________________
સાથે જાય તો માનવું પડે ને પુણ્યનો ઉપયોગ વેડફાટમાં જ જાય છે ! આજે બે નિયમ આપવા છે કે જે ન ભાવે તે વાપરવું નહિ, આટલું તો બને ને ? ભાવે એ માટે સંયોજન કરવાના બદલે વસ્તુ છોડી દેવી સારી, બીજો નિયમ છે કે ઘરનું વાહન હોય તો બહારનું - બીજાનું સાધન ન વાપરવું. સરકારી વાહન આપણા માટે નથી ચાલતાં, નિદૉષ છે માટે વાપરવાં – આ બધાં બહાનાં ન કાઢવાં, ઘરમાં આપણા માટે રંધાય ને હોટેલમાં બધા માટે રંધાય છે માટે નિર્દોષ છે - એમ સમજીને હોટેલમાં જવાની રજા અપાય ? ગૃહસ્થપણામાં બેઠા છો ત્યાં સુધી પાપમાં બેઠા છો ને પોતાના માટે પાપ પણ ચાલુ છે. પાપથી બચવું હોય ને નિર્દોષ જીવન જીવવું હોય તો સાધુ થઇ જાઓ. વિકલ્પ ભગવાને આપેલા જ છે – તમે નવા વિકલ્પો ન શોધો. અભક્ષ્ય, અપેય વગેરેનો વપરાશ ન થાય, શુદ્ધ મળે માટે ઘરે રાંધવામાં પાપ હોવા છતાં રાંધીને વાપરવાનું કહ્યું છે – એ રીતે વાહન માટે પણ સમજવું.
ગણ એટલે લોકોનું ટોળું ભેગું થયું હોય તેમનો અભિયોગ હોય, ચોર આદિનો બળાત્કાર હોય, ક્ષેત્રપાલાદિ દેવતાનો અભિયોગ હોય, માતાપિતાદિ-ગુરુજનનો અભિયોગ હોય તેમ જ વૃત્તિ - એટલે કે આજીવિકાના નિર્વાહ માટે મિથ્યાત્વીને નમવું પડે તો તેનો આગાર હોવાથી વ્રતનો ભંગ નથી થતો. આવા વખતે થોડું સત્ત્વ કેળવી લઇએ તો છૂટનો ઉપયોગ કરવાનો વખત ન આવે ને વ્રત નિર્મળ બને.
ઢાળ અગિયારમી : છ ભાવના ભાવીજે રે ! સમકિત જેહથી રૂડું, તે ભાવના રે ! ભાવો કરી મન પરવડું, “જો સમકિત રે ! તાજું સાજું મૂળ રે, તો વ્રત-તરુ રે ! દીએ શિવ-ફળ અનુકૂળ રે. (૫૬) અનુકૂળ મૂળ ૨સાલ સમકિત, તેહ વિણ મતિ અંધ એ, જે કરે કિરિયા ગર્વ ભરિયા, તેહ જૂઠો ધંધ એ.” એ પ્રથમ ભાવના ગુણે રૂડી, સુણો બીજી ભાવના, “બારણું સમકિત-ધર્મ-પુરનું.” એહવી એ પાવના. (૫૭) ત્રીજી ભાવનારે ! સમકિત-પીઠ જો દેઢ ગ્રહી, તો મોટો રે ! ધર્મ-પ્રાસાદ ડગે નહિ, પાયે ખોટે રે ! મોટે મંડાણ ન શોભીએ, તેણે કારણે રે ! સમકિત શું ચિત્ત થોભીએ. (૫૮). થોભીએ ચિત્ત નિત એમ ભાવી, ચોથી ભાવના ભાવીએ,
સમકિત નિધાન સમસ્ત ગુણનું.” એહવું મન લાવીએ, “તેહ વિના છૂટા રત્ન સરીખા, મૂલ-ઉત્તર ગુણ સવે, કિમ રહે તાકે જેહ હરવા, ચોર જોર ભવે ભવે.” (પ૯) ભાવો પાંચમી રે ! ભાવના “શમદમ સાર રે– પૃથ્વી પરે રે ! સમકિત તસ આધાર રે !” છઠ્ઠી ભાવના રે ! “સમકિત ભાજન જો મળે, શ્રત શીલનો રે ! તો રસ તેહથી નવિ ઢળે. (૬૦) નવિ ઢળે સમકિત-ભાવના રસ, અમિય સમ સંવર તણો, ષટ ભાવના એ કહી એહમાં, કરો આદર અતિ ઘણો, ઇમ ભાવતાં પરમાર્થ-જલનિધિ હોય નિત્ય ઝકઝોલ એ, ઘન-પવન પુણ્ય પ્રમાણ પ્રગટે, ચિદાનંદ કિલ્લોલ એ. (૬૧).
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજઝાય : ૧૧૭
શ્રી સમકિતના સડસઠ બોલની સજઝાય ૧૧૬
