________________
૧૪
મનોબળનો પરિચય આપ્યો હતો. વિષ્ણુધને વિનોદમાં પરિવર્તન કરવાની કળા એમનામાં હતી.. નિઃસ્પૃસ્તાની પ્રતિમૂર્તિ આચાર્યશ્રી તુલસીએ જીવનમાં ભૌતિક સુખ, સુવિધા, પદલાલસા, થાલાલસા વગેરે માટે ક્યારેય પણ સ્પૃહા રાખી ન હતી. એમનું મુનિજીવન કઠોર સાધનામય હતું. પોતાના શિષ્ય-શિષ્યાઓ સુવિધાવાદી ન બની જાય તે માટે એ સતત-સતર્ક રહેતા. યશ-કીર્તિપ્રશંસા આદિ માટે એમણે ક્યારેય પણા આકાંક્ષા કરી ન હતી. પોતાના જીવનના અકાળમાં એમી સ્વેચ્છાએ આચાર્યપદનો ત્યાગ કરી પોતાના ઉત્તરાધિકારી આચાર્ય મહાપ્રશજીને આચાર્ય બનાવી પદ માટેની નિઃસ્પૃહતાનું જ્વલંત ઉદાહરણ પેશ કર્યું હતું. આચાર્યપદનું વિસર્જન એમના જીવનકાળનું સૌથી મહાન અને સૌથી નવું કાર્ય હતું. આમાં એમની નિસ્પૃહતા ઉપરાંત સાહસ અને દૂરદર્શિતાના દર્શન
થાય છે.
પ્રબુદ્ધ જીવન
ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણ!ો ઘોતાના 'લીવીંગ વીય ધ પરપઝ’ ગ્રંથમાં જે ચૌદ મહાપુરુષોતા જીવતવૃત્તાંતો પ્રગટ કર્યા છે તેમાંતા આચાર્યશ્રી તુલસી એક છે.
ભારત સરકારે એમની જનકલ્યાણની પ્રવૃત્તિની કદર રૂપે એમની સ્મૃતિમાં ટપાલ ટિકિટ બહાર પાડી છે. એમની શતાબ્દી મહોત્સવ નિમિત્તે એમની પુણ્યસ્મૃતિમાં પાંચ અને વીસ રૂપિયાના સિક્કાઓ આ વર્ષે બહાર પાડ્યા છે.
જાન્યુઆરી ૨૦૧૫
આચાર્યશ્રી તુલસીની તેજસ્વી અને નિસ્વાર્થ પ્રતિભા દ્વારા પંજાબમ સમસ્યાનું સમાધાન થઈ ગયું. આજીવન યાયાવર
આચાર્ય તુલસીએ જીવનભર લાંબી લાંબી યાત્રાઓ કરી હતી. કચ્છથી કલકત્તા અને પંજાબથી કન્યાકુમારી સુધી લાખો કીલોમીટરની પદયાત્રા કરી માનવતાનો અને વ્યસનમુક્તિનો સંદેશ ફેલાવ્યો હતો.
અંત લોંગોવાલ સાથે વાર્તાલાય
પંજાબમાં ભયંકર તનાવની પરિસ્થિતિ હતી. અકાલી દલના નેતા સંત હરચંદસિંહ લોંગોવાલ અને પ્રધાનમંત્રી રાજીવ ગાંધી
સાથે સંઘર્ષનું વાતાવરણ સર્જાયું હતું. લોકસભાનું કામ થંભી ગયું હતું, ત્યારે આચાર્યશ્રી તુલસીએ લોંગોવાલને યાદ કર્યા અને એ એમને મળવા રાજસ્થાન આવ્યા. શાંત અને સૌહાર્દપૂર્વક વાતચીત થઇ. ત્યાર પછી રાજીવ ગાંધી સાથે લોંગોવાલે વાત કરી અને
વ્યક્તિત્વ નિમાંણ
આચાર્ય તુલસી એક નિષ્ણાંત હીરાપારખુ હતા. એમો મુનિ નથમલમાંથી આચાર્ય શ્રીમહાપ્રજ્ઞ બનાવ્યા, મુનિ મુદિતકુમારમાંથી આચાર્યશ્રી ‘મહાશ્રમણ’ બનાવ્યા અને સાધ્વી કનકપ્રભામાંથી મહાશ્રમી સાધ્વીપ્રમુખા' કનકપ્રભા બનાવ્યા. આ ઉપરાંત હજારો સાધુ-સાધ્વીઓ, સમણો, સમણીઓ, મુમુક્ષુઓ, ઉપાસકો, શ્રાવકોશ્રાવિકાઓ આદિના આધ્યાત્મિક વ્યક્તિત્વ-વિકાસમાં એમનું અનન્ય અવદાન હતું. આ લેખના લેખકને પણ ‘નવજીવન' આ પરમ કૃપાળુ સંતે આપ્યું હતું.
