Itihasnu Bhedi Panu

Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032851/1

Page #1
ઇતિહાસ ભદીપાળું 5 y Yર્ચ OHSAST અ-ગાં પ્રજા Hઈસાઈ ધર્મો - મુનિશ્રી ચન્દ્રશંખરવિજયજી

Page #2
*** ** ** ************ આ પુણ્યવંતા મહાવિદેહક્ષેત્રના તપસ્વાધ્યાયનિરત, મહાસંયમી મુનિવરોના સાર્થ માંથી, ન જાણે ભૂલા પડીને વિખૂટા પડેલા આ ભરતક્ષેત્રમાં આવી ચડેલા આ છેઃ- સિધાન્ત મહોદધિ; સુવિશુધ્ધસંયમમૂત્તિ, વાત્સલ્યમહોદધિ કર્મ શાસ્ત્રનિપુણમતિ, સ્વ. આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજા સાહેબ અગણિત ઉપકારોના ત્રાણુભાર નીચે દબાએલા અમારા આપના ચરણમાં કેટાનકોટિ વંદન... લિ. પ્રતાપરાય તથા પ્રવિણકુમાર દલીચંદ તથા અ. સૌ, મધુકાન્તા પ્રતાપરાય તથા હસુમતિ પ્રવિણકુમાર * ઝઝ ઝઝઝ , **

Page #3
કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટ અંગેની તમામ માહિતિ મેળવવા માટે આ પુસ્તકના છેડે આપેલું ટ્રસ્ટી મંડળનું નિવેદન )A નજરમાં લેવા નમ્ર વિનંતિ છે. ટ્રસ્ટી મંડળ T રૂપિયા પાંચ હજારનું દાન કરીને ફોટો મુકા. કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટના પુસ્તક વિભાગમાં રૂ. પાંચ હજારનું દાન કરનાર દાતાને નાને ફેટે [પુરૂષને જ ફેટે લેવાશે. દરેક ભાવી પ્રકાશમાં મુકાશે. આ ફોટા નીચે દાતાનું માત્ર નામ આવશે. આજે જ આપને ફેટે મુકાવો.

Page #4
ઈ. સ. ૧૪૯રથી લગાવીને આજ સુધીની ગોરી પ્રજાની મેગીના દાવની ભેદી નીતિ-અગૌર વર્ણો અને અ-ઈસાઈ ધર્મોને ધરતી ઉપરથી નાશ કરે-ને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં ખુલ્લી પાડતું પુસ્તક.. ઈતિહાસનું ભેદી પાનું મુનિશ્રી ચદ્રશેખરવિજયજી આજ કજ

Page #5
પ્રકાશક : કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટ 5082/3 બીજે માળે, યાજ્ઞિક ઈનસ્ટીટયૂટ સામે, રતનપોળના નાકે. ગાંધીરોડ, અમદાવાદ-૩૮૦૦૦૧ * : 3oo81. લેખક-પરિચય : સિદ્ધાંતમહેદધિ, સચ્ચારિત્રચૂડામણિ સ્વ. પૂજ્યપાદ્ આ. ભગવન્ત શ્રીમદ્વિજય પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજા સાહેબના વિનય મુનિશ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજી પ્રથમ આવૃત્તિ: નકલ ૧,૨પ૦ વિ, સં. 2032, મૌન એકાદશી વીર સંવત 2502 તા. 14-12-75 દ્વિતીય આવૃત્તિ : નકલ 2,000 વિ. સં. 2033, અક્ષય તૃતિયા વીર સ. 2503, તા. 21-4-77 સર્વાધિકાર સુરક્ષિત મુક : રાજભાઈ સી. શાહ કેનિમેક પ્રિન્ટર્સ મામુનાયકની પાળ ગાંધીરોડ, અમદાવાદ-૧ મૂલ્ય: રૂ. 250

Page #6
0 ટકાની, પ્રાસ્તાવિક - સેંકડો વર્ષો સુધી મુસિલમ લેકે એ વિશ્વ ઉપર આધિપત્ય જમાવવા માટે ખૂનખાર અંગે ખેલ્યા, પરંતુ તેઓ નિષ્ફળ ગયા. અંગ્રેજોએ આ નિષ્ફળતામાંથી બોધ લીધો. એમની પણ એ જ મુરાદ હતી. સમગ્ર ધરતીને ગોરી પ્રજાથી છાઈ દેવાની અને ઈસાઈ ધર્મથી વ્યાપી દેવાની. જ્યાં અનિવાર્યપણે યુદ્ધ આવશ્યક હોય ત્યાં જ યુદ્ધ લડવાનું રાખીને તેમણે તે તે પ્રજાની સંસ્કૃતિઓને નાશ કરવા દ્વારા તે તે પ્રજાને સમૂળો નાશ કરવાની મૈત્રીના દેખાવની ભેદીનીતિ છેલ્લાં 500 વર્ષોથી અમલમાં મૂકી છે. સઘળા અ-ગૌર દેશની પ્રજા એ ભેદી નીતિમાં આબાદ આવી ચૂકી છે, ખાસ કરીને એશિયન પ્રજા. વેપાર, શિક્ષણ, સહાયના જંગી કાર્યક્રમ દ્વારા રાઓ અ–ગર દેશની પ્રજાને વધુ ને વધુ પિતાના સાણસામાં લેતા જાય છે. એમને ધરતી ઉપર નથી ખપતે, એક પણ અ-ગૌર વર્ણ એમને ધરતી ઉપર નથી ખપતે એક પણ અઈસાઈ ધર્મ. જૂઠા વાદો પેસાડીને તેમણે એક છે જ દેશના બંધુઓને પરસ્પર લડાવી માર્યા છે. ** * આ

Page #7
રે પિતાનું શિક્ષણ આપીને દરેક દેશમાં સ્વદેશી અંગ્રેજો (જમાનાવાદી જયચંદ”) તેમણે તૈયાર કરી દીધા છે. આ પુસ્તકમાં આ હકીકતને વિસ્તારવામાં આવી છે. | ગમે તેમ હોય, પણ ધર્મ મહાસત્તા એનું કામ કરશે જ. | સર્વનાશ કરવા નીકળેલાએ થોડા જ વર્ષોમાં અને “મહાનાશ” કરીને સ્વયં સર્વનાશના પંથે ડગ માંડી દે તો જરાય નવાઈ નહિ. અને એ મહાનાશને ભોગ બન્યા પછી જ આર્યાવર્ત એના ઉજળા દિવસે જોવા બડભાગી જ બને એ જ શક્ય જણાય છે. એ આસુરી બળોને આપણાં માનવીય બળે કે નહિ નાથી શકે; ધર્મસત્તાનું ચક્ર જ એ કામ જ કરી શકશે. વિ. સં. 2032, કાર્તિક શુકલ એકાદશી લિ. કે રિસાલા બજાર નવા ડીસા [ બ. કાં] ગુરુચરણરેણું –મુનિ ચન્દ્રશેખરવિજય T * * TIT RIT

Page #8
[1] ઈ. સ. ૧૪૨નું બુલ ઈ. સ. ૧૪૯૮ની સાલનો એ દિવસ કે જે દિવસે વાસ્કે-ડીગામાએ ભારત દેશની ધરતી ઉપર પગ મૂક્યો. ભારતની ખમીરવંતી પ્રજા અને પુણ્યવંતી એક્ષપ્રદા સંસ્કૃતિ માટે એ મહા-અમંગળ દિન હતો. સંસ્કૃતિના રખોપાઓએ તે દિનની કાળા દિન” તરીકે જ વર્ષોવર્ષ ઉજવણી કરવી જોઈએ. ઈ. સ. 1492 કે ઈ. સ. ૧૪૯૩ની સાલમાં ખ્રિસ્તી સંપ્રદાયના ધર્મગુરૂ પોપ એલેકઝાંડર છઠ્ઠાએ એક બુલ’ ફિત] બહાર પાડીને સમગ્ર વિશ્વને પોર્ટુગલ અને સ્પેનને અડધું અડધું વહેંચી આપ્યું હતું. કેમ જાણે આખા વિશ્વ ઉપર પોતાની જ સંપૂર્ણ માલિકી હોય તે રીતે એ પિપે આવું બુલ બહાર પાડયું. ] “ધી લિગલ રાઈટ્સ ઓફ ઇન્ડિયન સ્ટેઈસ એન્ડ ઘેર સબજેકટ્સ'ના ૩૬મા પૃષ્ઠ ઉપર આ જ વાત જણાવી છે. In 1492 America was discovered and next year Pope Alexander VI issued his famous inter Centra Bull distributing the lands and seas outside Europe cually between Portugal and Spain. [2] આ વાતને ઈશારે, ઈંગ્લાન્ડમાં ઈન્ડિયા લીગ સમક્ષ ભારતના માજી વડાપ્રધાન શ્રી જવાહરલાલ નહેરૂએ કરેલા ભાષણમાં આપતાં કહ્યું હતું કે, તમારામાંથી જેમણે ઇતિહાસનો અભ્યાસ કર્યો છે તેમને યાદ હશે કે–એ વખતના ઉદાર પિપે અડધું વિશ્વ

Page #9
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું સ્પેનને અને અડધું વિશ્વ પોર્ટુગલને ભેટમાં આપ્યું હતું.' મારે કબૂલ કરવું જોઈએ કે આ મુદ્દા ઉપર હું દલીલ કરી શક્યો નહીં.” * જન્મભૂમિ તા. 7-5-60 માંથી] [3] ગોવા અંગે બોલતાં શ્રી નહેરૂએ કહ્યું હતું કે, પહેલાં એક નમ્ર યાદી પોર્ટુગલ ઉપર પાઠવવામાં આવી. અમને અવિધિસર રીતે જણાવ્યું કે, "15 મી 16 મી સદીના ધર્મગુરુ પાસેથી અમને ગોવાના હક્કો મળ્યા છે.' એમણે કહેલી સાલ મને બરાબર યાદ નથી.” [જન્મભૂમિ તા. 7-5-0] આ ત્રણેય વિધાને એટલું નિશ્ચિત કરી આપે છે કે “કશી ય લડાઈ કર્યા વિના; માત્ર બુદ્ધિના દુરાચારથી છઠ્ઠા પોપે આખા વિશ્વની માલિકી પિતાની છે.' એમ સ્વીકારી લઈને વિશ્વની વહેંચણી બે દેશોને કરી આપી. "૭૪ની સાલના મે માસના “નવનીત” ડાયજેસ્ટ માસિકમાં વિજ્યગુપ્ત મૌર્યને, “જગતની વહેચણી સાથે લેખ આવ્યું છે. તેમાં તેમણે જણુવ્યું છે કે - - “ગયા માર્ચમાં પોર્ટુગલમાં લશ્કરી બળવો કચરાઈ ગયો ત્યારે એક વખત ફરીથી એ જુનવાણી દેશ સમાચારમાં ચમક્યો હતે. યુરેપમાં સ્પેન અને પિર્ટુગલ બે દેશ એવા છે કે જ્યાં હજી ૨૦મી સદીને પવન પહોંચ્યો નથી અને તેના રાજકર્તાઓ હજી ૧૬મી સદીની ભવ્યતાના સ્વપ્નમાં આવે છે. પોર્ટુગાલી રાજકર્તાઓ ઘુવડ જેવા છે, જેઓ વાસ્તવિકતાના સૂર્યને સ્વીકાર કરતા નથી. આથી તેઓ દીવ, દમણ અને ગોવાને હજી પોર્ટુગલના પ્રાંત ગણે છે. પોર્ટુગાલી પાર્લામેન્ટમાં આ “પ્રાંતના સરકારનિયુક્ત પ્રતિનિધિઓ પણ બેસે છે. અને આ “પ્રાંત’ને ‘વહીવટ ચલાવવાની કચેરી પણ પોર્ટુગલમાં છે! પોર્ટુગલના બજેટમાં દીવ-દમણ-ગોવાના વહીવટી ખર્ચને

Page #10
ઇતિહાસનું લેવી પાનું પ્રબંધ કરવામાં પણ આવે છે. અને તેના ગવર્નર' પણ નિમાય છે! ૧૯૬૧માં આપણે દીવ-દમણ-ગોવાને મુક્ત કર્યો એ બનાવ જાણે બન્યું જ નથી. પિટુંગાલી વહાણવટીઓ મહાસાગરમાં વધુ ને વધુ આગળ વધવા લાગ્યા અને છેવટે દક્ષિણ અમેરિકા, આફ્રિકા, ભારત, અગ્નિ એશિયા અને છેક ચીન તથા પેસિફિક મહાસાગર સુધી પહોંચ્યા. ધર્મચુસ્ત (કહો કે ધર્મઝનૂની) પટગાલીઓને પપે દુનિયા દાનમાં આપી દીધી હતી કે તેઓ જે દેશ-પ્રદેશે શેધે તે તેમના અને તેઓ ત્યાં રોમન કેથલિક ખ્રિસ્તી ધર્મ ફેલાવીને ત્યાંની પ્રજાએને નરકમાં જતાં બચાવે! જેઓ ખ્રિસ્તી ધર્મ ન સ્વીકારે અને સામને કરે તેમની કતલ પણ થતી હતી. ગોવામાં તેમણે કલેઆમ ચલાવી હતી.” | વિજયગુપ્ત મૌર્ય જેવા રાજકારણના કહેવાતા અઠંગ અભ્યાસી પણ પોર્ટુગલના લેકેની ભેદી વર્તણૂકના ભેદ ન પામી શકે તે બીજાનું તો શું ગજું? સમગ્ર વિશ્વ ઉપર આજે પણ સ્પેન-પોર્ટુગલની માલિકીને દા કાયમ છે એ વાત હજી બીજા પુરાવાથી મગજમાં સ્થિર કરીએ.' ગુજરાત સમાચાર” તા. ૨૭-૧૨-૭૧માં પોર્ટુગલ પરંપરા શીર્ષક હેઠળ આવેલું લખાણુ અક્ષરશઃ ધ્યાનમાં લઈએ. “ભારતમાં ગોવા, દીવ અને દમણની સ્વાધીનતાની દશાબ્દી ઉજવાતી હતી ત્યારે પોર્ટુગલમાં ગાવા-દીવ-દમણ પર ભારતના આક્રમણની દશાબ્દી ઉજવાતી હતી અને આ ત્રણેય યાવરશ્ચંદ્રદિવાકરે પિટુગલના જ રહેશે એવું એલાન પિટુગલના વડાપ્રધાન આપતા હતા.

