________________
૫૦
સંત કબીર પરિચય - અપરોક્ષાનુભવ - થાય છે, ત્યારે તેની દષ્ટિમાં અત્યંત કપિત ભિન્ન સ્વરૂપ એક સત્ય સ્વરૂપમાં સમાઈ જાય છે. તે એક અનેકથી રહિત ચિસ્વરૂપમાં લીન – મુક્ત થાય છે. - એક શબ્દ ગુરુદેવ કા, તામે અનન્ત વિચાર, થાકે જ્ઞાની મુનિવર હું, વેદ ન પાવૈ પાર.
(બી. સા. ૧૩૩) સદ્ગરદેવનો એક કારરૂપ શબ્દ સર્વથી શ્રેષ્ઠ છે, કે જેમાં વિશ્વ, વિરાટ, તૈજસ્, હિરણ્યગર્ભ, પ્રાજ્ઞ, ઈશ્વર, તથા સાક્ષી શુદ્ધ બ્રહ્મરૂપ અનન્ત વસ્તુના અનન્ત પ્રકારથી વિચાર ભરેલા છે. તેમાં આત્મા-અનાત્મા, એક અનેકાદિ સર્વના વિચાર સૂક્ષ્મરૂપથી વર્તમાન છે ત્યાં અનેક અનાત્માના વિચારથી સૌ થાકે છે અને પાર પામી શકતા નથી. એકાત્માના વિચારથી જ્ઞાની થઈ નિર્દમુક્ત થાય છે. વેદ પણ તેના વિચારનો પાર – અંત મેળવી શકતા નથી, તેથી “કો અધ્ધા વેદ”, “નેતિ નેતિ' ઇત્યાદિ કહે છે.
ચૌગોડા કે દેખતે, વ્યાધી ભાગા જાય, એક અચશ્મા દેખિયા, મુવા કાલ કો ખાય. ૧૦
(બી. સા. ૧૩૫) વેદના ઈશારાને સમજ્યા વિના જીવ કાળ, કામાદિથી લૂટાય છે. પરંતુ ચૌગોડા “વિશ્વાદિ ચાર પાદયુક્ત' આત્માને ચાર અન્તઃકરણોપહિત રૂપથી જાણતાંની સાથે જ તથા ચાર પાદો સહિત આત્મદેવને જોતાંની સાથે જ કાળ, કામાદિરૂપ સર્વ શિકારીઓ, હિંસક લૂંટારાઓ નાસી જાય છે, અને એક આશ્ચર્ય જોવામાં આવે છે કે જે મહાપુરુષ અભિમાનાદિના ત્યાગથી મૃતક
