________________
સંત કબીર
સંસારનાં વિદનોને પાર કરવા માટે આવો માનવજન્મનો અવસર પુનઃ પ્રાપ્ત થવો દુષ્કર છે. તેથી દાસ બની નમ્રતાયુક્ત સર્વમાં પ્રભુનાં દર્શન કર્તવ્ય છે. ૫
હોય રહૈ જબ દાસ યહ, તબ સુખ પાવૈ અન્ત, દેખ રીતિ પ્રલાદ કી, નીરખે સબ મેં કન્ત. ૬ જ્યારે મુમુક્ષુ સત્સંગી, નમ્રતાયુક્ત દાસ, સેવક, ભક્ત થઈ અભિમાનરહિત, સત્સંગપરાયણ રહે છે ત્યારે અંતમાં સુખસ્વરૂપને પ્રાપ્ત કરે છે તથા સત્સંગથી શુદ્ધ થવાથી અંતિમ, સર્વોત્તમ સુખ, બ્રહ્માનંદને પ્રાપ્ત કરે છે. સર્વત્ર સુખસ્વરૂપ બ્રહ્મનાં જ દર્શન કરે છે. તેથી પ્રલાદની ભક્તિના અનુરૂપ તમે પણ સર્વમાં સર્વાત્મા સુખસ્વરૂપ કન્ત - સ્વામી - પ્રભુને દાસભાવથી જુઓ અને સર્વની સાથે પ્રેમભાવથી, મીઠાશથી વર્તન કરો. ૬
મીઠા સબસે બોલિયે, સુખ ઉપજૈ ચહું અ.૨, - વશીકરણ યહ મંત્ર હૈ, તજિયે વચન કઠોર. ૭
સર્વની સાથે મધુર, સત્ય, હિતકારક વચન બોલવું જોઈએ કે, જેથી સર્વ સુખી-આનંદિત બને. મનની પ્રસન્નતાથી નિજાનંદ સર્વત્ર અભિવ્યક્ત થાય છે. મધુર વચન શ્રોતાઓનાં મન વશ કરવા માટે મંત્રરૂપ છે. તેથી કઠોર વચનનો ત્યાગ કરી હંમેશાં મધુર વચન બોલવું જોઈએ. મનુસ્મૃતિમાં કહ્યું છે કે, “સત્ય ગુયાનું પ્રિયં સુધાતુ ” તે સાથે સાનો વિચાર પણ કર્તવ્ય છે. ૭
માનો રાહ કછુ સત્ય હૈ. જે જાકો વ્યવહાર, જન્મમરણ દોઉ બર્નિ, ફિર હવે દેખુ વિચાર. ૮ સર્વ કાંઈ સત્ય આમા જ છે. પરંતુ માયાશક્તિ – ઉપાધિના