Page #11
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું સમારોહમાં પોર્ટુગલના વડાપ્રધાન છે. કાટાનાએ ૧૮મી ડીસેમ્બરે કહ્યું “આ-દીવ-દમણ પોર્ટુગલને જ એક ભાગ છે. અને સદાકાળ રહેશે. આજે ભારતની એડી નીચે ત્યાંની પ્રજા કચડાઈ રહી છે, પરંતુ એને આત્મા તે અજેય છે આજે પણ આ ત્રણેય પ્રદેશ ઈસાઈ છે, અને પોર્ટુગલના છે.” આ શબ્દો ઉચ્ચારતાં વડાપ્રધાને પિતાના ઉદબોધનમાં ભારત-પાક યુદ્ધના પણ ઉલ્લેખ કર્યા અને કહ્યું, “જગતને સૌથી નિકષ્ટ આકમણ અને યુદ્ધપ્રિય દેશ ભારત છે.' બંગલાદેશ મુક્ત થયું એ પછી પણ જગતના અનેક દેશે વાસ્તવિકતાને જે રીતે નકારી રહ્યા છે, તે જોતાં પોર્ટુગલનું આ વલણ ડું સમજી શકાય છે. આજે પણ પોર્ટુગલની નેશનલ એસેમ્બલીમાં ભૂતપૂર્વ “પાર્ટુગીઝ ભારત'ના બે પ્રતિનિધિએ બેસે છે. “હાઈ કમિશનર ફોર ધી સ્ટેટ ઓફ ઇન્ડિયાનું પદ એક પોર્ટુગીઝ અધિકારી સંભાળી રહ્યા છે. હજી આ વાત થોડી વધુ પાકી કરી લે. “ગુજરાત સમાચાર તા. ૧૮-૯-૬૬ના અંકમાં અમેરિકાની શોધ કર્યા પછી કોલંબસે શું જોયું છે તેને અહેવાલ કોલંબસના જ શબ્દોમાં આપ્યું છે; જેને સારભાગ અહીં રજૂ કરું છું. હું કાદિઝથી રવાના થયો. ત્યાર પછી ૩૩મા દિવસે હું હિંદી મહાસાગરમાં પ્રવેશ્યો અને ઘણું ટાપુઓ મારી નજરે ચડ્યા. આ ટાપુઓ પર અસંખ્ય માણસે વસવાટ કરે છે. આપણું મહાન નસીબવંતા રાજા વતી મેં એ તમામ ટાપુઓ કબજે કરી લીધા છે. મેં આપણા વિજયને વજ ફરકાવ્યો અને

Page #12
ઈતિહાસનું એરી પાનું સૂત્રો પોકાર્યા ત્યારે પણ કેઈએ જરા સરખે પણ પ્રતિકાર કર્યો નહતો. મેં જે પહેલે ટાપુ કબજે કર્યો તેનું નામ મેં સેવિઅર” રાખ્યું છે. ઇન્ડિયને આ ટાપુને ગુઆનાહની તરીકે ઓળખે છે. બીજા ટાપુઓનાં નામ સાન્ટા મારિયા, ફર્નાન્ડીના ઇસાબેલા, જુઆના એ પ્રમાણે રાખ્યાં છે. અગત્યની હકીકત એ છે કે આ બધાને ખ્રિસ્તી ધર્મ અંગીકાર કરાવે. હું સત્ય કહું છું કે એ લેકે પણ આ માટે તૈયાર છે અને તેમનું પણ મન છે. હું આશા રાખું છું કે આપણું આદર્શ રાજાની ઇચ્છા પણ આવી જ હશે. આ તે પરિકથાઓ જેવી વાત છે. તેથી આપણા મહાન નસીબવંતા રાજા અને રાણી તેમ જ રાજકુંવર અને ખ્રિસ્તી ધર્મ પાળનારાં બીજા રાજ્યોએ પણ ભગવાન સુનો આભાર માને જોઈએ. તેમણે જ આપણને આટલી મોટી જીત અને બક્ષિસ આપી છે. ઠેર ઠેર ધાર્મિક ઉત્સવ મનાવે, ધર્મવિધિ આરે, અને ધાર્મિક વરડા કઢાવેજેમ સ્વર્ગમાં ભગવાન ઈસુ ચેનમાં મહાલે છે તેમ પૃથ્વી ઉપર પણ ભગવાન ઈસુને આનંદનો અનુભવ થાય. કારણ કે અત્યાર સુધી બેપત્તા રહેલા આટલા બધા આત્માઓ હવે આત્મકલ્યાણ અર્થે એને ઘૂંટણીએ આવશે.” લિબન, માર્ચની ઈદીસ પહેલાં દિવસ (14 મી માર્ચ 1493) | કિસ્સાફર લંબસ એડમિરલ ઓફ ધી ઓન ફક્કીટ ઇ. સ. ૧૪૯રમ બુલથી ખ્રિસ્તી ધર્મગુરુ પપે આખા વિશ્વને પિતાની માલિકીનું બનાવ્યું છે. એ ઉપરની માહિતીઓથી

Page #13
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું ખૂબ જ અસંદિગ્ધ રીતે જણાઈ આવે છે. આ કેટલું બધું ભયંકર અકાર્ય છે ? શું આજે હું કે તમે ભારત કે અમેરિકાની માલિકી જાહેર કરીએ એટલે ભારત કે અમેરિકા આપણું માલિકીનું બની જાય? કેઈ ધનેષુ બ્રાહ્મણ ધન મળતાં પેલા દાનવીરને કહી દે કે “જા, હવે સ્વર્ગ અને પાતાળમાં રાજ્ય તને આપ્યાં !" તો તે કેટલું બેહૂદું કહેવાય? આવું જ આ પિપે ઠંડી તાકાતથી આ અકાર્ય કર્યું છે, અને સ્પેન પિોર્ટુગલને અડધું અડધું વિશ્વ વહેંચી પણ આપ્યું. અને તે વાત તે જ રીતે બરોબર હોય તેમ તેને અમલ પણ થયો ! હજી આ વાતને વિશ્વના અચ્છામાં અચ્છા રાજકારણના કીડાઓ અને બુદ્ધિજીવીઓ સ્વીકારવા તૈયાર નથી, અને તેથી જ ગરી સિવાયની (લાલ, પીળી અને કાળી) પ્રજા અને તેની સંસ્કૃતિઓ સર્વનાશની ખીણ તરફ ભયાનક વેગથી ધસી રહી છે. આખાય વિશ્વ ઉપર આજે પણ ગર્ભિત રીતે તે સત્તા ગૌર પ્રજાની છે. માટે જ ભારત વગેરેને જે સ્વરાજ અપાયું છે તે પણ - ભારત વગેરે સ્વતંત્ર રાષ્ટ્રો કબૂલવામાં આવ્યાં નથી પરંતુ યુનાઈટેડ કિંગડમના ડોમીનિયન ગણાયા છે. અમૃત બજાર પત્રિકાના તા. 15-8-65 ના અંકમાં જણાવ્યું છે કે "India is not a sovereign Republic but a part of Her Magesty's Dominions out side the United Kingdom. '' એ હિસ્ટરી ઓફ ઇન્ડિયાના ૩૩૨મા પેઈજ ઉપર જણાવ્યું 1998 :- On that day the Constituent Assembly

Page #14
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું in Delhi declared India a Dominion within the British Commonwealth with Lord Mountbatten as its first Governer General (અનુવાદ: તે દિવસે બંધારણ સભાએ હિન્દુસ્તાનને બ્રિટિશ કેમનવેલ્થમાંના ડેમીનિઅન તરીકે, અને સાથે જ તેના પહેલા ગવર્નર જનરલ તરીકે લેર્ડ માઉન્ટ બેટનને જાહેર કર્યા.. આ જ “એ હિસ્ટરી ઓફ ઈન્ડિયા' પુસ્તકના ૧૪મા પેઈજ ઉપર કંડારાયેલા અતિ મહત્તવના શબ્દો વાંચે - * To-add tone the whole proceedings and to Secure the alliance or atleast the awareness, of Heaven in the urdertaking Bull was procurd from Pope Alexander VI Bargia in 1494 to the effect that all land to be eats of a line drawn north and south three hundred and seventy miles from the Coast of Europe were the perquisite of the King of Portugal. In reality, an extension of that super Empire of christ whose bee is Thea Pope.' [અનુવાદઃ તે આખી કાર્યવાહીને વધારે તેજસ્વી કરવા માટે અને સ્વર્ગ લેવાની પ્રવૃત્તિમાં વધારે મદદ મળે માટે ૧૪૯૪માં પિપ એલેકઝાંડર છઠ્ઠા બોર્ગીઓ પાસેથી બુલ મેળવ્યું. તે બુલથી યુરોપના કિનારાથી 370 માઈલે ઉત્તર-દક્ષિણ જતી લાઈનને (પૂર્વ) ભાગ પોર્ટુગલના રાજાની નીચે લાવવામાં આવ્યું. જે ખરેખર ક્રાઈસ્ટનું મોટું સામ્રાજયે લંબાવવા માટેનું છે. કે જેના વડા પિપ છે.'] . આ લખાણ ઉપરથી એ ગોરી-પ્રજાના અગ્રણી રાજકારણીઓ એમ જ ઠસાવવા માંગે છે કે વિશ્વન્માત્ર ઉપર અમારી જ હકુભ્રત છે.

Page #15
ઇતિહાસનું શિકી પાનું - મુંબઈ સમાચાર, તા. 28-64 ના અંકમાં માઈકલ એડવડે લખેલા પુસ્તક “હિસ્ટ્રી ઓફ ઇન્ડિયા'માંથી જે લેખનું અવતરણ કરવામાં આવ્યું છે તેમાં જણાવ્યું છે કે આધુનિક વિશ્વમાં વેટીકનની કાર્યપ્રણાલિકા વિષે બોલતાં નામદાર વેલેરીઅન કાર્ડ. નલ ગ્રેસીયસે જણાવ્યું હતું કે, “ખ્રિસ્તી ધર્મના સિદ્ધાન્તોમાં માનનારા તેમજ નહિ માનનારા વિશ્વના દરેક માણસ ઈશ્વરીય સંસ્થા તરીકે નહિ તો છેવટે અતિહાસિક સંસ્થા તરીકે ચર્ચામાં રસ ધરાવે છે. આ બધાં વિધાને સ્પષ્ટ રીતે એક વાત કાનમાં કહી જાય છે કે, “આખાય વિશ્વ ઉપર ગોરાઓનું રાજ છે.” જે આ હકીકત બરોબર સમજાઈ જાય તો “સ્વરાજને અર્થ ખૂબ સ્પષ્ટ રીતે સમજાશે; અને તેને જુઠે અર્થ મગજમાં ઠસાવીને અ-ગૌર પ્રજા જે રીતે બ્રગુણનાં વમળામાં નષ્ટ-વિનષ્ટ થઈ રહી તેમાંથી સત્વર ઊગરી જશે. આપણને ગરાઓએ સ્વ-રાજ આપ્યું તો “સ્વ” એટલે કોણ? કેનું આ રાજ ? સ્વનું એટલે કોનું ? આજ સુધી આપણે એમ સમજીએ છીએ કે આ દેશમાં આપણું રાજ છે. જ્યારે હકીકતમાં સમગ્ર વિશ્વમાં પિતાની માલિકીનો ઉપરોક્ત રીતે દાવો કરતા ગોરા “સ્વ.” એટલે પિતાનું [ગારાઓનું) રાજ કહે છે. હવે જો એમને પિતાનું રાજ આ દેશની ધરતી ઉપર કાયમ માટે સ્થિર કરી દેવું હોય તો તેમણે આ દેશની પ્રજાને નષ્ટ કે નિર્માલ્ય તે કરવી જ પડે. જે દેશની જે પ્રજા, પોતની જે સંસ્કૃતિને કારણે ભારે મગરૂબીથી છવતી હેય તે સંસ્કૃતિને ખતમ કરવી જ પડે. દરેક સંસ્કૃતિ ધાર્મિક, આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય - માળખાની રાજ્ય દ્વારા જ પેલાની પ્રજાને ભગવાન રાખે છે,

