehatI e ApaNe gurugama dvArA jANI zakIe chIe. zAstromAM te| zabdo hoya che paNa ene vAstavika atha te pUrvApara saMbaMdha yA TIkAgra thAthI ja jANI zakAya che ane enA abhAve kAM te udhaDelI prajJA mAM te gurugamathI e samajI zakAya che. gurugamanuM mahattva : zrI sthUlibhadrajI zrutakevaLI gaNAya che. chellA 4 pUrvanA zabdo te emanI sAme ja hatA, chatAM gurugama vinA e atha nahAtA khesADI zakayA jethI 4 pUryAM viccheda gayA. te ApaNuM jJAna te nahIM kharekhara che. ethI gurugama vinA zAsrarahasya samajI zakAtu nathI. Agame. sAmAnya gRhasthA ke munione na vAMcavAnuM pharamAna paNa eTalA ja mATe che; nahi te e UMdhuM ja bAphI mArI dhazraddhA ja gumAvI bese. paNa sadbhAgye sacavAI rahelI atha paraMparAne kAraNe ApaNe A pAThanu rahasya jANI zakIe chIe. zrI vijayavallabhasUrIzvarajIe paNa A pAThanA hetu leAkamAnyatA zI hatI e batAvavAnA ja che. ema karyu che ( zAstroM kI asaMgata khAte, pAnuM 189 ) tema ja eka prasiddha AcAya mahArAje paNa Ane atha samajAvatAM mane kaheluM ke jenI pAchaLa hiMsA che ene bhagavAna na upadeza Ape, na enuM samana kare ke na ene rUDuM mAne. e te phakta pUchelA praznane uttara ja Ape. AthI jema koI brAhmaNa paDita, jaina munione
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tere jainadharma ane mAMsAhAra parihAra bhaNAvatAM IzvarakatRtvanA khaMDano pATha samajAve ethI e IzvaravAdI brAhmaNa maTI jato nathI. tema bhagavAna paNa e kALamAM pravartatI lekamAnyatAonuM ja varNana kare che, bhale pachI e vyavahAramAM pravartatI mAnyatA haya, jyotiSa saMbaMdhI mAnyatA hoya ke vaijJAnika niyamo viSe baMdhAyelI mAnyatA hoya. ethI ene artha e nathI ke bhagavAna enuM samarthana kare che yA ene maMjUra rAkhe che. dharmaghelachAnA prakAre : akabaranA darabAramAM badArUnI (?) karIne eka muslima paMDita hate. saMskRtane paNa e prakhara vidvAna hatA. bAdazAhanA hukamathI e rAmayaNa mahAbhAratane phArasImAM anuvAda kare ane rAtre poke poka mUkI raDato ke kApharonA zAstro vAMcavAthI koNa jANe khudA mane kevIye bhayaMkara zikSA karaze ? A jema eka prakAranI dhamaghelachA hatI tema je kaI zAstronA zabda zabdane (mULa vicAradhArAthI visaMgata hovA chatAM) vaLagI rahevA jeTalI zraddhA dharAvato hoya to e bIjA prakAranI dharmaghelachA che je kAraNe dvidhAvRttimAM paDelA AvA leke dharmanuM rahasya ja pAmI zakatA nathI. zIkhavelI koTI: AvI paristhitimAM gurugamanA abhAve zAstrakAroe to ApaNane eka ja haLavI kasoTI batAvI che ke jene zabdArtha bhagavAnanI mULa vicAradhArA sAthe susaMgata nathI e artha - artha ja nathI, e artha ja khoTo che ema mAnavuM bhale pachI kadAca keI AcAryoe evI vyAkhyA ApI heya. (ni.gA.5472) AthI je vaccharAja siMdhIe pote lakhelA "zAeN kI asaMgata bAte" pustakamAM A pAThane mULa hetu-uddeza dhyAnamAM rAkhyo hata te kAryasiddhinuM phaLa mAMsAhAra sAthe joDatA uparanAM vacanone anulakSIne zAstro para prahAra karavAnI e UtAvaLa na karata ne e rIte samAjane eka khUre dAkhale ApavAmAMthI e bacI jAta.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. jainadhama e sUkSma ahiMsA pANanane dhama che. eTalI hade kAI paNa dhama haju pahoMcyA nathI. 2. prakaraNa 14 muM niSadhane phreMka sAra Ama chatAM eka kALa evA AvyA ke jethI keTalAka niSphaLa sAdhakeAne mAMsAhAranuM eka bahAnuM maLI gayuM hatuM, kAraNa ke teo e rAga sAthe ja AvyA hatA. 3. pAchaLathI e enA pakSakAra banI gayA te zAstra pAThe rajU karI peAte karelA atha pramANe ene bacAva karavA lAgyA. 5. 4. evAmAM aneka zakti paDelI hAI emane sadha bahAra na karatAM emane sudhAravA mATe bahu lAMbI daSTine vicAra karI guruee dvibhASAmAM navA pAThe nirmANa karyAM je paraMparAnI vizuddhinuM samana karatA hatA tema ja evAone emAMthI apavAda paNa maLatA hatA, paNa emane e apavAda kevaLa mAMsanA Agraha mATe nahotA. phakta anya vigaI e jeTalA ja prasaMgavaza e levAne--Agraha hatA. samaya jatAM e badhA pAThe zA mATe, kone mATe, kayA sAgAmAM lakhAyA hatA ene itihAsa bhulAvA lAgyA hatA. paNa patitA pAchaLathI vizuddha banI gayA hovA chatAM eka vAra vehetA thayelA banne prakAranA ardhAM teA cAlatA ja rahyA.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra 6. e pati vizuddha na banyA tyAM sudhI e sAdhake yA munipadanA umedavAre ja gaNatA hatA chatAM vyavahAra dRSTie e munio kahevAtA hatA. 7. Ama thayelI garabaDa chatAM na pAchaLathI keIe evA pAThAnuM saMzodhana karyuM, na parimArjana karyuM. 8. evA zaMkAzIla pATho udhdhAra pATho hoI evA munio tarata ja vizuddha banyA hatA. 9. pariNAme pazcAttApanA paribaLathI vIryavAna banI emaNe samagra bhAratamAM mAMsAhArano tyAganI navI havA pedA karI cAritrya kSetre bhAratanuM bahu aMze ghaDatara karyuM. 10. emaNe sajelA vAtAvaraNane kAraNe gujarAta ahiMsA bhUmi banI je kAraNe A bhUmimAM thayelI UMDI sAdhanAne kAraNe gAMdhIjI je phAla jagatane maLyo. pariNAme ahiMsAnA maMgalASa prathama ahIMthI ja UThatA rahyA. bAkI kahevAmAM Ave che tema e saMpratinA nakalI sAdhu heta to na dharma prakAzamAna thaI zakta, na enAM mULa UMDA jaI zakta. bahurUpI ke bhAMDa bhavAyAothI dharma kadI pragaTI zakatA ja nathI. * 11. Ama bhagavAna mahavIrane sUkSma ahiMsA dharma A nibaMdhamAM vyakta thAya che. paraMparAnI vizuddhi jhaLahaLatI rahe che. bhavya ane gauravaprada ItihAsanuM AmAMthI nirmANa thAya che ane ema chatAM evA zaMkAzIla pATho ane AcAryonI TIkAo paNa mAnya rahe che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 15 su samasyA jaTila banavAnAM kAraNeA 1. prAcIna bhASA vanaspatiparaka artha sUcavanArI hovA chatAM AjanI dRSTie matsya ... mAMsa vAcaka manAvA lAgI gaI hatI. kAraNa ke emAM samaye samaye atha parivata nA thatAM rahyAM hatAM. .. emAM vaLI bhayaMkara duSkALane kAraNe paThanapAThana lagabhaga baMdha thaI gayu. hAI ghaNA prAcIna TIkAgraMthAneA nAza thayA. pariNAme e TIkAgraMthAnA abhAve. 3. jaina zAstra mujaba aparaMparA para dhyAna nahI ApatAM paDitAe kevaLa zabdo para ja bhAra mUkayo. 4. tarkavAdane praveza bahu moDethI thayA hAI e yuganA dhazraddhALu bhalA--bhALA guruoe je kaMI zAstrapATho bacyA hatA ane zraddAthI ja jALavI rAkhyA paNa ema chatAM itihAsa na jALavI zakAyA. 5. ethI bhaviSyanI prajA tanA baLe pANImAMthI pArA vINI kADhaze evA emane vicAra ja na hoI na emaNe evA pAThAnu sa MzAdhana karyuM, na emAM yAgya parivartana karyuM ke na ta zuddha spaSTatA karI. 6. adhUrAmAM pUruM patita munione kAraNe saMdhane kaMIka DAdha lAgyA. 7. vaLI evAoe paNa potAnA AcAranA samana mATe keTalAka jUnA zAstrapAne atha ja maraDI nAkhyA.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra 8. pariNAme pachInA AcAryonI TIkAomAM eno raMga UtaryA vinA rahyo nahIM. 9. Ama chatAM bIjI bAju vizuddha dharma paNa vahete rahyo hato. 10. e dharmavizuddhine kAraNe jainamuni sAthe mAMsAhAra kadI saMbhave ja nahIM evo daDha vizvAsa hoI ApaNe eka arthane ja cIpakI rahyA. 11. bIjI bAju AcAryonI evA arthanI TIkAo heIe gUMca vADe UkelI zakAya tevo ja nathI ema mAnI evA pAThene - gupta rAkhavAne ja ApaNe Agraha rAkhyo. 12. Ama mULa rahasya aMdhArAmAM rahyuM hoI e bhUla na sudhare tyAM sudhI e prazna hala karavAnA che je prayatno thayA ethI e gUMcavADe UlaTo vadhato ja rahyo, kAraNa ke ahiMsAnA-mAMsatyAgane samarthana sAme AcAryonI TIkAo rajU karavAmAM AvatI. 13. ane je kaI AcAryonI TIkAone pramANabhUta mAnI sUjhatA AhArane nAme mAMsAhAranuM samarthana karatA te ahiMsaka saMskRti tUTI paDavAno bhaya Ubho thato. 14. AthI jyAM sudhI A prazna hala thato nahote tyAM sudhI eka bhUla aneka bhUlene janma ApatI. tUTelI eka kaDI bIjI kaDIone sAMdhI zakatI nahIM. ethI koIe 'mAMsa' zabdanA artho ja badalI nAkhyA. keIe zAstra pAThomAMthI navA artho kheMcavA mAMDyA. te keIe rajUAta ja avaLI karI. koIe kaMI gepavI rAkhyuM, te keIe amuka pAThane ja aNasparyA rAkhyA. paNa ethI eka sAMdhe ne tera tUTe ema banyA karatuM. pariNAme paMDitane ApaNuM kahevuM gaLe UtaratuM ja nahIM. .
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 97 samasyA jaTila banavAnAM kAraNe 15. eka te zAstro ja 1000 varSa sudhI kaMThe rahyA hatA. paNa keIe ene lipibaddha na karyA. 16. pariNAme jJAna ane smRti-zakti uttarottara ghaTatI jatI hoI ghaNuM pATha-TIkAo lupta thayAM hatAM. A kAraNe AThamA saikA pahelAM AcArAMga ane 12 mA saikA pahelAM anya Agama graMthe viSe eka paNa TIkAgraMtha maLato nathI. 17. pAchaLathI bhagavAnanA nirvANa bAda 1000 varSa pachI Agama lipibaddha thayA hatA, paraMtu vikramanA dazamA saikA pahelAnI eka paNa prata maLatI nathI. je anyatra 2000 varSa pahelAnA hastalikhita graMthe Aje paNa joI zakAya che-mojUda che, te pachI phakta 500 varSamAM ja e badhI pothIo-pustakano zuM nAza gaI gaye haze ? A prazna vicAraNA mAMge che, kAraNa ke Aje ApaNI pAse 10-11mA saikAnI hastaprato che tema ja anya paNa 2025 lAkha jeTalI saMkhyAmAM evI hastaprato bhaMDAramAM sacavAI rahI che. 18. AthI mAruM anumAna che ke mULa AdhAra na bace eTalA mATe ghAlamela karanArAoe pahelAnI pratone nAza karyo haze ane navI pratie lakhAvI jJAna-bhaktine kAraNe evI zaMkAne janmavA ja nahIM dIdhI hoya. saMbhava che ke mAruM anumAna khoTuM paNa hoya ema chatAM A prazna vicAraNuM to mAMge che ja. 19. eka bIjI paNa vAta che ke lipi haMmezA badalAtI rahe che. ethI amuka saikAnI lipi amuka rIte vaMcAtI bIjA saikAmAM bIjI rIte jethI kaMIka ne badale kaMIka vaMcAtuM ane artha paNa kyAMkano kyAMka cAlyo jato. muni zrI puNyavijyajIe lipi parivartananA dAkhalA ApI mane samajAveluM ke lipittAna vinA prAcIna zAstra pothIo vAMcanAra kaMInuM kaMIka vetarI nAkhe
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra Ama lipi ajJAnatA uparAMta lekhana doSane kAraNe lahiyAone hAthe paNa AvI garabaDo UbhI thaI hoya te te asaMbhavita nathI lAgatI. Ama chatAM je kaMI bacyuM che, paraMparAe jaLavAyuM che tema ja AvI badhI garabaDa UbhI thavAnAM kAraNe, mULa AdhAre tema ja ene anurUpa purAvAo jyAM tyAM chUTaka chUTaka verAyelA paDyA hoI e badhAne AdhAre mULarahasya Aja paNa zodhI zakAya che. 21. ethI AzA rAkhuM chuM ke meM karelA bAliza prayatnanI bhUmikA para ja je kaI zAstromAM UMDI DUbakIo mAraze ene umadA ratnonI prApti sAthe A praznane hala karavAnI yA vizeSa spaSTatA karavAnI bharapura sAmagrI maLI raheze. AthI bhAre prayatna to kevaLa dizA sUcana karavA pUratuM ja che. 22. Ama hovA chatAM huM pharI bhArapUrvaka jaNAvuM chuM ke A gUDha bhedane mULa itihAsa bhulAI javAthI sUkSma ahiMsA dharmanI sAthosAtha patita munionA uddhAranI vAta joDAI javAthI mUla AcAra dharma viSe zaMkA-kuzaMkAonI garabaDa UbhI thaI gaI che, ane ene kAraNe ApaNe varSo sudhI bhAre kustI jaMga khelyo che. paNa chevaTa te maeNca DromAM ja pariNamI che. kAraNa ke baMne pitapotAno ja vijaya zaMkha phUkyAM karatAM hatA jethI kaI kaIne parAsta karI zakyuM nathI. ekanI pAse artha paraMparAnuM zastra hatuM, jyAre bIjA pAse zabdone AdhAra hato. paNa je baMnee eka bIjAnAM dRSTibiMdune samajavA prayatna karyo hota to A samasyA ATalI badhI gUMcavAI jaI gahana keyaDo na banI jAta.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsAhAra nI prakaraNa 16 paMDitone namra vinaMtI bhagavAna buddhanA lekhaka zrI dharmAnaMda kauzAMbIjI tathA "mahAvIra kathAnA lekhaka zrI gepALadAsa paTela jemaNe bhagavAna mahAvIra para mAMsAhAra karyAno Aropa mUkyo che tema ja jaina bhikSu paraMparAne paNa mAMsAhArI TheravI che-evA satyasaMzodhanano dAvo karanArA tathA evuM ja maMtavya dharAvanArA paMDita pAse carcA ke vAdavivAda jagADavA nahIM paNa satyasaMzodhanamAM upayogI thaI paDe tevA keTalAka prazno mUkuM chuM. AzA che ke paMDita e para durlakSa to nahIM ja kare, ane vaLI emAM kaMIka satyAMza lAge te ene svIkAra karI potAnA maMtavyane pheravavAmAM paNa e acakAze nahIM ema mAnuM chuM. zrI gopALadAsa paTele te somila brAhmaNa sAthenI praznAvalimAM eka jagyAe bhagavAnanA mukhe ja kahevaDAvyuM che ke, "he, mila! mAsane artha mAMsa thata hoya te te mAre abhakSya che." chatAM teo zrI "mahAvIra kathA" mAM bhagavAnane mAMsa khavaDAvavA bAbata kema gUMcavAI gayA haze e ja samajAtuM nathI. chatAM AnaMdanI vAta che ke emane rUbarU maLatAM emaNe jaNAveluM ke, "navI AvRttimAMthI e bhAga kADhI nAkhavAne mArI kamiTIe TharAva karI nAkhe che." Ama A prazna para emaNe paDado pADI jaina samAjanI lAgaNIne mAna ApyuM che. zrI dharmAnaMda kauzAMbIjI Aje hayAta nathI. je e Aje hayAta hota to teo paNa jarUra AvI udAratA batAvata. ema chatAM emanA jevA vicAra
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1oo jainadharma ane mAMsAhAra parihAra dharAvanArAone kaMIka vicAravAnuM maLI rahe e mATe keTalAka prazno rajU karuM chuM. (1) kauzAMbIjI "bha. buddha', pAnA 4thAmAM lakhe che ke "dAsa" zabdane mULa artha dAtA-udAra (Noble) e hatA. je pAchaLathI gulAma-tAbedAra " e thaI gayo che. AvA bIjA paNa dAkhalA temaNe pUrA pADyA che. zabdonA artho samayanA vaheNa sAthe Ama badalAtA jAya che evuM maMtavya emaNe jAhera karavA chatAM-bhagavAna mahAvIra mATe vaparAyelA zabdonA e kALanA artho para dhyAna nahIM ApatAM-AjanA rUDha thayelA artho para ja bhAra mUkI bhagavAna mahAvIrane mAMsAhArI TheravavA emaNe kema prayatna karyo haze, e eka prazna che. - - (2) vaLI emaNe ja lakhelA "buddha dharma ane saMdha" pAnA. 81 mAM azake laMkAmAM dharmapracArArthe mokalelA pAMca sthavirenA saMbaMdhamAM je 7-4 gAthAo utArI che temAM jaNAvyuM che ke, - laMkA dIpe manujAMpi manujAM jina zAsanam pratirupetha tuhmeti paMca there ayesapi // tame suMdara laMkA beTamAM manorama jaina zAsananI sthApanA karo." - Ama azoka jaina hovAnuM ane jaina dharmanA pracAra mATe ja bhikSaone laMkAmAM mokalyAne spaSTa likhita purAvo hevA. chatAM ApaNe jANIe chIe ke e bhikSuoe e badhA dezamAM bauddha dharmane ja pracAra karyo hato ne Aje paNa e deze bauddhadhamI che. Ama lakhANanA spaSTa zabdo hovA chatAM pratyakSa purAvo ja prabaLa pramANa bane che. tema mahAvIra mATe paNa game te zabdo vaparAyA hoya chatAM emane sUkSma ahiMsAdharma-nimala AcAravicAra eTale prabaLa ane tejasvI hatuM ke jenA pratApe vahetuM thayeluM e maMgala jharaNuM aneka jhADIjhAMkharAvanaTIo tathA abhedya jaMgale vaccethI. pasAra thaI eka svaccha nirmala nadIrUpe Aja paNa sapATa pradeza para
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 paMDitone namra vinaMtI vahetuM rahyuM che, e ja enuM pratyakSa prabaLa pramANa che ethI jyAre jyAre Adhio AvI - malinatAo chavAI gaI tyAre tyAre aMdaranA jhaLahaLatA vizuddha bIjane kAraNe ja e badhAM vAdaLo haTAvI eNe sarvatra ajavALAM ja pAtharyA hatAM. bAkI mULamAM ja je doSa hota to emAMthI doSano ja pasAra thayA vinA rahetI nahIM. Ama, chatAM lakhANunAM zabdone ja vaLagI rahevuM e jaina dharmamAM zabbe nahIM paNa arthanuM mahatva hovAne kAraNe - arthahIna vAta banI jAya che. (3) bAkI nirbaLa ke virodhI vyaktio te hareka yuga-samAja ke saMtonI saMtatimAM pAkatI ja rahe che. harilAla gAMdhI abdullA anyA. ziSya hovA chatAM gozAlaka ane jamAlie mahAvIra sAme ja viplava jagAvyo, devadatta paNa buddhanA AcAra-vicArane ja virodha pokAryo. IzunA ziSya ja Izune pakaDAvI dIdhA. Ama chatAM e duSita saMtasaMtatine kAraNe saMtanA pAvitrya ane cAritryane doSa na ApI zakAya. ethI keTalAka vezadhArI jenabhikSuone kAraNe samagra bhikSu paraMparAne mAMsAhArI na kahI zakAya. tema ja "buddhanA ziSyo eTalA badhA jhaghaDatA rahyA ke potAnuM na mAnavAthI bhagavAna buddha emanAthI kaMTALIne prAcIna vaMsadAva vanamAM cAlyA gayA, paNa e jhaghaDo maTADI na zakyA" (bha. buddha, pAnuM 149) AthI ApaNe ema kahI zakIzuM kharA ke bauddha bhikSuo badhA jhaghaDAbera ja hatA ? (4) "bha. buddha", pAnA 45 mAM kauzAMbIjI lakhe che ke, "tapasvI RSimunio jaMgalanAM kaMda-phaLa vagere para nabhatA. prasaMgopAtta bALavUi4 sevanatha" khArA-khATA padArtho khAvAnI IcchAe lekavastImAM AvatA." AvA dIrgha tapasvI RSimunione paNa lAMbA gALe svAda karavAnI IcchA jAge che te evA vAtAvaraNamAMthI ja AvelA AraMbhakALanA keTalAka nirbaLa sAdhakone lAMbA gALe mAMsAhAranI lAlaca
