________________
તેવી રીતે શાસ્ત્ર માનવીના અંતઃકરણમાં રહેલા કામ-ક્રોધ વગેરે પરિસ્થિતિમાં ફરી જરૂર છે અહિંસાના અમૃતમય સંદેશાની અને કલુષિત મેલને ધોઈ નાંખી તેને પવિત્ર અને નિર્મળ બનાવે છે. તેના સામ્રાજ્યની.
આમ જેનાથી આત્માનો સમ્યમ્ બોધ થાય. આત્મા અહિંસા- વળી જૈનધર્મમાં હિંસાનું ખૂબ જ સૂક્ષ્મ સ્વરૂપ બતાવવામાં સંયમ અને તપના ત્રિવેણી સંગમ દ્વારા પવિત્રતા તરફ પ્રયાણ કરે આવ્યું છે. જીવતા, હાલતા-ચાલતા જીવોની હિંસા તો ન જ કરાય તેને શાસ્ત્ર એટલે કે આગમ કહે છે. વિશ્વને પોતાના ઉત્તમ સિદ્ધાંતો પણ પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને વનસ્પતિ એ પાંચ સ્થાવરમાં દ્વારા સર્વ ધર્મ સમન્વયનો પવિત્ર બોધ કરાવનાર શ્રેષ્ઠ સાહિત્ય જીવ હોવાથી તેની હિંસા પણ ન કરાય. આ અહિંસાનો સિધ્ધાંત આગમ છે. આગમના પર્યાયવાચી અનેક શબ્દો મળે છે. સિદ્ધાંત, ઘણો ઊંડાણભર્યો અને દૂરદર્શીપૂર્ણ છે. પાંચ સ્થાવરની અહિંસા સૂત્ર, શ્રુતજ્ઞાન, પ્રવચન, આપ્તવચન, જિનવચન, ગણિપિટક હિંસાથી તો છોડાવે પણ પર્યાવરણનું પણ ખૂબ સુંદર રીતે રક્ષણ ઉપદેશ વગેરે પ્રત્યેક શબ્દ ખૂબ જ અર્થસભર છે.
કરે છે. વર્તમાન સમયમાં અહિંસા જ વિશ્વશાંતિનું શ્રેષ્ઠ સાધન આગમ અનેક સમસ્યાઓનું શ્રેષ્ઠ સમાધાનઃ
મનાય છે. તેની અમોઘ શક્તિ પાસે સંસારની સમસ્ત સંહારક આજે વિજ્ઞાનના યુગમાં માણસો એમ માને છે કે હવે બીજી શક્તિઓ કુંઠિત બની જાય છે. “જીવો અને જીવવા દો” એવું તો કઈ વસ્તુની જરૂર છે? દરકાર છે? આજે દિવસ ઊગે ને નવી નવી કદાચ જૈન ધર્મની સાથે અન્ય ધર્મો પણ કહેતા હશે પણ “પોતે શોધો શોધાય છે. દિવસે દિવસે વધુ ને વધુ સગવડતાપૂર્ણ જીવન મરીને પણ બીજાને જીવાડો” એવી સર્વોત્કૃષ્ટ ભાવના માત્ર બની રહ્યું છે. મોબાઈલ, ટેલીવિઝન, ઈન્ટરનેટના માધ્યમથી સેંકડો જૈનધર્મમાં જ જોવા મળે છે. માઈલનું અંતર હોવા છતાં વિરાટ વિથ દિવસે દિવસે નાનું બનતું વળી જૈનધર્મમાં આચારને ઘણું મહત્વ અપાય છે. માત્ર ઉપદેશ જાય છે. આથી જ માનવીને એમ લાગે છે કે હવે કશું જ શોધવાની કે વિચાર જ પર્યાપ્ત નથી. ‘આચારે ધર્મના આ સંદેશે જ ગાંધીજી જરૂર નથી, પરંતુ આજે એ વાસ્તવિકતાને કહેવાતા સંશોધકો ભુલી જેવા એક અદના આદમીને અંગ્રેજો સામે લડવાની અદ્ભૂત હિંમત જાય છે કે વિજ્ઞાને કેવળ ભૌતિક સંશોધન કર્યું છે. બાકી આપી. આ હિંમતે જ ભારતને આઝાદી, આત્મસમ્માન અને માનવજાતિના એક પણ પ્રશ્રને તેઓ હલ કરી શક્યા નથી. એક એકતાનો અનુભવ કરાવ્યો. પરમાણુ બોમ્બ ફૂટે ને લાખો માણસો મરણને શરણ થઈ જાય બ્રહ્મચર્યના પાલન દ્વારા અનેક સમસ્યાઓથી મુક્તિઃ છે, પરંતુ એવો એક પણ બોમ્બ હજુ સુધી શોધાયો નથી જે એક કોઈપણ દેશનું ઉત્થાન તેની યુવાપેઢીને આભારી છે. યુવાપેઢી મરેલી કીડીને પણ સજીવન કરી શકે.