Page #16
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું " * 13 માટે આ ચારે ય સુવ્યવસ્થાઓને તોડીફાડી નાંખવી જ રહી. જે આ દેશની ધરતી ઉપર ગૌર પ્રજાને પિતાનું રાજ સ્વિ-રાજ] કાયમ માટે-કેશી કટક વિના સ્થિર કરી દેવું હોય તે તેમણે તે દેશની પ્રજાની સાંસ્કૃતિક વ્યવસ્થાઓનાં માળખાંઓને સંપૂર્ણપણે છિન્નભિન્ન કરી નાંખવાં પડે. આ કામ ગૌર પ્રજાના નેતાઓ સીધી રીતે, સહેલાઈથી ન જ કરી શકે. કેમકે તેમાં બળવા થવાને સંભવ રહે એટલે તે અ-ગૌર પ્રજાને ઉલ્લુ બનાવીને પ્રાગતિક શિક્ષણ દ્વારા કબજે લઈને એને જ ટચ કક્ષાના સ્થાને ઉપર બેસાડીને પ્રગતિના એઠા નીચે એના જ દ્વારા એની જ પ્રજાનાં સાંસ્કૃતિક માળખાંઓને તોડી-ફોડી નાંખવાનું કાર્ય ખૂબ સરળ અને અત્યંત સફળ બની જાય. આથી જ આઝાદીના નજીકના સમયમાં ભારતને કોમનવેલ્થનું સભ્ય (ગુલામ) બનાવી દઈને, પાશ્ચાત્ય શિક્ષણથી વટલાયેલા ભારતીય લેકેના જ હાથમાં ઈ. સ. ૧૯૪૭ની સાલમાં પોતાને ભાવમાં જરૂરી આદર્શ “સ્વરાજ' સ્થાપવા માટે, એ ગારીપ્રજા આ દેશમાંથી, ચાલ્યા જવાને અત્યંત સફળ દેખાવ કરી ગઈ !

Page #17
[2] ગર પ્રજાની કૂટનીતિઓ વિશ્વમાં સામાન્યતઃ ચાર રંગની પ્રજાએ કહી શકાય. ગારી, લાલ, પીળી અને કાળી. વિશ્વમાં ધર્મો અનેક છે, જેમાં બહુમતિની દષ્ટિએ ઈસાઈ, બૌદ્ધ, ઈસ્લામ, વૈદિક, શીખ, જૈન વગેરે ગણું શકાય. . પિતાના રંગની ચામડી પ્રત્યે અને પોતાના ધર્મના અનુયાયી પ્રત્યે કઈ પણ ધર્મપ્રેમીને મમત્વ થાય તે સુસંભવિત છે. આવા મમત્વને તિરસ્કાર પણ કેમ કરી શકાય ? પરંતુ પિતાનાથી અન્ય રંગની ચામડીવાળા લકે અને અન્ય ધર્મોના અનુયાયીજને પ્રત્યે ધિક્કાર-બુદ્ધિ જાગે, એમને આ જગતમાંથી જ નામશેષ કરી દેવાની વૃત્તિ જાગે અને તેવી પ્રવૃત્તિઓ પણ વ્યવસ્થિત રીતે થતી રહે એ તો અત્યંત ગંભીર બાબત ગણાય. મુસ્લિમોએ તલવારના જોરે અન્ય ધર્મો અને અન્ય પ્રજાને ખતમ કરવાની હિંમત કરી પણ તેઓ નિષ્ફળ ગયા. અંગ્રેજો વધુ મુત્સદ્દી નીકળ્યા. એમણે પોતાને ભેદી કાર્યક્રમ જગતમાં મૂકો. એને પાયો “મૌત્રી સ્વાંગ રહ્યો. મુસ્લિમોએ તલવારથી અન્ય પ્રજાના નાશની કારવાહી કરી. અંગ્રેજોએ સંસકૃતિનાશથી પ્રજાનાશની કારવાહી કરી. પહેલાં પાંચ વર્ષ મુસ્લિમોનાં હતાં, પછીનાં છેલ્લાં પાંચસો વર્ષ અંગ્રેજોનાં બની ગયાં. તળાવની લાખો માછલીને કાઈ છરીથી મારે તે કેટલી મારે ? કઈ પાણી સૂકવી નાખીને મારે તે બધી મરે.

Page #18
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું સમગ્ર વિશ્વમાં યુરોપિયન લોકેને ઈસાઈ ધર્મ ફેલાવી દેવો હેય અને ગૌર પ્રજાને જ સર્વત્ર વસવાટ કરાવવો હોય તે બાકીના ધર્મો અને વર્ણોને એણે ખતમ કરવા જ પડે. સબૂર ! બીજી પ્રજાઓ અને બીજા ધર્મોને ખતમ કરવા જતાં એણે એ કાળજી તે રાખવી જ પડે કે એ પ્રજાની ધરતીઓ ખતમ ન થઈ જાય. . . [હા...નકામી ધરતીની વાત જુદી છે.] કેમકે તે ધરતી [રાષ્ટ્રો] તે આબાદ બનવી જ જોઈએ, એથી એની વધતી જતી ગૌર પ્રજાને વસવાટ માટે ખૂબ કામમાં આવી જાય. એ જ ધરતીના લેકે દ્વારા એમની જ ધરતીને આબાદ બનાવતાં બનાવતાં, એ ધરતીની પ્રજાને નષ્ટ કરવી પડે. જે પ્રજાને નાશ બોમ્બ વગેરેથી. કરે તે ધરતી ઉપર ઊભેલાં નગર, ઔદ્યોગિક વસાહત, બંધ, પ્લાન્ટો વગેરેને પણ નાશ થઈ જાય, જે તેમને જ ઇષ્ટ નથી. એમણે તો એ ધરતીઓમાં અદ્યતન નગર, વિરાટ વસાહતો ઊભી કરવા માટે જ અઢળક સંપત્તિ એ દેશના સત્તાધીશેને આપી છે એ સંપત્તિનું ફળ શું મળે? એટલે જ ભારત જેવા રાષ્ટ્ર [ધરતીને એ ગૌરપ્રજા અદ્યતન રીતે સમજાવતું જ રહે, અને એની સંસ્કૃતિનો નાશ કરવા દ્વારા એની પ્રજાને નિર્માલ્ય અને અને મરણશરણું કરી દે તે રીતે જ તેણે કામ કરવું જોઈએ. જગતની સૌથી બળવાન પ્રજા એશિયન પ્રજા ગણાય છે. એની અભણ અને જંગલી ગણાતી પ્રજાએ પણ અત્યંત બલિષ્ઠ છે. એટલે જ ધરતીને આબાદ કરતા જઈને પ્રજાઓને બરબાદ કરીને નષ્ટ કરી દેવાના ક્રર કાર્યક્રમનું મુખ્ય લક્ષ એશિયાના દેશને બનાવાયેલ છે.

Page #19
"છતિહાસનું ભેદી પાછું ટૂંકમાં યુરોપિયનેએ દેશ (રાષ્ટ્ર)ને આબાદ બનાવતા જઈને, સંસ્કૃતિનાશાદિ દ્વારા પ્રજાને બરબાદ કરી નાંખવાને કાર્યક્રમ છેલ્લાં . પાંચસો વર્ષથી અમલમાં મૂકયો છે. સર્વનાશની આ સિદ્ધિ પામવા માટે પેપની સર્વોપરી માલિકીને પૂર્વમાં એશિયા, આફ્રિકા પૂરતી પિટુગલમાં સંક્રમાવવામાં આવી અને તે સિવાયની પાશ્ચાત્ય દુનિયામાં સ્પેનની માલિકીને સંક્રમાવી. પોર્ટુગલ અને સ્પેને બીજા રાજ્યમાં પોતાની માલિકી સંક્રમાવી અને તે રાજ્ય દ્વારા સંસ્થા દ્વારા દરેક સંસ્થામાં પિતાની માલિકી સંક્રમાવી. આમ ઈંગ્લાન્ડ મારફત ભારતમાં સર્વોપરી માલિકી દાખલ થઈ. આ માલિકી કંપની સરકાર, બ્રિટિશ પ્રાર્લામેન્ટ, કેમનવેલ્થનું સભ્યપદ અને છેવટે સ્વરાજની ભારતીય લોકશાહી પાર્લામેન્ટ દ્વારા આજે પણ ચાલુ રહી છે, અને તે યુનેના સામ્રાજ્યમાં હેવાથી, તેના વડા ખ્રિસ્તી ધર્મગુરુ પિપ હોવાથી આજે ય પાશ્ચાત્ય માલિકી, સત્તા, સર્વોપરી અધિકાર ભારત ઉપર છે જ. આવા પ્રકારની લોખંડી માલિકી સાથે એ અંગ્રેજો દરેક અ-ગૌર પ્રજાની સાંસ્કૃતિક વ્યવસ્થાઓને નષ્ટ-ભ્રષ્ટ કરી દેવાની કરવાહી કરી રહ્યા છે. ધાર્મિક, આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય આ ચારેય સાંસ્કૃતિક માળખાંઓને તેડવામાં ન આવે તે તે પ્રજાને નાશ અસંભવિત છે. અનેક પદ્ધતિઓથી આ બધાં માળખાંઓને તેણે તેડ્યાં છે, કેટલેક ઠેકાણે તેને તોડવાનું કામ આજે પણ ચાલુ છે. છતાં કૂટનીતિજ્ઞ યુરેપિયને બીજી પ્રજાની સાંસ્કૃતિક વ્યવસ્થાઓને છિનન-ભિન્ન કરવા માટે કે તેની બળવાન બન્નેને નિમાંહ્યું કે નષ્ટ કરી દેવા માટે મુખ્યત્વે ચારે તરેકી લગાવતા હોય તેમ અભ્યાસ કરતાં જણાય છે.

Page #20
ઇતિહાસનું હેત પ્રાનું એ ચાર તરકીબો આ છે: - (1) ચીરે (2) વિકાસ (3) ભેળસેળ (4) એકતા. કે પહેલાં કકડા કરવા [ ચીરો પાડવો], પછી એક કકડાનો વિકાસ કર, પછી એમાં ભેળ કરો, પછી એકતા કરવી... અને તે એકતા દ્વારા પહેલા કકડા ઉપર આક્રમણ કરીને તેની અવશિષ્ટ શક્તિને ય ખતમ કરી નાંખવી. એકતાને સ્વાંગ સજેલ ભેળસેળિયો અને કૃત્રિમ વિકાસ પામેલો કટકે તો એના જ પાપે ખતમ થઈ જવાનું છે. એટલે આ રીતે બે ય કકડાને સંપૂર્ણ નાશ થઈને જ રહે. આ ખૂબ જ સૂક્ષ્મ વસ્તુસ્થિતિ છે. અત્યંત શાન્તચિત્તે જ સમજાય તેવી આ બાબત છે. સમગ્ર વિશ્વની અ-ગોર પ્રજાઓને નાશ કરવાને કટિબદ્ધ થયેલા લેકેની આ કૂટનીતિને સમજવાનું કામ અત્યંત મુશ્કેલ છે. આ કૂટનીતિએ પિતાની નીતિને અમલમાં મૂકવા માટે પોતાનાથી જેટલું કામ થાય તેટલું કામ તો તે લેકે જાતે જ સાક્ષાત રીતે પૂરું કરી દેતા હોય છે. પરંતુ સ્વ-સંસ્કૃતિના ગૌરવથી ખીચેખીચ ભરાયેલા મગજવાળી બળવાન પ્રજાઓની બધી સંસ્કૃતિને ખતમ કરી નાંખવાનું કામ તે અત્યંત કપરું છે. તે તે દેશની ખેતીને નાશ કરી નાખો, વેપાર છિન્નભિન્ન કરી દેવો, સંસ્કૃતિના મૂળભૂત પાયારૂપ નારી-શીલને નષ્ટભ્રષ્ટ કરી દેવું, પ્રજાને ધનના વિષયમાં ભ્રષ્ટાચારી, શીલના વિષયમાં અનાચારી અને ભજનના. વિષયમાં માંસાહારી બનાવી દેવી. પ્રજાની જીવાદોરી સમાન પશુગણુને નાશ કરવો. પ્રજાને ધમહીન અને અધર્મપ્રચુર બનાવવી વગેરે વગેરે કાર્યો પરદેશી લેકે સાક્ષાત્ રીતે કરી શકે એ તદન અસંભવિત બાબત છે એટલે એ માટે તે એમણે એ પ્રજાના જ