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra thAya e e yugamAM sahaja hatuM, paNa ethI pADAnAM vAMke pakhAlIne DAma na devAya. (5) kauzAMbIjI "bha. buddha", pAnA 143mAM kahe che ke keI bhikSu gune kare te ene saMgha bahAra karavAmAM AvatuM. jainasaMdhamAM paNa sudharavAnI AzA na rahe tyAre tevI ja vyavasthA che, ema chatAM udAra valaNa rAkhI guruoe evAone sudhAryA te bIcArA guruo ja niMdAyA. geLa-khoLane eka karI nAkhe. (6) mahAtmA gAMdhIjI kahetA ke eka saMpradAyanI game tevI vidvAna vyakti paNa anya saMpradAyanA rahasyane jhaTa pAmI zakatI nathI. e mATe te eNe e saMpradAyane dharmAcAryo pAse besIne ja enuM rahasya jANavuM joIe. nahi to e UMdhuM ja vetarI nAkhe. ahIM paNa tevuM ja thayuM che. (7) bhagavAna mahAvIrane cha mAsathI lehInA jhADA hatA. zarIra, cheka ja naMkhAI gayuM hatuM. evI sthitimAM mAMsa pace kharuM ? ane te paNa vAsI ? jainaAcAra pramANe vAsI vastu khape ja nahi. saMbhava che ke paMDitae tyAre rephrijareTaranI vyavasthA mAnI lIdhI haze. ethI e mATe to bIje ja uttama auSadha che. sAmAnya mAnavI paNa samajI zake che. ethI paMDitoe je dardIne vicAra karyo hota te e mAMsa artha karavAnI utAvaLa na karata. () dharmAnaMda kauzAMbIjI "buddhalIlAsArasaMgraha, pAnA 380mAM lakhe che ke, "bilvagrAmanA chellA cAturmAsamAM bha. buddhane bhayaMkara vedanA thavAthI emaNe nizcaya karyo ke mArA AyuSyamAM mAre bIja keTalAka divase vadhAravA joIe, kAraNa ke bhikSusaMghane joyA vinA mAruM parinirvANa thAya e ThIka nathI." Ama bhagavAna buddhamAM bhikSusaMdha pratye kaMIka rAgadaSTi hatI, ane tethI jIvanano moha paNa hatuM e saheje kalpI zakAya che.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 paMDitone namra vinaMtI jyAre mahAvIra vItarAga hatA. nahato emane saMdha pratye meha ke nahete jIvana pratye meha-e nIcenA prasaMgo uparathI jADI buddhino mANasa paNa samajI zake che. . (ka) aMtakALe indra bhagavAnane prArthanA karI ke "he bhagavana ! Apa thoDI kSaNanuM AyuSya vadhAre to ApanA nakSatrane sparzatA bhasmagrahane kAraNe ApanA saMtAniyA sukhI thaze." paNa jemaNe mohane ja nAza karyo hato evA bhagavAne ene, inakAra karyo eTaluM ja nahIM- svAmyo cena kApyAyuH zakraH sandhAtumIzvaraH vi vavaM #i tIrthaprema mAhitaH (tri. za. parva 10, sa-13, zlo. 232 ) IndranA saMpradAya--mohanI paNa uparathI TIkA karI. (va) tema ja eka vAra bhagavAna mahAvIra 1500 ziSyo sAthe siMdhudezamAM jatA hatA tyAre vacamAM bhayaMkara raNa AvyuM. vATa lAMbI hatI. jethI munio sudhA pIDita banyA hatA. acAnaka tyAre vacamAM talanA gADAo pasAra thaI rahyA hoI mAlikoe tala vahorAvavAnI IcchA batAvI. vaLI tala paNa nirjIva hatA. paNa bhagavAne vicAryuM ke je Aje rajA ApIza te pachI bhaviSyamAM sajIva-nirjIvane viveka ja nahi rahe. jethI parama kANika hovA chatAM kaDaka kaThora thaI emaNe e levAno ja inkAra karyo, kAraNa ke siddhAMtanI rakSA athe, bAMdhachoDamAM ke apavAdika chUTamAM e mAnatA ja nahotA. sudhA to sahana thaI zake paNa munio have tarase maratA hatA, jethI e cAlavA paNa azakta banyA hatA. tyAM acAnaka eka acita (nava) pANInuM sarovara AvyuM. badhAe e pANI pIvAnI anumati mAMgI paNa bhagavAne kahyuM ke, "bhikSAmAM maLelAM ja annapANI ApaNuthI laI zakAya." Ama je eka vAra pANunI rajA maLaze to
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra pariNAme jAte ja bhikSA levAnuM eka navuM prakaraNa UghaDatAM parigraha -lAlasA UbhI thaze ne tethI aparigrahI jIvanane Adarza ja tUTI paDaze. AthI emaNe munione vIra banavA kahyuM." (bhagavatI zataka 13, udeza. 6) - keTalAkane mate tarasathI mRtyu najIka AvyuM jANuM ghaNuM munioe anazana AdaryuM ne e svargagamana karI gayA. kahevAmAM Ave che ke phakta trIjA bhAganI saMkhyA sAthe ja mahAvIra e raNamAMthI bahAra AvyA hatA. Ama jemane saMdha ke jIvana pratye meha nahoto. evA puruSanI hRdayabhAvanAne ane gaganacuMbI UMcAIne samajavA ApaNe khUba ja vAmaNuM puravAra thayA chIe. nahIM te ziSya moha ane jIvananI lAlasAne kAraNe AyuSya vadhAravAnI IcchA dharAvanAra buddhane khyAlamAM rAkhIne tema ja AnA pAIne hisAba gaNI kevaLa pitAnI ja salAmatIno vicAra karanArI vyavahAru buddhine prAdhAnya ApIne paMDitae je rIte baMnene eka kATale tolI gaLa-khoLa eka karI nAkhyo che, evuM banavA ja na pAmata. - bAkI je emanA bannenA mAnasano A bheda e samajI zakyA heta te potAno jIva bacAvavA khAtara mAhavIra mAMsAhAra kare e vAta ja emane visaMgata lAgI heta. paNa ethI mahAvIrane to kazI ja hAni nathI pahoMcI. e to nirvANapadane pAmI cUkyA che. paNa emanA viSe AvuM lakhIne paMDito pate kyAM UbhA che enuM mApa emaNe pite ja DAhyA ane samaju jagata samakSa rajU karI dIdhuM che. (9) "vaizAlIne siMha senApati nigraMthine upAsaka hato. pAchaLathI e buddhane upAsaka banyo hato. teNe bhagavAna buddhane ane bhikSu saMdhane bhojana mATe AmaMtraNa ApyuM. nigraMthane A vAta gamI nahIM. temaNe vAta phelAvI ke sihe meTuM pazu mArIne buddhane mijabAnI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDitAne namra vinatI 66 ApI. siMhe A jANyuM tyAre kahyuM ke buddhanI nAlezI nigraMthone AnaMda Ave che. huM mijabAnI mATe jANI prANInI hiMsA karuM e asaMbhavanIya che '' (bha. mudda, pAnu 254) bhagavAna pAse AveA prazna AvatAM emaNe paNa kahyuM ke, A AApa taddana khoTA che. ApaNe peAtAne mATe mAreluM prANI ApaNe joIe, sAMbhaLIe ke tevI zaMkA Ave te te anna niSiddha che. " (bha. mudda, pAnuM 254) paNa khIjI bAju ugga gRhapati bhagavAna buddhune AmaMtraNa Ape che tyAre e kahe che ke " he bhakta ! uttama DukkaranuM sArI rIte sIjhavIne taiyAra kareluM A mAMsa che, te mArI upara kRpA karIne bhagavAne levuM. bhagavAne kRpA karIne te mAMsa khAdhuM." (bha. buddha, pAnu 248) Ama jyAre unga gRhapati bhagavAnane ATalA badhA Agraha kare che ane e mAMsanA vakhANa karI khavaDAve che ethI nathI lAgatuM ke nigrathAnI vAtamAM tathya haze? ATalAM badhAM vakhANa ane Agraha ja atAve che ke mAMsa bhagavAnane mATe ja taiyAra karavAmAM AvyuM haze. joke ene niNya te! taTastha vAcake ja ApI zake. (10) nimrathA ane emanA upAsakeAnI niMdA jemAM Ave che e migAramAtA-vizAkhAnI vAta bauddha graMthAmAM jANItI che. e lAMkhI vArtA ahIM na mUkatAM phakta eneA eka phakarA ja ahIM UtAruM chuM. (( 15 karavAmAM joI ne migAra zreSThIe nitra tha zramaNe! (jaina munie)ne peAtAne ghera putranA lagna samAraMbha nimitte bhAjanAthe AmaMtraNa Apyu. (migAr zreSThI nitra thAnA upAsaka hatA ane tenI putravadhU vizAkhA yuddhanI upAsikA hatI) temane mATe teNe pANI nAkhyA vinA cAkhkhA dUdhanI khIra karAvI hatI. nitra the AvI pAtapAtAne Asane kheThA. pachI 'migAra mAtA" arthAt vizAkhAnA sasarA migAra zreSThIe peAte AdarA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra tiya karI temane saMtoSapUrvaka jamADyA." (buddhalIlAsArasaMgraha, pAnuM 206-7) bhagavAna buddhanA pitAnA ekarArathI mAMDI dharmAnaMda kauzAMbIjI" sudhInAoe ekarAra karyo che ane jagata paNa jANe che ke, jaina bhikSuo sadA bhikSAvRtti para ja nabhe che. kadI paNa keInuM AmaMtraNa svIkArI gRhasthane tyAM jamavA jatA nathI. ' paNa nigraMthanI niMdA karavAnI hoMzamAM evI vAtanA ghaDavaiyAene eTaluM paNa bhAna nathI rahyuM ke ethI pitAnI ja niMdA thaze. paNa bauddha bhikSuonA AcAra parathI jaina munionI paNa tevI ja vAta banAvI kADhI. che. ApaNe AvI vAtanA tAtImAM ke carcAmAM UtaravA nathI mAgatA paNa ApaNuM te eTaluM ja kahevAnuM che ke sAMpradAyika rAgadRSTithI lakhAyelI AvI vAta bhale pachI e jainenI hoya, bauddhonI hoya ke vaidikanI hoya--ene satyasaMzodhanano AdhAra na banAvI zakAya. . (11) ane caMda luhArane tyAM budhe je "sukaramadda vAparyuM ene artha DukakaranuM mAMsa karavA uparAMta buddhaSAcArya "eka jAtanuM pakavAnna" paNa Ape che. enI noMdha kauzAMbIjIe lIdhI che. (bha. buddha, pAnuM 248) jyAre pUrvApara saMbaMdha vicAryA vinA ane bhagavatIjI'nA eka mAtra TIkAkAra zrI abhayadevasUrijIe karela artha ApyA vinA mahAvIra mATe kevaLa mAMsanA ekapakSI arthane ja Agraha kauzAMbIjIe zA mATe rAkhyuM haze? A nyAyocita pagaluM kahevAya ? AnuM nAma satyanuM saMzodhana ? e vAcako ja vicArI le. abhayadevasUrijIe - ApelA zabdo A pramANe che: bhagavAna mahAvIra potAnA ziSyane / tatra revatyAbhidhAnayA gRhapati patnyA madartha dve kRSmANDaphala zarIre upaskRte na ca tAbhyAM prayojanaM tathA'nyadasti tadgRhe parivAsitaM mArjArabhidhAnasya vAyoni vRttikArakaM kukuTa mAMsakaM bIjapUraka kaTAha mityarthaH /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDitAne namra vina'tI 107 arthAt "tuM nagaramAM jA ane revatI nAmanI gRhastha patnIe mAre mATe e keLAnAM phaLeA saMskAra karIne taiyAra karyAM che enuM mAre prayAjana nathI. paraMtu tenA gharamAM mAra nAmanA vAyunI nivRtti karavAvALo vanaspati vizeSathI bhAvita evA khInnerAnA phaLanA pAka che te tuM laI Ava.' je mudde zramaNa nigra Mtha para parAmAM dAkhala thaI madya-mAMsa-surAne tyAga karyo hateA e muddate--e yA-karuNAnA avatArane pAchaLathI DukkaranA mAMsanA zuM svAda lAgyA hatA ke jethI emaNe ugga gRhapatine tyAM tema ja anya prasaMge paNa e ja vAparyuM hatuM ? ane emane tathA bhikSu saMdhane AmaMtraNa Apyu. hAI emanA nimitte ja evuM bhAjana nahIM radhAyuM hoya ? A keAI aNadhAryAM dhare AvI paheAMcIne bhikSA levAnI vAta nathI, eTale je kai bhAjana ke mAMsa banatuM hatuM. e emanA ane bhikSu sa MdhanA mATe ja banatuM hatuM e sAmAnya mAnava paNa samajI zake tevI vAta che. yuddha paNa zuM e nahIM jANatA hAya ! ane khAnArane mATe ja hiMsA thatI hoI jemaNe eka gheTAne khAtara jIvanane hADamAM mUkavAnA nirdhAra karelA emane mana DukkaranI kaMI ja ki Mmata naheAtI ? AvA AvA aneka prazno udbhavI zake che, buddhanA jIvanane hINapata lagADanArA che. ethI AvA prasaMgo TALyA. ja hAta tA ethI satyanuM kayuM khUna thaI javAnuM hatuM? dharmAM mAtranI sAdhanA satyanI prApti athe hAI satya e vizva kalyANakArI tattva bane che. AthI jyAre AjanuM bhArata mAMsAhAra ane prANI hiMsA tarapha vaLavA lAgyuM chetyAre buddhanA jIvanane mAMsA-hAra evA leAkeAne mATe eka prabaLa AdhAra banI jaze ane je. bhaviSyamAM AthI A mAnyatAne vega maLaze te e yuddhane nAme kaMika. nirdoSa pazupakSIonA dhANu nIkaLI jaze. A che. muddA karuNAnA saMdeza ! bahetara che ke evA satya saMzAdhananI apekSA e bAbatanu ajJAna ja rahyuM hota teA janatAnu vizeSa kalyANu thAta. ane jyAM
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra kalyANa che tyAM ja satya che. ane je bIjAne pIDAkArI che te asatya che. . yatprANi pIDAkara tada satya, yalloka hita matyanta tat satyamiti me matiH Ama je tathya zuM ane satya zuM eno viveka karavAmAM Avyo heta to satya saMzodhanane nAme satyanuM ja balidAna devAI rahyuM che e dhyAnamAM Avata. vAstavika ghaTanA tathya kahevAya. ane je priya hoya, paththa hoya, bIjAne kalyANakArI hoya te satya kahevAya. kANane kANe kahevo e tathya kahevAya, paNa ethI kalaha-SanI hoLI saLage te ethI e asatya banI jAya che. tema kaI saMta-RSinA jIvanamAM ghaNI khAmIo hoya paNa tenA jIvanane pUrNa banAvI enI pUjA bhaktithI ghaNunuM. kalyANa thatuM hoya to e atathya hovA chatAM paNa satya banI jAya che. Ama satya saMzodhanane nAme tathya zuM, atathya zuM, satya zuM ane asatya zuM ene viveka nahIM karavAne kAraNe bhalabhalA paMDita paNa bUro Adarza zIkhavI jagatanuM bhAre ahita karI jAya che. ' (12) takavAda eka vastu che, anubhava bIjI vastu che. tarkavAdathI ' dharma ane satyanuM maMDana thaI zake che tema khaMDana paNa thaI zake che. paNa mAnava dilamAM sUjha pragaTe che tema ja ene anubhava thAya che tyAre e tarkavAdane paDato mUkI hRdayane ja anusare che. bhagavAna buddha rAtribhojana karatA. mahAvIranA rAtribhojana tyAgano emaNe hiMsAahiMsAnI dRSTie virodha paNa karyo haze, paNa jyAre emane potAne anubhava thayo tyAre emaNe pote ja rAtribhojanano tyAga karyo hato. bhagavAna kahe che ke, "he bhikSuo ! meM rAtri bhojana choDI dIdhuM che ane tethI mArA zarIramAM vyAdhi ocho thayo che, mAruM jAthe ghaTayuM che, mArI zakti vadhI che ane mArA cittane svAstha maLyuM che. mATe he bhikSuo! tame paNa tema ja vartaje. (bha. buddha, pAnuM 267) ' (13) dharmAnaMda kauzAMbIjI paNa buddhanI jema jaina tapazcaryAno
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMDitane namra vinaMtI 109 bhAre virodha karatA. enA para prahAra karavAmAM e prasiddha hatA, paNa jyAre emane A jIvanano kaMTALo Avyo tyAre jaina dharmamAM sUcavelI mRtya payatanA anazananI ja tapazcaryA zarU karI. upavAsAdika tapazcaryAthI dehAdhyAsa meLa paDe che ema potAnA jAta anubhavathI tapanuM mahattva vadhAranArA mahAtmA gAMdhIjIe eka vAra emane emAMthI pAchA vALyA hatA, paNa emAM ja emane zAMtino anubhava thayo hoI chevaTe bIjI vAra gAMdhIjIno AzIrvAda meLavIne e dvArA ja emaNe pitAno jIvanadIpa bujhAvI nAkhyo hato. Ama sUjha ane anubhava pachI bha. buddha ane kauzAMbIjIe jema jena Acaro apanAvI lIdhA hatA tema je zAMta citte emane mAMsA-- hAra prakaraNa para pharI vicAra karavAnI anukULatA prApta thaI hatI to e mAMsAhAra viSe paNa potAnA vicAro kadAca badalI nAkhata. paNu carcA-praticarcAnA humalAomAM e evA aTavAI gayA hatA ke emane na evI anukULatA prApta thaI na keIe emane e vAta gaLe UtarAvI, kAraNa ke chevaTe to temane jaina dharma pratye atyaMta prema ane mAna hatuM tema temaNe ja e pustakanA pAnA 25ra mAM jaNAveluM che, eTaluM ja nahIM, e ema paNa mAnatA ke bhagavAna. pArzvanAthamAMthI ja mahAvIra ane buddhanI be dhArAo vahetI thaI che. e aMge emaNe "bha. pArzvanAthano cAturyAma dharma" lakhI pitAnA vicAro spaSTa karyA che. ane e rIte bauddha dharma para jaina dharmanI upakAraktA batAvI e dvArA jaina dharmanuM ja gaurava gAyuM che. (bha. buddha, prastAvanA, pAnuM 24) * A kAraNe kapI zakAya che ke emane kAM to misalIDa (Mis-- lead) karavAmAM AvyA hoya, kAM to artho ja beTA ApavAmAM AvyA hoya. nahi to bhagavAna buddhanA potAnA ekarAra pachI jena bhikSuone mAMsAhArI TheravavAnI UtAvaLa na ja karata. AzA che ke emanA anuyAyI paMDito A prazna para pharI vicAraNuM karaze.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra Aje te ApaNe vaijJAnika saMzodhanane kAraNe pUrNa vaibhava ane ezaArAmanI sukhabharI sagavaDothI mahelAtemAM mANI rahyA chIe ane amanacamana UDAvIe chIe. nathI ApaNane khAnapAnanI kaI -takalIpha ke nathI pathArI pAgaraNanI kaI muzkelI ke nathI pravAsayAtrAnI keI hADamArI. uparathI sevake hAjarAhajUra banI UbhA page sevA karavA taiyAra rahe che ane je IcchIe chIe te hAjara kare che. pANI mAgatA dUdha Ave che ne roTalA mAgatA evAmIThAI hAjara thAya che. takalIpha ane duHkha zuM e zabda ja Aje bhulAyo che ema kahIe teya khoTuM nathI. ane eTale ja Aje gAmegAma hajAre lAkhonA kharce aTTAImahotsava, UjamaNuM, upadhAna pratiSThAo ane pUjA sAmaiyAonA bhavya mahotsava UjavAI rahyAM che. dezamAM Aje pUrNa zAMti che. vihAra mArgo salAmata che. dezamAM baLavA ke saMgrAmanuM nAma nathI. ghera beThAM duniyA sAthe saMparka rAkhI zakAya che ane IcchIe tevI rIte mahAlI zakAya che. uparathI jyAM jyAM jaIe chIe tyAM tyAM gharanA hoya ke parAyA sahu keI ApaNane mAna-sanmAna ane Adara bhAvathI vadhAvI laI ApaNane gherI vaLe che. ApattionI calI bharatI : che paNa e yuga to aMdhakArane hato. mahAnirIya sUtra jeno zabdArtha paNa e ghara aMdhakAra ja thAya che, emAM e yuganuM hUbahU citra jovA maLe che tyAre zaka-hUNa bekiTrayana, pArthiyana tathA grIka
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra 11 vagere AkramaNakArAthI deza para AEtA para Aphata UtaratI hatI. uparathI sikaMdara selyukasa tathA magadhanA AMtaravigrahAthI prajA herAna parezAna banI gaI hatI. AthI " lAkA potapAtAnI cIjo laIne vAhanAmAM ke page cAlIne Amatema bhAgavA mAMDatA. AvI paristhitimAM bhikSuone bhikSA paNa maLatI nahI" (bha. buddha, pAnu 311) joke paradezI dhADAMone hAMkI kADhavA ThIka ThIka prayatnA thatA rahetA hatA. paNa ekane tagaDe tyAM daza-daza TALIe UtarI AvatI. evA e AkramaNakArI kALa hatA. rastAe sahisalAmata nahotA. kheDUta bhayabhIta hatA. theADu dhaNuM e vAvatA te UbhA pAka e AkramaNakhAra lUTArAe laNI jatA. uparathI anAvRSTi, mAraphADa ane lUMTaphATane kAraNe deza barabAda thaI rahyo hatA. bhISaNa duSkALeA UtaryAM karatA hatA. pariNAme mAnava mAnava maTI dAnava banI jatA. lUMTa, cArI ke mAraphADa karIne paNa peTa bharavA e jhAvAM mArA. jhADa, vanaspati, pazu- paMkhI ke mANasa suddhAMte paNa e cheDatA nahIM. Ama jyAM jIvana TakAvavuM ja kANu thaI paDyuM hatuM. tyAM dhama ke AcAravidhienI te vAta ja zI karavAnI hAya? enI piMjaNa karanArA tyAre haiyAsanA vaidiyA ja gaNAtA haze, kAraNa ke bhUkhyuM peTa dhamane paNa svAhA karI jAya che. AvI kaThina paristhitimAM dhama ane zAstrAne bacAvI levA zirane salAmata rAkhavAnI pahelI jarUra hatI. A kAraNe e kALanA evA munionA AcAra aMge kaika kSatio cAlatI heAya te emane zA doSa kADhI zakAya ? ethI emanI TIkA nahIM paNa emane mATe te AMsu ja vahAvavAnA heAya. ethI je AjanI dRSTie emane mApI emanAmAM doSa jovAnA prayatna kare che evA -jaDasu leAkeA mATe zu kahevu ? pathArImAMthI UThatAM veMta ja jemanI pAse cAha-dUdha ane pAMu biskiTa hAjara thAya che, e emanI vedanA ke e kALanI paristhiti kacAMthI samajI zake ? kAraNa ke bhareluM
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadhama ane mAMsAhAra parihAra 112 peTa bhUkhyAnI vedanA samajI zakatuM ja nathI. ane e vedanAya adhUrI hoya tema pachInA kALamAM paNa sadhe eka yA bIjA prakAranI evI vedanAe kaI echI nathI bhegavI. kayAreka dezanikAla thavu paDatu, te kayAreka anya samAjonA julmane bhAga banavuM paDatu. ethI kayAreka TakavA mATe anya samAjonI janAI, havanaheAma tathA rAgabhAganA ThaThArA jevI vidhie paNa apanAvavI paDI che te kayAreka jaina derAnI rakSA kAje zaivavividhae paNa maMdiramAM dAkhala karavI paDI che. aneka vAra seMkaDA hajArAnI saMkhyAmAM munie-gRhasthAnI katala paNa cAlI che, jenI karuNa alidAnanI. kahAnIe Aja paNa citrorUpe bhItA para AlekhAyelI najare paDe che. keTalIka vAra teA zrAvakAne jIvatA paNa saLagAvI devAmAM AvyA che ane madirA tADyAneA te koI pAra ja nathI rahyo. julmanI parAkASTA : Aya adhUruM hoya tema AMtarakalahamAM saMdha chinnabhinna thaI rahyo hatA tyAre dharmacusta gaNAtA keTalAka jaina dhanika ane vyApArIe guMDAenuM kAma karI bhikSu sadhane miTAvavAnuM kAma karI rahyA hatA. atyaMta bhaktibhAva batAvI dariyAkAMThe AvelA nagarAmAM padhAravAnu AmaMtraNa ApI ane pachI peAtAnA vahANAmAM pagalAM karavAne Agraha. karI e kevaLa sAdhuone ja nahI. sAdhavIone paNa tyAM teDI jatA ane pachI vahANamAM dAkhala thaye tarata ja e hAMkI mUkI arabastAna vagere deze!mAM emane vecI detA. jUnI eLakhANa parathI eka gujarAtI vepArIe evA gulAma banelA eka sAdhune cheDAvI dezamAM pAchA mAkalyo hatA, jeNe pharI muniveza dhAraNa karyAM bAda e guDAne udhADA pADyA hatA. paNa te pahelAM emaNe keTalA sAdhu-sAdhvIone vecI mAryAM haze e kANu jANe che ? (* prAcIna kathA saMgraha'mAMthI ) mAMsAhArI dezeAmAM jIvanabhara gulAma banelA e sAdhue ane jaMgalIAnI patnI banelI e sAdhvIoe je du:khA trAsa ane