જો સક્ષમ હોય તો દેશની પ્રગતિને કોઈ અવરોધી ન શકે, પરંતુ ગરીબી, બેકારી, વસ્તી વિસ્ફોટ જેવી કેટલીય સમસ્યાઓ આજે આજે પરિસ્થિતિ બદલાઈ છે. ભોગોની ભૂતાવળને જ માનવી સુખનું રાક્ષસી કદ બનાવીને વિકસિત દેશો સામે પણ ઊભી છે. પરસ્પરના કારણે માની બેઠો છે. સમગ્ર દુનિયાનું યુવાધન આ ભોગોની વિવાદો અને રાજકારણના અખાડાઓ, ધર્મના નામે થતા ઝઘડાઓ ભ્રમણાને વાસ્તવિકતા સમજી, તેમાં ફસાઈને પોતાને હાથે જ અને હુંસાતુંસી માનવજાતિને વિનાશની ઊંડી ખીણમાં લઈ જાય પોતાની કબર ખોદી રહ્યું છે. સમાજની પ્રગતિ, તેજસ્વિતા અને છે. આવા આ કપરા સમયને સાચવવાનો જો કોઈ એક સર્વ સંમત, નૂરને હરી લેનાર આજના કુત્સિત, વાસનામય વાતાવરણમાં શ્રેષ્ઠ અને નિર્વિવાદ ઉપાય હોય તો તે છે જૈન આગમ. આજે આ ભગવાન મહાવીરનો બ્રહ્મચર્યનો સિધ્ધાંત લાખોમાં એક છે. જૈન આગમ વિયાગમ બની જીવસૃષ્ટિનું, પ્રાણીમાત્રનું કલ્યાણ આખાયે વિશ્વમાં આજે યુવાશક્તિનો હ્રાસ થઈ રહ્યો છે, વીર્ય કરી શકવા સમર્થ છે. શરત એટલી કે તેને સાચા અર્થમાં સમજી વેડફાઈ રહ્યું છે તેની પાછળનું મહત્વનું કારણ દૂરદર્શન, ચેનલો, યોગ્ય રીતે જગતની સામે નવા જ દૃષ્ટિકોણથી મૂકી શકાય. પોર્નોગ્રાફિક ફિલ્મો, અશ્લીલ સાહિત્ય, અશ્લીલ વેબસાઈટો અને હિંસાની સમાપ્તિઃ અહિંસાનું સામ્રાજ્ય અને એક નવા સમાજનો અશ્લીલ સાહિત્યનું વાંચન છે. આથી આજના યુવાનને કુટુંબ, અમ્યુદય :
સમાજ, દેશ કે વિશ્વની કોઈ જ ચિંતા નથી. તે પોતાની મસ્તીમાં આજનો આ સમય ભોગોની ભૂતાવળ લઈને, ચારે બાજુ જ ડૂબેલો છે. તેને વિષયાસક્તિ, ભોગ-વિલાસ અને મોજહિંસાના અટ્ટહાસ્ય દ્વારા માનવતાના મૂલ્યોને હણી રહ્યો છે. શોખમાં જ રસ છે. આથી કેટલીયે સમસ્યાઓ જેમ કે કુટુંબનું આકાશ-ધરતી અને સમગ્ર સૃષ્ટિ જાણે રક્તથી રંગાઈ રહી છે. તૂટવું, વિભક્ત કુટુંબો, લીવ ઈન રીલેશનશીપ, લગ્ન કરાર બની વિશ્વ યુધ્ધની આશંકાએ દરેક માનવી અંદરથી ફફડી રહ્યો છે. ગયા, સંસ્કાર મટી ગયા, છૂટાછેડા, ગર્ભપાત, વસ્તી વિસ્ફોટ વગેરે અણુબોંબ અને પરમાણુબોંબ પછી આજે ન્યુક્લિયર બોંબની શોધે ઉદ્ભવ્યા છે. બ્રહ્મચર્યના પ્રભુ વીરના આ સિદ્ધાંતને જો યોગ્ય સમગ્ર જીવસૃષ્ટિના અસ્તિત્વને હચમચાવી નાંખ્યું છે. ત્યારે આ રીતે વિશ્વ સમક્ષ મૂકી શકાય તો બધી સમસ્યાઓનો અંત આવી
પ્રબુદ્ધજીવન
ડિસેમ્બર - ૨૦૧૭
