Book Title: Sahitya Ratna Manjusha
Author(s): Sushilsuri
Publisher: Sushilsuri Jain Gyanmandiram
________________
,
कलिकाल - सर्वज्ञो हेमचन्द्रः, रुय्यकः, विद्याधरः, विद्यानाथः इत्यादयोऽपि ध्वनिसिद्धान्तप्रतिष्ठाने महत्त्वपूर्ण योगदानम
कुर्वन् ।
पण्डितराजजगन्नाथोऽपि ध्वनिसम्प्रदायस्यान्तिमः प्रौढो ग्रन्थो रसगङ्गाधरः ।
ध्वनिसमर्थकः समजनि ।
ध्वनिविरोधकेष्वाचार्येषु मुकुटभट्टप्रतिहारेन्दु- धनञ्जयधनिक - कुन्तक-महिमभट्टानामुल्लेखनीयानि सन्ति ।
वक्रोक्तिसम्प्रदायः
भारतीय काव्यशास्त्रे कुन्तकात् पूर्वम् अलंकारः काव्यस्य सर्वस्वम्, रीतिर्ध्वनिश्चात्मपदे प्रतिष्ठिते प्रास्ताम् । तथा च भरताचार्यैः ग्रानन्दवर्धनाचार्यैश्च रसस्य परिनिष्ठितं व्यवस्थितञ्च स्वरूपं प्रत्यपादि ।
आचार्य कुन्तक एव वक्रोक्तिसम्प्रदायस्य प्रवर्तयिता स्वीक्रियते । एते वक्रोक्तिमलंकाररूपेण तथा प्रकारान्तरेण ध्वनिरिति कथयित्वा सिद्धान्तद्वयं प्रति मूलतो ध्वनिसिद्धान्तं प्रति समादरमभिव्यञ्जयन्ति । रसस्तु मुक्तकण्ठेन समर्थ्यतेऽनेन । तथापि वक्रोक्तिवादस्संस्थापितः एतैर्वक्रोक्तिश्च मत्कृतिः, सामान्यजनकथनाद्भिन्ना, चमत्कार -
साहित्यरत्नमञ्जूषा - २३६
Page Navigation
1 ... 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360