________________
વિશ્વવિજેતા સંપ્રતિ
રહ્યા છે. કમ્મરે કાળની જિલ્હા જેવી ચમકતી શમશેર લટકી રહી છે.
શ્રી પન્નાલાલ જ. મસાલી, રાધનપુર.
ભારતના એ નર શાર્દૂલ, યવન પ્રજાને એ કાળ
સ્મિના સુવણું કિરણેા ઝડપથી પથરાતાં જતાં હતાં. દૂર વેગભર વહેતી યુક્રેટિસ નદીનાં રૂપેરી જળ*સિંધુ મધુર ગૂજન કરતાં વહી રહ્યાં હતાં. શિતળ પવનની મંદમંદ ડેરીએ આવી રહી હતી. ત્યારે પારસ દેશના એક વિશાળ મેદાનમાં જાણે માનવમહાસાંગર હેલે ચઢયા હતા.
એથ્યુઝના હિમાદ્રિ કુટાપર ભગવાન સહસ્રર-પિતૃભક્ત કુણાલ અને દેવી કાંચનબાલાને એ ખાલ, ભારત ભૂપાલ અશાકને એ વારસ, ભૂજાબલે ભારતસમ્રાટ બને છે. ( ઇ. પૂ. ૨૨૩. ) યવનેાનાં સતત આક્રમણાથી ગુસ્સે થઇ એણે ખૈબરથી આગળ વધી યવનાને નસીત આપવા ચેાગ્ય ધાયુ
શરણાઇના નાદથી રણમત્ત સૈનિકા યુદ્ઘના રંગ જમાવવા ઉન્મત્ત બની ખેલી રહ્યા હતા. રણશિંગાના અવાજથી ભારતીય વીરાનેા ઉત્સાહ પ્રચ’ડગતિએ વધી રહ્યો હતેા, હારા યુવાનેા કાળ દંડ જેવાં ધનુષથી નીશાન સાંધી રહ્યા હતા, કેટલાક યમની જિા જેવી તલવાર ફેરવી શત્રુએનું પ્રાણરૂ ધિર પીવા તત્પર બની રહ્યા હતા, કાઈ પરશુ ફેરવી રહયા હતા, તેા કાઇ સંગ્રામની સાહસભરી શૌય - કથા કહી સનિાનાં સાહસને ઉત્તેજી રહયા હતા. સુભટાના અવાજથી અને અશ્વોના હણહણાટથી એથ્યુઝ'ની પવતમાળાએ પડધા પાડી ગાજી રહી હતી.
વિશાળ મેદાનમાં એક ભવ્ય શમિયાણા છે. અંદર મેઘધનુષના રંગવાળા ઇરાની ગાલિચા છાવેલા છે, ઉપર સપ્તરંગી કુલ-વેલા ઉપજાવેલી છે, સુંદર કમાને વાળેલી છે. દિવાલા ઉપર ભારતના આરાધ્ય દેવા ભગવાન મહાવીર, ગૌતમ, સુધર્માં અને જખૂસ્વામીનાં તેમજ મૌવંશના કુલમણિ ચંદ્રગુપ્ત, બિંદુસાર, અશાક અને કુણાલનાં સુંદર કલાત્મક
સેનાપતિઃ [નમન કરી ] ‘ પધારે। દેવ !’ [ મહારાજા સંપ્રતિ રત્નજડિત સિંહાસન પર વિરાજે છે. ]
સંપ્રતિઃ–દૃઢ નિશ્ચય સૈનિકા ! આપણે શા સારૂં અહીં એકત્રિત થયા છીએ એ કહેવાની ભાગ્યે જ જરૂર હશે ! માગાર યવનસત્તાઓનું અલ–દલન કરવા આપણે કૃતિનેયિ બન્યા છીએ, તમારી તાકાત ભરી ભૂજા, ભારતના સુવર્ણ –ઇતિહાસ રર્ચી રહી છે. તમારા દુષ્ય સામર્થ્યથી બહાદૂર ગ્રીક સરદારા પણ ભારતભૂમિને છેલ્લી સલામ ભરી ભાગી રહ્યા છે. યવન સેનામાં પડેલું ભંગાણ તમારી અવિશ્રાંત જવાં મર્દીની ગવાહી પુરે છે. ઋષિવૃ ંદાના દુઃખી દેશની સુશ્રુષા કરવાની તમારી પવિત્ર ફરજ છે. ભારતના સુષુપ્ત હૈયાએ હવે જાગૃત ખની મા ભારતીનાં ચીર ઉતારતા યવન દુઃશાસનાને સત્વર અટકાવવા જોઇએ છે. એમની અશકય અભિલાષાઓની પરંપરાને થંભાવી દેવી જોઇએ છે.
વ્હાલા સૈનિકા, દેશદાઝથી જલતા તમારા હૃદય સિવાય મને ખીજા કશાની જરૂર નથી. સંધિની વાત હવે વિસરી જશે ‘જત કે મેત' એ ગુરૂપુત્રને હૈયે
ચિત્ર શિલ્પા આલેખેલાં છે. જમણી બાજુ સુવ-ધરી સંગ્રામની મગળ કેડીએ પગલાં ધરજો. યવન દેશની રણભૂમિને યુદ્ધતી બનાવી ભારતને થએલા અન્યાય સદાને માટે ભુંસી નાખશેા. ‘ મેલા શાસન દેવની જય! '
નું રત્નજડિત રાજ-સિંહાસન ગેાવ્યું છે. સ્હેજ કાલાહલ થતા લાગે છે, બધા ઝડપથી ઉભા થઈ જાય છે. ‘મહારાજા સ’પ્રતિની જય’ ના ખુલંદ અવાજ ગાજી રહે છે. મહારાજાની ઉંચી, ભવ્ય, નિશ્ચલ અને લાખ`ડના જેવી કદાવર દેહયષ્ટિ સૈનિકાનીમે સમાંતર્ હાર વચ્ચેથી આગળ વધે છે. મસ્તકે હીરાજડિત રાજમુગુટ અને હાથમાં રત્નજડિત સુવણૅ દંડ ચળકી
[ શાસનદેવની જયથી દિશાએ ગ ઉડે છે. ] સેનાપતિ : * મહારાજા ! મગધરાજના નિકા પેાતાના ધમ બરાબર જાણે છે. ’
સ’પ્રતિ : · સેનાપતિ ! તમારી યુદ્દ વ્યવસ્થા
२