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 upasaMhAra julma sahana karyA haze enI kalpanA ja haiyAne raDAvI mUke che, tyAre upara pharatA ilekiTraka paMkhA nIce sophA seTamAM paDelA ApaNe sAdhuo "Ama na kare, ne tema na kare nI philasuphIbharI samAlocanA karIe chIe tyAre ema ja kahevuM paDe che ke mithyAbhimAnI kaThora haiyuM ja evuM DahApaNa DoLavAnI hiMmata karI zake. * 1. TIppaNa: A nibaMdha chapAto hato tyAre "jaina Agama sAhityamAM bhAratIya samAja" nAmano nibaMdha lakhI pI. eca. DI. thayelA zrI jagadIzacaMdra jainano 600 pAnAno e graMthastha thayelo nibaMdha zrI kasturamala bAMThiyAjI sAhebe mArA A nibaMdhamAM kaMIka upayogI thaI zakaze e hetuthI vAMcavA mokalI Apyo. emAM e samayamAM lakhAyelA chaMdasUtrAdi graMtha, enI TIkAo, bhASya tathA cUrNionA gahana adhyayana pachI zrI jene e samayanA jainamunionI hADamArIo tathA veThavA paDelA trAsa aMge AdhAra ApI aneka pAnAM rokyAM che, je vAMcIne Aja paNa rUMvADAM UbhAM thaI jAya che. eozrI lakhe che ke, vihAramAM ghora aTavIo AvatI. rasto jaDe nahIM. mANasa kaI maLe nahIM. jethI vAgha varU ghaNIvAra emane phADI khAtA. hAthIo paNa kyAreka rasto rekI UbhA rahetA. AthI kedavAra sArthavAhonI sAthe vihAra karavAnI saMdha goThavaNuM karI dete paNa tyAre sArthavAhanI IcchA pramANe ja cAlavuM paDatuM. anAjanI taMgImAM kaMdamULa vaherAve te munio letA nahIM. jethI emane doraDe bAMdhI jhADe laTakAvatA. AthI lAcAra banI e badhuM khAvuM paDatuM. janma, rAjyAbhiSeka ke evA utsava prasaMge brAhmaNonI jema zramaNone paNa AzIrvAda devA rAjadarabAramAM javuM paDatuM. na jAya to rAjA zuddha banI emane phaTakArato, jelamAM nAkhato to kyAreka dezanikAlano hukama paNa pharamAvato. e jamAnAmAM nAnA nAnA rAja heIdhaNIvAra emane jAsusa mAnI vAta kaDhAvavA bhAre kanaDavAmAM AvatA. kyAreka pITIne baMdIkhAne
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 jainadhama ane mAMsAhAra parihAra paNa nAkhatA. rAtri jalasAmAM khIjAnI sAthe munine paNa rAjadarabAre javuM paDatuM ne tyAre rAtribhAjana paNa karavuM paDatuM. na kare te| apamAna thayuM mAnI rAjA krUra sajA karatA. A kAraNe bhAjana na khAtAM satADI devAnI AcAryoe sUcanA ApI hatI te chatAM khAvuM paDe te pachI vamana karI nAkhavAnI AjJA pharamAvI hatI. Ama chatAM je pradezamAM lAke rAtribhAjana ja karatA ane divase bhAjana maLatuM nahIM tevA pradezamAM rAtrie paNa gocarIe javAnI apavAdarUpe chUTa ApavI paDelI. jaina saMdha jyAM nibaLa hoya tyAM muninuM darzana amaMgaLa gaNAtu ne tethI leAkeA emane TIpI nAkhatA. nadI UtaratA nAvamAMthI pheMkI detA. teA tyAre kAI tarIne pAra UtaratA, koI jalacara prANIne| bhAga banatA. keAI jamaNavAramAM brAhmaNA pahelAM munione kAI vahorAvI detuM teA brAhmaNA jhaghaDA karatA, kayAreka munione mArI mArIne adhamuA karI nAkhatA. vihAramAM vaLI cAra-lUMTArA khUba pajavatA. vasro-kabaLa paNa upADI jatA. jethI atizaya ThaMDImAM zarIra bacAvavA tApaNuM karI tApavAnI, kaMTaka bharapura aTavImAM joDA paheravAnI tema ja keTalIka jagyAe varasAda khUba paDatA hAI chatrI oDhavAnI paNa AcAryoM taraphathI chUTa ApavAmAM AvatI. A paNa adhUruM hoya tema upAzrayamAM rAtre vezyAe ghUsI jatI ane emane pajavatI. munie AthI bhAgI jaMgalamAM cAlyA jatA. paNa tyAM hima, varasAda tathA sa, vichI jevA prANIone trAsa hoI pAchA AvatA. vezyA tyAM ja paDI rahI hoI emane cAlyA javAnI vinaMtI karatA. paNa e mAnatI nahI. jethI AcAya nI rajA meLavI malla jevA sAdhu emane pakaDIne AMdhatAM ane pachI upADIne rAjadarabAre laI jaI rAjA samakSa hAjara karatA. jaMgalAmAM hiMsaka prANIonA bhaye rAtre kAMTAnI vADa banAvI levI paDatI. to kayAreka lUTArAe sAme pUrvanA dhanurdhArI-munine dhanuSya bANa meLavI laDavAnI paNa saMmatti ApavI paDatI. keTalIka
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 upasaMhAra vAra upadeza ApavAnA bahAne munione rAtre rANIvAsamAM laI javAmAM AvatAM ne pachI vRddha munione rajA ApI yuvAna munione rANIo sAthe bhoga bhogavavAnuM dabANa karavAmAM AvatuM. je inkAra karatA temanuM te AvI ja banatuM. AthI jIvana bacAvavA je emAM paDatA emane nirdoSa mAnI alpa prAyazcitta ApavAmAM AvatuM. to kaI vAra saheja doSa jaNAtAM munionA hAtha-paga kApI nAkhavAmAM AvatA. A vAMcIne te haiyuM ja kamakamI UThe che. AvI bhayaMkara paristhitiomAM maMtra, taMtra, jAdu, jyotiSa, mUTha, mAraNa, devadevIonI ArAdhanA vagerene pApamRta kahevAmAM Avela hovA chatAM--ene Azraya le paDate ne e rIte zramaNa-zramaNuonuM tathA saMdhanuM rakSaNa karavuM paDatuM. ane sAdhvIone to je trAsa ApavAmAM Avato e vAMcIne to Aja paNa haiyuM raDI paDe che. guMDAo-lUMTArAo rastAmAM emanI hAMsI UDAvatA ne khUba pajavatA. kyAreka emane nagna karI vastro paNa upADI jatA. AvI paristhitimAM hAtha, cAmaDuM tathA pAMdaDAothI guhyAMga DhAMkavAnI emane salAha ApavAmAM AvatI. keTalIka vAra guMDAo upAyomAM paNa ghUsI jatA ane keTalIka vAra suMdara sAdhvIene upADI paNa jatA. jethI upAzraya emane Akho divasa baMdha ja rAkhavo paData. AvA kAraNe munio temanI sAthe rahetA ane taka A guMDAone sArI rIte phaTakAratA. eka vAra eka suMdara rAjakumArIne guMDAo herAna karatA hoI tenA muni banelA be mahArathI bhAIoe temanA upAzrayamAM rahI guMDAone evA TIpI nAkhelA ke jethI pachI e enI tarapha lamaNe vALavAnuM ja bhUlI gayelA. koI kaI vAra sAdhvIone paNa svarakSaNa arthe mArAmArImAM UtaravuM paDatuM. eka sAdhvIe rastA vacce daMDAthI guMDAone sIdhA karelA. paNa pachI e guMDAonA AgevAnane tyAM ja e sAdhvI gocarI athe jaI caDI. te e guMDAe enuM khUba svAgata karyuM. pitAnA bALakane
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 jainadhama ane mAMsAhAra parihAra enA caraNe namAvyA te Ama khUba bhaktibhAva batAvI AkaSaNa jamAvyuM. pariNAme khATA bhakti-saMbaMdha vadhArI guMDAe sAdhvIne phasAvI ne pachI e enI patnI banIne ja rahI gaI. ane sAdhvIe dUra dUra anAya` dezeAmAM vecI devAnI te| ApaNe vAta karI gayA chIe. "" AvA kAraNAe ja zAstrakArAne AjJAdevI paDI hatI ke AtmarakSaNanI, rAtribhAjananI, kaMdamULa vAparavAnI, rAjAnI khuzAmata karavAnI, rAtrie bahAra javAnI, agnie tApavAnI, joDA paheravAnI ke evA prakAranI paristhitimAM mUkAvu paDyuM hAya te| prathama evI paristhitine anukULa banIne paNa zarIra bacAvavuM. e haze te prAyazcitta laI vizuddha banI zakAze ne pharI saMyamadhanuM pAlana thaI zakaze. bAkI samabhAvapUrvaka dhAra kaSTa Ave mRtyune bheTavA jeTalA je vIra hAya e utsaga mA te ja vaLagI rahe. AvI paristhitimAM sthira banelA munie jIvananA bhAge pAra utarI zakavA hatA paNa jee peTa athe ja ghusyA hatA e mAMsa na khavAya ema mAnI nahAtA khAtA paNa pachI paristhitie emane lAcAra banAvyA ane ene svAda lAgatAM, e enA pAchaLathI pakSakAra banI gayA hatA; jema guMDAone pITanAra pelI sAdhvI rAjanA bhakti sahavAsathI emAM phasAI gaI hatI tema. tyAM evAone ze doSa kADhI zakAya ? Aje bhayaMkara mAMdhavArI che ne tene aMge keTalAka dUSaNA UbhAM thayAM che paNa ene bAda karatAM Aje sabhyatA, samaja, salAmati, sahakAra bhAvanA, saMgaThana, sukha sagavaDanA sAdhane, vihAra-pravAsanI sugamatA ane svataMtra vicAraNA uparAMta Aje hiMsAnuM pramANa vadhyuM haze e mAnI laIe te paNa karuNA-yA ane mAnavatAne je vikAsa thayA che e dRSTie Ajane yuga ghaNA DiyAtA che, te ethI ja vihAramAM ekalavAyI hAvA chatAM kAI paNa sAdhvI sAme
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra 117 keIe UMcI AMkhe joyuM hoya evo bhAgye ja keI dAkhale zodhI zakAze. jyAre e yuga mAnI laIe ke jJAna-caritryanI dRSTie keTalAka ucca zikhare pahoMcyA haze. bAkI anya rIte te e kALa bhayaMkara hato. krUra hate. anAryatA ane jaMgalIpaNAno bahu aMze asabhya yuga hate. virodho-agavaDone kaI pAra nahoto. Ama chatAM e yugamAM apAra kaSTa, bhayaMkara trAsa sahana karIne paNa jemaNe anAryone Arya--sabhya banAvyA, dezamAMthI mAMsAhArano bahu aMze uccheda karyo. yajJahiMsAne nimUla karI tathA bauddho para paNu prabhAva pADyo e kALanA mahApuruSoe je rIte kAma laI ApaNane Aje gauravaM zikhare pahoMcADyA che emAM ja emanI parama mahattA che. bAkI tyAre emaNe Ama kema karyuM ne Ama kema na karyuM evo prazna uThAvavo e e yugane na pichANanArIjaDatAnI-hevAniyatatAnI nizAnI che, yA te sabhya bhASAmAM emanI kruratAbharI ThekaDI che ema huM mAnuM chuM. jalate rahele dIvaDe : Ama chatAM eka pachI eka UtarI rahelI AvI ApattiomAM ghora aMdhakAra vacce paNa jemaNe dilano dIvaDe jalato rAkhI prakAza pAtharyo che ane bhayaMkara vamaLa vacce paNa nAvane sahisalAmata kAMThe lAvI badhAne hemakhema pAra UtAryA che emane pratApe ja ujaLAM moDhe ane unnata zire samRddhinA zikhare besI ApaNe Aje mahAlI rahyA chIe. ethI kharekhara e puruSoe bhagavAna mahAvIranA amara vArasAne jIvaMta rAkhavA ane vizuddha banAvavA keTakeTalI dhIraja, khaMta ane samatA rAkhI haze tema ja e mATe parAkramapUrvaka keTakeTalA AtmabalidAne ApI kAma lIdhuM haze eno vicAra karIe chIe tyAre ApaNI mati sthaMbhI jAya che ane emanA viSe UThelA tarkavirtakabharyA badhA ja prazno besI jAya che, kAraNa ke ethI emaNe
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra zuM karyuM ane zuM na karyuM e vAta mahattvanI nathI paNa samaya saMyogo vicArI ThIka lAgyA te upAyo ajamAvIne ane ThIka lAgyA. te AcAra-vicAra UbhA karIne paNa cAre bAju phelAyelA dAvAnaLa vacce paNa jemaNe paraMparAne surakSita rAkhI UjaLI banAvI che eTaluM ja nahi, samagra dezane UMce caDAvavAmAM himAlayane addhara UThAvavA. jeTalI je pracaMDa tAkAta batAvI che tema ja pAchaLathI saikAo sudhI pazcima-dakSiNa bhAratamAM pitAnI paraMparA dvArA suvarNa yuga paNa sthApI. batAvyo che, e ja mahatvanI vAta che. ApaNuM UNapa : ethI AzA rAkhuM chuM ke vAcake AjanI nahi paNa tatkAlIna paristhiti pramANe ja emane jovA prayatna karaze tyAre ja emanI mahattA-bhavyatA ane vIratAnuM darzana thaI zakaze. paNa jainasamAjane. ghaNo meTo bhAga eTale sthiticusta che ke pite bAMdhelA vartula bahAra e jovAnI dRSTi ja gumAvI beTho che. vaLI ghaNAnA mananI eka gUMca paNa che ke coLIne cIkaNuM zA mATe karavuM ? je kaMI nathI jANatA emanI AgaLa AvI vAte pragaTa karavAthI lAbha paNa ze ? ethI to UlaTo ApaNe ja phajeto thaze ne leke paNa emAMthI bUro ja Adarza ja pakaDI leze. baMdhAyela bhaya saMskAra : paNa ApaNe e khoTo bhaya saMskAra che. ethI cIkaNuM thavAne bhaya sevavAnI kazI ja jarUra nathI, kAraNa ke ethI te saMzadhanane mArga ja baMdha thaI jAya. bAkI ApaNuM pakSe je kaMI doSa thaye heya te ene saMtADI rAkhavAthI paNa ze lAbha ? chAnuM chAnuM rAkhI gUmaDuM paMpALyA karavAthI te e moTuM thAya. maTe nahi ne ethI te UlaTo ApaNo ja doSa siddha thavAno ane tethI vaLI e beja sadA ApaNu chAtI para ladAyele ja rahevAno, kAraNa ke Secrecy
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra 119 is sin guptatA e te! mahApApa che. bAkI jo gupta rAkhavA jevu ApaNe pApa karyuM hoya tA evA pATho para haratAla mArI ene rada karavA joie. kAM te satya vastune svIkAra karavA joIe. paNa nathI ApaNe e pATha cheADI zakatA, nathI spaSTa bheda rajU karI zakatA. A mUMjhavaNane kAraNe nathI ApaNA pratikAramAM sAmarthya' pragaTatuM, nathI ene khIjA para prabhAva paDatA. paNa huM pUchuM chuM ke ApaNe koI apakRtya karyu che! ane jo nathI karyuM te pachI satyane svIkAra karI kharuM rahasya pragaTa karavAmAM Dara zAne ? bhaya kevA ? hA, ApaNe eka pApa karyuM che, jo ene pApa kahevAtu hAya te ! ane te e ke keTalAka patita sAdhakone saMdhahiSkRta na karatAM pAMkhamAM TakAvI rAkhIne na emane kevaLa vizuddha ja karyAM che paNa bhAratavyApI samagra prajAnuM utthAna karavA jeTaluM sAmarthya pragaTAvavA emanuM ghaDatara paNa karyu che. zuM A eka doSa khAtara cIkaNuM thavAne ApaNe bhaya sevIe chIe ane tethI A vAta gupta rAkhavA icchIe chIe ? paNa e doSa ApaNeA deSa nathI paNuM ApaNuM gaurava che. A kAraNe satya rahasya pragaTa karatAM ApaNe koI paNa jAtanI kAIthI paNa bhIti rAkhavAnI kazIye jarUra nathI. paNa ApaNe Aje satyanI sAdhanA ja meALI pADI dIdhI che ne tethI ja ApaNAmAM nibaLatAe dhara dhAlyuM che. bAkI te kALanA muniemAM rahelA doSane kAraNe koI bhUrA Adarza pakaDI leze evA bhaya rAkhavA jeTalI A duniyA have mUkha nathI rahI. Ama chatAM je pApamAM paDelA che tema ja jemane peAtAnA pApa DhAMkavA khIjAonu pramANa joI e chIe. e te game tevA saMtanA pUrvakAlIna jIvanamAMthI evu zeAdhyA ja karaze ane evI vAte te satayuganA sateAmAMthI paNa zeAdhI zakAya. vAlmikI, dRDhaprahArI, suradAsa, rAhioya aMgulimAla, sthUlibhadra tathA vidyAthI gAMdhIjInA dAkhalA ApaNI samakSa kayAM nathI ! paNa ethI evAone kAraNe guruenI hRdaya
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra bhAvanA ane prajAkIya utthAnane gauravabharyo ItihAsa zA mATe ApaNe dabAvI rAkhavo joIe? jo ke Aja sudhI A gUDha bheda aMdhArAmAM rahyo hoI haju alpa samaya jemanI eka mAtra bhAvanA janatAnA uddhAranI ja hatI e pUjya puruSo kadAca doSita manAyA kare. AthI jema vyabhicAranA dezamAMthI choDAvavA vezyAone pratibaMdha ApavA mATe vezyAvADe pharatA koI saMtajanane vyabhicArI TheravavAmAM Ave tema jagaduddhAraNanuM kArya karanArAonI paNa peTa bharIne niMdA karanArA hareka yuga-samAjamAM kaMI ochA nathI pAtA. jo ke ethI kyAreka mUMjhavaNa thAya che paNa chevaTe to kALadevatAnA sAmrAjyamAM satyano bhAnu vahela moDo potAno jhaLahaLato prakAza pAtharyA vinA rahetuM nathI, kAraNa ke satya pote ja eka samartha zakti hoI e pite ja rUkAvaTanI dIvAlone teDI pADIne svayaM prakAzita banI rahe che. kadAca emAM samaya lAge e eka judI vAta che. A kAraNe Aja sudhI A prazna para prakAza paDyo nahoto paNa have chellAM 20-25 varSathI A aMge kaMIka saMzodhana thavA lAgyuM che emAM meM paNa mAro sura pUrAvavAnuM duHsAhasa karyuM che. abhyAsamAM huM nona-meTrika, jIvana gAmaDAnuM ane gujarAtI vinA bIjI bhASAnuM khAsa jJAna nahIM jethI huM pote te kaMI ja nathI. chatAM je A bAliza prayatna bhAre hAthe thaI rahyo che ethI huM mAnuM chuM ke kaI judAM ja paribaLe mane dhakakAvI rahyA haze. saMbhava che ke kudarate ja mane A kArya aMge pitAnuM vAhana banAvavA pasaMda karyo hAya yA ene kaI bIje ja hetu hoya. je hoya te, paNa chellAM 8-10 varSathI enA ja vicAramAM DUbele rahyo chuM. ane temAM paNa be varSathI te huM A prazna pAchaLa pAgala ja banI gayo chuM, ema kahuM teya khoTuM nathI. kAraNa ke jyAre jyAre kaI pratikAra kare che tyAre mArAmAM keI ajaba jusso UbharAI UThe che ane e vicAronI tIvratAe eTaluM badhuM mAnasika dabANa vadhI jAya che ke ethI rAtanI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 upasaMhAra rAte anidrAmAM ja vItAvavI paDe che. covIse kalAka e ja vicAre - enuM ja vAcana ane enuM ja pArAyaNa thatuM rahetuM hoI AjanA A rezana ane yuddhanA vAtAvaraNamAM mArI kasamayanI vAta ghaNIvAra hAMsI, aNagama, tiraskAra ane apamAno tathA nirAzAone ja notarI bese che. paNa dhUna chUTatI nathI. saMkalpa tUTato nathI. vizvAsa Dagato nathI. mane samajavA A mArI manaHsthitinuM citraNa ApI jaNavuM chuM ke ApaNI vizuddha paraMparAe patitono uddhAra karI emanA dvArA bhAratanA itihAsamAM je bhAga bhajavyo che e kevaLa ApaNI ja nahi paNa bhAratanA ItihAsanI eka gauravaprada maMgala gAthA che.* * TIppaNa: dayA-karuNA, brahmacarya, mAnavasamAnatA tathA jIvanazuddhi sAthe sAdhanazuddhine Agraha vagere bAbatamAM mahAvIrane buddhano ane buddhane mahAvIrane sAtha hato. paNa mAMsAhAra maryAdita svarUpe apanAvI laI buddhanI karuNuM kaMIka jhaMkhavAI che. tema ja strI jAtine bhikSuNI banAvavAmAM hicakicATa anubhavI mAnavasamAnatAnA praznane paNa eTalA pUratI meLapa sAMpaDI che. jo ke UMcanIcanA bhedabhAvane miTAvavA - budhe bIjAothI khUba ja UMcAI prApta karI che. paNu ahiMsA, tyAga, tapazcaryA, nara-nArI samAnatA, nirAmiSAhAritA, rAtribhojana tyAga uparAMta bIjAonA vicArone paNa samajavAnI anekAMtavAdI udAratA jevA tanI bAbatamAM jaina dharme je UMcAI prApta karI che eTalI UMcAIe jagatano keIpaNa dharma haju sudhI pahoMcI zakyo nathI. paNa e to samagra bhAratavyApI pracAra karavAnuM ane lekamAnasamAM ene sthira rUpa ApavAnuM kArya to e kALanA zramaNuM nigraMthAe ja karyuM hoI e ApaNe ja nahIM paNa bhAratanA ItihAsano paNa eka gauravagAthAno viSaya che. Aje paNa bhAratamAM tyAga tapano je Adara dekhAya che, mAMsAhAra pratye pApavRtti samajAya che
