________________
જાય. આ સિધ્ધાંતથી જે ફાયદાઓ થાય છે તેનો યોગ્ય રીતે પ્રચાર- છતાં અલ્લડ અને મસ્ત પણ છે અને વાસ્તવિક હોવા છતાં સરળ, પ્રસાર કરી તેને જગત સમક્ષ મૂકવાથી ઘણી સમસ્યાઓનું સમાધાન સહજ અને અમલમાં મૂકીએ તો ઝીરોમાંથી હીરો બનાવનારી છે. થઈ જશે.
આ જિનઆગમોમાં શું નથી? અપરિગ્રહ: આત્મસુખ મેળવવાની ચાવી:
સમર્થ વિદ્વાનોના વક્તવ્ય, દર્શન અને મંતવ્યો છે તો ભગવાને પરિગ્રહને જ સર્વ દુઃખો અને ઝઘડાનું મૂળ કહ્યું છે.
ક છે શ્રોતાઓનો સંદેહ, જિજ્ઞાસા અને તેનું સમાધાન પણ છે. જગતનો
શ્રી પરિગ્રહ અને તૃષ્ણા એકબીજાના પર્યાય છે. ભગવાને પરિગ્રહના દરેક જીવ કર્મરોગથી પીડાય છે તેનો રામબાણ ઈલાજ પણ છે બે પ્રકાર બતાવ્યા છે. ૯ પ્રકારનો બાહ્ય પરિગ્રહ અને ૧૪ પ્રકારનો
અને બે ઘડીમાં છદ્માવસ્થામાંથી ક્ષપકશ્રેણી માંડી શૈલેષીકરણ કરી, અત્યંતર પરિગ્રહ માનવીને ચોર્યાસીના ચક્કરમાં ભટકાવ્યા કરે એંદ રાજલોકની ઉપર રહેલ મુક્તિસુંદરીને વરનારા મહાપુરુષોની છે. આવા પરિગ્રહથી વિરુદ્ધ અપરિગ્રહની અસીમ તાકાત દ્વારા સમગ્ર
પ્રેરણાત્મક વાતો પણ છે. ભોગોની ભૂતાવળની વિપુલતામાં દૈહિક વિશ્વમાં શાંતિ અને વિકાસના વાવેતર શક્ય છે. આજે જ્યારે સારા- સુંદરીને જ પોતાનું અંતિમ લક્ષ્ય માનનારા અને તેમાં ફસાયેલા નરસા વચ્ચે, ભલાઈ-બુરાઈ વચ્ચે, સત્ય-અસત્ય વચ્ચે એક માનવીને માટે મુક્તિ રમણીને વરવાનો ઉપાય પણ છે. આગમમાં ખરાખરીનો ખેલ - અસ્તિત્વ ટકાવવાનો જંગ ચાલી રહ્યો છે ત્યારે વીર, કરૂણા, અદ્ભૂત આદિ નવેય રસોથી ભરપૂર ધર્મકથાનુયોગ આગમમાં પ્રરૂપિત અપરિગ્રહના સિદ્ધાંત દ્વારા પરસ્પરના સંઘર્ષો. પણ છે. સંગેમરમરની અદ્ભૂત શિલ્ય કૃતિઓને ટક્કર મારે તેવો ઝઘડાઓ અને સીમાઓના વિવાદિત પ્રશ્નોના સમાધાન શક્ય બને ચરણકરણાનુયોગનો ઝપાટો પણ છે અને છ કાય, છ દ્રવ્ય, નવ તે માટે એક નવી દૃષ્ટિની જરૂર છે.
તત્ત્વ, કર્મ પ્રકૃતિ, વેશ્યા આદિ દાર્શનિક તત્ત્વની વિપુલતાવાળો.
દ્રવ્યાનુયોગ પણ છે. સર્વજ્ઞ શાસનની આ ગહન, ગંભીર છતાં વિશ્વની પર્યાવરણ અંગેની સમસ્યાઓનું સમાધાન આગમોમાં -
વાસ્તવિક વાતો ગળે ઉતારતા આવડે તેનો શ્વાસ સુગંધી બને છે, આજે સમગ્ર વિશ્વમાં અસહ્ય ગરમી, અસહ્ય ઠંડી અને અતિવૃષ્ટિ
ભવભ્રમણરૂપી ઘટમાળ ઘટે છે. કે અનાવૃષ્ટિની સમસ્યા ઊભી થયેલી જોવા મળે છે. કોઈપણ દેશ
અનંતકાળની કુંભકર્ણની જેમ નિદ્રામાં સૂતેલો આત્મા આ એવો નહિ હોય કે જ્યાં આ ત્રણમાંથી એકેય સમસ્યા નહિ હોય.
