________________
| નવકારી સંવાદયાત્રા જીવન
પ્રબુદ્ધ જીવન
જાન્યુઆરી ૨૦૧૫ [૩]
જીવન કરતાં વધુ વ્યવસ્થિત, કલ્યાણકર અમે : ભાઈ, તમે નવકાર
અને કર્મસત્તાથી પીડાતા જીવોને ધર્મ મહામંત્રને છ આત્યંતર તપ મૂલવો | || ભારતી દિપક મહેતા.
સેવીને દુ:ખ મુક્ત કરાવનાર સર્વોત્કૃષ્ટ છો. તો તે તુલના કઈ રીતે કરો છો ?
છે, એથી મનુષ્યત્વ સાચવવું જ રહ્યું. એ પૂ. ભાઈ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર એવો ઉર્જાનો વિસ્ફોટ કરે છે કે જળવાઈ શકે નવકાર મંત્રની સામૂહિક આરાધનાથી. આ માર્ગમાં જે જાય જે કાર્ય કરતાં વર્ષો લાગે તે કાર્ય તેવી આરાધનાથી કલોકોમાં થાય તેની સદ્ગતિ કે ઉર્ધ્વગતિ નિશ્ચિત છે. છે. તેનામાં પ્રચંડ સંક્રામક શક્તિ છે, જેનાથી તે સુરક્ષા કવચબનીને અમે : નમસ્કાર જો દિવ્ય પ્રકાશ છે તો અંધકાર કોણ? નિર્મળ આત્માઓની રક્ષા કરી મહાફળ અર્પે છે.
પૂ. ભાઈ: અંધકાર છે અહંકાર. નમસ્કાર ને અહંકાર એ બે તત્ત્વો - હવે છ આત્યંતર જોઈએ તો :
પ્રકાશ અને અંધકારની જેમ એકમેકનાં વિરોધી તત્ત્વો છે. અહંકાર (૧) પ્રાયશ્ચિતઃ આ મહામંત્રના જાપ થકી સર્વ પાપોનું પ્રાયશ્ચિત થાય દૂર કરવા નમસ્કાર લાવવો જ પડે છે. ધર્મથી વિમુખ કરવામાં અહંકાર
અને ધર્માભિમુખ કરવામાં નમસ્કાર જ મુખ્ય ભાગ ભજવે છે. આપણા (૨) વિનય: આથી પંચપરમેષ્ઠી સમા ગુણીજનોનો વિનય થાય આત્મામાં નમસ્કારને વિષે જેવી ગતિ કે પ્રીતિ થઈ કે તરત જ ભવભ્રમણ
કરાવનાર અંધકારરુપી અહંકાર દૂર ખસ્યો જ સમજવો. (૩) વૈયાવચ્ચ: આ મહામંત્રને સેવવાથી પંચપરમેષ્ઠી સમા સર્વોત્તમ અમે : ભાઈ, એક confusion લાંબા સમયથી છે. નવકારની
પાત્રોની ભાવ-વૈયાવચ્ચનો લાભ મળે છે. કેટલીક પ્રતોમાં ‘નમો’ અને કેટલીક પ્રતોમાં ‘ામો’ પદ દેખાતું હોય (૪) સ્વાધ્યાયઃ આનાથી પંચમહાશ્રુત સ્કંધ સમા શ્રુતજ્ઞાનની પૂજા છે. તો બેમાંથી ક્યું પદ શુદ્ધ ગણવું? થાય છે.
પૂ. ભાઈ : પરમોચ્ચ કલ્યાણના બીજરૂપ શ્રી નવકાર મહામંત્ર એ (૫) ધ્યાન: આ મહાજાપ દ્વારા પરમેષ્ઠીનું ધ્યાન થાય છે. મહાસત્ત્વ ને મહાતત્ત્વરૂપ સમર્થ મંત્ર છે. પૂર્વાચાર્ય એવા શ્રી વરરુચિના (૬) કાયોત્સર્ગ: શ્રી નવકાર મહામંત્ર જાપ દ્વારા શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં મત મુજબ પ્રાકૃતમાં ‘ામો’ પદ બને છે અને તે જ શુદ્ધ છે. પરંતુ રહેવાનો યોગ ઉત્પન્ન થાય છે.
કલિકાલસર્વજ્ઞ પૂજ્ય શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યજીનાં મતાનુસાર ‘નમો’ અથવા આ રીતે નવકાર મહામંત્રના જાપથી છ પ્રકારના તપની સેવના ‘મો’ એ બંને શુદ્ધ જ છે. તેઓ કહે છે બાળક જ્યારે પોતાની માતાને થાય છે. આ જ મંત્ર થકી આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિર રહી પ્રભુ મહાવીરે કહે છે કે: “મા, મને ભૂખ લાગી છે.' ત્યારે ભાષા કરતાં ભાવ વધુ પૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરી અને ૨૧૦૦૦ વર્ષ સુધી પૂર્ણ બનવાનો માર્ગ સ્પર્શે છે અને મા તરત તેને જમાડે છે. એ જ રીતે આ બંને પદમાં રહેલ પણ જીવો માટે ખુલ્લો મૂક્યો.