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra A kAraNe vIr pitAnA vIra putra! tarIke satyanA svIkAra karavA jeTaluM ApaNe vIya pragaTAvazuM tyAre ja ApaNuM vIratva ane satyanI upAsanA sAka banaze. vizuddhinI lAkhaDI dIvAla : bhale pachI ApaNI kAI peTa bharIne niMdA-vagAvaNI karyAM kare. sUryAM sAme dhULa uDADanAranI ja AMkhA dhULathI bharAI jAya che. paththaranI dIvAla sAthe mAthuM aphALanAranuM ja mAthu tUTI jAya che. dIvAla nathI. tUTatI tema ApaNI dharmAMvizuddhinI lokhaMDI dIvAla eTalI majabUta che ke enI sAme je icche e prahArA karyAM kare paNa e dIvAlamAMthI eka paNa kAMkarI kAI kheravI zakavAnuM nathI. 112 ethI AzA rAkhuM chuM ke paDite taTasthabhAve A prazna pharI vicArI yAgya dRSTibiMdu svIkAraze tema ja sAhitya akAdamI jevI saMsthA paNa vageAvaNIne A mAga mUkI jemAMthI anyAne caDavAnI preraNA maLe e rIte dizA badalavAnu vIya teja batAvaze ane te ja satyanA sa Mzodhaka tarIke enu e pagaluM nyAyI gaNAze tema ja saMskRtinI sevA karavAne enA adhikAra paNa tyAre ja vyAjakhI TharI zakaze. + chelle jaNAvu ke A prazna a Mge kAI sAthe carcA ke vAdavivAda karavAnI mArI potIkI guMjAza nathI, kAraNa ke huM pAte te kazuM ja nathI. phakta dilamAMthI UThelA A vicAre che, samAja sAme mUkeleTa eka prazna che eTalA ja ene atha karavAne che. jenA hetu kevaLa ApaNA AtmasASa khAtara ja che, sthiratA meLavavA mATe ja che. navI carcA jagADI kustImAM UtaravA mATe nathI. tema ja dhyA-karuNAnA saMskArAnu je darzana thAya che. uparAMta ekakhIjAnA vicArAne samajavAnI je udAratA paNu phelAtI jAya che e e munioe siMcelA saMskArAnu ja phaLa che.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra 123. Ama chatAM pharI kahevuM paDe che ke paraMparAgata lokone keTaluMka na. game ema bane. kAraNa ke e pitAnI AjanI bhUmikA parathI vastune mApe tema ja buddhivAdIone paNa keTaluMka na rUce, kAraNa ke emane. vaLI kevaLa tarkavAda ja laDAvyo hoya ema lAge paNa mULa vAta e che ke vicAronI tIvratA vadhe che tyAre ekAgra banatAM sAce ukela. Comes from within aMtaramAMthI ja maLI rahe che. jenA purAvAmAM mane pAchaLathI ThIka ThIka zAstra vacanono AdhAra maLI Avyo che.. A kAraNe keTalAka ukele aMtaramAMthI maLatA rahyA hAI svataMtra dRSTie e tapAsavAmAM Avaze to ene zAstrono paNa AdhAra maLI raheze tema ja buddhivAdIone paNa e tarkasaMgata lAgaze.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa A nibaMdha aMge keTalAka vidvAna muni-AcAryAM tathA 5DitA sAthe vicArAnI Apa-le karatAM je je prazno UbhA karavAmAM AvelA ene pratyuttara vALavAneA meM namra prayatna karyAM che, je khIjAone paNa upayogI bane tema hAI atre rajU karavAmAM Ave che. " pra. 1 zAstrAmAM mAMsa' zabda hovA chatAM vanaspati atha kheMcatANa karIne kADhavA yogya che? u. | ' mAMsa ' zabdanA mULa atha DhIlA peAcA padAtha hatA. ene gabha paNa kahetA vAgbhaTe bIjorAnA ga` mATe mAMsa' zabda ja vAparyo che. tarabucane paNa A ja kAraNe mAMsaphaLa kahyuM che. paNa bhakSyAbhakSyanA prazna AvyA bAda eka yA khIjA vargamAM zabdone sthira karavAnI je prakriyA cAlI ethI vanaspati mATe gabha *ane prANIja dravya mATe mAMsa ' zabdo sthira thayA che eTale prAcIna bhASAmAM mAMsa zabda hoI ene AjanI dRSTie rUDha thayelA kevaLa prANIja mAMsa-AmiSane ja atha lagADavA yeAgya na gaNAya. eTaluM kharuM ke mAMsa zabda bhakSya ke abhakSya baMnemAM sarakhI rIte ja tyAre vaparAtA hatA. pra. 2 jo zAstrapAThAnA mULa a vanaspati hatA te pAchaLathI ene mAMsaparaka atha kema thavA lAgyA ? u. 2 uparAkta prakriyAnuM ja pariNAma che. dA. ta., 'zaMkhAli 'te atha zaMkha nAmanA jIvaDAonA samUha hatA. e have eka
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 12pa jAtanI vanaspatirUpe sthira thayuM che. ane phaLa pakavAnna mATe vaparAte AmiSa" zabda prANIja mAMsanA arthamAM sthira thayo che. paNa zabdonA artho Ama pAchaLathI badalAvAne kAraNe navA artho e jUnA zabdone lagADavAthI A goTALo thayo che. pra. 3 zAstrakAroe evA zaMkAzIla zabdo vAparyA ja zA mATe. haze ? ( u. 3 hastodyoganI vastu vAparanArA vratadhArI gAMdhI bhakto - yaMtrodyoganI vastu vAparanArA ApaNe jema ja "ATo " ne "tela" zabda ja vApare che. bhojana aMge e cokhavaTa mAMgI le che ke "ATo" hAtha ghaMTIno che ke yaMtra ghaMTIne ? tema ja tela paNa hAtha ghANInuM che ke yaMtraH ghANInuM? paNa ema chatAM evA zabdo mATe e vAMdho letA nathI ane ApaNe paNa Aje "I", "samosA" ane "supa" jevA zabdo baMne arthamAM kyAM nathI vaparAtA ? chatAM haju e zabdo badalavAne ApaNe vicAra nathI karyo tema zAstrakArane paNa tyAre vAMdho levA jevuM nahi lAgyuM hoya. ema chatAM arthaparivartananI prakriyA zarU thayA bAda gAMdhIbhaktonI jema enI spaSTatA to karI levAnuM kahyuM ja che, jema bha. mahAvIre somila brAhmaNa sAthenI carcAmAM spaSTatA mAMgI hatI tema. pra. 4 zAstrapATho nirmANa thayA tyAre zAstrakAranI dRSTimAM to eka ja spaSTa artha hoya ne te mAMsaparaka kAraNa ke zarUnA saMkrAMtikALamAM apavAda mAga rahe e sahaja che tema ja e kALamAM mAMsA-- hAra sAmAnya vastu hatI. mULa dhyeya ahiMsAnuM hoI navI peDhIo nirAmiSAhAranA saMskAra pAmI haze, jethI ApaNe nirAmiSAhArI chIe, paNa mULamAM te mAMsAhAra hato ja ne tethI zAstrapAThone mULa artha paNa mAMsaparaka ja ghaTe. - u. 4 vinebAjInA zabdomAM kahIe te mAMsAhAranI bAbatamAM devadattanI mAgaNI chatAM budhe kaDaka vidhiniSedha dAkhala nahoto karyo.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra e pitAnA saMpradAyane sarvajana sulabha banAvavA IcchatA hatA. jyAre -mahAvIra AtyaMtika satyane vaLagI rahenArA hoIe bAMdhachoDa karavAmAM nahotA mAnatA." A kAraNe mahAvIranI paraMparAmAM apavAdane sthAna ja nahotuM. vaLI emaNe te potAnI pUrva paraMparAmAM paNa saMskaraNa ane zuddhino ja Agraha rAkhyo hoI pratikramaNa ane brahmacarya vratane paNa AgavuM sthAna ApyuM hatuM. A kAraNe nathI emaNe magadharAja zreNikanA putra meghakumAra mATe saMthArAnI bAbatamAM paNa apavAda Apo ke nathI munione tarase maravA chatAM sarovaranuM acita pANI pIvAne paNa apavAda Apo. buddhanuM dhyAna saMpradAyane vyApaka banAvavA tarapha hatuM ke jethI ghaNA ene lAbha laI zake, jyAre mahAvIranuM dhyAna saMpradAyane vizeSa vizuddha banAvavA tarapha hatuM ke jethI bhale theDA paNa e A saMsAnI jALamAMthI mukta banI zake. A prakAranA mAnasane kAraNe khAnapAnanI bAbatamAM mahAvIrane apavAda ApavAnI kaMI ja jarUra nahotI. jemane emanA mArga para cAlavA jeTaluM sAmarthya hatuM evA ja leke pratijJAbaddha thaIne bhagavAnanA zaraNe AvatA. A kAraNe te emane mArga taravAranI dhAra para cAlavA jevo khUba ja kaDaka gaNAya che; jyAre buddhano sukhazAliye. hA, eTaluM kharuM ke AraMbhano saMkrAMtikALa heI sAdhake kadAca nibaLa banyA hoya paNa ethI e puruSa pote pitAnA mArgane eka tamA banAvavA nahetA IcchatA. AthI koI paNa vibhUti jyAre pitAnuM avatAra kArya hAtha para le che tyAre e pitAnA siddhAMta para atyaMta AgrahI hoya che ane to ja e UMDA mULa nAkhI zake che. bAkI pile siddhAMta nathI kadI paNa UMDA mULa nAkhI zakato ke nathI e vyApakarUpa dhAraNa karI zakate. bhale pachI bAhyadaSTie janasaMkhyA enI vadhI gaI hoya. '
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 127 mULa dazeya ahiMsAnuM hovA chatAM bauddhonI navI peDhIo nirAmiSAhAranA saMskAra nathI pAmI. kAraNa ke mULamAM ja nabaLAI hatI. jyAre mahAvIranA mArgamAM mULathI ja tIvra Agraha hato. ethI ja jagatanA dharmomAM e ja eka mAtra mAMsAhArane prabaLa virodha pikArato rahyo che. bAkI jyAre janasaMkhyA vadhe che, saMpradAya pAchaLathI phAlephule che tema ja koI Apatti vizeSanA prasaMge Ave che tyAre nirbaLatAne kAraNe mUMjhAyelAone sahAya karavA yA paDelAone uddhAra karavA keTalAka apavAdo ApavA paDe che-keTalAka sahevA paDe che, je kevaLa ArAmanA visAmArUpa hoya che. ane ApaNe joIe chIe ke duSkALanI AMdhimAM gherAyelAone bahAra kADhavA mATe ja e kALanA sthavirene a5kAlika apavAdo ApavA paDyA hatA. paNa mULamAM te apavAdane sthAna hoya ja nahIM. pra. 5 2000 varSathI mUMjhavatI A samasyA hala karavAne tamArA prayatna prazasya che tamArI dhagaza mATe paNa tame abhinaMdanane pAtra che. paNa munionA mAMsAhAranI vAta koIne paNa gaLe kema Utare ? eTale mane lAge che ke A samasyA hala karavAnI zubha bhAvanA chatAM tame tamArI sAme ja AMdhi caDAvaze. u. pa je ke e munio-munio hatA ja nahIM, kevaLa vezadhArI munio hatA. chatAM seMkaDo varSonA saMskArane kAraNe AvI vAta dhUNuM upajAvatI hoI mArI sAme ja AMdhi caDe ema bane. paNa hareka praznane te yuganI dRSTie ja vicAravo joIe ne bIjAne samajavA jeTalA -sahiSNu thavuM joIe. (1) bhagavAna nemanAtha ane temanI jAnane mAMsabhojana pIrasavA kevI taiyArIo thaI rahI hatI ? bha. mahAvIranA parama zreSTha zrAvaka mahAzatakane tyAM paNa reja mAMsa kyAM nahotuM raMdhAtuM ? mA khamaNanA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra pAraNe munione vaheravAnI buddhie pelI rAjakanyAe judA judA mAMsa bhajana mATe keTalI badhI vAnIo banAvI rAkhI hatI ? Ama sarvatra mAMsahAra hoI evA kuTuMbamAMthI AvelA pUrvasaMskArane kAraNe Apatti -vipattinA prasaMgoe paravaza banyA hoya e svAbhAvika che. kAraNa ke emane ApaNI jema sUga nahotI. vaLI e dhamamAM sthira paNa banyA. nahotA. bAkI veza paheravA mAtrathI kaMI munipaNuM pragaTatuM nathI. (2) caramazarIrI ghana je custa zrAvaka : pitAnI dIkarIne upADI janAra guMDAo pAchaLa putro sAthe ja paDe che tyAre e duSTo emane pAchaLa paDelA joI putrIne mArI nAkhIne cAlyA jAya che. A vakhate jaMgalamAM kaI sAdhana na hoIe badhA. e dIkarInuM ja mAMsa khAI sudhAtRpti kare che ethI e kALanA lokonuM mAnasa samajavA mATe jJAtAdharmakathAmAM ApelI A vArtA ghaNI upayogI che. ethI mAMsa pratye dhUNuM na hoI evA prasaMgoe e e choDI na zakyA hoya to emAM kaMI Azcarya pAmavApaNuM nathI. (3) vaidikamAM maharSi vizvAmitra muni paNa bhUkhanA mAryA caMDALanA. gharamAM kUtarAnuM mAMsa caravA piThA hatA e paNa e ja vAta siddha kare che. (4) zAstrAjJA pramANe ghauM-caNAno loTa amuka divasa pachI khape nahIM. comAsAmAM vagara dhoyelI khAMDa paNa khape nahIM. ema chatAM rezanayugamAM ghare ghare amerikana ATo vaparAto hoI tema ja khAMDanuM paNa alparezana hoI e ApattikALamAM ghaNuM munione apavAda dazAmAMthI gujaravuM paDayuM hatuM. jo ke ujajayinInA kuberadattanI jema dhanike e munione sAcavyA haze paNa moTe bhAge te. evA prasaMge ApaNI e pratijJA chUTI gaI hatI. tema e kALamAM, paNa kyAMka kyAMka ema ja banyuM hoya to temAM navAI jevuM zuM che ? (5) ApaNo game teTale svacchatAne Agraha hoya chatAM bALaka jyAM ne tyAM viSTA kare che. zarIra paNa kyAreka kharaDAI jAya che.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 129 chatAM ApaNe ene pheMkI daIe chIe? te te kuLaneA ja nAza thAya. ema e kALanA guruoe ziSyAne bALaka tulya mAnI emane sudhAravA khAtara alpa samaya gaMdakI nabhAvI lIdhI hatI, jema pitAne sudhAravA Aya suhasti svAmIe alpa samaya mATe chatra, cAmarAdi uparAMta brAhmaNa vezane nabhavA dIdhA hatA tema. e AzAthI ke bALaka moTuM thatAM samajaNuM thatAM svaccha rahetAM zIkhI jAya che, tema e ziSyA paNa vAtAvaraNanI gherI asaramAMthI mukta thatAM pharI vizuddha khanI jaze. ane ApaNe joIe chIe ke emaNe ja bhAratavyApI vizuddhinuM AMdolana calAvyuM hatuM. khAkI gaMdA hAvAne kAraNe jo emane pheMkI dIdhA hota (saMdha bahAra karyAM hota) te paraMparAne te! kadAca nAza na thAta te! paNa e niSprANa--nisteja banIne ja jIvata. yA tA dvidhAvRtti pedA thatAM je mahAna siddhie ApaNe hAMsala karI zakayA chIe e na thaI zakata. ane zakti aMdaroaMdara TakarAvAmAM ja khatama thaI jAta. pariNAma ethI zuM Avata e ja kalpI zakAtu nathI. AthI trizalAnaMdana mahAvIranA kuLane jIvaMta rAkhavA alpasamaya gaMdakI nabhAvavI paDI hatI paNa ethI UlaTuM e pavitra munie ane guruene ja doSita mAnI levAmAM AvyA; jema svacchatAnA AgrahI mahAtmA gAMdhIjInI preraNAthI saphAIkAma karavA nIkaLI paDelA bhAvanAzIla svayaMsevakAne keTalAka bhUkha lAke bhagI mAnI letA tema. gaTTukI karavI eka vAta che. gaMdakI sApha karavI mIjI vAta che. ekamAM paDavAnuM che bIjAmAM caDavAnu hoya che. ApaNA sahunA anubhava che ke ghara vALanArane thADI raja te cAMTe ja. ethI paraMparAne zire je doSa Avyo che e gaMdakI karavAne kAraNe niha paNa gaMdakI dUra karavAne kAraNe e khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI vAta che. e
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 jaina dharma ane mAMsAhAra parihAra - pra. 6 zAstromAM AvelA AvA pATho e nirbaLa mananApaDelA munionA uddhAra mATe ja nirmANa thayA hatA ke e kevaLa tamArI kalpanA che. ene zAstravacanano keI AdhAra che? ' u. 6 (1) duSkALanA samaya sudhI AcAravicAramAM bheda paDyA nahotA. sarvanI AcAravidhio-pratijJAo sarakhI ja hatI. paNa A kALamAM je garabaDo UbhI thaI ene pariNAme ja AcArAMganA 10mA adhyayanane aMte je AvI AjJA mUkI che, e ja mArI kalpanAne sabaLa Teke Ape che ke AcAranI bAbatamAM be pakSo paDyA hatA. (2) A sivAya nizItha gAthA 436-439mAM kahyuM che ke, kaI khAsa kAraNasara mAMsa levAnI jarUra hoya to paNa je loko ema jANe che ke jaina muni mAMsabhojI nathI evAone tyAMthI e na vahoravuM, kAraNa ke ethI niMdA thAya che. Ama lokaniMdAno Dara ja batAve che ke ene AcArane Teke nahoto. AthI siddha thAya che ke paraMparA vizuddha ja hatI. ane eTale ja patita munione kAraNe lekaniMdAno Dara rahe. bAkI je samagra muni samAja custa vanaspatyAhArI rahyo hata kAM to badhA ja mAMsAhAra tarapha vaLyA hota to karIne prazna ja na udbha vata. (3) Ama zAstramAM mAMsAhAra mATe je kaMI be--pAMca pATha che e paristhiti vaza phasAyelA muni-sAdhakanI durbaLatAno ItihAsa mAtra che. eTaluM ja nahi, emane emAMthI choDAvI upara UThAvavAnA prayatnono paNa itihAsa che. ane eTale ja bahu sAcavI sAcavIne ane te paNa AcArya-upAdhyAyanI anujJA meLavIne tema ja lokaniMdAno khyAla rAkhIne keI khAsa prasaMge ja-anya upAya na jaNAya tyAM ja e levAnI chUTa mUkavAmAM AvI che. munizrI puNyavijayajI saMpAdita kalpasUtra, sUtra 276mAM bhadrabAhu svAmI kahe che ke navamAMthI keI paNa vigaI guru-AcAryanI rajA vinA na vAparavI. Ama AcArya upAdhyAyanI anujJA meLavavAno hetu paNa e ja hato ke muni AthI
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 131 mukta chUTa nathI meLavato paNa emanI dekhabhALa taLe dhIme dhIme emAMthI mukta thaI zake. A kAraNe Aja paNa muni je kaMI vahorI lAve che te guru pAse hAjara kare che. guru e tapAsI le che ne pachI rajA ApyA bAda ja e vAparI zake che. cAlI AvatI A prathA e kALanA phasAyelA munio guruonI dekhabhALa nIce e rogamAMthI mukta thAya e jAtanA thayelA prayatnonA ItihAsanI jhAMkhI karAve che. bAkI te pahelAM A keI niyama naheAte je prAcIna AcArAMga tathA dazavaikAlika jovAthI khAtarI thAya che. yakSAne nimitte lakhAyelI, AcArAMga sAthe joDI dIdhelI 1lI cUlikAmAM trIjA mahAvratanI bIjI bhAvanAmAM ja A aMgenuM spaSTa sUcana prathama vAra najare paDe che ke gurunI rajA meLavIne AhAra-pANI vAparavAM, rajA meLavyA vinA na vAparavAM. (4) sAthe eka bIjI vAta paNa samajI levAnI jarUra che ke svAda karavAM ene ApaNe pApa mAnyuM che. paNa ema chatAM samUhamAM miSTAnna bhojana levAmAM dhama paNa mAne che, kAraNa ke pUrNa saMyamanI sAdhanAmAM saphaLa thayA vinA e bhUkha jyAre upaDe che tyAre mANasa vilhela banI jAya che. A kAraNe apavAda sevIne paNa mAnavane vadhAre vikRta thato aTakAvavA miSTAnna bhajanane paNa prasaMge AvakAravuM paDyuM che. AMdAmAna TApumAM dezanikAlanI sajA pAmelA kedIone kadI miSTabhojana maLatuM na hoI 2-4 mahine enI bhUkha ughaDe che tyAre sAkaranA eka gAMgaDA mATe-jenI pAse e hovAnI zaMkA jAya che enuM khUna karIne paNa e gAMgaDo paDAvI laI khAI jAya che tyAre ja enI jIbhane kaMIka tRpti maLe che, kAraNa ke badhI iMdriyemAM svAdendriya jItavI bhAre muzkela che. jIvananI AdithI te aMta sudhI enuM prAbalya evuM ne evuM ja TakI rahetuM hoya che. AthI pUrvAbhyAsane kAraNe A prakAranI lAMbe gALe UThatI svAdavRttine saMtoSavA sUjhatA AhAranA nAme saMkhaDimAM javAmAM tema ja baMdhAyelA vahemane kAraNe rega ke
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra nirbaLatAmAM mAMsAhAra karavAmAM ke doSa che ema mAnI jemaNe mAMsAhArano maryAdita Agraha rAkhela evA munio doSapAtra hovA chatAM anyanI apekSAe to emane doSa nahivata jevo ja hato. bAkI jemane mAMsa vinA cAlatuM ja nahIM e te ghara bhegA ja thaI gayA hatA. paNa Ama alpadoSI munione kAraNe AvI paDelI A prakAranI lAcAra paristhitimAM paraMparAmAM kaIne zaMkA-kuzaMkA pedA na thAya e mATe dazavaikAlikanI bIjI cUlikAmAM 3mAmaMtati amarIyA zabdo dvArA muni mada-mAMsane tyAgI ja heya evI enI bhISma pratijJAnI ahIM pharI udyoSaNuM karavAmAM AvI che. Ama je A samayamAM AvI ulleSaNa karavAmAM AvI che e ja batAve che ke paraMparA te vizuddha ja hatI paNa nirbaLa muni-sAdhakone kAraNe paraMparAne DAgha na lAgI jAya mATe ja ahIM enI pratijJAnuM pharI samarthana karavAmAM AvyuM che. je cUlikA A ja samayamAM yakSane nimitte AcAranI vizeSa spaSTatA mATe nirmANa thaI hatI. bAkI te pahelAM te. sUtrakRtAMga, ThANAMga, bhagavatIjI jevAM AgamamAM to mAMsatyAganI aneka spaSTa AjJAo paDelI hatI ja, je viSe ApaNe AgaLa kahI gayA chIe. (5) AnA purAvAmAM eka bIjuM paNa vadhArAnuM prabaLa pramANa zrI abhayadevasUrijInA ziSya zrI harindra gaNivare pUruM pADyuM che. eozrI "praznamALImAM lakhe che ke "ma va maMuM vA mo vana vijJAvA" ne zuM artha? * tyAre gurudeva zrI abhayadevasUrijI mahArAja jaNAve che ke "cheda-- sUtranA abhiprAyathI A sUtrane jANavuM. karmanA vazathI vicitra gativALA keTalAka munio hoya che. emAM kaMI Azcarya nathI, paNa e prAyazcittathI vizuddha thAya che. paraMtu A kahevA lAyaka nathI." ("kalyANa varSa 1luM-aMka 1-2 pAnuM 16)
