________________
૭૮૦ ? સંસાર ચાલ્યા જાય છે !
પિતાના પ્રિય નવકારમંત્રની આરાધનમાં પોતાનાં ધીરે ધીરે રાત નમવા માંડી. અસ્તિત્વને પણ જાણે વિસરી ગઈ હતી. ' પ્રાતઃકાળનૈ પ્રાણવર્ધક વાયુ સારાયે વિશ્વને મધ્યરાત્રિ શરૂ થઈ.
સંજીવની આપવા જાણે વહેતો ન હોય! અટવીમાં આમે ય ધોળે દિવસે અંધકાર જેવું જ પોતાના માળાઓમાં શાંતિથી પોઢી રહેલા રતું હતું. અને આ અંધારઘેરી મધરાતમાં તે પંખીઓની પાંખો ફફડવા માંડી. ઉષાનાં અજવાળાં જાણે અટવી એવી જ લાગતી હતી કે અંધકારનું વિશ્વને રંગે તે પહેલાં જ બધાં પંખીઓએ જાયે જન્મ સ્થાન પોતે જ ન હોય !
પ્રકૃતિની યશગાથા ગાવી શરૂ કરી છે. તેમ કલરવ કોઈ સ્થળે મશાલ નહોતી, કોઈ સ્થળે તાપણું કરવા માંડયો. નહતું કે કોઈ સ્થળે આછા દીવડાનો હળવો પ્રકાશ હિંસક પશુઓનાં ભયથી સુરક્ષિત સ્થળે ભરાઈ પણ નહોતે. સારથિ અને મારાઓ તે આ અટવીથી બેઠેલાં અન્ય પ્રાણીઓ મુકિતનો શ્વાસ લેતાં સચળ દૂર દૂર નીકળી ગયા હતા. નિર્દય માણસોને પોતાના બન્યા. જાનને વધારે ભય હોય છે !
અને બરાબર આવા સુંદર સમયે ઋષિદત્તા બેઠી અને તે લોકે દેવી ઋષિદત્તાને એવા સ્થળે મૂકી શપ મનમાં તો નવકારનું સ્મરણ જ ચાલતુ ઉg: ગયા હતા કે જ્યાં આસપાસ બેચાર કોશમાં . કોઈ
તેણે નેત્રો ખોલ્યાં. નહોતો રથ, નહોતા મારાઓ, વનપલ્લિ કે ગામડું પણ નહોતું.
નહોતે સારથિ. એક અગોચર, નિજન અને ભયંકર અંધકાર, ભેંકાર અને કાન ફાડી નાખે એવા વન ચારે દિશાએ પથરાયેલું પડયું હતું. હુંકાર વડે જાણે વન વિસ્તાર સમૃદ્ધ બની ગયો હતો.
પણ પિતે આ સ્થળે કેવી રીતે આવી પડી છે એક વનરાજ પિતાની પત્ની અને બે બાળકનાં કે આ સ્થળ કેટલું ભયંકર છે એનો કશો વિચાર પરિવાર સાથે મારણ કરીને જળપાન કરવા બાજુના કર્યા વગર તે થોડે દૂર પડેલા એક પત્થર પર બેઠી જ શુદ્ર જળાશય પાસે આવ્યો. તેણે એકવાર ચારે અને નેત્રો બંધ કરી પુનઃ નવકારમંત્રનું આરાધન તરફ ગર્વભરી નજર કરી. ત્યારપછી સમગ્ર પરિ શરૂ કર્યું. વારે શાંતિથી જળપાન કર્યું. જળપાન કરીને આ
મૌન રહીને અઠ્ઠમ કરવાનો તેણે સંકલ્પ કર્યો સિંહ પરિવાર પાછો વળ્યો અને જ્યાં ઋષિદત્તા મંત્ર ધ્યાનમાં માર્ગ વચ્ચે પડી હતી. ત્યાંથી નિકળ્યો. સિંહ
હતો. અને જળ કશું લેવું નહોતું અને નવકાર
મંત્રની આરાધન સિવાય કોઈ પણ વસ્તુ ઉત્તમ નથી ણની નજર માર્ગ વચ્ચે પડેલી ઋષિદત્તા પર પડી.
એવી તેની શ્રદ્ધા હતી. આ શ્રદ્ધાના બળે તે પુનઃ પણ કોઈ મડદુ પડયું હશે એમ માનીને તે પોતાના
નવકારમંત્રની આરાધનમાં તદાકાર બની ગઈ સ્વામી પાછળ આગળ વધી તેના બંને બાળકો પણ નાચતાં કુદતાં ને ગેલ કરતાં આગળ વધ્યાં.
સમયના ચક્રને કોઈ થંભાવી શકતું નથી. એ અને એક લુચ્ચ શિયાળ થોડી જ વાર પછી
ચક્ર અવિરત ચાલ્યા જ કરે છે. એની ગતિમાં કદી યુવરાણી પાસે આવ્યું. પણ તે ચમકી ઉઠયું. યુવ
વિલંબ થતું નથી કે કદી અધેય આવતું નથી. રાણીના ગળામાં પોતાના સ્વામીની ભેટ રૂપે મળેલો
એક સરખી ચાલ, એક સરખો તાલ અને એક એક હાર હતા એ હાર મોતીનો હતો પણ તેનું ચગદું
- સરખી દષ્ટિ કાળ સિવાય કોની હોય છે ? એક તેજસ્વી વજનું હતું. એ ચગ૬ ચંદ્રના ટુકડા અને દિવસ વીતી ગયો. બીજી ભયાનક રાત્રિ' માફક ચમકી રહ્યું હતું. આ ચળકાટ જોઇને શિયાળ શરૂ થઈ. ફરીવાર એના એ મર્મભેદી અને ભીષણ ચમક્યું અને એકદમ નાડું.
અવાજો વાતાવરણને ખળભળાવવા માંડયા.
