Jain Dharm Prakash 1909 Pustak 025 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

જૈનધર્મકશે. તિવ્રતા સ્ત્રીનો એ ધર્મજ છે કે તેણે પિતાના પતિનું સર્વ પ્રકારે હિત કરવું, અને કાર્યથી પાછા વાળવા, સત્કાર્યમાં જોડવા અને નિરંતર તેના રાય સંબંધી વિચારોજ કયાં કરવા. અજ્ઞાન સ્ત્રી પિતાની ફરજ સમજતી ન હોવાથી આમાંનું કાંઈ પણ કરી શકતી નથી; તેથી તેને પોતાની ફરજ સમજતી કરવા માટે પ્રથમ વ્યવહારિક જ્ઞાન આપી સલ્લાને અભ્યાસ કરાવે જોઈએ, જેઓ સ્ત્રી જાતિ તરફ ઉપેક્ષાભાવ ધરાવે છે-- રાખે છે તેઓ તેનું, પિતાનું અને પિતાની સંતતિનું સર્વનું અહિત કરે છે. પાંડવચરિત્રમાં શાંતનુ રાજાને પણ તેની રાણી ગંગાએ આ પ્રમાણેનેજ ઉપદેશ આપે હતા અને જ્યારે તેણે તેને અસ્વીકાર કર્યા ત્યારે તે રીસાઈને પિતાને પિયર ચાલી ગઈ હતી. પૂર્વની સુજ્ઞ સ્ત્રીઓ ઘરેણું લુગડાંમાટે રીસાતી નહતી; પણ અકાર્યમાંથી પાછા એસરવાનું પતિને કહેતાં જે તે ન માનતે તે રીસાઈ જતી હતી. આ વાત આધુનિક સ્ત્રીઓએ ખાસ ધ્યાનમાં રાખવાની છે. - રાણીના ઉપદેશ પછી રાજાના વ્યસનનું બળ જોવામાં આવે છે.પિતાને અત્યંત પ્રિય
એવી રાણીનાં અસરકારક વચને કરતાં પણ વ્યસનનું જોર વધી પડે છે. તેનાં વચનેને અનાદર કરીને પણ રાજા આહેડે કરવા જાય છે, અને ત્યાં વળી મુનિનું અપમાન-આશાતનાદિ કરે છે. મૂર્ખને ઉપદેશ કરવાથી લાભને બદલે ઉલટી હાનિ થાય છે તે અહીં જોવામાં આવે છે. એક કવિએ કહ્યું છે કે–
“મૂરખને જ્ઞાન કદિ નવ થાય, કહેતાં પિતાનું પણ જાય; મૂરખને. ” વળી નીતિશાસ્ત્રકાર પણ કહે છે કે–
उपदेशो हि मूर्खाणां, प्रकोपाय न शांतये ।
पयःपानं नुजंगाना, केवलं विषवर्धकं ॥ “મૂર્ખને ઉપદેશ દે તે પ્રકોપને અર્થે થાય છે, શાંતિને અર્થે થતો નથી. જુઓ, સપને દુધનું પાન કરાવવું તે કેવળ વિષની વૃદ્ધિ માટે જ થાય છે.”
એવા મૂખનદીઓ તે જ્યારે કષ્ટ પામે છે ત્યારેજ ઠેકાણે આવે છે. શ્રીકાં. ત રાજા બીજી વાર પણ મુનિની આશાતના કરે છે. તેમને નદીમાં ઝળે છે; પરંતુ સરળ હૃદયવાળા હોવાથી પિતાની રાણી પાસે તે વાત કરે છે. રાણી ઠપકો આપે છે, એટલે ફરી તેમ ન કરવાનું કબુલ કરે છે, પરંતુ અદઢ મનવાળો–ટે. ક વિનાનો હોવાથી ત્રીજી વાર પણ મુનિની અવહિલના કરે છે. રાણી તે વખતે પણ તેનું નિવારણ કરે છે. મુનિરાજને ઘરમાં લાવે છે, અને રાજાના પાપનું નિવારણ કેમ થાય તે વિષે પુછે છે. મુનિ તે એકાંત કરૂણાના સમુદ્ર છે, તે તે