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 133 AjathI 800 varSa pUrve lakhAyelI A praznottarI spaSTapaNe jaNAve che ke paraMparA vizuddha ja hatI. chatAM je kaMI kahevA lAyaka nathI ema kahyuM che e keTalAka vicitra gativALA munio mATe che e AthI spaSTa thAya che. uparAMta emaNe e paNa kahyuM che ke ema patita thavA chatAM paNa e chevaTe prAyazcittathI vizuddha banI zake che ane ApaNe joI gayA chIe ke je regamAM e phasAyA hatA e rogamAMthI janatAno uddhAra karavAnI tapazcaryArUpa mahAsAdhanA dvArA e chevaTe vizuddha paNa banyA hatA. A kAraNe mAMsAhAranA pATho zeM zAstrAjJAo nathI banatI paNa emanA karelA uddhAranI vijaya prazastio bane che ane emAM ja jaina dharmanI jhaLahaLatI udAratA ane guruonI mAnavahRdaya paranI zraddhAnA divya darzana thAya che. (6) je ke bhISaNa kALane aMge alpa vyaktionuM zithila thavuM svAbhAvika hatuM. kalpanA bhAsaNuM gAthA 4955-8 AdhAre pro. hIrAlAla ra. kApaDiyA jaNAve che ke duSkALamAM bhikSA nahIM maLavAthI keTalAka munione brahmacaryano ekAMtika dharma tajI parastrInA pati banavuM paDatuM. to e apekSAe evA kuTuMbamAMthI AvelA ne je enI suga nahIM dharAvanArA keTalAka deha TakAvavA mAMsAhAra tarapha vaLyA heya te emano ze doSa kADhI zakAya ? paNa e zithilatA patanobhUkhI nahotI paNa maLelA bhavya saMskAra vArasAne kAraNe urdhvamukhI banI hatI. ethI zaramanuM keIja kAraNuM rahetuM nathI. zaramanuM kAraNa hoya to te phakta ApaNuM ekAMgI arthane Agraha mATe che. kAraNa ke paMDito mATe mAMsAhArano artha cheDavo muzkela che tema ja paraMparAgata leke mATe eka mAtra vanaspatinA arthano Agraha choDavo paNa muzkela che. kharuM kahuM to A ja kAraNe A prazna vizeSa gUMcavAyo che ne ema thavAnuM paNa kAraNa hatuM ke banne pitapotAnI maryAdAmAM sAcA hatA. A dRSTie paraMparAno artha paNa sAce che tema ja AcAryonI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra TIkAe paNa sAcI che. paNa ema chatAM e alpadoSane kAraNe je bhavya ane gauravapada itihAsa sarjAyA che e ja mahattvanI vAta che e ja ApaNA mATe gaMnI vAta che. huM te! mAnuM chuM ke bhAratanA itihAsamAM cAritrya kSetre samagra dezane UMce UThAvavAnA kArya mAM ApaNane nimitta banAvavA mATe ja kudarate koI agamya yAga nirmANa karyAM haze. jema siMhane phALa bharavA mATe e kadama pAchA haThavu paDe che tema samagra dezane ahara upADavA mATe ja AvA yAga prApta thayA hatA eTaluM kahIne vAcakone peAtAne svataMtra abhiprAya bAMdhavAmAM kaMIka sahArA maLe e mATe e bhayaMkara kALamAM kevI kevI AjJAe cheDavI paDI hatI e rajU karuM chuM. (1) ' mAMsAhAra jevA apavAdothI zarama ane anya samAjomAM thavA yeAgya avahelanAne Dara ethI apavAda mArganuM Alamana bahu ja gupta rAkhavAmAM AvatuM. (ni. cU. gA. 345-347 ) (2) 'mAMsa vaheAravAnI bAbatamAM sAdhuvezamAM e levu ke veza cheDIne enI carcA karavAmAM AvI che. ( ni. gA. 436-49-443-447) A prazna ja batAve che ke para parA vizuddha hatI paNa evAone kAraNe paraMparAne DAdha lAgavAne saMbhava hAI kahevAmAM AvyuM haze ke, ' bhAI e ! lAMbe gALe kacAreka tamane evI svAdalAlasA UpaDatI hAya te! bhale tamane ThIka lAge tema karo. paNa e muniveza cheDIne karA, munivezamAM e na leA, kAraNa ke ethI paraMparA vageAvAya che. Ama A carcA batAve che ke evAone sudhAravA mATe-- emanA dilamAM praveza meLavavA khUba ja udAratApUrvaka kAma levAmAM AvyuM hovA chatAM paraparAne peAtAnI vizuddhi
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 135 mATe kevaDI moTI ciMtA rahetI hatI? bIjI bAju zAsanane samRddha, vyApaka ane gauravazALI banAvavAmAM emane upayoga karavA mATe keTalI udAratA, dhIraja ane saMyamathI kAma lIdhuM haze ? (3) "bAla-vRddha-rogI-rogamAM vigaIo vAparI zake paNa te rasalolupatAthI nahIM paNa kevaLa regazamana mATe ja." (ni. gA. 3170) (4) "la jaladI pahoMcavA kalAnta dizAmAM vizrAma levo paDe che. e vizrAma apavAda che. cAla utsarga che. bannene hetu pahoMcavAno che. A daSTie vizrAma gatine vega ApanArI kriyA che. ethI - sAdhaka tAjo banI bamaNuM vegathI doDI zake che ne e rIte vilaMbanuM sATuM vALI nAkhe che. vyavahAranI bhASAmAM e agati che, paNa nizcayanI bhASAmAM gati che. (AcArya saMdhadAsagaNi) (5) "je sAdhaka svastha ane samartha che enA mATe utsarga svasthAna che ane apavAda parasthAna che. paNa je avasthA ane asamartha che enA mATe apavAda svasthAna che ane utsage parasthAna che. apavAdanA mULamAM saMyama bhAvanA che. jJAnAdi guNo prApta karavAnI IcchA che." (bRhatkalpa bhASya paDikA gA. 323) (6) "saMyamanA pAlana arthe maraNa thAya tema hoya te apavAda sevIne paNa jIvana bacAvavuM. jIvana haze to pharI vizuddha banI saMyamanI sAdhanAmAM pragati sAdhI zakAze." (AcArya bhadrabAhu-dhaniyukti) jaina dharma sUkSma ahiMsA pAlanano AgrahI dharma hovA chatAM pAchaLathI mAMsAhAra ane ene kAraNe cAlelI carcAo-praticarcAo, enAM mULa kAraNe tathA ApavA paDelA apavAdo uparAMta enI sajIvatA- nirjIvatA AdhAkarma duSitatA-rahitatA aMgenI vicAraNA tema ja e aMge. lekaniMdAno Dara tathA muniveza choDI devAne prazna e badhA aMge
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 jainadharmI ane mAMsAhAra parihAra je je graMthA dvArA e kALanu citra rajU thAya che e badhA A ja samayamAM lakhAyA hAI e kALa kevA bhayaMkara AvyA haze enI saheje kalpanA thaI zake che. ane ene kAraNe ja zaMkA-kuzaMkAbharI AvI badhI garabaDA UbhI thaI che. chellAM 25-30 varSamAM sAdhu saMsthAmAM praviSTa thaI gayelI keTalIka adhama vyaktie bhUrAM kAme karI bhAgI chUTI che ethI paraMparA kaI ochI nathI vagAvAI. paNa ethI paraMparAnI vizuddhine ApaNe doSita nahIM harAvI zakIe te evI vyaktie te satyugamAM paNa pAkatI ja rahI che. zrI jaina zvetAMbara konpharansa taraphathI prasiddha thayelA zrI meAhanalAla dalIcaMda desAIkRta jaina sAhityanA itihAsa' paNa A ja vAtanuM samarthana kare che. 66 1luM chedasUtra nizItha che. AcArAMgAdi sUtromAM munienA AcAranuM nirupaNa che. te AcArathI patita thanArA mATe AleAcanA laI prAyazcitta karI vizuddha thavAnuM batAvyuM che." (pAnuM 76 ) HH mahA nizIthamAM paNa AlAcanA ane prAyazcitta che. sArAnahArA sAdhuonA AcAra saMbaMdhe emAM kaheluM che. ( pAnu 79 ) Ama patita ane naThArA sAdhue mATe je prAyazcittanI vidhie kahI che. e ja e vAta siddha kare che ke paraMparA vizuddha ja hatI. chatAM khIjI bAju kevI AMdhie UThI haze ? ane e AMdhiemAMthI pasAra thavA chatAM eNe aNudAgala rahevA mATe kevu bhavya sattva pragaTAvyuM haze ? zrI prabhudAsa becaradAsa paMDita paNa zrI tattvArthAdhigama sUtranI prastAvanAmAM e ja vAta jaNAve che keH-- asAdhAraNa prasaMgeAmAM anivAya` saMyogAmAM cAritryanA pAlananI apekSA rAkhIne chellI hadanA prAyazcittanI lAyakAta sudhI vyaktine apavAda ApavAmAM harakata levAmAM AvatI nathI. (pAnuM 120 )
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 137 pra. 7 matsya-mAMsavAcaka jUnI bhASAnuM kAraNa ApI masya -mAMsaparaka artha uparAMta tame vanaspatiparaka arthanuM umeraNa karI A vivAdAtmaka keyaDo UkelavAno sAre prayatna karyo che. paNa jUnAM zAstromAM evI bhASA vaparAI ja zA mATe haze ? * u. 7 A prazna samajavA mATe ApaNe prAgaitihAsika kALa sudhI daSTi laMbAvavI paDaze. A aMge Aja sudhImAM je kaMI vaijJAnika saMzodhano thayAM che e AdhAre ApaNe kahI zakIe chIe ke Adi mAnava jaMgalI hato. guphAmAM e paDI raheto, ane kAcA mAMsa-macchI para nabhatA. pAchaLathI eka kuTuMba bAMdhI rahevA lAgyo. agninI zodha A pachInA samayamAM thaI hoI pachI e rAMdhatAM-pakavatAM zIkhe. judI judI vAnIo banAvatAM paNa zIkhyo. AthI enI pAse zabdabhaMDoLa vadhavA lAgyo hato. paNa eka jagyAe sthira thavAthI reja roja pUro zikAra maLato nahIM tema ja dUra javuM have ene pAlavatuM paNa nahIM. ethI have eNe vanaspatinuM khorAkamAM umeraNa karavA mAMDayuM. paNa e aMgenA zabdo to enI pAse tyAre hatA ja nahIM. jethI rUpa--raMga-AkAra tathA svAdanA sAmyane kAraNe meLa khAtI vanaspati mATe eNe potAnA matsya-mAMsavAcaka zabdane ja upayoga karyo ane tyAre ene hetu kevaLa kharaka sUcavavA pUrato ja hato. paraMtu mAnava dilanI bhAvanAnA vikAsa sAthe enAmAM eka divasa karuNAno udaya thayo ane tethI bhakSyAbhaDhyane navo prazna upasthita thatAM e have vanaspati tarapha mUkyo. paNa zabdo te jUnAM ja arthAta matsya-mAMsavAcaka ja rahI gayA. paNa pAchaLathI jyAre emAM tIvratA AvI tyAre goTALe thatuM hoI eNe vanaspati mATe navA zabdo UbhA karavA mAMDyA. paNa zabdo ema eka rAtamAM UbhA karI zakAtA nathI ke badalI zakAtA paNa nathI. jethI A prakriyA lAMbA samaya sudhI cAlI, paNa tyAM sudhI te jUnAM zabdothI ja kAma levAnuM hatuM. A kAraNe zarUAtamAM spaSTatA karI levI paDatI; jema bhagavAna
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra mahAvIre somila brAhmaNa sAthenI carcAmAM spaSTatA mAMgI hatI tema. prAcIna zastromAM matsya-mAMsavAcaka zabdo zA mATe che enuM mULa kAraNa A hatuM. keTalIka vAra ema paNa banatuM ke vanaspati mATe zodhAyelA svataMtra zabdo paNa kyAreka arthaparivartana pAmI mAMsavAcaka banI jatA tema ja cokhA mAMsavAcaka zabdo paNa kyAreka vanaspativAcaka banI evuM rUpa dhAraNa karatA ke enuM mULa zodhavuM paNa muzkela thaI paDe. dA. ta. zaMkhAvalinkUkaDavela vagere. yuge yuge zabdonA artho Ama badalAtA rahevAthI bhagavAna mahAvIre pahelethI ja zabda para nahIM paNa artha para ja bhAra mUkyo hato. A kAraNe jene zastromAM pahelethI ja artha paraMparA para bhAra devAto rahyo che. paNa samaya jatAM arthaparivartanano A ItihAsa tathA enuM mULa kAraNa bhulAI javAne kAraNe A prazna gahana keyaDa banI lAMbA vakhatathI ghoLAto rahyo che. AnuM bIjuM paNa kAraNa hatuM ke sahue zabda para ja bhAra mUkyo. paNa zabdazAstranA itihAsa tarapha keIe dhyAna ja na ApyuM. pra. 8 zAstromAM AvelA zaMkAspada pAThonuM je rahasya tame UkelI zakyA che, ethI e prakAranA ja artho hovAno pUre saMbhava che. bIjI rIte e prazna ukelI zakAya tema lAgatuM paNa nathI. Ama chatAM AvA pATho kevaLa rogAkrAnta munio mATe ja che evo kyAMya ullekha na hoI UlaTuM tamAruM e prakAranuM lakhANa AkhI paraMparAne mATe mAMsAhAranA eka majabUta purAvArUpa banI raheze evo mane bhaya che. - u. 8 kaTTA praznanA uttaramAM meM ene vistArathI javAba Ape che. paNa enI vizeSa carcA karIe. rogAkrAntano artha jarA vadhAre vyApaka karavo paDaze. mANasa sazakta hoya, hRdayapuSTa hoya paNa je e dArU ke aphINanA vyasanamAM phasAyeluM hoya te e vastu na maLatAM enI je dazA thAya che ethI ene gAkrAnta ja kahevo paDaze; kAraNa
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 139. ke zarIra enuM zithila banI jAya che, nADa tUTavA lAge che ane. mana vyagra banI jAya che. ane e kadAca vyagra na bane te paNa jema. dUdha vinA Arogya jaLavAtuM nathI tema keInA zarIra para evI asara. thAya e paNa ragAkAta ja che. AvA regAkrAntane mATe ja apavAda. pATho che. enA purAvA zrI bhadrabAhasvAmI tathA nizIthakAre to ApyA: ja che je ApaNe joI gayA chIe. Ama chatAM eka vAta e paNa che ke jema mAtA bALakane teDI! levA nIcI name che tyAra pachI ja banne samAna UMcAIe pahoMce. che. paNa ema namavA mATe nathI mAtAne kheda thato, nathI ene zarama. lAgatI ke nathI koI svamAnano ghA ene sparzato. e to premanA advaitAnubhavamAM ekarUpatA ja anubhave che. nathI ene jagatanA abhiprAyonI paDI ke nathI ene koInA mAna-apamAna ke niMdA-stutinI. paDI. aMdarathI kUTelA svayaMbhU premanI mastImAM ja e masta hoI ene kaI paNa prakAranA asamAdhAnano svane paNa khyAla nathI Avato. mAtAnI jema e kALanA guruone paNa potAnA priya bALaka tulya ziSyone UMce UThAvavA nIce namavuM paDyuM hoya ethI bhUkha mANaso AkhI paraMparAne doSita banAvavA pitAnI takakuzaLa buddhino game te upayoga kare paNa e guruo to aMdarathI phUTelA svayaMbhU premane kAraNe sneha-kAruNya bhAvanAmAM eTalA taraboLa hatA ke jagatanA abhiprAyonI emane kazI ja paravA nahatI. eno emane vicAra paNa nahoto Avato. e to mAtAnI jema. paDelAone UMce UThAvavAnA vicAra ane prayatnamAM ja masta hatA. ane e mATe emaNe sUjhayA te mArgo lIdhA hatA. sneha-kAruNyabhAva e ja eka mAtra tyAre emanuM AcArazAstra banyuM hatuM.' bAkI paMDitagaNu game te abhiprAya bAMdhe. zabdonA game te cUMthaNAM cUMthe paNa sneha-kAruNyabhAva jagatanA abhi-. prAya para nathI avalaMbate. paNa svayaMbhUpaNe aMdarathI ja
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra pragaTavAne kAraNe e pote ja zAstrapura banI rahe che, jeno svIkAra kadAca AjanuM jagata nahIM to bhaviSyanuM jagata to karavAnuM ja che. guruone e maMgala karuNuM-srota jyAre jagatane samajAze tyAre e pote ja jagatanA badalAyelA abhiprAyanuM kAraNa banI zAstrapurAvo banI raheze. azubha saMskAranI pakaDamAMthI jhaTa chUTI zakAtuM nathI. emAM vaLI je ene jevo tevo zAstrapurAvo maLI rahe che te pachI ene brahmA paNa samajAvI zakatuM nathI. chatAM zAstrAdhAra zodhI pitAnA maMtavyane vAjabI TheravatA e kALanA evA munio para vijaya meLavI emane pharI sanmArge caDAvavA e himAlayane addhara taLavA jevuM bhAre kaparuM ane kaThaNa kAma hatuM. chatAM alpa samayamAM ja emaNe evAonA - hRdayane jAgrata karI mahAvijaya prApta karyo hato. ethI zAsanazuddhinA 'eyane pAra pADanAra e kALanA vize keTalA udAra, bhavya, tejasvI, snehasiMdhu, dhairyavAna ane AtmazraddhALu haze? kharekhara evA vIrya vAna guruonAM parAkane mApavAnuM ApaNI pAse je kaMI sAdhana heta te ja ApaNe emanI mahattA jANI zakta. bAkI AkSepa, niMdAo ane TIkAonA haLAhaLa jherane pI jaIne paNa vyAkuLa hRdayamAM praveza pAmavA mATe e keTalA namra-sahiSNu * chatAM daDha saMkalpI ane anukULa thavAnI AvaDatavALA banyA haze e vicArIe chIe tyAre kharekhara gAMDA jagatane mauna sivAya bIjo ze uttara ApavAne heya? kAraNa ke je je mAMsAhArI kemone emaNe pAchaLathI jainatatvanI dIkSA ApelI evI koma Aje seMkaDo varSothI jaina dharmavihIna banI gaI hovA chatAM paNa cAre bAju pravartatA mAMsAhArI vAtAvaraNa vacce paNa e Aje nirAmiSAhArI rahI zake che. dA. ta. sarAka jAti tathA orissAnA kAliyA bAbAnA pUjaka 40 hajAra jeTalA loke. e batAve che ke e pavitra puruSoe pitAnI paraMparA dvArA emanAmAM kevuM UMDuM saMskAra ghaDatara karyuM haze? ane emAM ja emanI mahattA -ane bhavyatAnAM darzana thAya che.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 14. paNa duHkhanI vAta che ke mAMsAhAra' zabdathI ApaNe eTalA. badhA bhaDakelA chIe ke pUrvAcAryo pavitra karuNALu saMte hatA. paraMparA. paNa vizuddha hatI e jANavA chatAM jemaNe peTa bharavA mATe ghUsI. gayelAone paNa mUMDI nAkhyA eTaluM ja nahIM, bhAratIya saMskRtinA utthAna mATe emanI dvArA ja kAma levA emanuM evuM viziSTa ghaDatara. paNa karyuM ke jenA pratApe ja Aje ApaNe ujaLA chIe ane viziSTa gauravathI vibhUSita banyA chIe chatAM nathI ApaNane e guruonI bhavyatA dekhAtI ke nathI emanI udAratA ke karuNA. samajAtI, paNa kevaLa eka mAMsAhAra" zabdane kAraNe jema zarIrane caTapaTiyuM cuMTatA kUdAkUda karI mUkIe chIe tema ApaNe bhayaMkara" "bhayaMkara " kahI bUmo pADI UThIe chIe enAthI ApaNI kaI bIjI karuNa lAcArI haze ? ethI bhayaMkara kALamAM keIe apavAda sevyo hoya toya zuM ? kAraNa ke dhyeya ApaNuM mokSa che. jJAna-darzana- cAritra sAdhanA che. AcAranuM pAlana cAritra kahevAya che. je e. cAritranA phaLarUpe jJAna-darzananI hAni thatI hoya to te cAritra cAritra nathI rahetuM jethI AcAra badalavo paDe, tema ja mokSanuM sAdhana deha che ane dehanuM sAdhana AhAra che. yogya AhAranA abhAve pUrva-- saMskArone kAraNe zarIra svAzca na jaLavAya ane tethI jJAna-darzananI hAni thatI hoya to AhAramAM apavAda sevIne paNa deha TakAva. evo prazna nizIthamAM ja pUchavAmAM Avyo che. pra. 9 tame AcArAMganA be bhAga pADI pahele bhAga gaNadharasudharmAsvAmInI racanA che ne bIjo bhAga sthavironI racanA che ema, kahyuM che, je tamArI kevaLa kalpanA ja che. ane tethI tame tAravelA. artho paNa tamArI kalpanAnA ja che. bAkI AcArAMga to eka saLaMga graMtha che. u, 9 (1) paMDitenA kahevA mujaba prathama skaMdhanI bhASA. prAcIna che, jyAre bIjAnI arvAcIna che. vaLI prathama bhAga chUTaka
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra vicArono saMgraha che, jyAre bIje vyavasthita muddAono che. eTale baMnenI bhASA ane racanA paddhati judI paDe che. (2) 1 lA skaMdhamAM 8 mA adhyayanamAM je AcAronuM nirupaNuM che enuM ja bhAga 2 jA skaMdhanA 10 thI 22 sudhI adhyayanamAM thayuM che. jethI bIjo bhAga pAchaLanI racanA che e siddha thAya che. (3) prathama skaMdhanuM 7muM mahAparinA adhyayana viccheda gayuM che. chatAM temAMthI sataikaka tarIke prakhyAta cha adhyayana tenA vadhArA rUpe kheMcIne bIjA skaMdhamAM bIjI cUlikArUpe lakhAyAM che ema je enI TIkAmAM ja kahyuM che e ja eno purAvo che ke bIjI cUlikAo e pAchaLanuM umeraNa che. (4) anAthI paNa spaSTa purAvo zrI bhadrabAhusvAmI pote racelI AcArAMga niyuktimAM gAthA 11 dvArA khulAse Ape che ke "mUla AcArAMga" kevaLa prathama skaMdhanA 9 adhyayana sudhI ja hatuM. jyAre bIjuM zrataskaMdha e sthavira munionI racanA che, je AcArAMganA vadhArArUpa che. eTale have AmAM bIjI koI zaMkAne sthAna ja rahetuM nathI. pra. 10 tamane A prazna hala karavAnI eka dhUna lAgI che. . paNa tamAruM pustaka UlaTuM mAMsAhAranA pracAranuM ja eka sAdhana banI jaze. ane sarakArane paNa enA pracAramAM Teko maLaze. paNa Aje tame eka tAnamAM cho eTale mArI vAta Aje nahIM samajAya. u. 10 pUrvakALanA RSi, maharSio, IzvaranA avatAra gaNAtA puruSaAjanA keTalAka vizvaprasiddha saMto tema ja ahiMsA karuNAnA avatAra bhagavAna buddha jevA mahAmAnavo mAMsAhAra karatA. AvA spaSTa ane joradAra dAkhalA chatAM nathI mAMsAhArIoe ke nathI sarakAre emane AdhAra che. te pachI bhAratanI 30 jeTalI atialpa vastI dharAvatA ane keTalAka bhAgomAM to jaina
