________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૧૬
જ્ઞાનરાર સુત્ર સ્પષ્ટીકરણ મળી શકે છે. તેવા મહા પુરૂનાં પવિત્ર ચરિત્રથી બેધ લઈ આપણે પણ યથા શક્તિ તેમના પતે પગલે ચાલવા ચીવટ રાખવી યુક્ત છે. એવી શાંતિ-સમતાક્ષમાના ચિર પરિચયથી આપણે પણ અવશ્ય અક્ષય સુખના અધિકારી થઈ શકશું. અપૂર્વ શમ-શાંતિ ! તારી બલિહારી છે.
આવી રીતે શમયુક્ત ચારિત્ર પળનાર મુનિજનનો મહિમા અચિંત્ય છે, તેનું કઈ રીતે વર્ણન થઈ શકે એમ નથી, તે વાત શાસ્ત્રકાર પોતે જ જણાવે છે –
स्वयंचूरमणस्पर्द्धि, वद्धिा समतारसः
मुनिर्येनोपमीयेत, कोपि नासौ चराचरे. ॥६॥ ભાવાર્થ–સ્વયંભૂરમણ નામના વિશાળ સમુદ્રની સાથે સ્પર્ધા કરતા સમતા રસ જેમનામાં નિરંતર વૃદ્ધિ પામતે જાય છે, એવા મુનિવરને ઉપમા આપી શકાય એવી કોઈ પણ ચીજ આ ચરાચર જગતમાં જણાતી જ નથી.
વિવેચન-સ્વયંભૂરમણ નામને સમુદ્ર સર્વ સમુદેથી હટે છે, અસં. ખ્યાત જન પ્રમાણ વિશાળ છે, અગાધ જળથી ભરેલો છે; તે પણ તેની ઉપમા મુનિને ઘટતી નથી. કેમકે મુનિમાં તે અપરિમિત સમતારસ છતાં તેમાં દિન પ્રતિ દિન વધારેજ થતો જાય છે.
જે સમસ્ત તત્ત્વને જાણે-ખુણે છે તે મુનિ કહેવાય છે;” અર્થાત્ જે સદ્વિવેકવડે સમસ્ત દુઃખદાયી સંગ (વિભાવ) ને ત્યાગ કરીને સદા સુખદાયી સ્વભાવ રમણને સેવે છે તેજ મુનિ ભાવનિગ્રંથ ગણાય છે. તેવા મુનિજન આમજ્ઞાન, આત્મશ્રદ્ધા અને આમરમણરૂપ પવિત્ર રત્નત્રયીના સેવનથી સદા સમતા રસમાં ઝીલે છે. વળી આ પૂર્વજ્ઞાન ધ્યાન તથા તપ જપ સંયમના અભ્યાસથી નિરંતર ઉક્ત સમતા રસની વૃદ્ધિ થયા કરે છે, તેમાં જ રાજહંસની પરે મુનિવર સદા નિમ. ગ્ન રહે છે. એવી રીતે આત્માના સ્વાભાવિક સુખમાં લયલીન રહેનારા સુનિજનોને ક ઈ વસ્તુની ઉપમા દઈ શકાય ? સર્વીશે સરખાવી શકાય એવી તો એક ચીજ નથી પરંતુ કોઈ અંશે સરખાવી શકાય એવી ઉત્તમ વસ્તુઓની જ ઉપમા મુનિજનેને આપવામાં આવે છે. એથી એવી મતલબ સમજવાની છે કે એ બધી ઉપમાઓ સ. વિદેશી નહિ, પણ એકદેશી હેય છે. જેવી રીતે શકસ્તવ (નમુશ્મણ)માં તીર્થકર મહારાજને વિવિધ પ્રકારની ઉત્તમ ઉપમાઓ આપી છે તેવી રીતે અત્રપિ સમજી લેવું.
શ્રીમત્ ચિદાનંદજી મહારાજ શુદ્ધ નિગ્રંથ મુનિના ગુણગ્રામ કરતા થકા
ચંદ્ર સમાન સામ્યતા જાકી, સાયર જિમ ગંભીરા; અમિત ભાખંડ પેરે નિત્ય, સુરગિરિ સમ શુચિ ધીરા.
For Private And Personal Use Only
