________________
મૂળ તથા ભાષાંતર
તર) છપ્પન હજાર, ( તુf) બસો ને (સીવીલ) સત્તાવીશ ૩૫૬૨૨૭
જન લાંબા છે, તથા એક એક મેરૂપર્વતની બહારની અને મધ્યની દિશામાં રહેલા બબ બબે ગજદંતનું પ્રમાણ એકત્ર કરીએ ત્યારે ૯૯૨૫૪૮૬ યજન થાય
તેટલું ઉત્તરકુર અને દેવકુરૂનું ધનુ પૃષ્ઠ સમજવું. (૮). - ગજદંતા ને વક્ષસ્કારના બીજા પ્રમાણ માટે નીચેને યંત્ર જુએ:ધાતકીખંડ ગજદંત | વક્ષસ્કાર પર્વત
બે ગજદતા મળીને થતું |
{ ૧ | દેવકુર ને ઉત્તરકુરૂનું ધનુપૃષ્ઠ આદિ વિસ્તાર | યે ૧૦૦૦ ૧૦૦૦ પ૬૨૫૯ લાખે છે તે છેડે વિસ્તાર ખની ધાર જેટલે ૧૦૦૦ ૩૫દરર૭ કાંઈક ટુકે છે તે આદિ ઉંચપણું ૪૦૦ || ૪૦૦
૯૨૫૪૮૬ અંતે ઉંચપણું | એપ૦૦
૫૦૦
I
વક્ષસ્કાર વિગેરેનું લાંબમણું કહે છે – खित्ताणुमाणओ सेसे-सेलणइविजयवणमुहायामो । चउलकदीह वौसा, वासविजयवित्थरो उ इमो ॥१॥२३३॥
અર્થ –કુલગિરિ અને ગજદંતાદિકનું પ્રમાણ પૂર્વે દેખાડ્યું છે. હવે તેથી (સેલ) બાકી રહેલા (૪) પર્વત એટલે વક્ષસ્કાર, (૬) નદીઓ એટલે અંતરનદીઓ, (વિષય) વિજય અને (વપy૬) વનમુખ એ સર્વને (માથાનો). વિસ્તાર (ણિત્તાણુમા ) ક્ષેત્રના અનુમાનથી જાણ. એટલે કે પૂર્વ ધાતકીખંડ અને પશ્ચિમ ધાતકીખંડનું બન્ને ઈષકાર દિશિએ જેટલું ક્ષેત્રનું લાંબમણું છે તેટલું વક્ષસ્કારાદિકનું પણ લાંબાણું ક્રમસર વધતું વધતું જાણવું, તથા (વારા) વર્ષો એટલે પૂર્વ ધાતકીખંડનાં સાત ક્ષેત્રે અને પશ્ચિમ ધાતકીખંડનાં સાત ક્ષેત્રે (૨૪) ચાર લાખ યેાજન (ર) લાંબા છે. (૩) તુ પુન: હવે (વાવિવવિય) ક્ષેત્રો અને વિજયોને વિસ્તાર–પહોળાપણું ( ) આ પ્રમાણે એટલે નીચેની ગાથામાં કહ્યા પ્રમાણે છે. (૯).
તે જ કહે છે – खित्तंकगुणधुवके, दो सय बारुत्तरेहिं पविभत्ते । सव्वत्थ वासवासो, हवेइ इह पुण इयधुवंका॥१०॥२३४॥
૧૮