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 143 viSe lokone mAhitI paNa nathI evA jaineAnA sAdhaka munie AjathI 2300 varSa pahelA mAMsa khAdhuM hatuM eTalA mAtrathI mAMsAhArane vega maLaze ane sarakArane paNa kAI adbhuta purAve| maLI jaze ema mAnavuM e eka prakAranuM gAMDapaNu ja che. kharI rIte te! Aja sudhI peAtAne mAnelA atha cheDavA paDe tema che e ja kAraNe Ave aNagamA ne UkaLATa pedA thayA hoya tema lAge che. vaLI hareka vidyAthI peAtAnA pAThyapustAmAM bhaNe che ke, yudhiSThira- naLa jevA puNyazlAka puruSA jugAra ramatA ane hAratA tA strIone paNa hoDamAM mUkatA. draupadIne pAMca pati hatA chatAM e mahAsatI gaNAI. saMtAna prApti mATe dazarathe yajJa karI 300 pazuone agnimAM hAsyA. satyavAdI rAjA harizcaMdra putra reAhitane yajJamAM bhAga ApavA tatpara thayA. yAdaveA tathA kSatriya rAjAe dArU paNa chUTathI pItA.' AvA dRSTAMtA chatAM nathI eke bALake ke bAlikAe eveA Adaza svIkAryAM. e samaje che ke AvI vAtA kevaLa e yuganI TelI ghaTanA che. mAnava sabhyatAnA kramika vikAsanA e itihAsa che. e Adaza nathI ke apanAvavA jevA AcAra paNa nathI. teA. pachI mAMsAhAra parihAra' vAMcavAthI zu lAke mAMsAhAra karavA lAgI jaze? eTale je bhaya bALakAne nathI e meTerAone che ethI kahevu paDe che ke enuM kAraNa keAI juduM ja hAvu saMbhave che. pra. 11 kAInA hAtha, koInA paga, koInuM dhaDa tA koinu mAthuM meLavI jema eka mAnava zarIra UbhuM karavAmAM Ave tema tame bhinna bhinna zAstra graMthAmAM verAyelA pAThazabdo tathA vAkaco upADI laI AkhuM mALakhuM bAMdhavAmAM evI khUbIthI upayoga karyAM che ke jethI harakAI te tamArI vAta gaLe UtarI jAya. paNa tame tarka ane kalpanAthI ja geALA gabaDAvyA lAge che. nathI ene keAI dvi-aka patine AdhAra ke nathI patita munie mATe ja A pATha lakhAyA hatA enuM koI aitihAsika pramANu eTale AvA zekhacallInA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra tukkA na cAle. bAkI guruo te A ke te paNa spaSTa artha ja Ape e dUdha-dahIMnI nIti na apanAve. - u 11 bhalA mANasa! je AvA spaSTa purAvA ane aitihAsika AdhAre hota to te A prazna ja kyAMthI udbhavata? ane ene kAraNe seMkaDo varSothI ApaNe mUMjhAtA rahyA chIe ane niMdA-AkSepa sahana karatA rahyA chIe evI pIDA paNa zA mATe bhagavatA raheta ! Ama chatAM jema guphAmAM dorAyelA citra-khodakAmamAMthI maLelA hathiyAre, vAsaNa, sthApatyanA bhagnAvazeSo, jamInanA thara tathA UMDethI maLelI anya cIjo uparathI jema itihAsakAro Adi mAnava yugathI itihAsanuM sarjana karI zakyA che tema A itihAsa paNa evA verAyelA AdhAra para racAyelo che. paNa ethI e zekhacallInA tukkA. te nathI ja. ene paNa AdhAre te che ja. phakta ene yathAyogya rUpe goThavI emAMthI rahasya zodhavAnI khUbIno ja A savAla che. jema kAraNe uparathI kAryanuM anumAna kalpI zakAya che tema kArya uparathI kAraNo paNa zodhI zakAya che. bAkI guruonI vAta karIe te-je ApaNane sAcI mAtA banavAnuM sadbhAgya sAMpaDyuM hota te ja emanI hRdayabhAvanA samajI zakta ke emaNe Ama kema karyuM ne Ama kema na karyuM? kAraNa ke emane te game te rIte mAnasazAstrIya prayogo dvArA evAonA hRdayane chatI emane mULa mArga para lAvavA hatA. A kAraNo emanI hRdayabhAvanA samajavI e tarkano nahIM paNa haiyAnI sUjhane savAla bane che. ane dvi-arthaka paddhatinA AdhArane savAla pUcho e te jaina dharma viSenI e bAbatanI ajJAnatA ja sUcave che. jaina dharme kahyuM che ke jemAMthI eka artha nIkaLe te mAthA, ekathI vadhu artha nIkaLe te vimAthA ane yathAtathya artha nIkaLe te vArtA kahevAya che. brahmA-- e judA judA-saMskAravALA deva, manuSya ane rAkSasone eka
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 145 mAtra 6 ne ja upadeza ApyA hatA. paNa atha judA hatA gItAe paNa cAkkasa zabdo dvArA bhinna bhinna vaNu-saMskAravALAne judA judA arthA ApyA che. jaina kathAnakamAM paNa traNa judI judI mAgaNI karanArI vyaktine 'sare nasthi' dvArA kaM nathI, khANu nathI tema ja sarAvara paNa nathI evA aneka arthAtmaka javAba devAmAM Avyo che. eTale A paddhati e kaI korI kalpanA nathI. nizItha gAthA para34 tA spaSTapaNe jaNAve che ke kayA sUtrane utsa`, kayAne apavAda ane kyAne tadubhaya mAnavA e mATe vividha sUtronI vicAraNA karIne ja a karavA, keTalIka vAra ema paNa bane che ke eka mahAna puruSanA vAkacamAMthI UlaTAsUlaTI arthAM tAravIne paNa loko dviarthIka paddhatine janma Ape che. bAkI guruene hetu dUdha-dahIMnI nIti rAkhI te bAju DholakI bajAvavAne naheAte paNa sAdhakAnI yeAgyatA pramANe atha ApI emane vikAsa mAge caDAvavAne hatA. ane chelle kahuM te bane bAjunA ardhAM karanArA AcAryoM kaI sAmAnya puruSA nahAtA. paNa samatha pUrvAcAryAM hatA. paNa AcArAMganA dviarthIka pATho zA mATe, kayAre ane kayA saMjogAmAM AvyA hatA ene bheda bhUlAvAthI eka acAye eka atha ApyA, khIjAe bIjo. chatAM khanee eka bIjAnA dRSTibiMdunA svIkAra tA karyAM ja che. e ja enI prabaLa sAbitI che ke A pA dviaMka hatA. bAkI teA koIne paNa Azaya khATu kahevAne ke nirAdhAra arthe ApavAnA nahAtA. tema ja AvA pATha racavAne hetu paNa alpa samaya anukULa banIne kasAyelAone sudhAravAne ja hatA. ' pra. 12 tame hIrAlAla dugaDanuM 'bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra parihAra' tathA munizrI kalyANuvijayanu mAnava bheAjya mImAMsA ' vAMcI jAo. emAM hareka zaMkAspada pAThAnA ardhAM vanaspati ja che evuM siddha karavAmAM AvyuM che. jyAre tame dIkSitA sAthe mAMsAhAranI vAta UbhI karI tamArA pustakane bhaya MkaramAM bhayaMkara banAvI dIdhuM che. 10
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra ethI jaina samAja tamArI vAtathI dhrujI UThaze. u. 12 DokaTara peTI khelI nastara bahAra kADhe e joIne prathama te dhrujArI chUTe ja. paNa lAMbA vakhatanuM pAkI gayeluM gUmaDuM kApI ragadaLa bahAra kADhI nAkhavAmAM Ave che tyAre daradI kevI hAza nAkhI nirAMta anubhave che? ne pachI te e jUnI pIDAne ja bhUlI jAya che. tema 2000 varSathI mUMjhavatI rahelI vicAra pakaDanI gAMThane chedatAM tharatharATI anubhavAya e svAbhAvika che paNa AMcakAno pahele juvALa UtarI gayA bAda nirmANa thayelA bhavya itihAsane kAraNe jyAre samAjamAM gauravabharI asmitA pragaTa thaze tyAre e dhujArIne badale pachI gaurava ja anubhavaze. bAkI vanaspati arthane cIpakI rahI gUmaDAne paMpALavAthI darda maTavAnuM nathI bhale pachI 1000 dugaDa sAheba ke 1000 munizrI ene paMpALyA kare. mAMsa vahoravAnI bAbatamAM muniza UtAravAnI vAta, tema ja e bAbatamAM apavAda mArganuM AlaMbana gupta rAkhavAnI vAta, harizcaMdra gaNino prazna ane gurune uttara nava vigaI o ghaDIe ghaDIe na vAparavAnI bhadrabAhusvAmInI AjJA, tema ja AcArAMganI TIkAmAM mAMsAdri vaiSa pariharaNa samarthaH vagere pAThone vanaspati artha kevI rIte yojI zakAya ? sivAya ke ApaNI hAMsI na karAvavI hoya te. eTale mAruM pustaka bhayaMkara nathI paNa vicAra pakaDane kAraNe poSAyelI gAMTha ane ene kAraNe ghavAtuM "ahaM' ja bhayaMkara che. A pra. 13 ApaNuM hAlanA samartha AcAryo paNa dezanA ke mekasamUlara, harmana jekebI tathA De. zubiMga jevA paradezanA paMDitone ya vanaspati artha gaLe UtarAvI zakyA nathI, tyAM tamAruM zuM gajuM ? ethI kadAca tame je che ethI ye vadhu gUMcavADo Ubho karaze. u. 13 gUMcavADo thavAne keI no bhaya te nathI ja, kAraNa ke e te cAlyo ja Ave che. eTale je kaI prayatna ThIka haze
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 147 to e gUMcavADo maTADavAmAM ja upayogI thaze. bAkI je vAta moTA puruSone paNa nathI sUjhatI e kayAreka nAnA mANasane paNa sUjhI Ave che ema nathI banatuM ? ethI paMDitone gaLe UtarAvavAmAM hAlanA AcAryo niSphaLa gayA hoya ethI saMzodhananA dvAra kaMI baMdha na thaI zake. alabatta e AcAryo samartha hatA paNa kALa pAka nathI tyAM sudhI samartha puruSo paNa niSphaLa jAya che ane kALa pAke che tyAre eka bALakathI paNa samasyA hala thaI jAya che. pra14 tame je rahasya pragaTa karyuM che e barAbara che, paNa vastu satya hevA chatAMya keTalIka vAra prajAnA hitane najara samakSa rAkhIne satyane paNa gupta rAkhavuM paDe che. pAkistAna Aje ApaNuM sAme yuddhe caDyuM che tyAre sarakArane paNa keTalIye vAto gupta ja rAkhavI paDe che. u. 14 kaI paNa prazna eraNa upara hoya che tyAre kadAca ema karavuM paDe. dA. ta., ApaNuM pakSe moTI jAnahAni thaI hoya, ApaNe pAchA haThyA heIe tyAre prajAnI naitika hiMmata TakAvI rAkhavA ema karavuM ja paDe. tema ja ApaNuM gUha jANuM duzmana jera na pakaDe e paNa vicAravAnuM hoya che. paNa e prazna jyAre bhUtakALane viSaya bane che tyAre ApaNI hiMmata TakAvI rAkhI jusso pedA karavA mATe satyarahasya tyAre gupta rAkhanArA e ja netAo mATe ApaNane mAna ane gaurava pedA thAya che. te ja pramANe e kALamAM mAMsAhArano prazna paNa khUbaja gupta rAkhavAmAM Avato. paNa Aje have e gupta rAkhavAnI kazI ja jarUra nathI. Aje to emano e dharmabhRha pragaTa karavAthI e pUjya puruSoe kevI kuneha buddhithI kAma lIdheluM e jANIe chIe tyAre to UlaTo emanA pratyeno ApaNe Adara bhAva hajAra gaNo vadhI jAya che, kAraNa ke kaThAyuddhamAM phasAyelA ApaNe emanI ja kRpAthI e badhA kaThAo bhedIne sahisalAmata rIte ane unnata mastake bahAra AvI zakyA chIe. ja
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharmI ane mAMsAhAra parihAra pra. 15 tamArA hetu zubha haze paNa keTalIka vAte| dA. ta., gautame bhagavAnane pUchele kAyasiddhinA kAya kAraNane prazna janatA sAme mUkI ja na zakAya. ethI zAsananI pratiSThAne khAtara kahuM dhru ke tame mAgeA te rakama tamane ApI dauM paNa A nibaMdha na chapAvatAM ene pANImAM ja padharAvI do. tamArAmAM zakti che te evu pramANabhUta dhama sAhitya pedA karA ke je satra AvakAra pAme. 148 u. 15 zrImAna ! ApanA mArA pratyenA sadbhAvanI kadara karuM chuM, paNa ethI dhanane khAtara dhama' vecavA nathI icchatA. jeTalI ApanAmAM zAsana pratiSThAnI ciMtA che ethI anegaNI mane mArA mahAvIranA zAsananu gaurava vadhe enI ciMtA-kALajI che. ane tethI ja huM 65 varSanI uMmare abimAra hovA chatAM doDha be varSathI gAmegAma bhaTakI rahyo chuM. Ama chatAM mAre namratApUrvaka kahevu paDe che ke Apane tathA ApanA jevI mAnyatA dharAvanArAone AvI sIdhI sAdI vAta kema gaLe UtaratI nathI ke jyAre me te zAstra para prahAra karanArAone ghaTatA javAba vALI zAsananA gauravanuM rakSaNa karyu che tyAre tame ja mArA virodha kare che!? yAda rAkho ke Aje te jainonAM cheAkarAM iMDAM-macchI tarapha vaLavA lAgyAM che, chatAM e guptatA seve che. paNa jyAre samaya badalAze-sakhyA emanI vadhavA lAgaze ane chedasUtreA-Agama pAThA sarvajana sulabha banavA lAgyA hAI evA pAThA emanA hAthamAM AvI paDaze ane tyAre zarama cheDI potAnA AcAranA sama`na mATe e ja pAThAnA AdhAra ApaNI sAme rajU karaze tyAre khAdhAnI jema UbhA rahyA sivAya ApaNI pAse bIjo koI upAya haze khare, ? ethI jyAre pAMca varSe ke darza varSe mAMsAhArane prazna teA karI UThavAnA ja che. Aje je rIte mahAtmA gAMdhIjInI ahiMsaka gaNAtI sarakAra gAya-bheMsAdi pazuonI krUra katala mATe jaMgI katalakhAnA UbhA karI rahI che. matsyodyogane nAme lAkhA karADe mAMlAnA vepAra karI rahI che ane dUDiyAmaNu
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 149 raLavAne bahAne ribAvI ribAvIne mAravA mATe vAMdarA, deDakAM-maraghAMnI nikAsa karI rahI che eTaluM ja nahIM, bhAratanI janatAne mAMsAhAra tarapha vALavAno paNa pracAra karI rahI che tyAre Izvarano kAnUna je sAce haze to e nirdoSa mUka prANIonI hAya eka divasa ApaNane ja bharakhI jaze. paNa tyAM sudhI te dinabhara dina e hiMsAnuM tAMDava vadhatuM ja rahevAnuM che ane ene pariNAme khAnapAnanI cIjo dvArA bhraSTa karavAnA ane navI peDhIone lalacAvavAnA prayatno vega pakaDaze ja tyAre mAro javAba ApaNane sthira rAkhI zakaze. eTaluM ja nahIM, bhaviSyanA vidyAthIone jyAM javuM haze tyAM jaze, paNa e zAstrapAThano AdhAra te meLavI zakaze ja nahIM, kAraNa ke A dRSTie ja zAstrapAThonuM kharuM rahasya pragaTa karI bUrA Adarzo mATeno kaI AdhAra ja meM rahevA dIdho nathI. bAkI khATA bhaye kaMI gupta rAkhazuM te e guptatA ja eka divasa bhayaMkara hathiyAra banI ApaNu sAme ja vaparAze, ApaNane ja khAI jaze. pra. 16 je praznane haribhadra ke hemacaMdrAcArya jevA samartha puruSo paNa sparyA nathI. kevaLa sIdhA sAdA artho ApIne ja e AgaLa cAlyA che, ane pachInA pUrvAcAryo paNa cUpa rahyA che. tyAM tame koNa ke A mahAsAgara pAra karavA nIkaLyA cho ? tame zuM emanAthI paNa moTA cho ? jJAnI che ? u16 ApaNe to emanI pAse kazuM ja mAtra nathI. paNa ApaNe emanI kAMdha para beThelA hoI ApaNI dRSTi thoDI vadhu lAMbI pahoMcI zake che, kAraNa ke emanA dvArA ja ApaNane emano 2000 varSano anubhava prApta thayela che. A kAraNe ApaNI sUjhamAM e mahApuruSone ja vAra hoI emanI kRpAthI ja ApaNe kaMIka vicArI zakIe chIe, bAkI ApaNe te kaMI ja nathI. eTaluM kharuM ke AjanI vaijJAnika e ApaNane emAM pUro sAtha ApI sahAya karI che, e vadhArAmAM. .
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15o jainadharma ane mAMsAhAra parihAra - pra. 17 nathI tamAre prazna sudhArakane gamata ke nathI jUnavANIone gamato. uparathI tame ATa ATalA apamAna, tiraskAra ane vire sahana karIne paNa sAdhuonI khuzAmatamAM paDyA che ne temanI pAse bhIkha mAMgatA pharyA kare cho e tamArA jevA sudhArakakrAMtikArane zobhatuM nathI. nathI pazumAM ke paMkhImAM evI tamArI kAnakaDiyA jevI dazA joI sahadayatAnI lAgaNIthI jaNAvuM chuM ke enA karatAM te A lapa ja choDe to zuM khoTuM che? - u. 17 mArI paristhitinuM Ape doreluM citraNa yathAtathya ja che. chatAM snehapUrvaka ApelI zikhAmaNa pALavA huM lAcAra chuM, kAraNa ke mArA mahAvIra ane enA zAsana pratyenI gaurava asmitA ja mane ema karavA mATe dhakakAvI rahI che tyAM huM zuM karI zakuM? chatAM vicAramAM te huM sudhAraka ke krAMtikAra macyo nathI. ne ene kAraNe te A pustaka aMge prazaMsA vacana sAMbhaLavA chatAMya vicArabhedane kAraNe sahAya na karavAnI sApha sApha vAto meDhAmoDha sAMbhaLavI paDI che. keTalAke bhayaMkara apamAna karI varALa paNa khUba ThalavI che. deDha-be varSanI rakhaDapaTTI pachI paNa pUratI sahAya meLavavAmAM huM niSphaLa gayo chuM ane uparathI pravAsakharcanA bejAmAM UtarI gayo chuM enuM kAraNa paNa A ja che. paNa mane ene harakha zoka nathI, kAraNa ke navo cIlo pADanAra hareka kAryakarane bhIMsAvAnuM ja hoya che. emAM kaMI navuM nathI. jagatamAM sadA ema ja banatuM AvyuM che. Ama chatAM mahAvIra pratyenI gADha bhaktimAM e badhA apamAnetiraskAra ke virodho ogALI nAkhavAnI ajaba zakti bharelI che ne tethI ja huM kaMIka rahI zakyo chuM. Ama chatAM mAre kahevuM joIe ke ajanA muni-AcAryo pratye ApaNe je abhiprAya bAMdhI lIdhA che ene vaLagI rahevA jevI paristhiti have ThIka ThIka aMze badalAvA lAgI che. jo ke emanI sAme eka paristhiti che. mane thayelA navA anubhava pramANe huM joI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 151 zakyo chuM ke muni-AcAryonI apekSAe zrAvakane ja eka varga vizeSa rUDhicusta banI rahyo che. e kAraNe nathI e emAMthI jaladI chUTI zake tema ke nathI emAM parivartana lAvI zake tema. Ama chatAM yugane e have samajavA lAge che. parivartana paNa Icche che. jo ke haju ThIka ThIka bhAga jUnA khyAla dharAve che. ema chatAM je bhAga UMce caDavA Icche che emanAthI je ApaNe bhAgazuM te zuM thaze ? sudhArake eMjina banI AgaLa doDatA rahe ne jUnavANI kahevAtAo DabbAnI jema tyAM ja paDyA rahe ethI samAjanuM kaMI zreya thaI zakaze kharuM ? to ethI lagAma saheja DhIlI karIne paNa emane sAthe kheMcavAno prayatna IcchavA yogya nathI ? eka vidvAne A vRttine vRddhAvasthAnuM kAraNa kahyuM che. bhale ema hoya paNa e kaMI bUre vicAra to nathI ja ne! bAkI "khuzAmata'nA AkSepa aMge mAre kahevuM na joIe chatAM kahevuM paDe che ke prasiddha evA muni-AcAryo pAsethI ekAdabene bAda karatAM kazuM ja maLyuM nathI. keTalAke to sahAya pAchI paNa kheMcI lIdhI che chatAM aneka muni-AcAryo sAthe baMdhAyelA snehabhAvane ethI kazo ja vAMdho nathI AvyuM, kAraNa ke e haiyAnI lAgaNIno savAla che. kevaLa dhana para e pratiSThita nathI. pra. 18 A viSayanuM UMDuM adhyayana ciMtana karI nIDaratA- pUrvaka kazuM paNa na gepavatAM spaSTa rahasya pragaTa karavAnI je naitika hiMmata tame batAvI che ethI zarUAtanA prakaraNo vAMcI ema lAgeluM ke tamAruM saMzodhana saMskRta-prAkRtamAM anuvAdita banI kadAca Agama sAhitya bhaMDAramAM sthAna pAmavA jevuM maulika gaNAya te kaMI navAI nahIM, paNa tyAra bAda paraMparAgata lokone khuza karavA tema ja paMDitane cUpa karavA sAdhakanuM eka navuM tUta UbhuM karI tame tamArI maulikatA para ja pANI pheravI dIdhuM che. ethI je "jaina munio paNa eka vAra mAMsAhAra karatA hatA tevA spaSTa AdhArothI puravAra thayelI vAta" lakhavAnI tame AnI jema je nIDaratA batAvI hatI te tamAruM
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara jainadharma ane mAMsAhAra parihAra pustaka bhAre maulika banI jAta. paNa saMzodhaka maTI tame paNa chevaTe eka pakSanA vakIla ja banI rahyA che tyAM paMDita tamArI vAtane kevI rIte mAnya karaze ? ' u. 18 keInI khuzAmata karI mAnya karAvavA ke keIne cUpa karavA meM irAdo sevya ja nathI. paNa mane je kaMI samajAyuM che e ja meM lakhyuM che. bAkI paraMparAgata lekene khuza karavAno je meM irAdo rAkhe che te A nibaMdha aMge mane je kaDavAmAM kaDavA anubhavo thayA che e na thAta ane ene sthAne mane AvakAra ja maLata. AthI kahevuM paDe che ke je zAMta citte A prazna pharI vicAravAmAM Avaze te mAruM kahevuM chevaTe yathArtha ja lAgaze e mAre vizvAsa che. . (1) e bhISaNa kALane aMge ghaNuM muni-AcAryoe anazana AdarI prANatyAga karyo hato. ghaNuM IzAna-pUrvanA dezamAM vihAra karI gayA hatA. ane je tyAM rahyA hatA e paNa balidAnanI taiyArI sAthe ja TakI zakyA hatA. AvI bhayaMkara ApattiomAMthI kema hemakhema pAra utarI zakAya e ja eka mAtra emanI ciMtAno viSaya hate ane tethI e paraMparAgata muni-AcAryone paNa pitAnI dharmasthiratA mATe satata jAgarUka rahevuM paDatuM hatuM tyAM bhISaNa vAtAvaraNamAMthI AvelA navasAdhakonI dharmasthiratA mATe kevI rIte niHzaMkatA lAge? ane evI niHzaMkatA na lAge tyAM sudhI guruo emane kevI rIte vaDI dIkSA Ape ? Ama dharmasthiratA prApta karavAnuM tyAre vAtAvaraNa ja anukULa na hoI evI paristhiti nirmANa thAya ane pharI evI dharmasthiratA prApta thAya tyAM sudhI e navadIkSite sAdhake ja rahyA hatA. A aMge nIcenA prazno vicArIe. (1) zarUAtamAM kevaLIe-mRtakaeNvaLIone yuga haI dIkSA sAthe ja : yA 13 divasa bAda vaDI dIkSA ApavAmAM AvatI. . .
