Jain Dharm Prakash 1909 Pustak 025 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

શ્રી પાળ રાખના રાસ ઉપરથી નીકળતો સાર.
૨૯૫ રાધના કરવાનું અંગીકાર કરીને તેમની આરાધના કરવા લાગ્યા. તે વખતે મયણું સુંદરીએ કહ્યું કે “હે સ્વામી ! પર્વે આપણે સિદ્ધચકની આરાધના કરી ત્યારે આ પણી પાસે દ્રવ્ય છે ડું હતું, પરંતુ અત્યારે તે અગણિત દ્રય છે, માટે એટા વિ.
સ્તારથી નવ પદની ભક્તિ કરો. કારણકે ‘વિશેષ ધન છતાં જે અલપ દ્રવ્યથી ધર્મક રણી કરે તે તેનું પુરૂં ફળ ન પામે એમ શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે. અત્યારે દ્રવ્યને લાવે લેવાનો વખત છે; કારણ કે તમે બીજા રાજાઓ રૂપી દેવમાં શક સમાન છે.'
આ પ્રમાણેનાં મયણાસુંદરીનાં વચને શ્રવણ કરીને શ્રીપાળ રાજાએ વિશેષ પ્રકારે નવપદની ભક્તિ કરી. તેમાં દરેક પદની કેવી રીતે આરાધના કરી તે હવે પછી ના પ્રકરણમાં જણાવવામાં આવશે. ઉત્તમ જીવેને તે અનુકરણીય થઈ પડશે. અહીં પૂર્વભવના સ્વરૂપ સંબંધી પ્રકરણ સમાપ્ત થાય છે. હવે તેની કાંઈક સમાલોચના કરીએ કે જેથી તે વાચકજનેને રસ થઈને પરિણમે.
પ્રારંભમાં પૂર્વભવ કહેવાના પીઠબંધમાં મુનિ મહારાજા કર્મની અનિવાર્ય શક્તિનું વર્ણન કરે છે. કર્મને વશે આ જીવ અનેક પ્રકારનાં, કપનામાં પણ ન આવે તેવાં સુખદુઃખને પામે છે. આ ભવની કરણી સારી છતાં પણ પૂર્વના પાપ દયથી તેને વિપાક અનુભવતાં લોકોને વિપર્યય ભાવ દેખી ચમત્કાર થાય છે. - મને દુઃખી અથવા પાપીને સુખી દેખી અજ્ઞાની જીવ મેહ પામી જાય છે, અને ધર્મ અધર્મને સારા માઠા પરિણામ સંબંધી શંકા આણે છે. પરંતુ તે જ ધર્મ અધર્મના સારા માઠા પરિણામને પ્રબળ પુરાવે છે. કારણ કે અહીં ધર્મિષ્ટપણું છતાં પણ પાછળના પાપની પ્રબળતાથીજ દુઃખનાં કારણે અનુભવવાં પડે છે. કર્મ કરે તે કઈ કરતું નથી. વિધિ, વિધાતા, દેવ, પરમેશ્વર વિગેરે કર્મનાજ પર્યાયી નામ છે. જગત કર્મને વિવિધ નામથી સંબોધે છે, પરંતુ તેને તાત્પર્ય એકજ છે. એક કવિ કહે છે કે –
अघटितघटितानि घटयति, मुघटितघटितानि जर्जरीकुरुते । विधिरेव तानि विदधति, यः पुमान्नैव चिंतयति ।।
જે હકીકત કઈ રીતે ઘટી શકે તેવી ન હોય તેને વિધિ-વ-કર્મ ઘટા છે, અને સારી રીતે ઘટે તેવી હોય તેને અસંભવિત કરી બતાવે છે, અથવા તે સારી રીતે ઘડેલી–તૈયાર થયેલી વસ્તુને જર્જરિત કરી નાખે છે, અને બરાબર નહીં ઘડેલીને સ્થિર કરે છે.વિધિ એવું એવું કરે છે કે જે પુરૂષ ચિંતવી પણ શકતા નથી.”
મુનિએ પૂર્વભવ કહેવા માંડ્યા તેમાં પ્રથમ અધિકારમાં જ આહેડાના વ્યસનવાળા શ્રીકાંત રાજાને તેની રાણી બહુ અસરકારક ઉપદેશ આપે છે. ઉત્તર