________________
મૂળ તથા ભાષાંતર.
૧૩૩ નીકળે તેમ ઈષકાર અને કુલગિરિ છે, અને તે આરાના વિવર એટલે આંતરાને સ્થાને ચોદે ક્ષેત્રો રહેલા છે. તથા (જિ ) કુલપર્વતે (અને ઈષકાર પર્વત પણ) (પુરિ તિ સમ) આરંભે અને છેડે સરખા જ પહેળા છે. (પુ) અને (વા) ક્ષેત્રે (પદુપિદુત્ત) પૃથુ પૃથુતર છે એટલે લવણસમુદ્રની જગતીથી આરંભીને ધાતકીખંડની જગતી સુધી અનુક્રમે વધારે વધારે પહોળા છે. (૨).
આ ધાતકીખંડમાં જે જે જંબૂઢીપની સરખું છે તે કહે છે–
दहेकुंडंडुत्तममेरुमुस्सयं वित्थरं विअड्डाणं। ' વારી રે સુનેરુવામિદ ના પુવર્સ રૂારકા " અર્થ –(g) આ ધાતકીખંડને વિષે રહેલા ( ડુ) કહે તથા કુઓનું ઉંડાપણું, (૩) મેરૂપર્વત સિવાય બીજા પર્વતો એટલે કુલગિરિ, ગજદંત, વક્ષસ્કાર, યમલ, કાંચનગિરિ અને વૈતાઢ્ય વિગેરે પર્વતનું (૩ ) ઉચાપણું; તથા (વિઝા ) વૈતાઢ્ય પર્વ () અને ( હવન) મેરૂ પર્વતને વઈને બીજા (ધારી) વૃતાઢ્ય વિગેરે ગોળ પર્વ (વિવાદ) વિસ્તાર (પુ ) પૂર્વની સમાન એટલે જબૂપમાં કહ્યા પ્રમાણે (વાળ) જાણવો. (૩)
હવે બે મેરૂનું સ્વરૂપ કહે છે– मेरुदुर्ग पि तह च्चिअ, णवरं सोमणसहि?वरिदेसे । सगअडसहसऊणु त्ति सहसपणसीइ उच्चत्ते ॥ ४ ॥ २२८॥
અર્થ–મહુજ ) ધાતકીખંડના બને મેરૂ પર્વત પણ (ત્તા ) તે જ પ્રમાણે એટલે જંબુદ્વીપના મેરૂપર્વત પ્રમાણે જ છે. (બ) વિશેષ એ છે કે (રોમન) સૈમનસ વનની (હિgવરિ) નીચે અને ઉપરના પ્રદેશમાં અનુક્રમે (સાકરણ ) સાત હજાર અને આઠ હજાર યોજન ઊભું કરવા, તેથી આ બે મેરૂ (૩ ) ઉંચપણને વિષે (સપાલg ) પંચાશી હજાર
જન થાય છે. જેમ જંબુદ્વિીપનો મેરૂ મૂળથી આરંભીને સૈમનસ વન સુધી ચોસઠ હજાર જન ઉંચો છે, પણ આ બે મેરૂ તો સતાવન હજાર યોજન ઉંચા છે. તથા જંબુદ્વીપને મેરૂ સૈમનસ વનથી આરંભીને શિખર સુધીમાં છત્રીસ હજાર
જન ઉચે છે, પણ આ બે મેરૂ તે અઠ્ઠાવીશ હજાર જન ઉંચા છે. કુલ પંદર હજાર ઓછા થવાથી આ બે મેરૂ પંચાશી હજાર જન ઉંચા છે. . વિસ્તરાર્થ–જંબુદ્વીપના મેરૂમાં ભૂમિથી પાંચ સે જન ઉપર ચડીએ ત્યાં