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 153 bAdamAM jema jema nabaLAIo AvatI gaI tema tema e gALo laMbAvavo paDyo hato ane 12 varSanA bhayaMkara duSkALane kAraNe to e gALo varSo sudhI lAMbo cAlyo hato. kAraNa ke eno hetu apekSita dharmasthiratA prApta thAya tyAM sudhI rAha jovAno hato. pariNAma ethI e AvatuM ke dharma sthiratA prApta thavAne kAraNe pAchaLathI dIkSita thayelA kyAreka vahelA vaDI dIkSA pAmI zaktA ane pahelA AvelA pAchaLa paNa rahI jatA. AthI kramane kAraNe keIne asaMtoSa na thAya e mATe paNa evo niyama jarUrI hato ke je dharmasthiratA prApta karI zake e vahelAM paNa vaDI dIkSA pAmI zake. ethI jyAM sudhI anukULa vAtAvaraNane kAraNe 13 divasane niyama pravartamAna rahyo hato tyAM sudhI kramane kAraNe banne divasanuM sarakhuM ja mahattva hatuM kAraNa ke dIkSA ane vaDI dIkSA vacce sarakhuM ja aMtara rahetuM. paNa paristhiti badalAI gaI tyAre dharmasthiratAnI zarata pUrI karavA mATe dIkSAne badale vaDI dIkSAnuM mahattva vadhI gayuM ane tethI vaDI dIkSA bAda ja dIkSA paryAya gaNavAnuM zarU thayuM. "upasthA nAta: prAra" lIlA paryAya vALanA vaDI dIkSA pachI ja dIkSA paryAya gaNavAmAM Ave che-(kalpasUtra--TIkA) (8) Ama vaDI dIkSAnuM vadhI gayeluM mahatva ja jaNAve che ke tyAM sudhI navadIkSita sAdhake ja rahyA hatA. (9) vaLI e paNa dhyAnamAM levAnI jarUra che ke evA sAdhakeno ati moTo bhAga pAchaLathI vizuddha banI mULa paraMparAmAM joDAI gayo hato chatAM emanAmAMnA keTalAka saMghabahiSkRta banI svachaMda. . paNe viharatA rahyA hatA. evAone sArUvI yA siddhaputra
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra tarIke oLakhAvI e badhA ja sAdhakone anulakSIne nizIya gAthA 4602 2. dvArA khuda zAstrakAra taraphathI kahevAmAM AvyuM che ke emanAmAM phakta muniza hato. cAritrya jevuM kaMI paNa nahotuM. A paNa eka prabaLa pramANe che ke evA sAdhake vizuddha thayA pahelAM muni gaNAtA ja nahatA. (10) A aMge pariziSTamAM AvelA keTalAka prazno che. tenA uttara-khAsa karI apavAda mArganuM AlaMbana gupta rAkhavAnI vAta, muniza badalavAnI vAta, harizcandra gaNivarano prazna tathA bhadrabAhukRta odhaniyuktinI apavAdika chUTa vagere prazno zAMta citte vicAravAmAM Avaze to mArI vAta samajAze ke sAdhakano varga e meM UbhuM kareluM tUta nathI paNa ghaTelI ghaTanA che. (11) Ama paraMparA vizuddha rahI hovA chatAM vyaktigata rIte kaI - ' muni AcArya nahIM ja phasAyA hoya evuM te meM kahyuM ja nathI. evI nabaLAI te satayugamAM paNa cAlatI hoya che. paNa e - eka vyaktigata prazna che. paraMparAne ethI enI sAthe kaMI ja levAdevA nathI. A prakAre mArA saMzodhanamAM mane je kaMI jaNAyuM che e ja meM atre pragaTa karyuM che. bAkI paraMparAgata lokone ke paMDitane kaI kaI vAta gaLe Utare ke na Utare e eka judI vAta che. bAkI vicArabheda te jagatamAM cAlavAno ja. Ama chatAM thoDA ghaNuM paNa mAruM daSTibiMdu samajI zakaze to ya huM mAro prayatna saphaLa thayo mAnIza. - a. 19 tame AcArAMga tathA dazavaikAlika paranI pUrvAcAryonI TIkAo pharI vAMcI jaze. jyAM zrI haribhadrasUri mahArAja jevA samartha puruSe ja mAMsAhArano artha svIkAryo che tyAM tame koNa? je ke e artha ja mULamAM sAco hoya to enI jaina saMskRti para bUrI asara nirmANa thAya. saMskRti ja tUTI paDe. e paNa amArI kalpanA bahAra nathI. paNa vastusthiti e che ke A gUMcavADo UkelI.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 pariziSTa zakAya tevo ja nathI. jethI emAM mAthuM mAravA jevuM nathI. sApanA daramAM hAtha ghAlavA jevI e vAta che. ethI kahevuM paDe che ke zuM e pUrvAcAryothI paNa tame vadhu DAhyA che? u. 19 ApaNe to kazuM ja nathI. bAkI e pUrvAcAryo samartha hatA, jJAnI hatA ane khUba DAhyA hatA e sAcuM paNa bhAre mahAvIra emanAthI paNa anekagaNo DAhyo hato, jJAnI hato, sarvajJa hato ane zAstronuM pradAtA paNa hatA. ethI ApaNe mahAvIranuM mAnavuM ke pUrvAcAryonuM? Ama chatAM kahevuM paDe che ke zrI haribhasUrijI maharAjano mAMsavAcaka artha sAme hovA chatAM nathI jaina saMskRti para bUrI asara thaI ke nathI jaina saMskRti tUTI paDI. ethI siddha thAya che ke vastunAM aneka pAsAMone jovA jeTalI kaivalya daSTi e dharAvatA na hoI emanuM maMtavya kadAca sAcuM hoya te paNa A daSTi e ekAMgI ane apUrNa ja rahyuM hoya. kAM to emanA kahevAno bhAvArtha ApaNe tAsvI na zakyA hoIe. paNa vastusthiti judI che.' | mULa vAta e che ke AcAryoe evA pAThone artha vanaspati karyo che, jyAre keTalAka AcAryoe mAMsaparaka karyo che. te Ama be artho thavAnuM kAraNa zuM ? ethI to saheje sAzaMkatA pedA thAya ke pachI kayo artha sAco haze ? Ane bheda kaMIka aMze haribhadrasUri mahArAjanI TIkAmAMthI prApta thAya che ane e mArA nibaMdhanA maMtavya sAthe pUrepUro meLa khAya che ema mane lAge che. A kAraNe emanI ja TIkA joIe. eozrI lakhe che ke - "bahu aThThiya poggalaM aNimisaM vA bahu kaMTaya ___ acchiya tiMduya billa', ucchukhaMDavA sivaliM" (daza. vai. a. 5. gA. 73) TIkA : I -vaMdu bruivaM tisutra, vahmaci "pu "mAM " animeSa' vA bahu kaNTakam, artha kila-kAlAdyapekSayA grahaNe
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 jaina dharma ane mAMsAhAra parihAra pratiSedhaH; anye tvabhidadhati vanaspatyadhikArAt tathA vidhaM phalAbhidhAne ete iti / artha: bahu hADakAvALuM mAMsa, bahu kAMTAvALI mAchalI tema ja agathiyA, birU phaLa, bIlI, zeraDInA kakaDA, zAlmali vRkSanuM phaLa vagere jemAM khAvAnuM tharDa ane pheMkI devAnuM ghaNuM--e vastuo bhAre kalpa nahIM ema kahIne muni tena le. A pAThano artha ApaNe vicArI gayA chIe chatAM pharI enI smRti tAjI karIe te je mAMsamAMthI hADakAM ane phaLaphaLAdimAMthI ThaLiyA, chAla yA kUcArUpe ghaNe bhAga pheMkI devo paDe che e baMnemAM sarakhuM ja pApa che evo artha paMDita kare che to pachI je mAMsamAM hADakAM ja na hoya evA mAMsa karatAM jemAMthI thoDuM ghaNuM pheMkI devuM paDe che evA phaLa-phaLAdimAM ghaNuM pA5 raheluM che, evo artha ja nIkaLe je keTale vicitra che? custa mAMsAhArIo paNa e artha na svIkArI zake, e khAsa dhyAnamAM levA jevI vAta che. jo ke mULamAM te A pAThane artha vanaspati ja hato. paNa animeSa zabdane AdhAre--mAchalA jevA AkAranI vanaspati artha hevA chatAM-mAchalAne arthe laI sAthe ene meLa besADavA porTa (pujhala)ne artha paNa mAMsa karavAmAM Avyo hato. ne evA arthane AdhAra laIe kALanA lAlacu munioe pitAnA AcAra mATe samarthana meLavyuM hatuM. bAkI mAruM ne artha ArTa jevA mAnya saMskRta kezomAM paNa "mAM" nathI karavAmAM Avyo. Ama chatAM emanA maMtavyano artha pAchaLathI e regamAMthI munio mukta thavA chatAM paNa artha tarIke te cAlatuM ja raheze. kAraNa ke eka artha vahete mUkyA pachI-vaheto mUkanArAothI 5NuM pAcho vALI zakAto nathI ane pachI te kezakArane paNa ene sthAna devuM paDe che ne e rIte e pramANabhUta banI jAya che, je e kALane ItihAsa jANavA pUrate mahatvanuM che. sAthe e paNa pharI jaNAvavuM jarUrI lAge che ke
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa . 157 nimeSane artha cANakyanA arthazAstramAM mAchalA AkAranuM vanaspati- janya khAdha karyo che. Ama eka vAra zarU thayela ane paraMparAe vahete no artha sUrijI mahArAje Ape che ema chatAM pitAnA ja arthane Agraha na rAkhatAM emaNe anya AcAryonA maMtavyanI paNa neMdha lIdhI che ke anya AcAryo eno vanaspati artha kare che ne enI dalIlamAM paNa jaNAve che ke "jyAM phaLane adhikAra cAle che tyAM vacamAM mAMsamacchI kevI rIte TapakI paDatAM haze ? mATe e zabdono artha vanaspati- paraka ja karavo joIe." Ama anya AcAryonI neMdha laIne emaNe saMzodhanano mArga mokaLo rAkhyo che, kAraNa ke emaNe potAnA arthane Agraha ja nathI rAkhyo. tema ja mAMsa mATe paNa spaSTa rIte jaNAvyuM che ke "jAtrAyavekSAne tu pratiSa: amuka kALanI apekSAe te e paNa levAne pratibaMdha che. jo ke kayA kALamAM pratibaMdha che enI spaSTatA emaNe nathI karI. paNa anya graMthe parathI kalpI zakAya che ke (1) RtumAM varSARtu, (2) jiMdagImAM-yuvAvasthA, (3) zArIrika paristhitimAM-taMdurastI ane (4) dezanI paristhitimAM sukALa. A cAra avasthAomAM mAMsa levAno pratibaMdha che. eTale ke e sivAyanI paristhitiomAM arthAta ziyALA-unALAmAM, vRddhAvasthA yA bAlyAvasthAmAM, zArIrika nibaLatA yA bimArImAM tema ja duSkALanA samayamAM bIjo koI upAya na hoya te e laI zakAya che. laI zakAya che eTale ke utsarga mArga tarIke levAnI e chUTa nathI. paNa apavAda tarIke ja khAsa vizeSa paristhitimAM ja e laI zakAya. jaina dharma e sUkSma ahiMsAno dharma heI jemAM ghara hiMsA che evA mAMsa mATe te sthAna hoI ja na zake. eTale e kevaLa apavAda dazAnI ja vAta che, je emaNe spaSTatAthI jaNavyuM che. AthI emanuM kathana mArA nibaMdhane anurUpa maMtavya pUruM pADe che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra moTA bhAganA AcAryAe vanaspati atha karyAM che, keTalAke mAMsaparaka a` karyAM che. paNa sUrIjI mahArAje mAMsaparaka atha ApavA chatAM apavAda dazAnI vAta karI A samasyA ukelavAmAM bahu upayAgI vastu pUrI pADI che. tevI ja rIte bhadrabAhusvAmIe paNa pAchaLa joI gayA pramANe taruNa hovA chatAM rAgane kAraNe ke ni`LatAne kAraNe jarUra hoya to ja apavAda dazAmAM eNe e vastu (mAMsamadyAdi nava vigaI A) vAparavI; bAkI nahIM,' Ama kahIne spaSTa pramANa pUruM pADyuM che. A kAraNe siddha thAya che ke zAstramAM je kAMI AvA pATha che e kevaLa DUbelAnA mATe apavAda pATha| hAI ' uddhAra pATha ' che, nahi ke utsaganA. itihAsanA aMkoDA chUTI javAthI je e mahApuruSonA zabdo ja Aja sudhI ApaNane mUMjhavatA hatA e zabdo e ja A samasyA hala karavAmAM Aje khUba upayAgI bhAga bhajavyo che. ethI mAnavu paDe che ke kALadevatAnA sAmrAjyamAM samaya paripakava thAya che tyAre ja phaLa siddhi AvIne UbhI rahe che. A prakaraNa pUruM karatAM pahelAM ApaNe apavAdonA prakAra paNa jANI laI e. apavAda mATaeN bhAge 6 prakAranA che. (1) vaizrAmika apavAda : munine pUnA bhAgavilAsanA abhyAsa cAreka na DolAvI mUke, evI jAgRtithI paracakhkhaNa laI Ayakhinna upavAsAdi dIdha trA atUTapaNe e karyAM kare che. paNa mahinA pachI ene ArAmanI jarUra lAge teA e theADA vakhata chUTuM mADhuM rAkhe e vaizrAmika apavAda che. ethI vratabhaMga nathI thato tema ja e patanane mAga paNa nathI. paNa pharI caDavA mATe thoDo samaya ArAma laI e navI zakti meLavavA mAge che eTaluM ja. : (2) auddhArika apavAda : pUrvanA bhoga abhyAsane kAraNe
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 159 keI muni lapasI paDe. muniza tajI gRhasthAzrama bhogave, paNa pharI brahmacaryAdi mahAvrata pALavAnI bhAvanAthI dharma mArga tarapha vaLavA Icche te ene dhIre dhIre caDavA mATe tithio pUratuM yA divasanI maryAdA vadhAratuM brahmacaryavrata pALavAnuM vrata ApavAmAM Ave; e brahmacarya mahAvratano apavAda che. tevI ja rIte mAMsAhArathI lalacAyelA ane emAM phasAyelAone dhIre dhIre emAMthI chUTI javA mATe prasaMge prasaMge amuka maryAdA mUkavAmAM Ave e badhA "audvArika apavAdanA svarUpa che. (3) sargika apavAda: apavAdarUpe pAMcamanI saMvatsarI cethanI thaI calapaTTA para kaMdare Avyo je Aje utsarganuM rUpa pAmyA hoI autsagika apavAda gaNAya. (4) sAMdhika apavAda : kAraNavazAta zAsana hitane najaramAM rAkhI saMdha amuka Adeza Ape te sahu apanAvI le e sAMdhika apavAda che. jema ke eka samaya zatruMjayanI yAtrAe na javAnI ApelI AjJA. ' (5) zubha hetu apavAda : kAraNavazAt zAsananA hita khAtara samartha puruSo alpa samaya mATe apavAda seve che. vidyAbhyAsa mATe munivezanuM tajavuM, kAlakAcAryane anAya dezane pravAsa, malladhArI hemacaMdra mahArAjA siddharAjane tyAMthI vahorele cAre prakArano AhAravagere. () vipatkAlIna apavAda : tAtkAlika rAhatanI jarUra hoI relave ke meTara dvArA munine hospiTalamAM khaseDavAnI ApavI paDatI chUTa, bhayaMkara duSkALamAM baMdhane haLavA karavAnI paDelI pharaja, koMkaNamAM bhAre varasAdane kAraNe chatrI oDhavAnI ApelI paravAnagI vagere. AvA apavAdomAMthI zAstromAM AvelA mAMsAhArane lagatA pATho e bIjA varganA "audvArika apavAdaranA svarUpa che. paNa Aje
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16o jainadharma ane mAMsAhAra parihAra koIne e apavAda na maLI zake, kAraNa ke Aje ApaNe bhadrabAhusvAmInI nahIM paNa jemaNe 4 mahAvigaIono saMpUrNapaNe niSedha pharamAvyuM che, e pachIne pUrvAcAryonI AjJA nIce chIe. eka vAta e paNa che ke Aje enI sAdhanAmAM sthira thayA vinA zamaNuM saMghamAM praveza ja thaI zakato nathI. bAkI bhayaMkara duSkALane kAraNe e yuganI paristhiti ja judI hatI ane eTale ja apavAdane sthAna ApavuM paDyuM hatuM.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtima nivedana jIvana game teTaluM pavitra hoya, ene mATe gaurava hoya chatAM kamane-kALane vaza zravuM ja paDe che, "vitavyatAne mAna devuM ja paDe che. ethI thayelA AkSepa mATe veThelI mUMjhavaNane harakha-zoka nahIM karatAM vizuddhinA teja-kiraNone pharI prakAza pAtharatA rahevuM e ja kartavya thaI paDe che ne emAM ja sAcuM zaurya raheluM che. paNa Ama chellAM 25 varSamAM uparAuparI thayelA AkSeponA humalAone kAraNe ApaNumAM evuM zaurya pragaTI zakatuM nathI, kAraNa ke eka vicAra ApaNane mUMjhavI rahyo che ke je dharme ahiMsAne carama sImA sudhI pahoMcADavAnI sAdhanA karI che, e ja dharmamAM mAMsAhAranI vAta kyAMthI AvI tema ja evA pATho ne TIkAo paNa kayAMthI uddabhavI AvyAM- eno khulAse bIjAone kevI rIte gaLe UtarAvavo ? paNa mULa vAta e che ke je paDe che e ja caDI zake che; pAchA haTe che e ja phALa bharI zake che. bAkI sthira-ekadhAruM jIvana jIvanAra nathI kadI krAMti karI zakato ke nathI utthAna karI zakate. deSa AvyA vinA guNa pragaTAvavAnuM sAmarthya pragaTatuM ja nathI. jagatamAM dhakako lAgyA vinA keI kadI UMce caDI zakyuM che ? A rIte chAza levAyA vinA aMdaranuM satva bahAra nathI AvatuM mAkhaNa nathI UtaratuM tema kudarate ja kaI agamya lega nirmANa karyo hato ke jethI evA nimitte aMdaranuM satva bahAra kheMcI kADhI e dvArA samagra deza pAse eka moTI phALa bharAvavI hatI. ane ApaNe 11
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra joI gayA ke prathamanA vezadhArI evA sAdhaka munionA bhavya balidAnathI deze eka moTI phALa bharI paNa kharI. ApaNane ethI gaurava prApta thayuM sAthe kartavya bajAvyAne AtmasaMtoSa paNa thayo. paNa ema chatAM eTaluM kharuM ke nathI ethI saMghanI pratiSThA vadhI ke nathI koIe enI khAsa noMdha lIdhI. adhUrAmAM pUruM paMDitoe UlaTA paraMparA para ja prahAra karavA mAMDyA. A kAraNe ApaNe pite ja mUMjhAyelA hoI ApaNuM kahevuM emane gaLe utarAvI zakyA nathI e sAcuM che. paNa e ApaNe durbhAgya kALa hato. zAstra bhASAmAM vAta karIe te bhasmagrahane kAraNe e ApaNo pIDAkALa hato, apayazakALa hate. paNa Ama chatAM aMdaranI vizuddhinuM baLa eTaluM tIvra hatuM ke eNe pitAnuM khamIra na khotAM aMdaranuM sarva prakAzita ja karyuM rAkhyuM che, je ApaNe mATe AzAjanaka preraka baLa che. dhasamasatA pANIne pravAha moTA moTA vRkSone paNa mULamAMthI uthalAvI pheMkI de che paNa ghAsane e ukhADI zakatA nathI, kAraNa ke jhADa prabaLa dekhAvA chatAM enI zakti sthUla zakti che, jyAre ghAsa nirbaLa dekhAvA chatAM sUkSmazakti dharAve che, ne eTale ja e TakI zake che. Ama jaina dharmanI ahiMsA zakti ghAsanI jema sUkSma zakti hoIenA uparathI game tevI AMdhIo pasAra thavA chatAM enI sAdhanA saMyamanI-urdhvamukhI prayANunI hoI enI vizuddhi jhaLahaLatI ja rahI che. AthI je jaina dharmanI AMtarika zaktio ane enI sAdhanA pAchaLanuM rahasya samajAyuM hota te paMDite A prazna judI ja rIte vicArI zakyA hota. paNa ApaNe have e jUnI carcAo-praticarcAo jagADavA nathI IcchatA tema ja ApaNA ane temanA daSTibiMdumAM aMtara sAMdhI na zakAya evo moTo khAsa bheda paNa nathI, kAraNa ke ApaNI daSTie phasAyelA sAdhake sAcA arthamAM munio nahatA jyAre vezane kAraNe emanI dRSTie e sAdhake munio hatA.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ . aMtima nivedana 163 emanI sAme ApaNo koI moTo ane asahya vAMdho hoya to te A kAraNe nathI paNa bhagavAna mahAvIra pratye karelA mAMhAsAranA Arepa aMge che. meM "bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra"mAM 34 lIle vicAraNuM mATe mUkI che. ethI pUrvApara saMbaMdhone dhyAnamAM laI kevaLa rUDha thayelA arthane cIpakI na rahetAM pharI teo A aMge vicAraNuM kare evuM ApaNe icchIe chIe. misa me jevI keI vyaktie lakhI nAkhyuM hoya ke mahAtmA gAMdhIjI dArU pItA, paNa ApaNe je rIte gAMdhIjIne oLakhIe chIe-jANIe chIe, ethI svapnAmAM paNa evI azraddhA ke zaMkA bAbata ApaNuM rUvADuMya pharatuM nathI. tema je puruSe manathI, vacanathI, kAyAthI ja nahIM paNa karavA-karAvavA-anumodanA, uttejanA ke preraNuM ApavA sudhInI paNa hiMsAno InkAra karI sUkSma ahiMsA dharmanuM pAlana karyuM che ane jagatane paNa e AcAra zIkhavyo che-e puruSa bhagavAna mahAvIra sAthe mAMsAhAranI vAta ghaTI ja kema zake ? eka buDathala AdamI paNa AvI vAta jaladI samajI zake che. ethI kahevuM paDe che ke je paMDitoe ghaDIbhara pAMDityane dUra karI ane zabdanA cUMthaNuM mUkI Common Sense sAmAnya buddhithI paNa A prazna vicAryuM hota to ya e AvI bhUla na karI besata. paNa e vidvAna paMDitene ApaNe zuM kahI zakIe ? kAraNa ke carcA-vAdavivAda ke takavAdathI e jaladI parAjaya svIkArI le ema mAnavuM vadhAre paDatuM che, paNa jyAre e pite ja haiyAnI sUjhathI A prazna vicAraze tyAre ja teo satya vAta samajI zakaze. paNa ApaNo vizvAsa che ke kALadevatAnA sAmrAjyamAM satyane bhAnu vaheluM ke moDo pragaTyA vinA rahevAne ja nathI. paNa e mATe kALa paripakava thAya tyAM sudhI ApaNe dhIraja rAkhavI paDaze. paNa kALa have pAkavA Avyo che, eTale ja A dizAmAM
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra chellAM 25-30 varSothI prayatna zarU thavA lAgyA che. joke durbhAgya yogane kAraNe ApaNe hatAza thayelA chIe, bhayabhIta paNa chIe tema ja satya vAta pragaTa karavA jeTalA nirbaLa paNa chIe. tema ja e bAbatamAM zaMkAzIla paNa chIe. paNa ethI hatAza thavAnI kazI ja jarUra nathI. bhagavAne te eka ja vAta zIkhavI che ke satyane vaLagI rahevuM e ja eka mAtra sArabhUta che, bhale pachI ethI gaurava maLe ke niMdA thAya, vijaya maLe ke parAjaya bhogavavo paDe, paNa chevaTe vijaya te ApaNo ja che, kAraNa ke ene satyanuM baLa che. AthI jo ApaNe dharma vizuddha che, AcAra vizuddha che. muni paraMparA vizuddha che. niSkAmabhAve karelI janatAnI sevA vizuddha che te pachI mAMsavAcaka artha nIkaLatA zabdone kAraNe Dara zAne ? bhaya kevo? ethI jeo A kAraNe na chapAvaza-na chapAvazo kahI virodha pokAre che tyAre mAruM lehI garama thaI jAya che ane haiyAmAMthI vedanAnI Aga jharavA mAMDe che ke, hai kyA ? hamAre pUrvajoMne aisA kaunasA pApa kiyA hai--kaunasA burA kAma kiyA hai ki Aja 2300 sAla ke bAda bhI 'mata chapavAo -mata chapavAo' pukArakara ve cillA uThate haiM ! * kyA hamane kahIM para lohIkI nadiyA bahAI hai ? / kyA kisI samAja yA varga kI katleAma calAI haiM ? / kyA koI baDe daMge phisAda rahe viSe hai ? "helA te nahIM hai?" "to hai yA ?" hamArI muniparaparA vizuddha hone para bhI - jo loga peTa bharaneke liye saMgha meM A ghUse, aura inhoMne mAMsa khA liyA to usameM hamArA aisA kaunasA gunA ho gayA ki Aja bhI hama unake liye mu~ha chipAnA cAhate haiM aura bAda meM jinhoMne vizuddha hokara sAre bhAratako uThAyA, unakI gauravabharI gAthAe~ bhI hama dabA dete haiM ?
