________________ પર ઇતિહાસનું ભેદી પાનું નાંખવામાં આવ્યાં છે. હવે તે આ ભેદી યોજનાઓ સામે સહુ જાગે અને સાવધ બની જાય તો જ જીવનની આશા રહે. સંતસંસ્થા ઉપર ઝીંકાયેલો ઘણુને ઘા કોઈ પણ પ્રજાનાં સાચાં સુખશાનિતનું મૂળ ધર્મ છે. જે પ્રજાને દુઃખી દુઃખી કરી મૂકીને ધરતી ઉપરથી નષ્ટ કરી દેવી હોય તે તેને ધર્મભ્રષ્ટ કરવી જ પડે. કહેવાય છે કે ઈન્દો પણ, પોતાના સિંહાસનને કબજે, ઘેર તપ કરતા ઋષિ-મુનિઓ રખે લઈ લે એ ભયથી મેનકાઓને મોકલીને એમણે તપધર્મથી ભ્રષ્ટ કરી દેવાને પ્રયત્ન કરતા. ગૌરપ્રજાએ ભારતની સમગ્ર ધરતી ઉપર સ્વ (પિતાનું) રાજ સ્થાપવું હોય તો તેણે કરોડો ભારતીનાં હૈયાંના સમ્રાટ તરીકે બિરાજેલાં આર્યધર્મનાં મૂળિયાં હચમચાવીને ઊખેડી જ નાખવાં જોઈએ. એમના સીધા શાસનકાળમાં આ કામ એમણે કર્યું, પણ ધર્મનાં મૂળ તો આ દેશની પ્રજાના હૈયાની ધરતીમાં ખૂબ ખૂબ ઊંડે સુધી ગયાં હતાં. એટલે ઘણા પ્રયત્ન એને કાંઈક જ હચમચાવી શકાય, પણ ઊખેડવાનું કામ તો અસંભવિત હતું. આથી જ પાશ્ચાત્ય શિક્ષણ આપીને તૈયાર કરેલા ભારતીય લોકોના હાથે એ મૂળને ઊખેડી નાખવાનું કામ સંપીને એને પાર ઉતારી દેવા માટે સ્વરાજ’ના બહાના નીચે તેઓ આ ધરતી ઉપરથી વિદાય થઈ ગયા છે. ખરેખર તેમનું ગણિત ખૂબ જ સાચું સાબિત થયું છે. જે કામ છેલ્લાં 300 વર્ષમાં થયું ન હતું એથી સેગણું વ્ર સનું કાર્ય સ્વરાજ પછીના 27 વર્ષમાં જ થઈ ચૂકયું છે. વૈદિક ધર્મો, વૈદિક આચારે તે ખૂબ વેરવિખેર થઈ ચૂક્યા છે. આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય વ્યવસ્થાઓ તો હતપ્રહતા થઈ ગઈ. પરંતુ ધર્મવ્યવસ્થા પણ કેટલાક અંશે હતપ્રહત થવા