Book Title: Mahavagga Tika
Author(s): Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
View full book text
________________
२७८
दीघनिकाये महावग्गटीका
(९.३७४-३७४)
विसेसाधिगमदिट्ठधम्मसुखविहारपट्ठानन्ति सब्बेसं बुद्धानं, एकच्चानं पच्चेकबुद्धानं, बुद्धसावकानञ्च विसेसाधिगमस्स अगेन कम्मट्ठानेन अधिगतविसेसानं दिठ्ठधम्मसुखविहारस्स पदट्ठानभूतं ।
वत्थुविज्जाचरियो विय भगवा योगीनं अनुरूपनिवासट्ठानुपदिसनतो। भिक्खु दीपिसदिसो अरछे एकको विहरित्वा पटिपक्खनिम्मथनवसेन इच्छितत्थसाधनतो फलमुत्तमन्ति सामञफलं सन्धाय वदति । परक्कमजवयोग्गभूमिन्ति भावनुस्साहजवस्स योग्गकरणभूमिभूतं ।
अद्धानवसेन पवत्तानं अस्सासपस्सासानं वसेन दीर्घ वा अस्ससन्तो, इत्तरवसेन पवत्तानं अस्सासपस्सासानं वसेन रस्सं वा अस्ससन्तोति योजना । एवं सिक्खतोति अस्सासपस्सासानं दीघरस्सतापजाननसब्बकायप्पटिसंवेदनओळारिकोळारिकपटिप्पस्सम्भनवसेन भावनं सिक्खतो, तथाभूतो वा हुत्वा तिस्सो सिक्खा पवत्तयतो। अस्सासपस्सासनिमित्तेति अस्सासपस्साससन्निस्सयेन उपट्टितपटिभागनिमित्ते । अस्सासपस्सासे परिग्गण्हाति रूपमुखेन विपस्सनं अभिनिविसन्ती, यो “अस्सासपस्सासकम्मिको'"ति वुत्तो । झानङ्गानि परिग्गण्हाति अरूपमुखेन विपस्सनं अभिनिविसन्तो। वत्थु नाम करजकायो चित्तचेतसिकानं पवत्तिहानभावतो । अञ्जो सत्तो वा पुग्गलो वा नत्थीति विसुद्धिदिट्ठि “तयिदं धम्ममत्तं, न अहेतुकं, नापि इस्सरादिविसमहेतुकं, अथ खो अविज्जादिहेतुक"न्ति अद्धात्तयेपि कङ्घावितरणेन वितिण्णकङ्घो। “यं किञ्चि भिक्खु रूप''न्तिआदिना (म० नि० १.३६१; २.११३; ३.८६, ८९; पटि० म० १.५४) नयेन कलापसम्मसनवसेन तिलक्खणं आरोपेत्वा। उदयवयानुपस्सनादिवसेन विपस्सनं वड्डेन्तो। अनुक्कमेन मग्गपटिपाटिया |
"परस्स वा अस्सासपस्सासकाये"ति इदं सम्मसनवारवसेनायं पाळि पवत्ताति कत्वा वुत्तं, समथवसेन पन परस्स अस्सासपस्सासकाये अप्पनानिमित्तुप्पत्ति एव नस्थि । अट्ठपेत्वाति अन्तरन्तरा न ठपेत्वा । अपरापरं सञ्चरणकालोति अज्झत्तबहिद्धाधम्मेसुपि निरन्तरं वा भावनाय पवत्तनकालो कथितो। एकस्मिं काले पनिदं उभयं न लब्भतीति "अज्झत्तं, बहिद्धा'ति च वुत्तं इदं धम्मद्वयं घटितं एकस्मिं काले एकतो आरम्मणभावेन न लब्भति, एकज्झं आलम्बितुं न सक्काति अत्थो ।
समुदेति एतस्माति समुदयो, सो एव कारणद्वेन धम्मोति समुदयधम्मो। अस्सासपस्सासानं उप्पत्तिहेतु करजकायादि, तस्स अनुपस्सनसीलो समुदयधम्मानुपस्सी, तं
278
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org

Page Navigation
1 ... 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410