Book Title: Mahavagga Tika
Author(s): Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
View full book text
________________
(९.३८५-३८५)
बोज्झङ्गपब्बवण्णना
३०९
असाधारणं जीविकादुक्खं अट्ठमं संवेगवत्थु गहितन्ति दट्टब्बं । अयं वुच्चति समये सम्पहंसनाति अयं भावनाचित्तस्स सम्पहंसितब्बसमये वुत्तनयेन संवेगजननवसेन चेव पसादुप्पादनवसेन च सम्मदेव पहंसना, संवेगजननपुब्बकपसादुप्पादनेन तोसनाति अत्थो ।
सम्मापटिपत्तिं आगम्माति लीनुद्धच्चविरहेन, समथवीथिपटिपत्तिया च सम्मा अविसमं सम्मदेव भावनापटिपत्तिं आगम्म । “अलीन"न्तिआदीसु कोसज्जपक्खिकानं धम्मानं अनधिमत्तताय अलीनं, उद्धच्चपक्खिकानं अनधिमत्तताय अनुद्धतं, पञापयोगसम्पत्तिया, उपसमसुखाधिगमेन च अनिरस्सादं, ततो एव आरम्मणे समप्पवत्तं समथवीथिपटिपत्रं । तत्थ अलीनताय पग्गहे, अनुद्धतताय निग्गहे, अनिरस्सादताय सम्पहंसने न ब्यापारं आपज्जति । अलीनानुद्धतता हि आरम्मणे समप्पवत्तं, अनिरस्सादताय समथवीथिपटिपन्नं, समप्पवत्तिया वा अलीनं अनुद्धतं । समथवीथिपटिपत्तिया अनिरस्सादन्ति दट्ठब्बं । अयं वुच्चति समये अज्झुपेक्खनताति अयं अज्झुपेक्खितब्बसमये भावनाचित्तस्स पग्गहनिग्गहसम्पहंसनेसु अब्यावटतासङ्घातं पटिपक्खं अभिभुय्य पेक्खना वुच्चति । पटिपक्खविक्खम्भनतो, विपस्सनाय अधिट्ठानभावूपगमनतो च उपचारज्झानम्पि समाधान किच्चनिप्फत्तिया पुग्गलस्स समाहितभावसाधनं एवाति तत्थ समधुरभावेनाह "उपचारं वा अप्पनं वा"ति ।
उपेक्खासम्बोज्झङ्गहानीया धम्माति एत्थ यं वत्तबं, तं हेट्ठा वुत्तनयानुसारेन वेदितब्बं । अनुरोधविरोधविप्पहानवसेन मज्झत्तभावो उपेक्खासम्बोज्झङ्गस्स कारणं तस्मिं सति सिज्झनतो, असति च असिज्झनतो । सो च मज्झत्तभावो विसयवसेन दुविधोति आह "सत्तमज्झत्तता सङ्घारमज्झत्तता"ति । तदुभये च विरुज्झनं पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गभावनाय एव दूरीकतन्ति अनुरुज्झनस्सेव पहानविधिं दस्सेतुं “सत्तमज्झत्तता''तिआदि वुत्तं । तेनाह "सत्तसङ्घारकेलायनपुग्गलपरिवज्जनता"ति । उपेक्खाय हि विसेसतो रागो पटिपक्खो। तथा चाह “उपेक्खा रागबहुलस्स विसुद्धिमग्गो''ति (विसुद्धि० १.२६७)। बीहाकारेहीति कम्मस्सकतापच्चवेक्खणं, अत्तसुञतापच्चवेक्खणन्ति इमेहि द्वीहि कारणेहि । द्वीहेवाति अवधारणं सङ्ख्यासमानतादस्सनत्थं । सङ्ख्या एवेत्थ समाना, न सङ्ख्येय्यं सब्बथा समानन्ति । अस्सामिकभावो अनत्तनियता। सति हि अत्तनि तस्स किञ्चनभावेन चीवरं, अजं वा किञ्चि अत्तनियं नाम सिया, सो पन कोचि नत्थेवाति अधिप्पायो। अनद्धनियन्ति न अद्धानक्खमं न चिरट्ठायि, इत्तरं अनिच्चन्ति अत्थो । तावकालिकन्ति तस्सेव वेवचनं ।
ममायतीति ममत्तं करोति “ममा"ति तण्हाय परिग्गय्ह तिट्ठति |
309
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org

Page Navigation
1 ... 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410