Visheshavashyak Bhashya Part 07

Author(s): Jinbhadragani Kshamashraman, Chaturvijay
Publisher: Harakchand Bhurabhai Shah

Page 136

विशेषा०
बदत्तिः।
॥१३३४४
ने समणुजाणं ति गए करितमण्णं पि जं सुएऽभिहियं । संभावणेऽविसद्दो तदिहोभयसहमज्झत्थो ॥३५४८॥
'न करेमि न कारवेमि न समणुजाणामि' इत्येतावतैव गते सिद्धे यत् 'करेंतंपि अन्नं ' इति प्रस्तुतसामायिकश्रुतेऽभिहितम्, तदिह 'करेंतमन्नं' इत्युभयशब्दयोर्मध्यस्थो मध्ये वर्तमानोऽपिशब्दः संभावने यथा स्यादित्येतदर्थमवगन्तव्यमिति ॥ ३५४८ ॥
किं पुनरयमाधिक संभावयति ? इत्याइने करेंतं पि त्ति न कारवेंतमवि नावि याणुजाणंतं । न समणुजाणेमि न कारयामि अवि नाणुजाणामि॥३५४९॥ अण्णं पि अप्पयं पिव सहसाकाराइणा पयत्तंतं । इह सव्वो संगहिओ कत्ता-किरियापरंपरओ॥ ३४५० ॥
व्याख्या-यथाऽऽत्मानं सहसाकारादिना सावद्ययोगे प्रवर्तमानं 'मुष्ठु कृतम्' इत्येवं न समनुजानामि, किन्तु मिथ्यादुष्कृतदानादिना ततो निवर्तयामि, इत्येवं कुर्वन्तमपिशब्दात् कारयन्तमपि अनुजानन्तमप्यन्यं न समनुजानामि यथा चान्यं कुर्वन्तं न कारयामि, एवमपिशब्दात् कारयन्तमप्यन्यं न कारयामीत्याह; यथा चान्यं नानुजानामीत्येवमापशब्दादनुजानन्तमप्यन्यं नानुजानामि, इत्यादिप्रकारेण संभवन् सर्वोऽपि कर्तृ क्रियापरम्परकोऽपिशब्देनेह संगृहीत इति ॥ ३५४९ ॥ ३५५० ॥
अथवा, त्रिकालोपसंग्रहार्थमपिशब्द इति दर्शयन्नाहनै करितं वा भाणए अविसदा न कयवंतमिच्चाई । समईयमागमिस्सं तह न करिस्सं तमिच्चाई ॥ ३५५१ ॥
अथवा, 'कुर्वन्तमप्यन्यं न समनुजानामि' इति वर्तमानकालमाश्रित्य भणितेऽपिशब्दात् समतीतमपि कालमनुसृत्य तद् द्रष्टव्यम्, कृतवन्तमप्यादिशब्दात् कारितवन्तमप्यनुज्ञातवन्तप्यन्यं नानुजानामीति । तथा, आगमिष्यन्तमपि काळमङ्गीकृत्यादिशब्दादेतद् दृश्यम् , करिष्यन्तमप्यादिशब्दात् कारयिष्यन्तमप्यनुज्ञास्यन्तमप्यन्यं नानुजानामीति ।। ३५५१ ।।
8866666666666666....
१न समनुजानामीति गते कुर्वन्तमन्यमपि यत् श्रुतेऽभिहितम् । संभावनेऽपिशब्दस्तदिहोभयशब्दमध्यस्थः ॥ ३५४८ ।। २ न कुर्वन्तमपीति न कारयन्तमपि नापि चानुजानन्तम् । न समनुजानामि न कारयाम्यपि नानुजानामि।। ३५४९ ॥
अन्यमप्यात्मानामिव सहसाकारादिना प्रवर्तमानम् । इह सर्वा संगृहीता कर्तृ-क्रियापरम्परा ।। ३५६० ॥ ३ न कुर्वन्तं वा भाणितेऽपिशब्दाद् न कृतवन्तमित्यादि । समतीतमागमिष्यन्तं तथा न करिष्यन्तमित्यादि ॥ ३५५१ ।।
॥१३३५
ROOO०००००
For Personal and
Use Only