આગમના એલાર્મથી જો જાગી જાય તો ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં તે વળી આજે પ્રકૃતિના રખેવાળ એવા ડુંગરો, વનો, નદીઓ વગેરેનું
ઊર્ધ્વગતિને આંબી જાય છે. આવા જીવનો સમય ગમે તેવો હોય આડેધડ નિકંદન નીકળી રહ્યું છે. બંધો દ્વારા પાણી રોકાય છે. બોરીંગ
સુખનો કે દુઃખનો, બંનેમાં તે સમભાવે જીવી શકે છે. લહેરાતા દ્વારા પાતાળમાં રહેલા જળને કાઢી તેનો બેફામ, અવિચારી રીતે
મધુર પવનની જેમ માનવ મલકતો રહી શકે છે. ઉપયોગ થાય છે. વૃક્ષોના ઉછેર અને નવા વાવવાને બદલે, જે છે
આથી જ આગમને આત્મસુધારણાના અમૂલ્ય દસ્તાવેજ તરીકે તેને કાપી નખાય છે. ઔદ્યોગીકરણ દિવસે દિવસે વધે છે જ્યારે
તો બિરદાવી શકાય પણ તેથી ય આગળ વધીને કહું તો જૈનાગમ ખેતીની જમીનો બિનકાયદેસર રીતે બિનખેતી કરી, પ્રકૃતિ સાથે
એ જગતસુધારણાનો પણ વણલખ્યો દસ્તાવેજ છે. જો આત્માની રહેવાને બદલે તેનાથી દૂર થતાં જાય છે. આ બધી સમસ્યાઓનું
સુધારણા થાય તો જગતની સુધારણા થયા વગર રહે નહિ. જગતની સમાધાન આગમમાં બતાવેલ છે.
સુધારણા થાય તો સ્વર્ગ પૃથ્વી પર જ મળી જાય. જૈનાગમના શ્રાવકના વ્રતો અને સાધુના વ્રતો પાલન દ્વારા માનવી પ્રકૃતિથી
સિદ્ધાંતો જો જગતના જીવો પાળશે, આરાધશે અને જીવનમાં દૂર ન જતાં, તેની સુરક્ષા કરી શકે છે. આગાર ધર્મ અને અણગાર
ઉતારશે તો જગતની અને આત્માની બન્નેની કાયાપલટ થઈ જશે ધર્મમાં કઈ રીતે જીવન જીવાય તે જોતાં આપણને ખ્યાલ આવે છે
એ નિર્વિવાદ હકીકત છે. કે આગમોમાં પર્યાવરણને લગતા દરેક પ્રશ્નોનું સુંદર સમાધાન
ઈતિ સિધ્ધમ્ આપેલું છે. આથી આગમમાં રહેલા આ દૃષ્ટિકોણને સારી રીતે
જય જિનેન્દ્ર ઓળખી તેનો લોકોમાં યોગ્ય રીતે પ્રચાર થાય તો કેટલીય સમસ્યાઓના સમાધાન ઘણી સરળતાથી પ્રાપ્ત થઈ જાય. ઉપસંહાર:
ઉષા સ્મૃતિ, ૧ ભક્તિનગર સોસાયટી, | સર્વજ્ઞ પ્રરૂપિત આગમો દ્વારા જે જે બાબતોની પીછાણ થઈ
જેન ઉપાશ્રય પાસે, છે તેના પરથી એ સાબિત થાય છે કે જે બાબતો લોકોની સમક્ષ
રાજકોટ - ૩૬૦૦૦૨. આવી છે તે તત્વદર્શી હોવા છતાં રંગબેરંગી પણ છે, ગંભીર હોવા
મો. ૯૭૨૫૬૮૦૮૮૫ / ૦૨૮૧-૨૨૨૨૭૯૫
ડિસેમ્બર - ૨૦૧૭
પ્રgછgf
