________________
૫
સદ્ગુરુ કબીર સાહેબ કાશી કબીર ચૌરામાં નીરુટીલ્યા તરીકે વર્તમાન છે અને ત્યાં નીરુજી તથા નીમાજીની સમાધિ પણ છે.
સદગુરુ કબીર સાહેબ બીજક ગ્રંથમાં રમૈની ૩૧માં કહે છે કે ‘નિઝરૂ નીરુ જાનિ પરિહરિયા'. નીરુએ અવિનાશી તત્ત્વ(નિઝરૂ)ને જાણ્યા છતાં તેનો ત્યાગ કર્યો. તેમાં નીરુજીના નામનો ઉલ્લેખ છે. કેટલાક મહાત્માઓના વચનાનુસાર નીરુને ચેતાવવા માટે જ સદ્દગુરુ તેના ઘેર આવ્યા હતા. નીરુ પૂર્વજન્મના ભક્ત હતા. સદ્દગુરુ તેમને લહરતારામાં કમળપત્ર ઉપર મળ્યા તે વાત પણ નિર્વિવાદ ઇતિહાસપ્રસિદ્ધ છે. આચાર્ય સ્વામી રામાનંદજીના શિષ્ય સંત શ્રી અનંતાનંદજી રોજ લહરતળાવ પાસે જંગલ હોવાથી શૌચ માટે તથા સ્નાન માટે જતા હતા. ત્યાં તેમણે આકાશમાંથી એક જ્યોતિ ઊતરતી જોઈ અને તે ઘટના તેમણે શ્રી રામાનંદજી સમક્ષ વર્ણવી ત્યારે સ્વામીજીએ કહ્યું કે, “મહાન ભાગવત પુરુષ જગતના ઉદ્ધાર માટે અવતાર લઈ રહ્યા છે.' તે જ દિવસે શ્રી કબીર સાહેબ બાળક સ્વરૂપે નીરુ તથા નીમાને કમળપત્ર ઉપર મળ્યા. શ્રીમદ્ભાગવતના છઠ્ઠા સ્કંધમાં બાર ભાગવતોનો ઉલ્લેખ છે. તેઓ બ્રહ્માજી, નારદજી, શંકરજી, સનકુમાર, કપિલદેવ, મનુ, પ્રહલાદ, જનક, ભીષ્મપિતામહ, બલિરાજા, શુકદેવજી તથા ધર્મરાજ છે. સ્વામી યોગીરાજ ગોવસજીએ તેમના વૈશ્નવ કબીર' નામના પુસ્તકમાં અગસ્તસંહિતા ગ્રંથમાં શ્રી રામાનંદાવતારોપાખ્યાનના પ્રકરણમાં આપેલા બ્લોકના આધારે પૃષ્ઠ સાત ઉપર લખેલું છે કે દ્વાદશ ભાગવતોમાંથી શ્રી પ્રફ્લાદજી, કલિયુગમાં કબીરજીરૂપે પ્રકટ થયા છે. તે બાર અંક-૨