Page #21
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું કેટલાક બુદ્ધિજીવી અને પુણ્યવાન માણસને એવા તૈયાર કરવા જોઈએ અને એમને એટલા બધા મોટા ભા’ બનાવીને એમની પ્રજા સમક્ષ ખડા કરવા જોઈએ..કે પ્રજાને ઘણો મોટો ભાગ ભારે અહંભાવથી પિતાના એ માણસને જુએ, એમને પડતો બોલ ઝીલવા સદા તૈયાર થઈને રહે. આવું કરવા માટે એ જ પ્રજાના કેટલાક માણસને પસંદ કરીને તેમનું આખું ય મગજ સંસ્કૃતિ-વિરૂદ્ધ અને પ્રગતિ-તરફદાર બનાવવું જોઈએ. એ માટે તેમને વકીલાત વગેરેને પ્રાગતિક અભ્યાસ કરાવવી પડે. પરદેશી યુનિવર્સિટીમાં વિશિષ્ટ અધ્યયન પણ કરાવવું પડે. આટલું કરીને એમની એક વિશિષ્ટ ઇમેજ' તૈયાર થાય એ પછી એમને એમની જ પ્રજા સામે “મેટા ભા' તરીકે ખડા કરી દેવામાં આવે. આવા સેંકડો મેટા ભા' તૈયાર કરવા પડે, કે જે બધા ય દેખાવે કાળા છતાં, જન્મે હિન્દુસ્તાની છતાં હકીકતમાં તે તે ગોરાઓના જ પાળેલા પોપટ જેવા, રબર–સ્ટેમ્પ જેવા, તેમના અદકેરા એજન્ટ જેવા બની રહે. આવા લેકેનું સ્વરૂપવર્ણન એક જ વાકયમાં કરવું હોય તો એમ કહી શકાય કે તેઓ ઈસુ ખ્રિસ્ત વિનાના ખ્રિસ્તીઓ, યુરોપિયન છે.” [ ધ આર એલ ક્રિશ્ચિયન્સ વિધાઉટ ક્રાઈસ્ટ] અથવા દેશી અંગ્રેજે છે. આ રીતે દરેક દેશની પ્રજામાં પોતાની પદ્ધતિનું શિક્ષણ ફેલાવી દઈને ગોરાઓએ પિતાના એજન્ટો તૈયાર કર્યા છે. ભારતનાં નગરમાં તે આવા એજન્ટે ઘણી જંગી બહુમતિમાં છે. એટલું જ નહિ પણ ભારતની ગવર્નમેન્ટના વહીવટીતંત્રમાં તે સર્વત્ર આ ગોરાએજન્ટો જ ગોઠવાઈ ગયેલા છે. ગોરાઓ જ એમાંથી કોઈને ભારતના રાષ્ટ્રપતિ, કોઈને વડાપ્રધાન બનાવે છે, તે કઈને કેબીનેટ પ્રધાન કે પંતપ્રધાન બનાવે

Page #22
ઈતિહાસનું લેવી પાનું છે. આ આખી એજન્ટ-ટોળકી ગોઠવાય પછી એના હાથ નીચેના વહીવટીતંત્રમાં એજન્ટોની આખી ને આખી વણઝાર ગોઠવાય છે એમની પણ નીચે એવા જ શિક્ષિતો - ગોરા–એજન્ટ ગોઠવાતા રહે છે. અશિક્ષિતને તો અહીં કોઈ “કલાસ' જ ન હોય એટલે એમના અવાજને રજૂ કરવાને અહીં કેઈ અવકાશ રહેતો નથી. આમ એવા બે ત્રણ લાખ સ્વદેશી અંગ્રેજો સમગ્ર દેશની અશિક્ષિત, સરળ, ધમ પ્રજા ઉપર પિતાની હકુમત ફેલાવે છે. આખું ય તંત્ર પાશ્ચાત્ય પદ્ધતિના શિક્ષણમાંથી તૈયાર થયેલા ભેજા દ્વારા જ ચાલતું રહે છે. એમાં ય ડીક પણ સાંસ્કૃતિક છાયા આવી ન જાય તે માટે સેક્રેટરીઓનાં ચાવીરૂપ સ્થાનમાં તો ગોરાઓ પણ ગોઠવાયેલા રહે છે. પ્રધાને જ ભારતીય, પણ એમને દરવણી આપતા સેક્રેટરીઓ તો ખુલ્લંખુલ્લા ગરાઓ (પરદેશીઓ) કે, છેવટે ગોરાઓના અનન્ય વફાદાર સાથીદારો. એવી અગમ્ય રીતે આ જાળ દરેક દેશમાં ફેલાવાય છે કે જેની જલદી ગંધ પણ આવતી નથી. હવે આ ગોરાઓના એજન્ટોના હાથે પૂર્વોક્ત તમામ સાંસ્કૃતિક વ્યવસ્થાઓને છિન્નભિન્ન કરી દેવાનું કામ ભારે મુશ્કેલીભર્યું તે ન જ રહે. પશુઓની કલેઆમ ગોરાઓના રાજમાં ગોરાઓ જેટલી ન કરાવી શકે તેટલી કલેઆમ પાશ્ચાત્ય શિક્ષણ લઈને તૈયાર થયેલા દેશી અંગ્રેજો સહેલાઈથી કરાવી શકે. ટૂંકમાં, દરેક અગૌર દેશની પ્રજાઓનું નિકંદન એમની જ પ્રજાના કેટલા હજાર શિક્ષિત દ્વારા જ કઢાઈ રહ્યું છે. આ ક્રમ જે ચાલુ જ રહે તો એ પ્રજા એના જ પ્રજાજને દ્વારા પિતાને સર્વનાશ વહાર્યા વિના રહે નહિ.

Page #23
ઇતિહાસનું ભેદી પાતું - આ સિદ્ધિ પામવા માટે જ “સ્વરાજ’ આપવામાં આવે છે. જેથી દેશની ધરતી પોતાની (અંગ્રેજોની) ઇચ્છા મુજબ વિકાસ પામતી જાય અને સંસ્કૃતિના નાશ દ્વારા પ્રજા બરબાદ થતી થતી અંતે નષ્ટ થાય. પેલી આબાદ બનેલી ધરતી આખી ને આખી એ ગૌર પ્રજાના હાથમાં પાકેલા ફળની જેમ આવીને પડે. હવે પછી આપણે જે વિચારણું કરીએ ત્યાં “ગોરા' શબ્દ આવે એટલે તે શબ્દથી ગેરી પ્રજા અને ગોરી પ્રજાએ કાળી વગેરે પ્રજામાંથી તૈયાર કરેલા એજન્ટને પણ યથાયોગ્ય રીતે સમજવા. એટલે કે “ગોરાઓની ચાલબાજી” એમ કહેવામાં આવે ત્યાં સાક્ષાત્ ગરાને જ ન સમજતાં એના તૈયાર કરેલા એજન્ટોને પણ યથાયોગ્ય રીતે સમજવાનું રાખવું. તે જ પ્રમાણે ઉપર આવેલ ગોરાએજન્ટ શબ્દને પણ “ગોરાઓએ કાળી પ્રજામાંથી તૈયાર કરેલા એજન્ટો'–“દેશી અંગ્રેજો' એવો અર્થ કરવો. આટલી સ્પષ્ટતા કરી લીધા પછી અગૌર પ્રજાના સર્વનાશની પથરાયેલી ભેદી શેતરંજનાં ખતરનાક પ્યાદાઓને વિચારીએ.

Page #24
[3] ચીરઃ ગૌર પ્રજાના ભેદી મુત્સદ્દીઓને જેને નાશ કરવો હોય છે તે અવિભક્ત અંગના બે ચીરા (કકડા) કરે છે. તેમાં જે એક કકડો તેમને હાથમાં લેવાને ઇષ્ટ લાગે તેને હાથમાં લે અને બીજા કકડાના નાશ માટે વધુ શક્તિનો વ્યય કરવા જેટલી મૂર્ખતાને તેઓ અપનાવે નહિ. તેઓ તો એમાં એક ચીરો મૂક્યા પછી જે ઈષ્ટ કકડો હોય છે તેને જ પકડે. (1) આ ભારતવર્ષ એટલે સંતે અને સજજનેને જ દેશ છે. છતાં “ગામ હોય ત્યાં ઢેડવાડે પણ હય' એ ન્યાયે દુર્જને ય આ જ દેશમાં મળી તો રહે, છતાં સંતો અને સર્જનની સાથે દુર્જને અવિભક્ત રહેતા હોવાથી તેમના “આસુરી' તત્ત્વનું તોફાન આગળ વધી શકતું નહિ. પણ આ અવિભક્ત અંગમાં ચીરે મુકાયે; બેયને જુદા પાડી દીધા. (2) આ જ રીતે રાજાશાહીમાં ચીરો મૂકીને બળવાનને હાથમાં લીધા અને નબળાઓને જુદા પાડવા. અવિભક્ત મરાઠાઓમાં વૈમનસ્ય ઊભું કરીને છૂટા પાડીને ખૂબ લડાવ્યા; પંજાબના મહારાજાએથી મરાઠાઓને છૂટા પાડીને લડાવ્યા. મુસ્લિમ રાજાઓમાંય ભાઈ-ભાઈ સુદ્ધાંને જુદા પાડીને પણ લડાવી માર્યા. (3) ભારતની અવિભક્ત પ્રજામાં ચીરો મૂક્યો...ભણેલી અને અભણ; એમ બે કકડા કર્યા. ભણેલી પ્રજાને હાથમાં લીધી, અભણ પ્રજાને રઝળતી મૂકી.

Page #25
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું () હિન્દુસ્તાની લોકેામાં બીજી રીતે પણ ચીરે મૂકો. તેના બે કકડા કર્યા, હિન્દુ અને મુસલમાન ... હિન્દુઓને વધુ પ્રદેશાદિ આપીને મુસ્લિમેમાં ઉશ્કેરાણીઓ ઊભી કરાવી. (5) હિન્દુમાં ય ચીરે કર્યો અને બે કકડા કર્યા. સવર્ણો અને અને હરિજને; બેયને લડાવ્યા. (6) બીજી રીતે પણ હિન્દુઓમાં ચીરે મૂકો. વૈદિકે અને જેને વૈદિકનું વિપુલ સંખ્યાબળ અને જૈનેનું વિપુલ બુદ્ધિબળ, આ બે ય ભેગાં મળીને ચાર પુરુષાર્થની સંસ્કૃતિની રક્ષા કરતાં હતાં. હવે એ બેયને છૂટાં પાડયાં. બનેયનું બળ તૂટી ગયું. (7) ભારતીય શિક્ષણ એક જ પ્રકારનું હતું, જેને માટે એમ કહી શકાય કે એ શિક્ષણ મેક્ષપ્રધાન ચાર પુરુષાર્થની સંસ્કૃતિના પાયાનું શિક્ષણ હતું. એ શિક્ષણમાં ધર્મ અને અર્થકામનો વ્યવહાર બે ય આવી જતાં. પણ ગૌર પ્રજાના નાયકે એ એમાં ચીરે મૂક્યો. એના બે કકડા કર્યા. ધાર્મિક અને વ્યાવહારિક. એમાંના વ્યાવહારિક વિભાગને હાથમાં લીધે..તેમાંથી ધાર્મિક શિક્ષણની સિક્યુલર સ્ટેટના નાતે હાકલપટ્ટી કરી. પાઠશાળા, મસા, વગેરેમાં અપાતું ધાર્મિક શિક્ષણ રઝળતું મૂકવું. (8) વળી ધર્મમાં ય મોટે ચીરો મૂક્યો, અને તેના બે કકડા કર્યા. એકનું નામ ધર્મ અને બીજાનું નામ સંપ્રદાય. બહુમતિમાં હોય તેને ધર્મ કહેવાની વ્યાખ્યા હાલ ગર્ભિત રીતે રાખી છે. પણ તે વ્યાખ્યા મુજબ લઘુમતિમાં રહેતા ધર્મોને સંપ્રદાયો ઠરાવીને નષ્ટ કરવાની તેમની ચાલબાજી છે. આથી જ આજે તેઓ અનેક ધર્મોને સંપ્રદાય કહે છે. સંપ્રદાયને બગડેલા કહે છે, નાબૂદ કરવાની વાત વહેતી મૂક્યા કરે છે. (9) વળી ધર્મોના બીજી રીતે પણ બે ટુકડા કરતે ચીરો તેમણે મૂક્યો છે. સાંપ્રદાયિક ધર્મો અને બિનસાંપ્રદાયિક ધર્મો. આમાં

