________________
૧૦
સંત કબીર
દેશ વિદેશનહીં ફિરા, ગામ ગામ કી ખોરિ, ઐસા જિયરા ના મિલા, લેવે ફટક પછોરિ. (બી. ૫. સા. ૬૩)
કબીરવડ
ભારતના ચારે ખૂણે તેઓ ફર્યા હતા તેમ જ બલખબુખારા આદિ દેશોમાં પણ તેઓ પાછા ફર્યા હતા. ભારતના પ્રત્યેક ભાગમાં આજે પણ કબીરપંથી સંતોનાં મઠો તથા મંદિરો જોવામાં આવે છે. તેમના દક્ષિણ ભારતના પર્યટન વખતે તેઓ શ્રી રામાનંદ સ્વામીની જમાતમાં નર્મદાકિનારે શુકલતીર્થ ગામમાં પધારેલા તેની સામે નર્મદાકિનારે પંચગૌડાન્તર્ગત ઔદિચ્ચ બ્રાહ્મણ કુળના તત્ત્વાજી તથા જીવાજી નામના બે ભાઈઓ રહેતા હતા. તે ઘણા જ સંસ્કારી અને શાસ્ત્રવિદ હતા. કાશીમાં શાસ્ત્રાભ્યાસ પૂર્ણ કરી તેઓ શ્રેષ્ઠ ગુરુની શોધમાં હતા. તેઓ ઘણે ઠેકાણે ગુરુની શોધમાં ફર્યા પરંતુ તેમને શ્રદ્ધા થાય તેવા યોગ્ય ગુરુ તેમને જણાયા નહીં. છેવટે તેઓ ઘેર આવી નર્મદાકિનારે જીવન વ્યતીત કરવા લાગ્યા અને પ્રતિજ્ઞા કરી કે જે સંતના ચરણામૃતથી વડની સૂકી ડાળીમાં કૂંપળો ફૂટે તેમને ગુરુ માનવા. તે અર્થે તેઓ જે કોઈ સંતમહાત્મા નર્મદાકિનારે પધારતા તેમની સેવા-સત્સંગ કરતા અને તેમનું ચરણોદક વડની સૂકી ડાળીમાં સિંચતા. તેમ કરતાં કરતાં શ્રી રામાનંદ સ્વામીની જમાત ત્યાં આવી પહોંચી તેમાં શ્રી કબીર સાહેબ પણ હતા. શ્રી કબીર સાહેબે તે મહાન ભક્તોની પ્રતિજ્ઞાની પૂર્તિરૂપે કમંડળમાંથી સૂકી ડાળી ઉપર જળ છાંટ્યું, ત્યાં તે ડાળીને કૂંપળો ફૂટી. શ્રી તત્ત્વાજી અને જીવાજી અતિ પ્રસન્ન થયા, અને તેમણે શ્રી રામાનંદ સ્વામીની આજ્ઞાનુસાર શ્રી કબીર
