Book Title: Mahavagga Tika
Author(s): Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
View full book text
________________
३००
( ९.३८५-३८५)
गहेत्वा “अट्ठारससु भासासु कतरभासाय धम्मं कथेमी" ति परिसं पवारेसि । अभयत्थेरोति दत्ताभयत्थेरमाह ।
दीघनिकाये महावग्गटीका
धम्मानं, धम्मेसु वा विचयो धम्मविचयो, सो एव सम्बोज्झङ्गी, तस्स धम्मविचयसम्बोज्झङ्गस्स । “कुसलाकुसला धम्मा" तिआदीसु यं वत्तब्बं तं हेट्ठा वुत्तनयमेव । तत्थ योनिसोमनसिकारबहुलीकारोति कुसलादीनं तंतंसभावसरसलक्खणआदिकस्स याथावतो अवबुज्झनवसेन उप्पन्नो आणसम्पयुत्तचित्तुप्पादो । सो हि अविपरीतमनसिकारताय “योनिसोमनसिकारो "ति वुत्तो, तदाभोगताय आवज्जनापि तग्गतिका एव, तस्स अभिहं पवत्तनं बहुलीकारो। भिय्योभावायाति पुनप्पुनं भावाय । वेपुल्लायाति विपुलभावाय । पारिपूरियाति परिब्रूहनाय ।
66
परिपुच्छकतात परियोगाहेत्वा पुच्छकभावो । आचरिये पयिरुपासित्वा पञ्चपि निकाये सह अट्ठकथाय परियोगाहेत्वा यं यं तत्थ गण्ठिट्ठानभूतं तं तं “इदं भन्ते कथं, इमस्स को अत्थो "ति खन्धायतनादिअत्थं पुच्छन्तस्स धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो उप्पज्जति । तेनाह “ खन्धधातु... पे०... बहुलता "ति । वत्थूनं विसदभावकरणन्ति एत्थ चित्तचेतसिकानं पवत्तिट्ठानभावतो सरीरं, तप्पटिबद्धानि चीवरानि च "वत्थूनी" ति अधिप्पेतानि तानि यथा चित्तस्स सुखावहानि होन्ति, तथा करणं ते विसदभावकरणं । तेन वुत्तं 'अज्झत्तिकबाहिरान "न्तिआदि । उस्सन्नदोसन्ति वातादिउस्सन्नदोसं । सेदमलमक्खितन्ति सेदेन चेव जल्लिकासङ्घातेन सरीरमलेन च मक्खितं । च सद्देन अञ्ञम्पि सरीरस्स, चित्तस्स च पीळावहं सङ्गण्हाति । सेनासनं वाति वा - सद्देन पत्तादीनं सङ्ग्रहो दट्ठब्बो । अविसदे सति, विसयभूते वा । कथं भावनमनुयुत्तस्स तानि विसयो ? अन्तरन्तरा पवत्तनकचित्तुप्पादवसेनेवं वृत्तं । ते हि चित्तुप्पादा चित्तेकग्गताय अपरिसुद्धभावाय संवत्तन्ति । चित्तचेतसिकेसु निस्सयादिपच्चयभूतेसु । ञाणम्पीति पि- सद्दो सम्पिण्डनत्थो, तेन न केवलं तं वत्थुयेव, अथ खो तस्मिं अपरिसुद्धे आणम्पि अपरिसुद्धं होतीति निस्सयापरिसुद्धिया तंनिस्सितापरिसुद्धि विय विसयस्स अपरिसुद्धताय विसयिनो अपरिसुद्धिं दस्सेति ।
समभावकरणन्ति किच्चतो अनूनाधिकभावकरणं । सद्धेय्यवत्थुस्मिं पच्चयवसेन अधिमोक्खकिच्चस्स पटुतरभावेन, पञ्ञाय अविसदताय वीरियादीनञ्च सिथिलतादिना सद्धिन्द्रियं बलवं होति । तेनाह " इतरानि मन्दानी "ति । ततोति तस्मा सद्धिन्द्रियस्स
,
Jain Education International
300
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org

Page Navigation
1 ... 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410