Page #26
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું 3 .. દરેક ધર્મના જે તે યિાકાંડ છે તે વિભાગને તેઓ સાંપ્રદાયિક કહે છે અને અહિંસા, માનવતા, દયા વગરે સર્વધર્મ–સાધારણ ધર્મો છે તેને તેઓ બિનસાંપ્રદાયિક કહે છે. બિનસાંપ્રદાયિક ધર્મોને જ ઉત્તેજન આપવાની લોભામણી વાતો કરીને તે લોકેએ ધર્મના પ્રાણ સ્વરૂપ ક્રિયાકાંડેને “સંપ્રદાયનું ઝેર” જણાવ્યું અને તેના તરફ ઘેર નફરત પેદા કરાવી, તેની ઘેર અવગણના કરાવી. (10) “અહિંસા ધર્મમાં ચીરે મૂકીને બે કકડા કર્યા વ્યવહારુ અને અવ્યવહારુ, કીડી, કેડીની દયાસ્વરૂપ અહિંસાને અવ્યવહારુ કહી, અને રેગી માનવી કાજેની દવાઓ તૈયાર કરતી વખતે થતી અબોલ પ્રાણીઓ ઉપરની ઘોર રિબામણથી માંડીને મરણ સુધીની હિંસાને તેમણે રેગીની દયાસ્વરૂપ “વ્યવહારુ અહિંસા' જાહેર કરી. (11) ગર્ભપાતઃ કાયદેસરને અને ગેરકાયદેસરને; (12) નાણું કાળું અને ધળું; (13) છૂટાછેડાઃ કાયદેસરના અને ગેરકાયદેસરના; (14) દારૂઃ લાઈસન્સને અને લાઈસન્સ વગરનો (15) ચોરીઃ કાયદેસરની અને ગેરકાયદેસરની; (16) ખૂનઃ કેટથી સાબિત થતું અને સાબિત નહિ થતું; (17) વેપારીઃ લાઈસન્સવાળે અને લાઈસન્સ વિનાને અથવા મોટો અને નાને વગેરે દૃષ્ટાંત આપી શકાય. આવી રીતે ચીરાઓ પાડીને, જે ખરેખર પાપ છે તેવા પણ કાયદેસરના ગર્ભપાત, છૂટાછેડા, દારૂ, ચોરી વગેરેને અ-દુષ્ટ કરાવ્યા છે, અને એ રીતે ભારતીય સંસ્કૃતિની પાયમાલી બોલાવી દેવામાં આવી છે. અનુભવીઓ કહે છે કે અંગ્રેજોની નીતિ “ડિવાઈડ એન્ડ રૂલની હતી. ભેદ પાડે અને રાજ કરો.

Page #27
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું પણ ના. એ વિધાન સંપૂર્ણ સાચું જણાતું નથી, એમની નીતિ ડિવાઈડ એન્ડ રૂલ'ની ન હતી. ભેદ પાડે અને ખતમ કરે. આ લોકેએ પોતે જ આ દેશમાં સાક્ષાત રહીને પવિત્ર સંસ્કૃતિનો અને ખમીરવંતી પ્રજાને બુકડો બોલાવી દેવામાં ચીરા'ની ઘાતકી નીતિને ખૂબ જ અગ્રિમતા આપી છે, અને તેઓ તેમાં મહદંશે સફળ પણ થયા છે. આ દેશની પ્રજાને, પ્રજાના પિતાના જ દેશમાં ઘાતકી રીતે લડાવી મારી છે. જ્યારે જ્યારે આ લેકે આ દેશના રાજાઓ વગેરેમાં કકડા પાડીને અમીચંદે, મીરજાફરો કે જયચંદો ઊભા કરી શકયા નથી ત્યારે પ્રચંડ સૈન્ય અને ભયાનક તપના બળથી પણ આ દેશને જીતી શકાયા નથી એ વાતની સ્પષ્ટ ગવાહી ઈતિહાસ પૂરે છે.

Page #28
[4] વિકાસની મહાજાળ ચીરા'ની પહેલી જના જ્યાં લાગુ થઈ ત્યાં બીજી યોજના લાગુ થાય છે. એનું નામ છે : વિકાસ, આ “વિકાસ માત્ર દેખાવ પૂરત હોય છે. વસ્તુતઃ તે એ વિકાસ છેવટે જઈને વિનાશને જ સર્જક બને છે. આ જ તો ગરાઓની ભયંકર મુત્સદ્દીગીરી છે કે તેઓને કરવાનું હોય છે કાંઈક જુદું જ અને દેખાવ કરે છે તેથી સાવ જ વિપરીત. દેખાડે વિકાસ, અને થાય વિનાશ. આથી જ એ બધા વિકાસને આપણે વિકાસની “મહાજાળ” કહીશું, હવે આ મહાજાળને વિગતથી, દૃષ્ટાન્તોથી સમજવા કેશિશ કરીએ. [૧રાજાશાહી : રજવાડાંઓને ખતમ જ કરવાં હતાં માટે તેમણે રાજાઓને ખૂબ છાપરે ચડાવ્યા. તેમને મૂકી મૂકીને સલામો કરી. તેમનાં વખાણ કરતાં તેઓ કદી થાક્યા નહિ. બ્રિટિશતાજ તરફથી માખણ લગાડવામાં અને ખિતાબ એનાયત કરવામાં તેમણે કદી પાછું વળીને જોયું નહિ. રાણીઓને ભણાવવા માટે ખાસ પરદેશી વિદ્વાનોને અહીં મોકલવામાં આવતા. રાજકુમારોને પરદેશની શિક્ષણસંસ્થાઓમાં ભણાવવા માટે લઈ જવામાં આવતા. કયારેક રાજા ભૂલ કરી બેસતો અને પ્રજા વીફરતી તો આ ગોરા રેસિડંટ વગેરે વચમાં પડતા અને પ્રજાને કહેતા, “રાજા તો આપણે ભગવાન કહેવાય. એની ભૂલને ભૂલ તરીકે જોવાય જ નહિ.” પરદેશ ગયેલો રાજા સ્વદેશ આવતો ત્યારે 31-31 તોપોની સલામી આ જ અંગ્રેજો આપતા. હિન્દુસ્તાનના બીજા રાજાઓને

Page #29
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું અને રકમ ન આઇ ખે ઊશ્કેરીને લડાવતા પણ અંગ્રેજે; અને એ ભય નીચે રાજાઓના સૈન્યને મજબૂત બનાવવાનું કામ કરતા પણ એ જ અંગ્રેજે. આ અંગ્રેજોની પ્રજાની દુષ્કાળ આદિની આફતોને પણ પરદેશથી ધનધાન્ય વગેરે મંગાવીને નિવારતા અને આ રીતે અનેકાનેક યુક્તિપ્રયુક્તિઓથી રાજાશાહીને ખૂબ વિકાસ કરતા રહ્યા. આની પાછળ મુખ્ય આશય તો રાજાશાહીના વિનાશને જ હતો. કેમકે સમગ્ર હિન્દુસ્તાનને એકચક્રી કબજો મેળવવા માટે રાજાશાહીને ખતમ કર્યા વિના ચાલે તેમ ન જ હતું. એ ખંધા અંગ્રેજોએ જાણી લીધું હતું કે હિન્દુસ્તાન ઉપર જે કોઈ બહારનું આક્રમણ આવ્યું તેમાંને કાઈ પણ રાજા [ જે અહીંનો વતની બની જઈને પ્રજામય બનવાની યોગ્યતા ન ધરાવતો હોય તેવો] એકચક્રી શાસન સ્થાપી શકયો નથી. કેમ કે હિન્દુસ્તાનમાં અનેક રાજાઓ; તે દરેકની ધરતી ઉપર તેની પોતાની જ હકુમત...હવે એમાંથી કેટલાને જીતવા ? હિન્દુસ્તાનની ધરતીમાં ઊંડે ઊંડે જતાં આફત કેટલીય આવે. સૈન્યને ખાધાખોરાકીની પણ પ્રજા તરફથી ભારે મુશ્કેલી ઊભી કરાય. બધા રાજાઓને જીતી લેવાય નહિ ત્યાં સુધી સમગ્ર હિન્દુસ્તાન કબજે આવે નહિ, એટલે આખી રાજાશાહીનું વિલીનીકરણ થાય અને સમગ્ર હિન્દુસ્તાન ઉપર દિલ્હીને એક જ દરબાર થઈ જાય તો ભારતને જીતી લેવા માટે ફક્ત દિલ્હીને જ જીતવું પડે. ભારતને નબળું કરીને નષ્ટ-વિનષ્ટ કરી દેવા માટે દિલ્હીના તંત્રના ઢાંચા કબજે કરીને નબળા પાડી દેવાનું જ કામ કરવાનું રહે. આ સિદ્ધિને પામવા માટે રાજાઓ સામે જંગે ચડીને રાજાશાહીને ખતમ કરવાનું કામ તો આસમાનના તારા તોડવા કરતાંય વધુ કઠિન હતું. એટલે જ આક્રમક બનીને રાજાશાહીને વિનાશ કરવાની યોજના ન ઘડતાં રાજાશાહીના સંરક્ષક અને સંવર્ધક બનવાને દેખાવ કરીને, જ્યાં ને ત્યાં–જે તે રીતે યોગ્ય લાગ્યું તે મુજબ

Page #30
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું ચીરા પાડતા ગયા. કકડા કરતા ગયા. નબળાઓની અવગણના કરીને તેમને વધુ નબળા પાડીને નષ્ટ કરતા ગયા અને સબળ "કટકાને વિકાસની મહાજળ'ના લપેટામાં ફસાવતા ગયા. રાજાશાહીના એ વિકાસે અંતે એ રાજાશાહીને ભારતની ધરતી ઉપરથી કેવો વિનાશ કર્યો એ વાત સહુને સુવિદિત છે. એ અંગ્રેજે જાણતા હતા કે ભારત ઉપર કાયમના આપણું સ્વરાજની સ્થાપના કરવી હોય તે તેમાં સૌથી વધુ બાધક બનનારી છે; સંતશાહી, સંતશાહીને ખતમ કરવાનું કામ અતિ કઠિન હતું. લોકહૈયે સંતોની પ્રતિષ્ઠા એટલી બધી ઉત્કૃષ્ટ હતી કે તેને તેડવાનું કામ અત્યંત કપરું હતું. વળી વિકાસની કોઈપણ ચાલબાજી રમવા જાય તો એ દીર્ઘદ્રષ્ટા સંતે એમાં ફસાઈ જાય એ સંભવિત ન હતું. એટલે જ સંતશાહીને નાશ કરવાની એમની મુરાદ હોવા છતાં વિનાશની તપનું માં એમણે રાજાશાહી તરફ દેખાડયું. અને એના સામે લોકશાહીનું એક કૌભાંડ ઊભું કર્યું. ભેળસેળની ત્રીજી જના દ્વારા એમાં ફુગાવ ઉત્પન કર્યો. પછી લોકશાહીને એની સામે ખડી કરીને એને ખતમ કરી. “રાજા” એ પણ ભારતને એક પ્રકારને સંત જ હતા. મહાસં તેને એ સંરક્ષક હતા. એને ખતમ કરતાં સંતશાહી અને સર્જનશાહી બે ય નષ્ટપ્રાયઃ થયાં. આમ લેકશાહી દ્વારા સંતશાહી, સજનશાહી અને રાજાશાહી ત્રણેયને ખતમ કરવામાં આવી. ભારતમાં પિતાના આદર્શ “સ્વરાજ'ની આડે આવતી આ ચીની-દીવાલો ઊખડી ગઈ. માર્ગ ઘણે મેળે થઈ ગયે. [2] વેપારી H અનેક રીતે આ વર્ગમાં ચીરા પાડીને તેના કકડા કરવામાં આવ્યા છે. એ પછી જ્યારે ઠીક લાગ્યો તે કકડા ઉપર વિકાસની લોભામણું મહાજાળ બિછાવાઈ છે. ખૂબ જ

