________________ 55 ઇતિહાસનું ભેદી પાનું સંઘ એ શ્રમણપ્રધાન ચતુર્વિધ સંઘ કહેવાય છે. સંસારત્યાગી અમને હૈયે વિશ્વમાત્રના સર્વ જીવો પ્રત્યે એકસરખું કારુણ્ય છલકાયેલું હોય છે. નિર્વાણમાર્ગની આરાધના દ્વારા નિર્વાણપદની પ્રાપ્તિ એ જ એમનું લક્ષ છે અને વિષય-કષાયની વાસનાઓથી ભરેલા સુખમય સંસાર તરફ પણ તેમણે પીઠ કરી લીધી હોય છે. શાસ્ત્રોને સ્વાધ્યાય અને તમય જીવનને લીધે તેઓ સદૈવ તપ-સ્વાધ્યાય નિરત હોય છે એટલે તદ્દન સહજ રીતે એમનું આત્મદ્રવ્ય, એમની ચિત્તશુદ્ધિ, એમની વ્યાવહારિક પંવિત્રતા, એમનું ચિંતન-મનન, ફુરણ વગેરે અત્યંત ટચ કક્ષાનાં હેય છે. આથી જ ચતુર્વિધ સંઘના જ એ સાચા માર્ગદર્શક રહેતા નથી, પરંતુ માનવમાત્રના સાચા માર્ગદર્શક બની રહે છે અને જીવમાત્રને એ હિતકારક બની રહે છે. આવા મહાસંતોનું અધિપત્ય જ સમગ્ર જૈન સંઘનું મસ્તક અનેક ગૌરવથી ઉન્નત રાખે છે, પ્રજાનું જીવનધેરણું પણ ચું રાખે છે, અરે ! એમના શાસ્ત્રાજ્ઞા શુદ્ધ સંયમ જીવનના પ્રભાવે આખું ય રાષ્ટ્ર સુખચેનથી વિકાસ સાધતું રહે છે. આટલા બધા ટોચ-કક્ષાના પ્રભાવક શ્રમણ મુનિવર-જેનાચાર્યોનું આધિપત્ય તોડી પાડ્યા વિના જૈન ધર્મના કિલ્લા તૂટે નહિ, અને તે સિવાય ભારતીય પ્રજાને નષ્ટભ્રષ્ટ કરી શકાય નહિ એ વાત ગોરાઓ બરાબર જાણતા હતા. એટલે એ લેકેએ વિનાશના ખાડે આખી સંસ્કૃતિની ઈમારતને નાંખવા માટે એની પાયાની ઈંટ સમી શ્રમણ સંસ્કૃતિને તોડી છે. શ્રમણના પ્રચંડ વર્ચસ્વ ઉપર 300 વર્ષથી ફટકા મારે રાખ્યા છે. - સૌ પ્રથમ શ્રી પૂજ્યની જે શ્રમણ પરંપરા હતી તે જ તેમના માટે પેટના શળના દુખાવા સમી હતી. આ શ્રીપૂજ્ય ભલે કદાચ
