________________
કર્મસત્તા (પ્રારબ્ધ) અને ચૈતન્યસત્તા (પુરુષાર્થ) એ બે વચ્ચેના સંઘર્ષમાં જ વીતે છે. આ સંઘર્ષમાં જો આપણે વિજયી થવું હોય તો આપણે કર્મવ્યવસ્થાને સમજવી પડે. તેને સમજયા વિના તેનો પરાભવ ન થઈ શકે. આ સમજવા માટે કર્મના સિદ્ધાંતનો અભ્યાસ આવશ્યક બની જાય છે. કર્મની વાત ઘણા બધા ધર્મો એ કરી છે. પણ જૈન ધર્મે જે વૈજ્ઞાનિક રીતે કરી છે અને જે વિગતે કરી છે તેવી અન્ય ક્યાંય જોવા મળતી નથી. તેથી મેં જૈન ધર્મના કર્મસિદ્ધાંતને આગળ કરીને વિષયની ચર્ચા કરી છે.
કર્મસત્તા પ્રબળ છે તેનો આપણા ઉપર ઘણો પ્રભાવ છે પણ કરેલાં કર્મ હંમેશાં ભોગવવાં જ પડે એવું નથી. તેમાં ફેરફાર કરી શકાય છે. તેને થાપ આપીને તેનાથી બચી પણ શકાય છે. જિંદગી આવી મળી છે એટલે કર્મ કર્યા વિના તો ચાલવાનું નથી તો પછી કેવી રીતે કર્મ કરવાં, ક્યાં કર્મ કરવાં અને કયાં ન કરવાં, કર્મ કરતી વખતે મનોભાવો કેવા રાખવા એ બધી ચર્ચા આ પુસ્તકમાં સરળ ભાષામાં વિગતે કરવામાં આવી છે. વળી આ સંસારમાં બીજી પણ સત્તાઓ છે જેની પાસે કર્મસત્તા અને આપણી ચૈતન્યસત્તા પણ પાંગળી બની જાય છે તે વાતનું નિરૂપણ મેં આ પુસ્તકમાં કરેલ છે. જીવનને તેના પૂર્ણ પરિપ્રેક્ષ્યમાં સમજવા માટે તે ઉપયોગી થઈ પડે તેવું છે.
આ પુસ્તકમાં પ્રથમ પંદર પ્રકરણોમાં મેં કર્મના સિદ્ધાંતની વિગતે ચર્ચા કરી છે અને પછીનાં પંદર પ્રકરણોમાં કથાનુયોગની સહાયથી કર્મની વાત સમજાવી છે જે સામાન્ય માણસોને પણ સમજાય તેવી છે.
સ્વસ્થ જીવનને નજરમાં રાખીને તેમજ સકલ કર્મથી મુક્ત શાશ્વત સુખની અવસ્થાને લક્ષ્યમાં રાખીને મેં કર્મવાદનાં રહસ્યોનું નિરૂપણ કરેલ છે. બહુજન સમાજ તરફથી મારા આ પુસ્તકને સારો આવકાર મળતો રહે છે. પરિણામે આજે તેની સાતમી આવૃત્તિ થઈ રહી છે. મારું લખાણ કયાંક કોઈને કામ આવે છે અને જીવન માટે તેમાંથી માર્ગદર્શન મળી રહે છે. તેનો મને ઘણો આનંદ છે. જે ધર્મમાંથી મને કર્મનો સાંગોપાંગ સિદ્ધાંત મળ્યો તે જૈન ધર્મનો અને તેને વિશદ રીતે રજૂ કરનાર ગુરુભગવંતોના ૠણનો સ્વીકાર કર્યા વિના મારાથી રહી શકાય નહીં.
‘સુહાસ’ ૬૪, જૈનનગર
અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૭ ફોન : ૨૬૬૨૦૬૧૦
ચંદ્રહાસ ત્રિવેદી
તા. ૧૫-૦૧-૨૦૧૩
-