Page #31
28 ઇતિહાસનું ભેદી પાનું ધનાઢય વેપારીઓને મેટા માનચાંદ અપાયા છે. “જગતશેઠ' સુધીનાં બિરૂદ આપીને એમને ય “મોટા-ભા' બનાવાયા છે. આજે પણ લાઈસન્સ” વગેરે એવા “મોટા-ભાને આપીને નાના વેપારીના બીજા કટકાને ધંધાથી બરબાદ કરી દેવામાં આવ્યો છે. હવે તો નાના વેપારીઓને હાથકડીઓ પહેરાવવાની, ભરબજારે હંટરથી મારવાની જનાઓ પણ અમલમાં મુકાતી હોવાનું સાંભળવા મળે છે. આમ અમુક પુણ્યવાન વેપારીઓને વિકાસની જાળમાં લઈને ઈજારાશાહી, ફુડ કોર્પોરેશન વગેરેનાં આયેાજન દ્વારા એમને એવી રીતે માતબર કરીને, જગતના મહાન માણસ તરીકે જાહેર કરીને, રાષ્ટ્રના પરમ રખેવાળ તરીકે બિરદાવીને “મેટા-ભા' કરાયા છે અને પછી તે જ વેપારી સંસ્થાના બીજા કટકાને કે જેમાં લાખો નાના ધંધાના વેપારીઓ છે તેને નાશ કરવાનું કામ અત્યાર સુધી એકધારી રીતે ચાલી રહ્યું છે. [3] ખેતી : અહીં પણ વિકાસની મહાજાળ બિછાવાઈ છે. વેપારીઓ સામે લડવા ખેડૂતોને ખડા કરી દેવા માટેની બધી જ યુક્તિઓ અને ભેદી યોજનાઓ કામે લગાડાઈ છે. ઋણરાહતધારે, ગણોતધારો વગેરે દ્વારા, કરમાફી દ્વારા; ઉદાર ધિરાણ દ્વારા ખેડૂતને ખૂબ સુખી કરી નાંખ્યાને દેખાવ ઊભો થયો છે. પરંતુ અંતે તો સહકારી ધોરણની ખેતીના ખંજરથી આ જ ખેડૂતોને ખતમ કરાશે. રાક્ષસી યાંત્રિક ટ્રેકટરની મદદથી ખેતી કરવા માટે અંગ્રેજો (રશિયો) ખેતીને સઘળે વ્યવસાય પિતાને કબજે કરી લેશે. રાસાયણિક ખાતર, જંતુઘ દવાઓ, હાઈબ્રીડ બીજના પ્રયોગો દ્વારા ખેતીમાં ઉત્પાદન ખૂબ વધારી મૂકવામાં આવ્યું છે, તેની પાછળ માનવમનની ધનલાલસાની નબળી કડી ખૂબ જ ઉપયોગી બની છે, પરંતુ આવા જંગી ઉત્પાદનના વિકાસથી—ખૂબ હંટરો મારીને દોડાવી મૂકેલા ઘોડાની શક્તિને નાશ કરી નાંખવાની જેમ કે અમુક ખોરાક આપીને

Page #32
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું ગાયનું વધુ પડતું દૂધ મેળવી લેવાની જેમ ખેતીની જમીન રસકસ વિનાની થશે; બળી પણ જશે; જેને ભારતીય ખેડૂ પુનઃ સજીવ કરી શકવાને અસમર્થ બની જશે, વધુ ઉત્પાદન'ની ધૂનમાં, જે વિકાસની મહાજાળ બિછાવાયેલી છે તે ભાગ્યે જ કેકની નજરે ચડે તેવી છે. વધુ વિકાસની યોજના સાથે વધુ ઉત્પાદનને ગાઢ સંબંધ છે. વધુ વિકાસ માટે વધુ યાંત્રિક વાહન અનિવાર્ય છે. આથી ઉત્પાદન પામતું ઘણું ખરું અનાજ વગેરે એ યાંત્રિક વાહનોથી પરદેશ ભેગું થઈને જ રહે છે. હૂંડિયામણની વળગાડાયેલી આંધળી ઘેલછા આમાં ફેર વિચાર કરવા દેતી નથી. આથી જ સ્વદેશના માણસોને ચીજવસ્તુઓ પણ પ્રાપ્ય નહિ બનતાં મોંધવારી, ભૂખમરે અને બેકારી સર્વત્ર વ્યાપી જાય છે. જે વધુ ઉત્પાદનની ઝુંબેશ પડતી મુકાય તે યાંત્રિક વાહનોની જરૂરિયાત ઘટી જાય; અને હૂંડિયામણ, નિકાસની ઘેલછા શાન્ત પડી જાય. આથી માલની હેરફેર બળદગાડાં વગેરેની સહાયથી થવા લાગે. માલ ભરેલાં એ બળદગાડાં દોડીને ય કેટલે દૂર જઈ શકે ? એટલે પિતાના જ તાલુકામાં કે જિલ્લામાં કે રાજ્યમાં જ એ માલ પહોંચતો થઈને પૂરે વેચાઈ જતાં સર્વત્ર ચીજવસ્તુની છત થઈ જાય. - બળદની જરૂર વધતાં છાણ-મૂત્ર વગેરે પણ વધે: એટલે એ ખાતરથી જમીનના રસકસ વધે. બીજી બાજુ યાંત્રિક વાહનની હેરફેર ઘટતાં પેટ્રોલની જરૂર ઓછી થાય; ગેસની જરૂરિયાત ઘટે. છાણની જરૂર વધે, એથી પશુઓની આવશ્યકતા વધે. એમ થતાં દૂધ-ઘી વગેરે વધે આરોગ્યાદિને એના કહેવાતા લાકમાન્ય ભૌતિક લાભો પણ પ્રાપ્ત થાય.

Page #33
હo. ઇતિહાસનું ભેદી પાનું પરંતુ જેને સર્વનાશ જ કરે છે એ લોકે આ વાત સાંભળે જ નહિ, અને એમના કબજે ગયેલા શિક્ષિત પણ આ વાત સમજવા ય તૈયાર થાય નહિ એ તદન સમજાય તેવી વાત છે. [4] નારી-સંસ્થા : વિકાસની મહાજાળમાં “નારીને તો આ લેકેએ આબાદ સપડાવી છે. “ન સ્ત્રી સ્વાતંત્ર્યમહૂતિ' એ આર્ષવાક્યની આ લોકોએ પેટ ભરીને ઠેકડીઓ તે ઉડાવી જ છે; પણ ગેબેલ્સ નીતિ અપનાવીને હિંદુસ્તાનની અત્યંત બુદ્ધિમાન પ્રજાના પુરુષવર્ગને ય મંતરી નાખે ! અરે ! સ્ત્રીને પણ આપઘાતની આ તરકીબમાં પિતાનું કલ્યાણ સમજાવી દીધું ! વિકાસને નામે નારીને શિક્ષણ, સહશિક્ષણ, પુરુષ સાથે મુક્ત સહચાર, છૂટાછેડાની સગવડ, ગર્ભપાતની અનુકૂળતા, આંતરજ્ઞાતીય, આંતરખંડીય લગ્નોની સ્વતંત્રતા, ઘોડિયાઘરમાં આયાએથી બાળકને વિકાસ, પતિથી સંપૂર્ણ રીતે મુક્ત જીવન; નેકરી કરીને પગભર થવાની ઝુંબેશ, આજીવન કૌમાર્યની ભલામણ, પુરુષ સમોવડીપણું વગેરે અનેક આર્કષણો આપી દીધાં. આ બધાથી નારીના જીવનને વિકાસ થયો. પરંતુ હકીકતમાં તા; નારી એક પુરુષની પત્ની હતી, જે હવે અનેક પુરુષની ગુલામ બની; બેસીઝમ'ના સ્ટીમ રોલરની નીચે કચડાઈ કરી. નારી તે મુખ્યત્વે રહ્યા હતી ભેગ્યા તે ગૌણરૂપે ગણતી. એનું જીવન મહાસતી સાધ્વીનું કે સતી એવી સ્ત્રી તરીકે જ રહેતું. સ્વછંદી જીવન જીવવાનું એને સ્વાતંત્ર્ય બેશક ન જ હતું; પરંતુ ઘરની તે એ રાણી હતી; ઘરની, પતિની સંપત્તિને વહીવટ એ કરતી; બાળઉછેરથી એ મસ્ત રહેતી. એને માથે જગતની કોઈ જ જવાબદારી ન હતી. અફસેસ! એના જીવનના વિકાસના નામે એના મસ્ત પવિત્ર જીવનને વિનાશ કરાવાય.

Page #34
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું ભારતે પોતાની જીવાદોરી સમું “નારી-શીલ ખોઈ નાખ્યું, એથી પ્રજા નિર્માલ્ય પાકી. ભ્રષ્ટાચાર, અનાચાર અને માંસાહારનું 'સેવન કરતી થઈ. જેનું બીજ બગડ્યું...એનું બધું જ બગડયું, [5] આયુર્વેદઃ આયુર્વેદ એ ભારતીય પ્રજાનું ખૂબ જ સસ્તું અને નિર્દોષ જીવનઘડતર માટેનું અનન્ય શાસ્ત્ર હતું. આજે એના વિકાસના નામે સ્ટેથોસ્કેપ, થર્મોમીટર, ઈંજેકશન, અંગ્રેજી ઢાંચામાં દવાઓનું રૂપાંતર, દવાઓની બાટલીઓ, પેકિંગ, રેપરિંગ અને નામ સુદ્ધાંમાં પશ્ચિમનું અનુકરણ થયું છે. આ સમગ્ર વિકાસ આયુર્વેદના મૂળભૂત વિજ્ઞાનને કયારનોય. ખતમ કરી ચૂક્યો છે. [6] હરિજનઃ “શ” પૈકીમાંનું એક છે હરિજન. આ બિચારાની આજે કેટલી ભયંકર સ્થિતિ કરી. એના વિકાસનું બૂમરાણ મચાવીને એના મૂળભૂત ધંધાઓથી એને છૂટ કર્યો, હાથશાળનું વણાટકામ વગેરે જે એની પાસે હેત તે એને જેટલો એ આજે ય “અભણ છતાં રળતો હોત. પણ એના પડખે કેટલાક માણસો ચડી ગયા. બે-ચારને પ્રધાન બનાવ્યા: બેચાર ટકા જેટલાને ગામઠી નિશાળ વગેરેમાં નેકરી અપાવી. ઢોલ પીટી પીટીને આ વિકાસની જાહેરાત કરી. બાકીના બધાયને બુકડો બોલાઈ ગયો. ન મળે તેમના મૂળભૂત ધ ધા; ન કેઈ તેમને રાખે પિતાના પ્રાગતિક ધંધામાં...અતો. ભ્રષ્ટઃ તતિ ભ્રષ્ટઃ જેવી બિચારાની દશા થઈ. અબ્રાહમ લિંકને ઘાતકી એવી ગુલામીની પ્રથા નાબૂદ તે કરી પણ પછી એ ગુલામેને રોટલો આપનાર કોઈ ન મળે, રેટ માગવા જતાં ગુલામોને અમેરિકન શ્રીમંત વ્યંગમાં કહેતા, “તમે

Page #35
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું હવે સ્વતંત્ર થઈ ગયા છે ?" આસ્તો એક ઘણું મોટી આનંદની બાબત છે ને ?" અસ્તુ. [7] દૂધની ડેરીએ દૂધના વિકાસ માટેની કહેવાતી આ ડેરીઓ જ્યારથી થઈ ત્યારથી દૂધ મઘુંદાટ થતું થતું નષ્ટ થવા લાગ્યું છે. ઢોરોની ઓલાદ સુધારવાના નામે રશિયન વગેરે દ્વારે દ્વારા ભારતીય ઢોરોની ઓલાદ બગાડીને ખતમ કરવાનું કૌભાંડ વ્યવસ્થિત રીતે ચાલી જ રહ્યું છે. [8] શાકાહાર: આના વિકાસના નામે વસ્તુતઃ શાકાહારને નાશ કરીને માંસાહાર જ પ્રચારવાને છે. “શાકાહારી માંસ' વગેરે ખવડાવીને માંસની સૂગ દૂર કરાવવાની છે, અને પછી પ્રજાને માંસાહાર કરતી કરી દેવાની છે. શાકાહારના પ્રચારમાં રહીને માંસાહારને વિરોધ ન કરવો એ શાકાહારીઓને માંસાહાર પ્રચારમાં જ ફાળે છે ને ? ટૂંકમાં એમ કહી શકાય કે આ ગૌર લકે અને તેમના એજન્ટ જેને પ્રેમથી અડવાને દેખાવ કરતા હોય છે તે વસ્તુ જ આ જગતમાંથી ગાયબ થઈ જવા લાગે છે. બે બળદની જેડ'નું પ્રતીક કાંગ્રેસે સ્વીકાર્યું કે પછી બળદ આ ધરતી ઉપરથી વિદાય થવા લાગ્યા. ગાય-વાછરડાનું પ્રતીક શાસક કેગ્રેસે સ્વીકાર્યું કે પછી દર વર્ષે 3 કરોડ ગાયનું માંસ આરબ દેશમાં મેકલવાને ઠરાવ થયે. દારૂબંધી દાખલ થઈ પછી જ દારૂ ખૂબ ફેલાયો, સ્વદેશીની ઝુંબેશ વધી ત્યારથી જ પરદેશી માલની ધૂમ આયાત ચાલુ થઈ.

