________________
કલ્યાણઃ ડીસેમ્બર, ૧૯૦ઃ ૭૬ ખીચડી ખાવાની મનાઈ કરી ઘળભાત ખાવાની એવું જ આત્માના નિત્યાનિત્યત્વ માટે છે. ભલામણ કરે છે. ત્યાં ખીચડીમાં એવી વિશે- એકલું નિત્ય સ્વરૂપ જુદું અને એકલું અનિત્ય વતા જુદા જુદા દાળભાત કરતાં આવી જાય છે કે સ્વરૂપ જુદું અને તેથી નિત્યનિત્ય સ્વરૂપ જેથી વૈદ્ય, ડોકટર તેને નિષેધ કરે છે એટલે તદ્દન જુદું છે.
તે સૂચવે છે કે દાળભાત અને તેના ગુણ ધર્મો જનમ આત્માને નિત્ય માન્ય છે. પણ જુદા અને તેના મિશ્રણથી થયેલ ખીચડી અને પરિણામી નિત્ય નહિ તેમજ કુટસ્થ નિત્ય તેના ગુણધર્મો જુદા. તદ્દન વિલક્ષણ છે. જે આ (સદા એકજ અવસ્થા) નડિ. પરિણામી નિત્ય વસ્તુસ્થિતિ ન હોય તે દરદી ખીચડી ખાય તે હેવાથી તે ભિન્ન ભિન્ન અવસ્થાઓને–આકાપણ સરખી છે અને દાળભાત ખાય તો પણ રોને પામવા છતાં પંતાનું મૂળ સ્વરૂપ ત્યજતા સરખું છે. છતાં તેમ કરવા જાય તે ખીચડી નથી. જેમ મનુષ્યાકારે રહેલે આત્મા દેવરૂપે પચવામાં ભારે પડે અને તેથી અપચે થઈ ઉપન્ન થાય છે. દેવાકારે નષ્ટ થઈ પશુના રેગ વધે છે. માટે તે દરદી ખીચડી ન ખાતાં આકારે ઉત્પન્ન થાય છે. આમ સંસારમાં ૮૪ દાળભાત જ ખાય છે.
લાખ યોનિમાં ભિન્ન ભિન્ન આકારે ઉત્પન્ન એવું જ ડોકટરની દવામાં છે. ડોકટર જુદી થવા છતાં પોતાનું આત્મસ્વરૂપ કદાપિ ત્યજતા જુદી દવાઓ ન આપતાં બધાનું મિક્ષચર બરા- નથી. અને પરિણામો આત્માને માનીએ તેજ અર કરીને જ દરદીને આપે છે. ઉપલક દષ્ટિએ બંધ-મેક્ષની, કતૃત્વ-ભત્વ વગેરેની વ્યવસ્થા લાગે કે જુદી જુદી દવામાં જે રેગનાશકતા ટકી શકે છે. કૂટસ્થ નિત્ય આત્માને તે બધું વગેરે ગુણ ધમે રહેલા છે, તે જ છે અને મોક્ષ છે? કતૃત્વ શું અને ભકતૃત્વ મિચરમાં આવવાના છે. ડોકટર નકામી દવા- શું માટે
આ બધી વ્યવસ્થા. ઓને ભેગી કરી ખરલમાં લસોટી આપે છે. પણ
૨લમાં લસોટી આપે છે. પણ ટકી શકતી નથી. ડોકટર સમજે છે કે આ દવાઓને ખરલમાં એમ આત્મા એકાંતે અનિત્ય પણ નથી. ઘસી એકમેક થઈ એક વિલક્ષણ મિચર મિશ્રણ ભલે ભિન્ન ભિન્ન અવસ્થારૂપે નષ્ટ થતું રહે બને તેજ આ દરદીને રેગ જાય. તેથી જ તે છતાં કંઈ આત્માના બધા જ ધર્મોનો નાશ થઈ ડિકડર મિક્ષચર બનાવી દરદીને આપે છે. જો નથી. અંશે (પર્યાય) નષ્ટ થવા માત્રથી
તેવુંજ દષ્ટાંત સુંઠ અને ગેળનું છે. જુદા વસ્તુ સર્વથા અભાવરૂપે બની જતી નથી. દા. જુદા સૂઠ અને ગેળ અનુક્રમે વાયુને અને ત. ઘડે ફૂટી ગયે. એટલે શું સવથા તેને પીત્તને નાશ કરે છે. સાથે જ દેને પણ જગતમાં અભાવ થઈ ગયો? ના, માત્ર ઘટાકાર ઉત્પન્ન કરે છે. સુંઠ પાછી એકલી પીત્ત દોષને રૂપે જ તે નષ્ટ થયું છે પણ મૃત્તિકાદિરૂપે તે ઉત્પન્ન કરે છે અને ગોળ એકલે કફ દોષને તે કાયમ જ છે. આમ વસ્તુ માત્ર પર્યાયાર્થિક ઉત્પન્ન કરે છે. જ્યારે તે બંનેનું મિશ્રણ કરી નથી કથંચિત્ અનિત્ય છે અને દ્રવ્યાકિનયથી વાપરવામાં આવે તે વાયુ અને કફને નાશ પણ વસ્તુ કથંચિત નિત્ય છે. પણ વસ્તુ કે સર્વથા કરે છે અને દેશે નવા ઉત્પન્ન થતા નથી. એ નષ્ટ થતી નથી, તેનું સર્વથા અસ્તિત્વ ઉડી સૂચવે છે કે જુદા જુદા સંઠ અને ગોળનું જતું નથી. તેમજ તાન અપૂર્વ અસત્ વસ્તુની કાર્ય જુદું અને તે બંનેથી બનેલા એક વિલ ઉત્પત્તિ થતી નથી. ક્ષણ મિશ્રણનું કાર્ય જુદું. જે બંને એક જ જેના મતમાં વસ્તુને ભિન્ન ભિન્ન દષ્ટિએ.. હોય તે આમ કાર્યોમાં ભિન્નત ન આવે. સમજવા માટે નાનાં જ્ઞાન માટે ખૂબ ખૂબ
