________________
પંડિતને નમ્ર વિનંતી
૧૦૯ ભારે વિરોધ કરતા. એના પર પ્રહાર કરવામાં એ પ્રસિદ્ધ હતા, પણ જ્યારે એમને આ જીવનનો કંટાળો આવ્યો ત્યારે જૈન ધર્મમાં સૂચવેલી મૃત્ય પયતના અનશનની જ તપશ્ચર્યા શરૂ કરી. ઉપવાસાદિક તપશ્ચર્યાથી દેહાધ્યાસ મેળ પડે છે એમ પોતાના જાત અનુભવથી તપનું મહત્ત્વ વધારનારા મહાત્મા ગાંધીજીએ એક વાર એમને એમાંથી પાછા વાળ્યા હતા, પણ એમાં જ એમને શાંતિનો અનુભવ થયો હોઈ છેવટે બીજી વાર ગાંધીજીનો આશીર્વાદ મેળવીને એ દ્વારા જ એમણે પિતાનો જીવનદીપ બુઝાવી નાખ્યો હતો.
આમ સૂઝ અને અનુભવ પછી ભ. બુદ્ધ અને કૌશાંબીજીએ જેમ જેન આચરો અપનાવી લીધા હતા તેમ જે શાંત ચિત્તે એમને માંસા-- હાર પ્રકરણ પર ફરી વિચાર કરવાની અનુકૂળતા પ્રાપ્ત થઈ હતી તો એ માંસાહાર વિષે પણ પોતાના વિચારો કદાચ બદલી નાખત. પણુ ચર્ચા–પ્રતિચર્ચાના હુમલાઓમાં એ એવા અટવાઈ ગયા હતા કે એમને ન એવી અનુકૂળતા પ્રાપ્ત થઈ ન કેઈએ એમને એ વાત ગળે ઊતરાવી, કારણ કે છેવટે તો તેમને જૈન ધર્મ પ્રત્યે અત્યંત પ્રેમ અને માન હતું તેમ તેમણે જ એ પુસ્તકના પાના ૨૫ર માં જણાવેલું છે, એટલું જ નહીં, એ એમ પણ માનતા કે ભગવાન. પાર્શ્વનાથમાંથી જ મહાવીર અને બુદ્ધની બે ધારાઓ વહેતી થઈ છે.
એ અંગે એમણે “ભ. પાર્શ્વનાથનો ચાતુર્યામ ધર્મ” લખી પિતાના વિચારો સ્પષ્ટ કર્યા છે. અને એ રીતે બૌદ્ધ ધર્મ પર જૈન ધર્મની ઉપકારક્તા બતાવી એ દ્વારા જૈન ધર્મનું જ ગૌરવ ગાયું છે. (ભ. બુદ્ધ, પ્રસ્તાવના, પાનું ૨૪) * આ કારણે કપી શકાય છે કે એમને કાં તો મિસલીડ (Mis-- lead) કરવામાં આવ્યા હોય, કાં તો અર્થો જ બેટા આપવામાં આવ્યા હોય. નહિ તો ભગવાન બુદ્ધના પોતાના એકરાર પછી જેન ભિક્ષુઓને માંસાહારી ઠેરવવાની ઊતાવળ ન જ કરત. આશા છે કે એમના અનુયાયી પંડિતો આ પ્રશ્ન પર ફરી વિચારણું કરશે.