Page #36
ઈતિહાસમું ભેદી નું - ગેરી પ્રજાના એજન્ટો આપણું ભારતીય શિક્ષિત સત્તાધીશો બેઉને અડયા તો ઘઉં ફૂલ; જે ખાંડને અડવા તે ખાંડ ડૂલ; જે તેલને અડ્યા તે તેલ ફૂલ. અને આ જ ન્યાયે હવે જે ધર્મને અડ્યા તે ધર્મ પણ ધરતી ઉપરથી ડૂલ થઈ જ જવાને. મને પેલી રાજાશાહીના સમયની વિષકન્યા યાદ આવે છે, જેને એ અડી; એનું મોત થયું. અને પેલા વાઘનખ પહેરેલા શિવાજી યાદ આવે છે; અફઝલખાનને ભેટયા અને એ બિચારે ! ઊભો જ ચીરાઈ ગયો ! “વિકાસના નામે સ્પર્શ કરો..અંતે જઈને એને વિનાશ કરે..” ગોરા લેકેની વિકાસની આ મહાજાળ જેટલી વહેલી જાણીએ એટલું આપણું મોત દૂર તે ઠેલાય જ. આપણાં ધર્મશાસ્ત્રોમાં કસાઈના બેકડાનું અને કસાઈની ગાયનું રૂપક દૃષ્ટાંત આવે છે. બેકડાને રોજ પૌષ્ટિક લીલા ચણું મળતા અને બેકડે તગડે બનતા. જ્યારે કસાઈને દૂધ પૂરું પાડતી ગાયને સામાન્ય ઘાસ પણ ન મળતું. એક દી વાછરડાએ પિતાની માતાને આવા ભેદભાવનું કારણ પૂછ્યું. માએ સમાધાન કરતાં જણાવ્યું કે એ બેકડો કઈ દી મહેમાને આવતાં ભેજન માટે કપાઈ જશે. આપણી એવી દુર્દશા નહિ થાય. ખરેખર એક દી એમ જ થયું. બેકડે કપાઈ ગયે. બેકડાના વિકાસમાં જ બેકડાને વિનાશ. પેલો પારધી! જાળ પાથરીને ઘણું કબૂતરને ભેગાં કરે! ખૂબ શાન્તિથી રાખે, ખાંસી પણ ન ખાય. ખૂબ ખાવા દે... પણ અને શું ? હમણાં કબૂતરે ખાય છે, પછી કબૂતરને. ' જ ખાઈ જવાનાં છે. વિકાસના દેખાવ નીચે જ સર્વનાશ.

Page #37
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું [9] હજી ડાં ઉદાહરણે લઈએઃ રામકૃષ્ણના અનુયાયી વર્ગની ભારતમાં જંગી બહુમતિ છે, આ બહુમતિના ધર્મોને નાશ કર્યા વિના આદર્શ રૂપે “સ્વ-રાજને ભારતમાં સ્થાપી શકાય તેમ નથી. એટલે આ ધર્મોને નાશ કરવા માટે જ એ ધર્મોના વિકાસની અતિ ઉગ્ર પ્રક્રિયા શરૂ કરી દેવામાં આવી છે. એ ધર્મોનાં ધર્મશાસ્ત્રોનાં સંશોધને પણ વિપુલ ધનવ્યયથી કરવામાં આવ્યાં છે. એ જોઈને એકવાર તે ભોળા માણસને એમ જ લાગી જાય કે, આપણા ધર્મગ્રંથ ઉપર ગૌર લેકેને કેટલો બધે પરિશ્રમ! આપણે વૈષ્ણવો કે બ્રાહ્મણે માત્ર ક્રિયાકાંડી ! આવો પરિશ્રમ લેવાનું તો કેઈનું ય ગજું નહિ, આજે પરદેશમાં ભારતીય ધર્મગ્રન્થ ઉપર રીસર્ચ શરૂ થયેલ છે. રીસર્ચ ઇન્સ્ટીટયુટે સ્થપાયાં છે. રીસર્ચનું તે જાણે કે ત્યાં ઘેલું જ લાગ્યું છે. પણ વસ્તુના એ રીસર્ચથી આપણું ભારતીય ધર્મો અને ધર્મગ્રંથને વિકાસ નથી. દેખાતા એ વિકાસની રાખ નીચે આપણું ધર્મોના વિઘાતક અંગારા જલી રહ્યા છે. કેટલાંક વર્ષો પૂર્વે સો ઓસ્ટ્રેલિયનેએ પતંજલ યોગની સાધના શરૂ કરી. લગાતાર ત્રણ વર્ષ સુધી એ સાધનામાં બેઠા એવું જાહેર થયું. આપણા ભોળા હિન્દુસ્તાની લેકે આ સમાચાર સાંભળીને આનંદવિભોર થઈ ગયા. પણ જ્યારે ઓસ્ટ્રેલિયન સાધકોએ પતંજલ-ચોગની સાધનાને અહેવાલ બહાર પાડયો ત્યારે સહુ સ્તબ્ધ થઈ ગયા. એમણે જાહેર કર્યું કે, “અમને આ ભારતીય યોગ અત્યંત ગમે છે, અને અદ્દભુત શાતિ પ્રાપ્ત થઈ છે. પણ અમારે એક જ વાત જગતને સૂચવવાની છે કે, મહર્ષિ પતંજલિએ તો આ ગિ સાધના કાળ દરમિયાન સુરા, સુંદરી અને મને સ્પષ્ટ નિષેધ કર્યો છે, કેમ કે તેઓ આ ત્રણ વસ્તુઓના સેવનને સિદ્ધિમાં પ્રતિબંધક

Page #38
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું 35 માને છે. પરંતુ અમારા સાધના કાળમાં અમે આ ત્રણેયનું સેવન કરેલ છે છતાં અમને સિદ્ધિ (કણ જેવા ગયું હતું ?) મળી છે માટે ગક્રિયા સાથે આ ત્રણેને વર્ય સમજવાં નહિ!” જોયું ને ? કેવી આબાદ રીતે ભેગને ભેગમાં જ પરિણુમાવી દઈને નષ્ટ કરી દીધે! યોગના વિકાસથી જ યોગને વિનાશ! [10] વેદપિતા મેકસમૂલર વેદનું એટલું બધું ઉત્કૃષ્ટ સંશોધન મેકસમૂલરે કર્યું કે ભારતીય લોકેએ એને “વેદપિતાનું બિરૂદ આપી દીધું. આ ગરાના પત્રો તથા જીવન’ એમ બે વિભાગમાં એક પુસ્તક બહાર પડ્યું છે. ( લાઈફ એન્ડ લેટર્સ ઓફ ફેડરિક મેકસમૂલર) એમાં કેટલાંક એવાં ઉધરણો જોવા મળે છે; જેના ઉપરથી એના હૈયે પડેલો વૈદિક ધર્મો પ્રત્યે ભારોભાર ધિક્કારભાવ એકદમ છતો થઈ જાય છે. ઈ. સ. ૧૮૬૬ની સાલના એક પત્રમાં તેણે પોતાની પત્નીને જણાવ્યું છે કે વેદના અનુવાદનું મારું આ સંસ્કરણ ઉત્તર કાળમાં ભારત દેશના ભાગ્ય ઉપર ખૂબ સારો પ્રભાવ ફેંકશે. આ તેના ધર્મનું મૂળ છે. હું નિશ્ચયપૂર્વક કહી શકું કે છેલ્લાં ત્રણ હજાર વર્ષોથી વેદમાંથી જે કાંઈ ફેલાયું છે તે બધાયને ખતમ કરી દેવાને ઉપાય એક જ છે કે વેદ શી રીત ભારતના ધર્મોનું મૂળ છે એ વાત સ્પષ્ટ કરીને દેખાડી દેવાય. [This edition of mine and the translation of the Veda will hereafter tell to a great extent on the Fate of India. It is the Root of their religion and to show them what the root is, I feel sure, is tqe only way of uprooting all that has sprung from it during the last three thousand years (Vol. I, Ch. XV. page 346]

Page #39
ઇતિહાસનું ભેદી માનું કેવા છે આ ગેરાઓ ! ભારે જહેમત ઉઠાવીને વેદનું સંશધન કરે અને તેથી વેદપિતાનું બિરૂદ મેળવે! પણ અંદરથી કેટલા મેલા! કે એ સંશોધન દ્વારા જ લોકહદયે નશીન થયેલા વેદોને જડમૂળથી ઉખેડી નાંખવાની પેરવી કરે ! સંભવ છે કે વેદોને ખૂબ મહાન જાહેર કર્યા બાદ, ભૂગોળ સંબંધિત પૃથ્વીને સ્થિરતાદિની વેદની માન્યતાને પ્રગટ કરીને એ ગ્ર શેની હાંસી ઉડાવી દેવાતી હાય ! [ પહેલાં વેદને લોકહૃદયે પ્રતિષ્ઠિત કરવા દ્વારા બાકીના તમામ ધર્મગ્રંથને લોકહૃદયેથી દૂર કરવાના હોય પછી ભૌગોલિક માન્યતામાં ભૂલે દેખાડીને વેદોને લોકહૃદયેથી ફેંકી દેવાના હોય !] [11] વિકાસની કેવી ભયાનક જાળ બિછાવાઈ છે! આથી આ જ વેદપિતા (!) મેકસમૂલરે ભારત સચિવ, ડયૂક ઓફ આર્ગાઈલને ઈ. સ. ૧૮૬૮ની ૧૬મી ડીસેમ્બરે લખેલા પત્રમાં જણાવ્યું છે કે, ભારતને પ્રાચીન ધર્મ હવે નષ્ટપ્રાય દશામાં છે, હવે જે ઈસાઈ ધર્મ એનું સ્થાન નહિ લઈ લે તો તેમાં દોષ કેનો ગણાશે?” [ 24.09 : The ancient religion of India is doomed and if Christianity does not step in whose fault will it be ? [Vol. I, Ch. XVI, p.3781] ઇંગ્લંડના આ મેકસમૂલરના સમકાલીન હતા; જર્મનીમાં આલ્બર્ટ વેબર. આ વિદ્વાને સંસ્કૃત ભાષાને ઠોસ અભ્યાસ કર્યો હતો, પણ એનાથી એણે કૃષ્ણ ચરિત્ર વગેરે ગ્રંથની હાંસી જ ઉડાવાનું કામ કર્યું. પ્રસિદ્ધ વિદ્વાન લેખક બંકિમચન્દ્ર ચટ્ટોપાધ્યાયે પિતાના કૃષ્ણ ચરિત્રની પ્રસ્તાવનામાં જણાવ્યું છે કે પ્રસિદ્ધ વેબર સંસ્કૃત ભાષાના પંડિત તો છે જ. પરંતુ મને લાગે છે કે જે ક્ષણે તેમણે સંસ્કૃત ભાષાને અભ્યાસ શરૂ કર્યો હશે તે ભારતવર્ષ માટેની ખૂબ જ

Page #40
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું 7. અશુભ ક્ષણ હતી. [મૂલ? વિરવ્યાત વેબર સાહેબ પંડિત બટે, કિન્તુ આમાર વિવેચાય તિનિ જે ક્ષણે તેમણે સંસ્કૃત શિખિતે આરંભ કરિયા છિલેન ભારતવર્ષે પક્ષે સે અતિ અશુભ ક્ષણ]. ( [13] પ્રાધ્યાપક બેડન ચેર : આજે તે જ્યાં ને ત્યાં જે તે વિષયના, ધમના કે ભાષાના પ્રેમીઓ યુનિવર્સિટીઓમાં તે પ્રિય વિષયના વિકાસ માટે મોટું દાન આપીને ચેર' મુકાવે છે. આ ચેર' દ્વારા તે વિષયને ખરેખર વિકાસ કરાય છે કે વિનાશમાં ઉપયોગ ? એ જાણવા માટે અહીં એકસફર્ડ વિશ્વવિદ્યાલયનું દત ટાંકીશ. કર્નલ બોડને મોટું દાન આપીને આ વિદ્યાલયમાં સંસ્કૃત ભાષાના અધ્યયન માટે “ચેરની વ્યવસ્થા કરી હતી. આ ચેર ઉપર સંસ્કૃતના પ્રાધ્યાપક મેનિયર વિલિયમ્સ આવ્યા. તેમણે આ “ચેર મૂકવા પાછળનું કર્નલ બેડનના મનનું રહસ્ય છતું કરી દેતાં જણાવ્યું છે કેઃ એ સત્યની તરફ ધ્યાન દોરવાનું મને આવશ્યક જણાય છે કે હું બેડન પ્રાધ્યાપક પદને બીજે જ અધિકારી છું. આના સ્થાપક કર્નલ બોડને અત્યંત સ્પષ્ટ શબ્દોમાં ઈ. સ. ૧૮૧૧ના ૧૫મી ઓગસ્ટના દિવસે પિતાના વીલમાં જણાવ્યું છે કે એની ઉદારતાપૂર્ણ ભેટને વિશેષ ઉદ્દેશ એ હતો કે સંસ્કૃતના અધ્યયન પછી ઈસાઈ ધર્મગ્રંથેના સંસ્કૃતમાં અનુવાદ કરાય જેથી ભારતીય લોકોને ઈસાઈ બનાવવાના કામમાં અમારા દેશબંધુઓ આગળ વધે.' મૂળઃ I must draw attention to the fact that I am only the second occupant of the Boden chair and that its founder, Colonel Boden stated most explicitly in his will (dated August 15, 1811 A D) that the special object of his munificent bequest was to promote the translation of scriptures in to Sanskrit, so as to enable his

