Kalyan 1946 Ank 08

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 5

આખરી પડદે :
અત્યારસુધી રાજકુમારના સાળા સત્યેન્દ્રની યેાજના મુજમ્ સર્વ કાંઈ થતું આવતું હતું. પણ હવે કુદરતે તેમાં પેાતાના ભાગ ભજવ્યા અને સત્યે ન્દ્રની યાજનામાં પહેલા વાંધા આવ્યા.
રામેન્દ્રના મૃતવત શરીરને ચિતા પર ગાઢયું, ત્યાં એકાએક વાવાઝોડુ થઈ આવ્યુ. દાર્જીલીંગમાં આવાં વાવાઝોડાં સાધારણ છે. એ વાવાઝોડામાં એકાએક પવન કાય છે, બરફ પડે છે, ઝાડા પડી જાય છે, બહાર ઉભા રહેલા માણસેાને પણ ઇજા થવાનો સંભવ રહે છે. આવુ વાવાઝોડુ શરૂ થતાં ડાધુએ ગભરાયા. રામેન્દ્રના શરીરને ચિતા પર જ રાખી, તે આશ્રયની શેાધમાં દુર ચાલી ગયા, આવાં વાવાઝોડાં લાંખે। સમય ચાલતાં નથી. અડધાએક કલાકમાં વાવાઝોડુ ચાલી ગયું, ડાધુએ સ્મશાનમાં આવ્યા, અને તેમણે અચંબાથી જોયું કે, રામેન્દ્રનું શબ ચિતા પર ન હતું !
અને
હવે શું કરવું ? એ બધી યાજના પહેલેથી જ તૈયાર કરનાર સત્યેન્દ્ર પણ વિચારમાં પડયા. ડાધુએ પણ પેાતાના ગભરાટ માટે શરમાયા. સત્યેન્દ્રે તેમની સામે પેાતાની ચેાજના મુકી. હોસ્પીટલમાંથી રાતે કાઇક મરેલા દરદીને લઇ આવી, બીજે દિવસે સવારે ઠાઠમાઠથી સ્મશાનયાત્રા કાઢવી, સૌ કાઈ એ માટે તૈયાર થયા. ગુમ થયેલા રામેન્દ્રના શબને તે સૌ ભૂલી ગયા. તેને શેાધવું અશકય હતુ. વાવાઝોડામાં પતની ટાચ પર ખીણમાં પડીને કયાં ગયું તે જાણવું મુશ્કેલ હતું.
હશે
સત્યેન્દ્ર તેની યેાજના પ્રમાણે કાઇકનું શખ મેળવ્યું, આખા દાર્જીલીંગમાં કુમારના મૃત્યુની ખબર મેાકલાવી. દાર્જીલીંગમાં તે વખતે સૌ કાઈ સજ્જને એ સ્મશાનયાત્રામાં આવ્યા, અને એ અનણી વ્યક્તિની ચંદનની ચિતામાં અંતિમ ક્રિયા કરવામાં
આવી.
રામેન્દ્રના મૃત્યુથી કાઇને કંઈ આશ્ચય થવા જેવું ન હતું. દરેક જણુ માનતું હતું કે, ટુંક વખતમાં મરનાર છે. સરકારને આ મૃત્યુની ખબર આપવામાં આવી. કારણ કે, રામેન્દ્રને પુત્ર ન હેાતા, સરકારે એટલે કે, કાટ એક વાડ છે, સત્યેન્દ્રને જ
[ ૨૧૫
એ મિલ્કતના વહીવટદાર બનાવ્યા. સત્યેન્દ્રની આખા યાજના જ એ હતી. રામેન્દ્રના સગાંવહાલાં જાગીરના મુખ્યગામ જયદેવપુરમાં રહેતા પણ સત્યેન્દ્રને ત્યાં રહેવું કેમ ગમે ? મુનીમેાને મહેસુલ ઉધરાવવાનું કામ. `સાંપી, તે અને તેની બહેન વિભાવતી કલકત્તામાં રહેવા લાગ્યાં. તેમના જીવનમાં હવે કંઇ ચિતા હું ફીકર ન હતાં.
પણ કુદરતે, સુખે જપવા ન દીધાં, રામેન્દ્રનુ મૃતવત શરીર વાવાઝોડામાં ગુમ થયું ન હતું પણ વાવાઝોડા દરમ્યાન એક નાગા બાવાનેા સંધ જતે તે, તેને જોયું અને તેને શુશ્રુષા કરવા ચિતા પરથી ઉપાડી ગયા ! સત્યેન્દ્રને સારે નશીખે, તેને અપાયેલાં ઝેરને કારણે કે, વાવાઝોડાની કાઇ ચેટને કારણે રામેન્દ્રે એની સ્મરણ શક્તિ ગુમાવી દીધી. તેને યાદ ન આવ્યું કે, તે કૈાણુ હતા, કયાંનેા હતે તેના કાઇ સગાવહાલાં છે કે નહિ. નાગા બાવાના સંધમાં તેની કાંઈ જરૂર પણ ન હતી. એનું નામ હસ્નામ નાગા રાખવામાં આવ્યું.
એ બાવાઓના સંધમાં મુખ્ય અધિષ્ટાતા ધર્મ - દાસે એની શુશ્રુષા કરી, એનું જીવન એને પા ખલ્યું. એના સીીલીસ જેવા રાગનું પણ નામ નિશાન ન રહ્યું. રહ્યાં ફક્ત એ રાગને લીધે થયેલાં શરીર પર ગુમડાનાં ધાયાં.
ધર્માંદાસના સંધમાં રહી તે પણ થાડુ વૈદુ શીખ્યા અને ધર્માંદાસે તેને આજ્ઞા આપી, સંસારમાં જા અને માનવ સેવામા તારૂ જીવન ગુજાર !
એક વખતના અનીતિમાન યુવક કે જેની નજરથી યુવતિએ દુર રહેતી. જે યુવાનને એ અનીતિને કારણે ગભીર રેગેા થયા હતા. જે યુવક બધે જ અળખામણેા થયા હતા, તે યુવકે સત્સંગથી માનવ સેવાની કપરી કારકીર્દિ શરૂ કરી.
તે હિંદુસ્તાન ભરમાં કર્યાં, જ્યાં બની શકે ત્યાં મદદ કરતા, ઔષધિ આપતા. ફરતાં ફરતાં એ ઢાકામાં આવ્યા. તેની જાગીર ઢાકા (બંગાલ ) ની પાસેજ આવી હતી. તે પાદરે પેાતાની ધુણી ધખાવી બેઠા હતા. હિરકીતન કરતા હતા, લાકસમુદાય તે સાંભળતા હતા. ત્યાં એક સ્ત્રીએ તેને ઓળખ્યા. તે