________________ ઇતિહાસનું ભેદી પાછું આની સાથે સાથે સંવિગ્નમાં પરસ્પર વિક્ષેપ પડે તેવી કુટિલ ચાલ પણ આશિક્ષિત રમ્યા અને તેમાં પણ કેટલાક અંશે ફાવ્યા. બીજી બાજુ આવા કુકર્મ કરનારાઓને ગવર્નમેન્ટ તરફથી મોટા ખિતાબ અપાયાએમનાં જાહેરમાં માન-સન્માન થયાં; ધંધાઓમાં એમને ખૂબ અનુકૂળતાઓ મળવા લાગી. એટલે આ લકે વધુ વકર્યા; વધુ ફટકયા. એમણે ચારે બાજુ મુનિજીવન ઉપર પ્રહારો કરવાનું ચાલુ રાખ્યું. નાની વાતને ઉગ્ર સ્વરૂપ આપવા માંડયું. મુનિએના પક્ષ-વિક્ષ બનાવીને, તેમની પડખે ચડીને તેમને લડાવવાનું હિચકારું પાપ પણ કર્યું અને કયાંક કેટલાક શ્રમણો છઘસ્થ ભાવે કે ભવિતવ્યતાના ગે એમાં ફસાઈ પણ ગયા. આમ શ્રમણપ્રધાન ચતુર્વિધ સંઘને એક અતિ ગૌરવવંતો કાળ અસ્ત પામવા લાગે. છિન્નભિન્નતા વધતી ચાલી અને શ્રમરણનું પ્રાધાન્ય તૂટું-તૂટું થવા લાગ્યું. ગોરાઓની (કાળા-શિક્ષોની) એક અત્યંત કૂટ નીતિ છે કે તેઓ જ્યારે જેની ઉપર આક્રમણ કરવાના હોય છે ત્યારે તે પૂર્વે જ તે છાવણને છિન્નભિન્ન કરી મૂકે છેતેમનામાં એકવાક્યતા રહેવા દેતા નથી, તેની સ્થિતિ નિર્ણાયક કરે છે, તેને નિસ્તેજ અને નિર્માલ્ય બનાવે છે. આ પછી જ એની ઉપર આક્રમણ થાય છે. આ આક્રમણને મારી હઠાવવા જેવી તાકાત નહિ હોવાના કારણે ભૂડે પરાજય વેઠ જ પડે છે. ભૂતકાળને ભારતના ઇતિહાસ ઉપર નજર કરીશું તે આ -વાત સ્પષ્ટ સમજાઈ જશે. રાજાઓની હસ્તિને મટાડી દેવા માટે અસાધારણ ભયંકર દુષ્ટ નીતિઓ એ લોકોએ. અપનાવી છે. પ્રભુને પણ સાથ મેળવ્યો છે અને અંતે રાજાશાહીને નાશ કર્યો છે !