યમંદાર
આચાર્યશ્રી તુલસીની જીવન-ગાથા ભારતીય ચેતનાનો એક
ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનને પોતાના ‘લીવીંગ વીથ ધ ૫૨૫ઝ’અભિનવ ઉન્મેષ છે. આટલું લાંબું મુનિ-જીવન, આટલું લાંબું ગ્રંથમાં જે ચૌદ મહાપુરુષોના જીવનવૃત્તાંતો પ્રગટ કર્યા છે તેમાંના આચાર્યપદ, આટલી લાંબી લાંબી પદયાત્રાઓ, આટલો વ્યાપક આચાર્યશ્રી તુલસી એક છે. એમના મહાપ્રયાણ પછી બીજે જ દિવસે જનસંપર્ક, આટલો ભગીરથ જનજાગરણનો પ્રયત્ન, આટલો પુરુષાર્થ, તા. ૨૪ જૂન ૧૯૯૭ના દિવસે ‘મુંબઈ સમાચાર’માં કલ્યાણજી સાવલા આટલો આધ્યાત્મિક વિકાસ, આટલું વિશાળ સાહિત્ય-સૃજન, કેટલી ઉર્મિલનો ‘યુગપ્રધાન આચાર્યપ્રવર શ્રી તુલસીજીનું મહાપ્રયાણ' લેખ બધી વ્યક્તિઓનું નિર્માણ ખરેખર-આ બધું અદભુત છે. પ્રકાશિત થયો હતો. ગુણવંત બરવાળિયા ‘ગુંજન' એમને વિશ્વ ‘ચેતનાના વણઝારા' કહ્યા હતા.
ર્જનાત્મક દૃષ્ટિ, સકારાત્મક ચિંતન, સ્વચ્છ ભાવ, સર્વોત્તમ સાબ, સઘન શ્રદ્ધા, શુભંકર સંકલ્પ, શિવંક૨ શક્તિ, સમ્યક્ પુરુષાર્થ, શ્રેયસ
અનુશાસન, હિંચ સંઘમ, સતત જ્ઞાનોપાસના-આ બધાં સુલલિત સમુચ્ચયનું નામ હતું-આચાર્યશ્રી તુલસી. તેઓ વીસમી શતાબ્દીને પોતાના વિલક્ષણ વ્યક્તિત્વ, અપરિમેય કર્તૃત્વ અને ક્રાંતિકારી દૃષ્ટિકોણથી પ્રભાવિત ક૨વાવાળા યુગદૃષ્ટા ઋષિ હતા.
અર્હમ્, પ્લોટ નં. ૨૬૬, ગાંધી માર્કેટની બાજુમાં,
સાયન (ઈસ્ટ), મુંબઈ- ૪૦૦૦૨૨.
મોબાઈલ : ૯૮૨૧૬૮૧૦૪૬. ટેલિફોન:૦૨૨-૨૪૦૪ ૨૦૩૨, ૦૨૨-૨૪૦૯ ૪૧૫૭
આચાર્ય તુલસીના બે વિશેષ અવદાની
૧. પ્રશાધ્યાન : વ્યક્તિના શારીરિક, માનસિક અને ભાવનાત્મક તણાવો (tension) દૂર કરીને સ્વભાવમાં વિધેયાત્મક પરિવર્તન દ્વારા આત્મ-સાક્ષાત્કારની જૈન સાધના પદ્ધતિ-પ્રેક્ષાધ્યાન એમણે વિકસાવી. આજે માત્ર ભારતભરમાં જ નહીં, વિદેશોમાં પણ અને કે
પ્રેક્ષાધ્યાન કેન્દ્રો દ્વારા સર્વાંગીણ સ્વસ્થતાનું પ્રશિક્ષા આપવામાં આવે છે.
૨. જીવનવિજ્ઞાન : વિદ્યાર્થીઓના સર્વાંગીણ વિકાસ તથા ઘડતર માટે એકથી અગિયાર ધોરણ સુધીના પાઠ્યક્રમો – જીવનવિજ્ઞાન – એમણે તૈયાર કરાવ્યા. આજે દેશભરની હજારો શાળાઓ – મહાશાળાઓમાં લાખો વિદ્યાર્થીઓ શિસ્ત અને સંયમના પાઠો શીખી રહ્યા છે.