ભાષા કરતાં બોલાતો ભાવ જ મુખ્ય છે. અમે : નવકાર મહામંત્રનો આપણી ઉપર અમૂલ્ય ઉપકાર છે એમ અમે શ્રી નવકાર મંત્રને ગણવાની ફક્ત દ્રવ્યક્રિયાને ભક્તિભીની તમે કહો છો, તો ભાઈ, એ કઈ રીતે ?
ભાવક્રિયામાં બદલવા શું કરવું જોઈએ? પૂ. ભાઈ: શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર એ સાત પ્રકારનાં માંગલ્ય ભેટ પૂ. ભાઈ : તમને હું ચાંદી-સોનાની ૫૦ ગીની આપું તો તે આપે છે : દર્શન માંગલ્ય, સ્મરણ માંગલ્ય, શ્રવણ માંગલ્ય, શ્રુતિ ગણવામાં કેટલો બધો રસ આવે છે ને? બસ, તેથી વિશેષ રસ શ્રી માંગલ્ય, સંકલ્પ માંગલ્ય, તીર્થ માંગલ્ય અને તત્ત્વ માંગલ્ય. હવે આ નવકાર મંત્ર ગણવામાં આવવો જોઈએ. જેવો રસ પડે કે તરત જ તે સાત માંગલ્ય સંગે સાત પગલાં આકાશ તરફ કેટલાંયે આત્માઓએ કાર્યમાં આપણે એકાગ્ર થઈ જઈએ છીએ. એકાગ્રતા એ સાધનાનું માંડ્યાં, તો ધરતીથી શિદ્ધશીલા પહોંચી ગયાં! સત્યનો પ્રકાશ, સ્વરૂપનો પ્રથમ પગથિયું છે. જે રીતે સૂર્યનાં કેન્દ્રિત કરેલા કિરણો કાગળને આનંદ અને પરમતત્ત્વ સાથે અભેદ કરાવનાર છે માત્ર અને માત્ર શ્રી બાળવા પણ સમર્થ બને છે, તે જ રીતે એકાગ્રતા દ્વારા કર્મને બાળવાનું નવકાર મહામંત્ર.
સામર્થ્ય પ્રગટે છે. આપણને જેવો વિશ્વાસ આવે કે અસીમ શક્તિ મિથ્યાત્વનું આવરણ દૂર કરાવનાર, શુભ ભાવોમાં આરોહણ સંપન્ન શ્રી પરમેષ્ઠી ભગવંતોની સર્વ શક્તિઓ નવકાર મહામંત્રમાં જ કરાવનાર અને આઈન્ય ચેતનાનું અવતરણ કરાવનાર આ મહામંત્રનાં કેન્દ્રિત થઈ છે અને સર્વ પ્રકારની પ્રતિકૂળ અવસ્થા મહામંત્રને ગણવાથી આપણી પર આમ અમૂલ્ય ઉપકારો છે.
દૂર થઈ જાય છે કે તરત જ રસ પડવાનો શરૂ થશે. અહોભાવ વધશે. અમે : ભાઈ, નમસ્કાર મહામંત્ર કઈ રીતે શાશ્વત છે?
આદરમાન વધશે. અને છેલ્લે તે ભાવમાં એટલો ઉછાળો આવશે કે પૂ. ભાઈ: આત્મસિદ્ધિનાં ઉપનિષદ સમો આ નવકાર એ શબ્દથી, તેને સતત ગણ્યા વગર ચેન જ નહીં પડે! આ ભાવ ક્રિયાને જીવનનું અર્થથી, ભાવથી, ક્ષેત્રથી, કાળથી, નામથી, શક્તિથી અને સામર્થ્યથી એક અંગ બનાવી દેવાનું છે. પછી સમય મળે ચિત્ત આપમેળે જ નવકાર શાશ્વત હતો અને સદાકાળ રહેશે.
પ્રત્યે ખેંચાશે. કોઈ પ્રયત્ન કરવાની જરૂર નહીં રહે. (ક્રમશ:) અમે : મનુષ્યત્વ સાચવવાનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય તમારા મતાનુસાર શો છે? ૮૨, ગૌતમ બુદ્ધ ઍપાર્ટમેન્ટ, શ્રી કાનજી સ્વામી માર્ગ, રાજકોટ-૩૬૦ ૦૦૧. પૂ. ભાઈ : મનુષ્યનું જીવન એ વિશ્વની કોઈપણ બીજી ગતિનાં મો. : ૦૯૮૨૫૨ ૧૫૫૦૦. email : bharti@mindfiesta.com
