Mahavagga Tika

Author(s): Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri

Page 350

(१०.४१३-४२०)
चोरउपमावण्णना
३२५
चोरउपमावण्णना
४१३. उद्दिसित्वाति उपेच्च दस्सेत्वा । कम्मकारणिकसत्तेसूति नेरयिकानं सङ्घातनकसत्तेसु । कम्ममेवाति तेहि तेहि नेरयिकेहि कतकम्ममेव । कम्मकारणं करोतीति आयूहनानुरूपं तं तं कारणं करोति, तथा दुक्खं उप्पादेतीति अत्थो । निरयपालाति एत्थ इति-सदो आदिअत्थो, तेन तत्थ सब्बं निरयकण्डपाळिं (म० नि० ३.२५९) सङ्गण्हाति । एवं सुत्ततो (म० नि० ३.२५९) निरयपालानं अस्थिभावं दस्सेत्वा इदानि युत्तितोपि दस्सेतुं "मनुस्सलोके"तिआदि वुत्तं । तत्थ नेरयिके निरये पालेन्ति ततो निग्गन्तुं अप्पदानवसेन रक्खन्तीति निरयपाला। यं पनेत्थ वत्तबं, तं पपञ्चसूदनीटीकायं गहेतब्बं ।
गूथकूपपुरिसउपमावण्णना
४१५. निम्मज्जथाति निरवसेसतो मज्जथ सोधेथ । तं पन तस्स तस्स गूथस्स तथा सोधनं अपनयनं होतीति आह “अपनेथा'ति ।
असुचीति असुद्धो, सो पन यस्मा मनवड्डनको मनोहरो न होति, तस्मा आह "अमनापो"ति। असुचिसङ्खातं असुचिभागतं अत्तनो सभावतं गतो पत्तोति असुचिसङ्घातोति आह "असुचिकोट्ठासभूतो"ति । दुग्गन्धोति दुट्ठगन्धो अनिट्ठगन्धो, सो पन न यो कोचि, अथ खो पूतिगन्धोति आह "कुणपगन्धो"ति । जिगुच्छितब्बयुत्तोति हीळितब्बयुत्तो। पटिकूलो घानिन्द्रियस्स पटिकूलरूपो। उब्बाधतीति उपरूपरि बाधति । मनुस्सानं गन्धो...पे०... बाधति अतिविय असुचिसभावत्ता, असुचिम्हियेव जातसंवद्धनभावतो, देवानञ्च घानपसादस्स तिक्खविसदभावतो।
४१६. दूरे निब्बत्ता परनिम्मितवसवत्तिआदयो । ४१९. सुन्दरधम्मेति सोभनगुणे । सुगतिसुखन्ति सुगति चेव तप्परियापन्नं सुखञ्च ।
गन्भिनीउपमावण्णना
४२०. पुञकम्मतो एति उप्पज्जतीति अयो, सुखं । तप्पटिपक्खतो अनयो,
325