________________
મહાસાગરનાં મોતી.
[ ૨૨૭ નગરને નાશ કરે છે. તેમ કુસંપનો છૂપાઈ રહેલ જેવાતી પણ તે કાર્યોની યોગ્યયોગ્યતા, ફલાફલતા તણખા એક વેળા એના બળને આંચ આપે છે, તેમજ શક્યા શક્યતા જેવી જ જોઈએ. માત્ર ઈરછા
નેત્ર એ દૂર અને સમીપ રહેલા પદાર્થોને પ્રગટ પર નિર્ભર થઈને કાર્ય કરે જ જતાં અવળું પણ કરે છે. નેત્રમાં કસ્તરની અથવા અન્ય કોઈ ઉપાધિ થઈ જવાનો સંભવ રહે છે તે વિચક્ષણએ નિરર્થક જાગે તે વિદ્યમાન પદાર્થો દેખાતા નથી. તેમ જ્ઞાન બીન પાયાદાર થતી ભ્રમભરી અને દુ:ખજનની એ અંતર્થક્ષ છે પણ એમાં અભિમાન રૂપ કસ્તર ઈછાઓને નિરધવી એ પરમ ફલની ભૂમિકા છે. ભરાઈ ગયું હોય તો વિકાર પેદા કરે છે અને એ બટન, વિજળીનો દીવો નથી પણ બટનના વિકાર કદાગ્રહને પેદા કરે છે. સાગરનું જળ અપ- પ્રયોગ સિવાય દીવો પ્રકાશમય કે દીવાના રૂપમાં રંપાર હોવા છતાંય ખારું હોઈ અપેય થઈ જાય છે. ઝલકત નથી તેમ જીવન એ વિજળીનો દીવો છે તૃષાને છુપાવતું નથી.
પણ એને પ્રગટાવવા અવલંબન બટનોના પ્રયોગની આશા અને લોભ, વિહવળતા અને અસંતોષને આવશ્યક્તા હોય છે, જંગલીઓનાં જીવન એ પેદા કરે છે, વિહવળતા સુવિચારની નાશક છે અને બુઝાએલા દીપકની જેમ અંધારામાં છે; કારણકે, લોભ સ્થિરતાનો નાશક છે. સુવિચારતા અને સ્થિ- તેઓના જીવનમાં કોઈપણ આદર્શ આચરણ કે રતાને નાશ થયા પછી માનવતાની શેષ પણ કયાંથી વિશિષ્ટ શ્રદ્ધા નથી હોતી તેમજ શ્રેયમાર્ગગામી કોઈ રહે? સાચા માનવની કટિમાં જીવવાની ઈચ્છા- પણ અવલંબનનું બટન નથી અને પ્રયોગ પણ નથી. - વાળાએ ખોટી આશાઓને અને લાભને જીવનમાં વિના અવલંબને જીવન પ્રકાશમાં નથી આવતું. સ્થાન ન આપવું જોઈએ. સુવિચાર અને સ્થિરતા જ પ્રત્યેક માનવોએ પ્રતિદિન યાદ આવે એવું અવજીવનતંત્રનાં કેન્દ્ર મશીનો છે.
લંબન જીવનમાં કારગત કરી લેવું જ જોઈએ. ભોજન જમતાં પહેલાં ભૂખને તપાસાય છે, શ્રદ્ધા, પ્રેરણા, ઉત્સાહ, સુભાવ, અને વિવેક આ નહિ કે પેટની નાનાઈ કે મોટાઈ મપાય છે; તેમ સઘળુંય અવલંબન બીજનું જ ધાન્ય છે. દુનિયાના તમામ કાર્યો પ્રતિ ઇચ્છા માત્રને નથી
ઈચ્છા હોય તે
. મુ.દેશી મારવાની ઇચ્છા હોય તે વિષયવિકારોને મારો. આવવાની ઈચ્છા હોય તે આત્માની મદદે આઓ! તવાની ઈચ્છા હોય તો ઈદ્રિયોને જીતો.
ત્યાગવાની ઈચ્છા હોય તો પૌદગલિક ભાવોનો ખાવાની ઇચ્છા હોય તે અભિમાનને ખાઓ. ત્યાગ કરો!
પીવાની ઈચ્છા હોય તે જિનેશ્વર ભગવાનનાં તબાહ પોકરાવવાની ઈચ્છા હોય તો કષાયોને ગુણ-કીર્તન રૂપ રસને પીઓ!
તબાહ પોકરાવો ! પહેરવાની ઈચ્છા હોય તો ભલાઈનો પહેરવેશ પહેરે. બલવાની ઈચ્છા હોય તો પ્રિય, પથ અને
આપવાની ઈચ્છા હોય તો નીચી નજરે આપ તથ્ય વચન બોલો! અને ભૂલી જાઓ!
તેલવાની ઈચ્છા હોય તો આશ્રવ અને સંવજવાની ઇચ્છા હોય તો કંચન-કામીનીના ત્યાગી રનો બરાબર તલ કરો! મહાત્માઓ પાસે જાઓ !
જોવાની ઈચ્છા હોય તે વીતરાગની મૂર્તિ જે. લેવાની ઈચ્છા હોય તે સદગુરૂઓનો આશી- સાંભળવાની ઈચ્છા હોય તે જિનેશ્વર ભગવાવંદ લો !
* નનાં વચનોનું શ્રવણ કરો !
