________________
વિગ્રહપૂર્વક સંપૂર્ણ રૂપો સાથે વિ.સં. ૨૦૫૬ માં બહાર પડ્યો. ત્યારપછી સિ.હે.શ. લઘુવૃત્તિ વિવરણ ભાગ ૩ જેમાં કારક વિભક્તિ પ્રકરણ ૨૨ પત્ન-ષષ ૨-૩ અને સ્ત્રીલિંગ પ્રકરણ ૨-૪ બહાર પાડવાનું હતું પણ કારક પ્રકરણનું લખાણ લંબાઈ જતાં તેને ભવિષ્ય પર છોડીને સિં.હે.શ. લઘુવૃત્તિ વિવરણ ભાગ-૪ ૩-૧ અને ૩-૨ જેમાં સમાસનાં વિવિધ વિગ્રહો, અર્થો, સમાસ કરનાર સૂત્રો, પૂર્વપદ, ઉત્તરપદ વિગેરે વિસ્તારથી ૧૨ ખાનાના કોઠા સહિત વિવરણ વિ.સં. ૨૦૫૬ માં બહાર પડ્યો. અને ત્યાર પછી અત્યારે જેની પ્રસ્તાવના લખી રહ્યો છું. તે ભાગ ૩ રૂપે અભ્યાસ કરનારનાં અને વ્યાકરણ વિષયક ચિંતકના કકમલમાં મૂકવા ભાગ્યશાળી બન્યો છું.
-
-
આ વ્યાકરણની ઉત્તમતા અને ઉત્થાન માટે સંક્ષેપમાં પણ કંઈક જણાવવું જરૂરી માનું છું.
વિ.સં. ૧૯૯૩નો સમય હતો. ગૂર્જરેશ્વર મહારાજ સિદ્ધરાજ માલવરાજનો વિજય મેળવી નગરમાં પધારતાં નાગરિકો, ભાયાતો, સામંતો, સરદારો, સેનાપતિઓ, સાહિત્યકારો અને ક્લાકારો સર્વ કોઈ ચરાચરનાં આશીર્વાદ ઝીલતો કંઈક રોમાંચ અનુભવી રહ્યો હતો.
તે વિચારતો હતો... ગુજરાતમાં વૈભવ છે, વૈભવ ભોગવવાનાં વિલાસસ્થાનો છે, સંપત્તિઓની સરિતાઓ છે, લક્ષ્મીના લતાકુંજો છે, વિદ્યા છે, વિદ્યાનાં સ્થાનો છે, સારા અભ્યાસીઓ છે, વિદ્યાભ્યાસ કરાવનારા સારા વિદ્વાનો પણ છે, ધર્મ છે, ધર્મપ્રાપ્તિનાં સાધનો છે, ધર્મિઓ છે, ધર્મ ધુરન્ધર ધર્મોપદેશકો છે. અરે !!! એથીએ આગળ વધીને કહીએ તો એવી કઈ વસ્તુ છે કે જે પાટણમાં ઉપલબ્ધ ન હોય !!! બધું જ છે.
રાજકીય દૃષ્ટિએ ગુજરાતના સર્વશ્રેષ્ઠત્વની જેમ સાંસ્કૃતિક રીતે ભારતનું સર્વશ્રેષ્ઠત્વ પ્રાપ્ત કરવા માટે અહર્નિશ તેનું મન અતિત્વરિત બન્યું રહેતું હતું. તે માલવદેશના વિજયથી કે ગુજરાતની અણમોલ ઋદ્ધિથી પર્યાપ્ત ન હતો. તેને ન હતી પ્રદેશભૂખ કે ન હતી ઋદ્ધિભૂખ, તેને તો ગુજરાતનું ચક્રવર્તિત્વ પ્રાપ્ત કરવું હતું અને પાટણને માનવસમૃદ્ધ બનાવવું હતું.
વિજયની પ્રશંસા દરેક સાહિત્યકારો મુક્તકંઠે પોતપોતાની કલામાં ગુર્જરેશ્વર સિદ્ધરાજ જયસિંહ સન્મુખ કરી રહ્યા હતાં તે અરસામાં જેને