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 aMtima nivedana huM te mAnuM chuM ke virodha ke aNagamo batAvanArA parAjita manedazAne kAraNe laghutAgraMthi (Inferiority Complex)thI bicArA pIDAI rahyA che. parAjayanI paraMparA : paraMtu emAM emane doSa nathI. enuM paNa kAraNa hatuM. kAraNa ke Aja sudhI dayA, karuNAthI prerita banI jema jema ApaNe kAma karatA gayA tema tema ApaNo ja virodha thato gayo. janatAnI sevA karI, janatAnA naitika dhoraNane UMcuM caDAvyuM te ApaNane ja sApha karavAne vaMToLa caDyo. (zaMkara, rAmAnuja tathA liMgAyata yugamAM) yajJahiMsAne virodha karyo. ghara ghara cAlatuM kasAIkhAnuM baMdha karAvyuM te nAstika-pAkhaMDI kahIne ApaNI sAme ja tiraskAranuM eka vAtAvaraNa UbhuM karI dIdhuM, tema ja kaI kaI jagyAe te ApaNane aspRzya ja mAnI lIdhA. ane janatAne mAMsAhAranA rogamAMthI mukta karavA lagabhaga saphaLatA meLavI te uparathI Aje ApaNuM ja mAthe mAMsAhAranA doSano Topale oDhADavA halacala macAvI dIdhI. AthI akaLAIne jema jema ApaNe pratikAra karatA gayA tema tema e samasyA UlaTI jaTila banatI gaI ane ApaNuM prayatno paNa niSphaLa banatA rahyA. mahAna pUrvAcAryeya asaphaLa nIvaDyA ane prabhAvazALI vyaktione paNa hAra khAvI paDI. AthI sArAM kAmo karavA chatAM paNa apayaza ja maLyA karato. kAraNa e hatuM ke bhAgya ApaNuM pratikULa hatuM. "kALadevatAne ApaNA para anugraha nahote. ApaNo e pUre durbhAgya yuga hato. zAstra bhASAmAM kahIe te bhasmagrahanI ApaNuM para vakra daSTi hatI. A badhAM kAraNone aMge baMdhAyelI parAjita madazAe ApaNAmAM laghutAgraMthi (Inferiority Complex) pedA karI che, ane ene kAraNe Avo prazna UThatAM ja ApaNe gabharAI UThIe chIe. kAraNa ke zaurya ApaNuM haNAI gayuM che, hiMmata ApaNI tUTI gaI che.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma ane mAMsAhAra parihAra paNa te di no divasa rAtaH have ApaNuM mAThA divaso cAlyA gayA che. durbhAgya yuga have pUro thAya che. je kALadevatA gaI kAla sudhI pratikULa hatuM te have Aje ApaNane anukULa banI sAtha ApavA tatpara banyuM che. je ema na hota te 2000 varSathI gahana samasyArUpa banele A prazna ATalI saraLatAthI ane te paNa khAsa prabala prayatna vinA saphaLatAnA dvAra sudhI na pahoMcI zakyo hota. chellAM 30 varSa sudhI A prazna ApaNane khUba ja taMga karyA hatA. e aMge kustI aMge paNa khUba khelAtA rahyA hatA. ane ApaNuM mUMjhavaNane paNa kaI pAra nahoto, kAraNa ke ApaNe tyAre maMthana kAlamAM hatA, prasavanI pIDAmAM hatA. paNa ethI have ene pariNAme ja Aje ApaNe mAkhaNa UtArI zakyA chIe. AthI huM nirAza thayelA-nisteja-nivI banelA sAdhamI baMdhuone bhArapUrvaka kahuM chuM ke "UTho, jAgo ane hiMmatapUrvaka daDha saMkalpa sAthe eka nave nAda samagra vAtAvaraNamAM gUMjato karI do, ane vizvAsa rAkho ke paDatI pachI caDatI, nirAzA pachI AzA ane parAjaya pachI vijya niHzaMka AvyA ja kare che. je jovAnI dRSTi sAMpaDe te spaSTapaNe joI zakAya che ke navayuganI uSA ApaNane have' tAjagI ApI jagADI rahI che. ane ApaNe aMdhakAra yuga have pUre thAya che. Aja sudhI ApaNe khUba sahyuM, Apattio UThAvI, nirAzAo bhogavI ane jhaMjhAvAtamAMthI pasAra thayA. paNa have ApaNuM bhAgyane bhAnu UgI rahyo che. ethI khUNe khUNethI nirAzAo--kAyaratAone khaMkherI nAkhI UTho. jAge ane bhavya bhUtakALathI paNu gauravavaMtuM bhaviSya ghaDavAno saMkalpa karI beThA thAo. gaI kAla sudhI ApaNane nAstika-pAkhaMDI mAnI ApaNuM dharmazAstrane aDavAmAM pApa manAtuM. Aje deza ke paradezamAM jaina
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtima nivedana ' 167 sAhityanI mAgaNuM thaI rahI che. Aja sudhI ahiMsAne kAraNe dezane nivaya-gulAma banAvavAno ApaNuM para Aropa hato. dhRNu paNa hatI. paNa ahiMsAnI zaktithI deza AjhAda thayo hoI Aje duniyA "ahiMsAne abhyAsa karavA lAgI che. tapa-tyAga aMge paNa ApaNI hAMsI uDADavAmAM AvI rahI hatI. Aje enuM mahatva jagatanA DAhyA mANaso samajavA lAgyA che. anekAMtavAda aMge paNa kaMI ochA vaivAdika AkramaNa nathI thayA. paNa Aje bIjAonA daSTibiMdune samajavAnI udAratA jagavyApI banavA lAgI che. Ama ahiMsA-tyAga-tapa ane vaicArika udAratAnA ja mahAvIrI siddhAMta jagamAnya thavA lAgyA che. AthI yuga have ApaNI taraphadArI karI rahyo che tyAre huM mArA dharma bAMdhavone prArthanA karuM chuM ke ApaNA pUrvajoe keI bUruM kAma nathI kyuM paNa bIjAone burAIomAMthI choDAvavAnuM ja kAma karyuM che. ethI e vicArane AgaLa karIne evuM vAtAvaraNa jamAvo ke khoTA Apa mUkavAnI koInI hiMmata ja na cAle. tema ja jeo Arepa lagADI cUkyA che emano avAja paNa bodo banI jAya. pratikAra karavAne A ja eka mAtra sAre raste che. paNa e tyAre ja bane ke jyAre ApaNe gurubhAva (Superiority Complex)thI prerita banI jAgI UThIe, ane pharI vIrya pragaTAvI tejasvI ane prabhAvazALI banI rahIe. paNa e mATe ApaNe daDha saMkalpa pedA kare paDaze, ane zAsanagauravanI asmitAne paNa pUrI mAtrAmAM pragaTAvavI paDaze. ____ aka bAta aura bhI kahanI paDatI hai ki madira-mUrtipUjA-utsava -mahotsavAdi kAryakramoM kA hetu jIvana ko vizuddha banAneke liye haiM, cetanA ko jagAneke liye haiM-jJAna aura zakti ko prApta karane ke liye hai paraMtu jaba dharma usIme hI samApta ho jAtA hai taba hamArI gati ruka jAtI hai-vikAsa sthagita ho jAtA hai|
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra hameM to dharma kA sAre vizva meM pracAra karanA haiM aura isake liye sAhityakA pracAra bhI naye DhaMgase karanA hai aura tUTate hua samAjo bhI khaDA karanA hai-- sazakta banAnA hai; aura taba hI dharma meM eka nayA teja - nayA joza pragaTegA / bAkI sirpha pUjA - mahotsavoM se na koI dharma TikatA hai-- na usakA prabhAva phailatA hai / aMtima vijaya kI AzA : isaliye jo gharma kI prabhAvanA karanI ho, bhagavAna mahAvIra ke amara saMdeza ko jaga pracArita karanA ho to hameM jJAna baDhAnA hogA, zakti baDhAnI hogI, cAritra baDhAnA hogA aura saMkalpako bhI baDhAnA hogA / aura taba hI bhaya, zarma, kAyaratA aura laghubhAva jaisI - samAjameM phailI huI kamajoriyA~ naSTa hogI aura taba hI hamArA prabhAva baDhatA rahegA / Aja to sirpha dila kI yahI bhAvanA hai paraMtu jaba yahI bhAvanA eka dina sAkAra banegI taba chAye hue aMdhAra bAdala haTakara nayI rozanI hameM ujjvala banAyegI aura taba hI hamArA vijaya prasthAna phirase zurU hogA aura mahAvIrake zAsanakI dharmapatAkA eka dina samagra vizva meM laharAne laga jAyagI / AthI pharIne chelle bhArapUrvaka huM mArA sAdhI baMdhuonA manamAM e ThasAvavA mAMgu chu ke ahiMsAnI dRSTie yeAgya javA ApavA chatAM ApaNe ApaNI vAta paMDitAne gaLe utarAvI zakatA nahAtA te mATe kAraNa e hatuM ke eka te! mahAvIra yuganI prAcIna bhASA--ke je enAthI ye ghaNA prAcIna kALamAM jyAre bhaThyAbhakSyane prazna ja UDhyo nahAtA tyAre mAMsa ane vanaspati ane arthAMmAM vaparAtI bhASAmAMthI ja e UtarI AvI hatI, joke pAchaLathI bhakSyAbhakSyA prazna UThayA bAda vanaspati ane mAMsaparaka ane jAtanA arthAta sUcavavA zabdone have eka yA bIjA vargoMmAM sthira karavAnI prakriyA zarU thaI gaI hatI paNa AgamAnI bhASA tyAre sthira manI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ a Mtima nivedana 169 gaI hoI AjanI dRSTie mAMsavAcaka ja rahI gaI. A gUMcavADA maTADavA spaSTatA mATe TIkAthA racAyA. paNa duSkALane kAraNe e naSTa thayA. adhUrAmAM pUruM patita sAdhakoe bhaLatA ardhAM karI khela bagADyo ane temAM paNa vaLI zAsahitane najaramAM rAkhI evAene samAvI levA--sudhAravA emane navA managamatA pATha ApyA. jethI vaLI zakAne karI navuM baLa maLavA lAgyuM te Ane raMga vaLI AcAyaeNnI TIkAmAM paNa UtarI Avyo. pachI zuM bAkI rahe ? joke ethI eka bAju sUkSma ahiMsA dhama ane bIjI bAju mAMsAhAra e ene kadI meLa ja maLatA nahotA, AthI A koyaDA dinabhara dina gUMcAye ja jatA hatA. jethI 'paraMparAe sUkSma ahiMsA pAlananA dharma para ja bhAra mUkavo ane paDitAe zabdone pakaDI rAkhyA. paNa na koIe A praznanu vizleSaNa karyuM, na koi e sAdhana karyuM", na koI e itihAsa zeAdhyA ke na koI e bhASAzAsranI dRSTie kheAja karI. AthI A prazna mULamAM ja gUMcAyelA hoI jIvananI parama vizuddhatA hovA chatAM pragaTelA gUMcavADAthI ApaNe pAte ja sAzaka hatA--mUMjhAyelA hatA. paNa have A pAThAnuM rahasya pragaTa thavAthI tathA asalI rahasya hAtha lAgavAthI ApaNI mUjhavaNu maTI jaze. dInatA ane laghutAnI graMthi chUTI jaze. sArAMkatA nirmULa thaze. bhramaNA bhAgI jaze. Dara-zarama paNa cAlyAM jaze. eTaluM ja nahIM, karADAnI sa MkhyAne mAMsAhAranA doSamAMthI ugArI lIdhI hoI enA gauravabharyAM itihAsane kAraNe ApaNAmAM eka prakAranuM gaurava teja pragaTI UThaze, sAthe vijaya prApta karyAMne AtmasASabharyAM gava paNa pedA thaze. ethI unnata mastake ane gauravabharI tejasvI bhASAmAM jagatane paDakAra karIne jaina dharmAMnA udAtta STikANune samajavAnuM AhavAna Ape; bhale pachI paDitAne ApaNI vAta gaLe Utare ke na Utare ane enI
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 jainadharma ane mAMsAhAra rihAra ciMtA ke paravA rAkhavAnI paNa have kazI ja jarUra nathI. mAkI ApaNe pote ja A badhI mUMjhavaNAmAMthI mukta banI have je niyatA, nIDaratA ane niHzaMkatA prApta karI haLavA banI rahyA chIe e ja ApaNA eka mahAna vijaya che. ethI chelle AzA rAkhuM chuM ke meM pragaTa karelA A gUDha samasyAnA bheda yathAtathya hoya ane te mAnya thavA yeAgya hoya tA e khAsa jarUranu lAge che ke A samasyAnA bheda satra bhinna bhinna bhASAomAM pracArita thavA joIe, ane teA ja karavAmAM AvelA AkSepa kvA khATA hatA-vibhAge doranArA hatA, sAthe jaina dhamanI kalyANu bhAvanA kevI uddAta ane bhavya hatI--e paNa jagata jANI zakaze. tA. 1-1-66 rAjendragRha bhaDAra, mAMDala (ji. amadAvAda). zAha ratilAla maphAbhAI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakanAM anya pustakA nAma prakAzaka (1) trizalAnaMdana mahAvIra : sastuM sAhitya vardhaka kAryAlaya amadAvAda (pAnA 125) jainetara vidyAthI one najara samakSa rAkhI lakhAyeluM pustaka. (2) aSTa magala : "jaina" kAryAlaya bhAvanagara (saurASTra) (pAnA 120) jaina dharmAMnI ATha maulika kathAo. (3) bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra : siddhahema sabhA pATaNa (u. gujarAta) (pAnA-108) bhagavAna mahAvIra pratye thayelA mAMsAhAranA AreApa aMge 34 zrlIlA dvArA pramANe sAthe apAyelA javAba. (4) mArA jIvananAM saMsmaraNA : jaina yuvaka saMdha--muMbaI (pAnA 65) (5) camatkAra ane vahemA : araviMda lIlacaMda zAha, (dhUnI) mAMDala (ji. amadAvAda) (pAnA 100) jenI 1000 pratA 4 mAMsamAM ja khapI gaI. uparanA pAMce pustakAnI eka paNa kApI silakamAM rahI nathI. lekhakanAM anya aprakaTa pustakA (6) makhavANanA itihAsa : jUnA jhAlAvADane arthAt mAMDala- pATaDI-viramagAma tathA dhrAMgadhrA pradezane 1300 vA kaDIbaMdha itihAsa. pAnA Azare 250 (15-20 citrA sAthe chapAI rahyo che) (7) mAMDalanA itihAsanI zauya -rasabharI kurabAnInI kathAo: zilAlekhA uparathI sa zASita karelI tema ja itihAsa prApta kathAe Azare pAnA 100-125
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 jainadharma ane mAMsAhAra parihAra (8) soLa grAmyasatIo : grAmyajIvananI abhaNa nArIonA tyAga-balidAnanI 16 preraNAdAyI satya ghaTanAo-pAnA Azare 100-125 (9) bALakanI saMskAra kathAo : bhArA 4ra varSanA zikSaka tarIkenA jIvana daramyAna-vidyAthIonA jIvanamAM banelI satya ghaTanAone gUMthatI kathAo-Azare pAnA 5. (10) bALakanI ghaDatara kathAo : upara mujaba ja vaNelI satya ghaTanAo Azare pAnA 75 (11) bhagavAna mahAvIranA upadeza vacane : AjanA yugane anurUpa-AjanI samasyAone hala kare tevA-bhagavAnanA maulika vicAro vyakta karatA upadeza vacanone saMgraha -pAnA 25 (12) bhagavAna mahAvIranI upadeza dhArA : punA tattvajJAna vidyApITha yojita spardhAmAM 227 lekhakomAM prathama puraskAra prApta nibaMdhaAzare pAnA 20 (je tattvajJAna vidyApITha -punA najIkamAM prasiddha karaze) (13) jaina dharmanI gaurava gAthAo : Aja sudhI rahelI keTalIka apragaTa kathAo pAnA 120 thI 130 (14) jainadharmanI balidAna kathAo : A jAtanI kathAo Aja sudhI lakhAI ja nathI pAnA 120 thI 130 (15) jainadharmanI krAMtikathAo : jaina saMpradAye pakavelA krAMtikArI - onI adbhuta kahAnIo pAnA 120 thI 130 (16) bhagavAna mahAvIra ane temanA aMtevAsIo: bhagavAnanA saLaMga caritra kathAo dvArA gUMthI levAmAM AveluM che. pAnA 120 thI 130 A pustaka-vijyajI jainagraMthamALA-bhAvanagara taraphathI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakanAM anya pustake 173. prasiddha karavA jANItA sAhityakAra zrI jayabhikhue rAkhI lIdhuM che. (17) bAla mahAvIra kAMDa : 456 hiMdI kAvyo sAthe gujarAtImAM- bhagavAnanA bALajIvananI 44 kathAo bhagavAnanA uttarottara jIvana vikAsane anurUpa ghaTanAothI gUMthI levAmAM AvI che. A keI zAstrIya cAritra nathI paNa eka bhaktanI daSTie lakhAyeluM bhagavAnanA 20 varSa sudhInuM ja caritra che. pAnA 225 thI 250 (18) jenadharma ane mAMsAhAra parihAra) : ne hiMdI anuvAda. (19) jainadharma ane saMgha : 350 thI 375 pAnAne A graMtha . mArA adhyananA nicoDarUpa che. bhagavAnanuM jIvana, jaina, tattvajJAna-jaina dharmanA maulika siddhAMto para lakhAyelA 44 prakaraNo, jaina dharmano ItihAsa, AcAravicAra, mAnyatAo, maMdira, upAzraya, ga, phirakAo, sAmAjika vartamAna paristhitino khyAla uparAMta jagatamAM cAlatA 40 jeTalA dharmo tathA mahAna ciMtakanA vicAronI rUparekhA sAthe aneka viSayo tathA mAhitIothI bharapura A eka ja graMtha eka sAmAnya jainetara vAMcI jaina dhama-samAja tathA AcAravicAra viSe pUrNa khyAla, meLavI zakaze. uparAMta e tulanAtmaka dRSTithI lakhAyeluM hAI pAThayapustaka tarIke paNa e cAlI zake tema che. tA. ka. jema jema Arthika anukULatAo sAMpaDatI jaze yA kaI sAhitya saMsthA sahAya karaze tema tema e pustaka prasiddha karavAnI AzA rAkhuM chuM. sAthe "bhagavAna mahAvIranI jAtaka kathAo' tathA satyanArAyaNanI kathAnI jema maMgala kathA paNa lakhavA IcchuM chuM. paNa e saMyogo-sahAya ane zArIrika svAstha para AdhArita che.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
_