________________ ઇતિહાસનું ભેદી પાનું જાગે. સ્વધર્મી તરીકેની પ્રીત કેઈ સ્વધર્મને ય ન જાગે. કેઈન કેઈ નહિ, સહુ સહુના ચકામાં. એકતાએ સર્જેલા હાહાકારને ઇતિહાસમાં જેટ નથી. હવે તે આ ધૂન ખૂબ આગળ વધી રહી છે. થેડા જ સમય પૂર્વે એકતાપ્રેમી એક બુદ્ધિજીવીએ એવું નિવેદન કર્યું કે, “હિન્દુ-મુસ્લિમોની એકતા થવી જોઈએ. એ માટે મુસ્લિમોએ હિન્દુઓની જેમ ગોમાંસને ત્યાગ કરવો જોઈએ. પણ જો કોઈ સંગમાં મુસ્લિમો ગોમાંસને ત્યાગ ન જ કરી શકે તે “એકતા” ખાતર હિન્દુઓએ મુસ્લિમોની જેમ ગોમાંસને સ્વીકાર કરી જ લેવો જોઈએ ! એકતા પરિષદ, સર્વધર્મ પરિષદ, ટેમ્પલ એફ અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ, સર્વધર્મ સંમેલને આવી વિઘાતક એકતા તરફ જાણપણે કે અજાણપણે સહુ જઈ રહ્યા છે. બહુમતના જોર ઉપર લઘુમતનું વિસર્જન અત્યંત સંભવિત છે માટે જ બહુમતવાદ ખરાબ છે. તેની પોષક અયોગ્ય લોકશાહી અને ચૂંટણીપદ્ધતિ ખતરનાક છે. ' એકતા જરૂરી અપેક્ષિત છે પણ તેની રીતે તે એકતા હોવી ઘટે. સહુને જિવાડનારી એકતા હોવી ઘટે. ત્યાં લઘુમતિ કે બહુમતિ કે સર્વાનુમતિને પણ સ્થાન ન હોય. શિષ્ટમતિને જ ત્યાં સ્થાન હોવું જોઈએ. જે શિષ્ટ છે, તે બધાયની એકતા. જે શાસ્ત્રચુસ્ત છે, તે બધાયનું સહજ સંગઠન ! પણ આજે તે શિષ્ટતા અને શાસ્ત્રચુસ્તતા તરફ તે નાક મચકેડાય છે. સંગઠનની બૂમો મચાવનાર ગમે તે પ્રકારનાં સંગઠનેની હિમાયત કરતા હોય છે. હા... દૂધ અને મીઠાનું કે આગ અને પેટ્રોલનું અથવા તે દૂધ અને તેજાબનું પણ સંગઠન તેમને ખપે છે. સંગઠન એટલે સંગઠન! પછી તે ગમે તેવું હોય?
