________________
૭૪૮: વિનાશના તાંડવઃ આવ્યો કે “બલિદાન માટે લાવવામાં આવેલા સુંદર પ્રકારે રાજ્યનું પાલન કરવાથી મારો આ સ્ત્રી-પુરુષ કેઈ દેવી લાગે છે. તેમના પ્રભા- યશ ચારે તરફ ફેલાતું હતું, તેથી સૌ મને વથી જ અચાનક કુદરતમાં પલટે આવી ગયો રાજા યશોધર તરીકે ઓળખાતું. મારું સુરેન્દ્રદત્ત લાગે છે. માટે આમનું શરણું સ્વીકાર્યા સિવાય નામ તો સાવ ભૂલાઈ ગયું હતું. બચવાને કેઈ ઉપાય દેખાતો નથી.
એક વખતે નયનાવલી રાણી મારા વાળ રાજા તુરત મુનિના પગમાં ઢળી પડયે અને ગુંથી રહી હતી. ત્યાં તેણે મારા માથામાં ગદગદ સ્વરે બોલ્યો કે “હે મહાત્મન ! સફેદ વાળ જોયા અને મને કહ્યું; “સ્વામિનાથ ! બોઆપને ઓળખ્યા નહિ, કઈ રીતે આ ધોળવાળ કે ચકચકે છે !” એમ કહી મને બચાવે. મારી ભૂલ થઈ ગઈ, ક્ષમા
તે સફેદ વાળ મારા હાથમાં આવ્યું. આપે. રાજસેવક આપ જેવા મહામાને પકડી “રાજન ! આ વાત જોતાં હું વિચારમાં પડી લાવ્યા છે. આપ કેણુ છે? અને આપનો પરિ. ગયા. સેંકડો વરસ થી વિષયસુખ ભોગવવા ચય આપશો તો મટી મહેરબાની થશે. છતાં સંતોષ થયો નથી. હવે જે આ વિષયને
. છડું તે સારૂં, નહિંતર કાળરાજા આવીને મારે રાજાને શાંત પડેલ જોઈ મુનિએ આંખો
કેળી કરી જશે, ત્યારે આ રાજ્ય, વહાલી ઉઘાડી અને ઉપર મુજબના સુંદર શબ્દ બોલ્યા હતા. ડીવારમાં વાતાવરણ પૂર્વવત્ બની ગયું. અહીં ને અહીં પડી રહેશે. વૃદ્ધાવસ્થામાં શરીર
રાણુઓ, ધન, માલ, મિલકત વગેરે બધું પ્રભુ! આપે એવું તે શું કર્યું હતું કે ઉપર કરચલીઓ પડી જશે, ઇન્દ્રિો કામ કરતી જેનાથી ઘણું દુઃખ આપને સહન કરવા પડયા? અટકી પડશે. માથામાં ધળાવાળ આવી ગયા છતાં કૃપા કરી આપને તે અધિકાર જણાવે, જેથી હજુ હું માતેલા સાંઢની જેમ વિષયેની પાછળ મારા જેવા પાપીને કંઈક ઉદ્ધાર થાય. કેટલે પાગલ બનું છું? માટે હવે સારા દિવસે
અભયરુચિ મુનિવર પિતાની આત્મકથા મારા પુત્ર ગુણધરકુમારને રાજ્યગાદી સોંપી, કહે છેઃ
સઘળી ઉપાધિથી મુકત બની દીક્ષા ગ્રહણ કરૂં. આ ભરત ક્ષેત્ર વિષે વિશાલા નામની કેવું સુંદર સંયમ જીવન, શત્રુમિત્ર સો ઉપર સુંદર નગરી હતી. ત્યાં અમરદત્ત નામના રાજા સમાન દૃષ્ટિ, કોઈ પાપ નહિ કરવાનું.' રાજ્ય કરતા હતા. તેમને યશોધરા નામની “રાજન ! આ મારે શુભ વિચાર મારી પત્ની હતી. નવમા ભાવમાં હું તેમને સુરેન્દ્ર- પ્રિય રાણી નયનાવલીને જણાવ્યું. આ સાંભળતા દત્ત નામે પુત્ર હતો. માતાને મારા ઉપર ઘણે નયનાવલીની આંખમાં આસું ઉભરાઈ આવ્યા સ્નેહ હતો. જ્યારે હું યુવાનવયમાં આવ્યું અને ધ્રુસકે ને ધ્રુસકે રડતાં રડતાં તે બોલવા ત્યારે મારા માતાપિતાએ અનેક રાજકન્યાઓ લાગી, “સ્વામિનાથ ! આપ દીક્ષાની શી વાત સાથે મારું પાણિગ્રહણ કરાવ્યું. તે બધી કરે છે? ગુણધરકુમાર હજુ બાળક છે, તેના સ્ત્રીઓમાં નયનાવલી ઉપર મને ઘણે પ્રેમ હતો. ઉપર રાજ્યને ભાર કેમ મૂકાય? સંયમ એજ | મારા પિતા અમરદને મને રાજ્ય સેપી સાચું છે, એ હું પણ સમજુ છું. કુમાર માટે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. હું પણ દીક્ષા લેવાની ભાવના
થાય એટલે આપણે બન્ને સાથે ચારિત્ર ગ્રહણ વાળ હતે પણ નયનાવલીના પ્રેમથી હું દીક્ષા કરીશું લઈ ન શકયે. વિષયસુખ અને રાજ્યને મેં રાણુને કહ્યું કે “રાણી! જીવનને શો જોગવતા ઘણે કાળ પસાર થઈ ગયે. ભરે? જેને કાળ વશ હોય તે સારું કાય