Page #41
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું countrymen to proceed in the conversion of the natives of India to the Christian religion [Sanskrit, English Dictionary by Sir Moneier Williams preface p. ix] આ બોડી ચેરના પ્રાધ્યાપક મોનિયર વિલિયર્સે કહ્યું છે કે, આથી બ્રાહ્મણ ધર્મને નાશ સુનિશ્ચિત છે. ખરી વાત એ છે કે અત્યંત સાધારણ વૈજ્ઞાનિક વિષયો સાથે સંબંધ ધરાવતા જૂઠા વિચારો બ્રાહ્મણ ધર્મના સિદ્ધાંત સાથે એવા એકરસ થઈ ગયા છે કે ઈસાઈ મતની સહાયતા વિના પણ સાવ સાધારણ ભૂગોળ વિદ્યાના પાઠથી પણ આ બ્રાહ્મણ ધર્મની જડ ઊખેડી નાંખી શકાશે. [મૂળઃ Brahmanism therefore must die out. In point of fact, false on ideas on the most ordinary scientiste sudjebts arefi mixed up with its doctrines that the commone so education the simplest lesson in geography with the deed of Christianity must inevitably in the end sap its foundations.-Modern India and the Indians. Third edition 1879, p. 261] આ મોનિયર વિલિયમ્સ ધ સ્ટડી ઓફ સંસ્કૃત ઈન રિલેશન ટુ મિશનરી વર્ક ઇન ઇન્ડિયા' નામનું પુસ્તક બેદિક ધર્મને નાશ કરીને ઈસાઈ ધર્મના પ્રચાર માટે જ હતું એમ કહી શકાય. આમ છતાં ભારતના એક શિક્ષિત-વર્ગે એ પુસ્તકને નિષ્પક્ષપાતી પુસ્તક તરીકે બિરદાવ્યું એ જ આ ભારતના વધુ પડતા ભેળપણની સાબિતી છે. [14] વેદના પિતાનું બિરૂદ પામેલા મેકસમૂલરે તે માટે ખૂબ જ હીન અભિપ્રાય આપતાં જણાવ્યું છે કેઃ ઘણું મેટી સંખ્યાનાં વૈદિક સૂતો બાળક જેવી મૂર્ખતાથી ભરેલાં છે. વળી ખૂબ જટિલ, હલકી કોટિનાં અને સાવ સાધારણ છે.

Page #42
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું (7402 : Large number of vedic hymns are childish in the extreme, tedious, low, commonplace-Chip from a German Workshop p. 27.] [15] ઇતિહાસ-લેખક અંગ્રેજેઃ ભારતીય ઇતિહાસ તૈયાર કરવાના બહાને અંગ્રેજોએ જે રીતે એને વિકૃત કરી નાખે છે તે તે કદાચ આ વિશ્વની અત્યંત આઘાતજનક ઘટના હશે. ઇતિહાસનું આખુંય નિરુપણ અત્યંત વિકૃત કરીને ભારતીય ગૌરવને ઉજાળતા પ્રસંગે તેમણે દૂર કર્યા છે; પિતાનાં જૂઠાં ગૌરવોને આગળ કર્યા છે. વિપ્લવ દરમિયાન પોતે કરેલી ભારતના ગ્રામ–પ્રદેશોની ખાનાખરાબીઓને અંધકારમાં ઢાંકી દઈને ભારતીના સામાન્ય હીણપતભર્યા પ્રસંગ ઉપર ભારે કાગારોળ મચાવી છે. ઈતિહાસના વિકાસના નામે એ લોકેએ સાચા ઈતિહાસને વિનાશ કર્યો છે. છતાં ખેદની વાત છે કે આજે પણ આ દેશના લોકે ઈતિહાસ તે એમને જ પ્રામાણિક ગણે છે અને એમનાં વિધાને ઉપર જ આગળ ને આગળ નવું લખતા રહે છે. વળી વર્તમાનમાં બુદ્ધિજીવીઓ શાસ્ત્રોને જેટલાં પ્રામાણિક માને છે તેથી ઘણે વધુ ઇતિહાસને જ પ્રામાણિક માને છે અને ઇતિહાસ તો ચાલબાજીપૂર્વકનાં જુઠાણાંઓથી ભરપૂર હોય છે. વિકાસની મહાજાળ કેવી અદ્ભુત રીતે બિછાવાય છે ? તે હવે કદાચ બરાબર સમજી શકાશે. એક બળવાન પ્રાચીન તને નાશ કરવા માટે પ્રથમ તે તેનું વિભાજન કરવામાં આવે છે; તેમાં ચીરા મૂકવામાં આવે છે; એ પછી એમાંના એકાદ ઈષ્ટ કકડાને વિકાસની પ્રક્રિયા નીચે લાવવામાં આવે છે. વસ્તુતઃ આ વિકાસ, સોજાથી જાડા થઈ ગયેલા શરીર જે અથવા તે અર્થતંત્રના ભયાનક ફુગાવાથી વ્યાપેલી ચલણી નોટો જ હોય છે. આ પછી ભેળસેળની યેજના કામે લગાડાય છે.

Page #43
[5] ભેળસેળ સારી ચીજમાં નકલીને ભેળ કરી દેવાથી સારી વસ્તુ બરબાદ થાય છે. જગતમાં હાંસીપાત્ર થાય છે. એનું મૂલ્ય સાવ ઊતરી જાય છે. અસલી વસ્તુ ઉપરના સીધા પ્રહાર કરતાં નકલની ભેળવણીને પ્રકાર અત્યંત ખતરનાક હોય છે કેમ કે એને ભંડે લાંબાગાળે શાનિતથી ફૂટતો હોય છે અને તે દરમિયાન તે અસલી ચીજ પોતાનું વ્યક્તિત્વ તે ગુમાવી બેઠી હોય છે. હવે એને અસ્તિત્વ જ ગુમાવવાનું બાકી રહ્યું હોય છે. અંગ્રેજોએ “ભેળ’ના આ શસ્ત્રને અતિ પ્રમાણમાં ઉપયોગ કર્યો છે, અને અત્યંત વધુ જવલંત સફળતા હાંસલ કરી છે. જ્યારે તે દેશના પિતાના સદ્ધર અર્થતંત્રના કારણે હિટલર એક દેશ ઉપર વિજય મેળવી શકતો જ ન હતો ત્યારે તેણે તે દેશની નકલી નેટો છાપીને વિમાને દ્વારા તે દેશમાં વરસાવી દીધી. આથી અસલીનકલી ચલણ એવું એકરસ બની ગયું કે ત્યાંની સરકારનું અર્થતંત્ર ફુગાવાની ઝપટમાં આવી ગયું. અંતે એને જલદ ઉપાય કરવા માટે તે સરકારને બધી જ નેટો રદ જાહેર કરવી પડી. એ સમયમાં હિટલરે આક્રમણ કર્યું અને અન્યાયથી વિજય હાંસલ કર્યો. વિશ્વના દેશની અગૌર-પ્રજાનો નાશ માટે ભેળનું શસ્ત્ર શી - રીતે કામયાબ બનાય છે તે નહિ વિચારતાં ભારતની પ્રજા ઉપર ફેંકાએલા આ ખંજરને આપણે વિચારીએ.

Page #44
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું (1) શાકાહાર : ભારતીય પ્રજાને માંસાહારી બનાવી દેવા માટે શાકાહારને પ્રચાર જોરદાર રીતે વહેતો કરવામાં આવ્યો છે, જે દયાળુ પ્રજા માંસાહારને અને તેના ઉત્પાદક કતલખાના વગેરેને જ સફળ બહિષ્કાર કરવા જેટલું ખમીર ધરાવતી હોય તે પ્રજાને છે ત્યાંથી વાળી લઈને શાકાહારના પ્રચારમાં જોડી દેવાય છે, એથી જ માંસાહારને વિરોધ ન થતાં શાકાહાર-પ્રચારકે માંસાહારના અવિરોધ દ્વારા ' માંસાહારના સમર્થક બનીને માંસાહારના પ્રચારક બને છે. વળી ઈંડાને શાકાહારમાં ગણવામાં આવેલ છે તથા પશુના દૂધ વગેરેને માંસાહારમાં ગણવામાં આવેલ છે. આ બે ય વિધાને માંસાહારના જ સમર્થક બને છે. કેમ કે દૂધ જ વર્ષે બને તે તેથી ઘણું વધુ પશુઓ કતલને લાયક જ બની જાય. ફાઓ સંસ્થા આવાં ઘણું કાર્યો કરે છે. આપણી સંસ્કૃતિના પ્રાણતત્ત્વ સમી ભજનવ્યવસ્થા ગણાય છે. જેવું અન્ન તેવું મન એ આપણું વિખ્યાત સૂત્ર છે. જે અન્ન બગડી જાય, તો મન બગડી જાય પછી તન અને જીવન પણ ખલાસ થઈ જાય. ભેદી લેકે આપણું અનવ્યવસ્થા વેરવિખેર કરવા માટે નિર્જીવ ઈંડાં, શાકાહાર વગેરેને પ્રચાર જોરદાર કરે છે. દૂધનો પાવડર, દળેલા લોટનાં પેકેટ, તીયાર ભોજનનાં ફૂડ પિકેટે, બાળકોને મફત દૂધ પાવા માટે દૂધના પાવડરની ધૂમ ભેટ, વગેરે બધી બાબતે અન્નને ભાવમાં દુષિત કરી દેવા માટે અમલમાં મુકાઈ રહી છે. આજે દૂધને જ પાવડર ભેટ અપાય છે, પણ કાલે તેમાં અભક્ષ્ય તને ભેળ થઈને જ રહેશે. આજે ઘઉંના લોટની

Page #45
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું રોટલીના પેકેટો વેચાશે, કાલે એ લોટની અંદર માછલીના લેટને ભેળ હશે જ. પરદેશની એક હોટેલમાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓનું પણ એક જૂથ હતું. એક દિવસ તે જૂથને ભારતીય પદ્ધતિના ભેજનને કાર્યક્રમ સંચાલકે તરફથી ગોઠવાયે. દાળ, ભાત, રોટલી, શાકનું ભજન હતું. સમારંભ પતી ગયા બાદ અંગ્રેજ સંચાલકેએ વિદ્યાર્થીઓને પૂછ્યું, કે, “તમને ભજન કેવું લાગ્યું ? સ્વાદમાં કાંઈ પણ ફરક જણાયો ? વગેરે.” વિદ્યાર્થીઓએ ભજનનાં ભરપેટ વખાણ કરતાં કહ્યું કે, સંપૂર્ણ પણે એ ભારતીય ભોજન હતું.' તરત જ સંચાલકોએ “ફાઓ' સંસ્થા ઉપર એક પત્ર દ્વારા જણાવ્યું કે, “ભારતમાં મરછીના લેટવાળા ઘઉને લેટ છૂટ મૂકે, જરાયે વાંધો નહિ આવે, કેઈને ગંધ પણ નહિ આવે કેમ કે એવા લોટની રોટલી અમારા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓને જમાડી છતાં તેમને અરુચિકર ઓડકાર પણ આવ્યું નથી!” (2) ધર્મ ધર્મના વિષયમાં પણ આ ભેળ”ની યોજના લાગુ કરવામાં આવી છે, હરે રામ, હરે કૃષ્ણ” મિશને આ ભેળની જનાનું જ સંતાન છે. આ મિશન દ્વારા લાખ ગરાઓ વૈદિક ધર્મોમાં પ્રવેશ કરીને વૈષ્ણવ બની જશે, એ વૈષ્ણવ ગોરાઓ વૈદિક ધર્મોને કબજે લેશે અને છેવટે એના મૂળભૂત બંધારણીય ધર્માનુઠાનેને (કે જે તે ધર્મને જિવાડનારું તત્ત્વ છે તેને) “દેશ-કાળ” . જમાનો' વગેરેના નામે ઢીલા કરશે, વેરવિખેર કરશે, રદ કરશે, ઈસાઈ ધર્મમાં વિલીન પણ કરશે. હિપીઓ પણ આ ભેળસેળની ભયાનક યોજનાને એક ભાગ જ છે. જેમને યમ-નિયમ પાળવા નથી, વ્રત-જાપ કરવા નથી, તપ

Page #46
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું તપ નથી, બ્રહ્મચર્યાદિને સદાચાર પાળ નથી એવાઓને ભગવાં પહેરવાનો અધિકાર જ શું છે? એવા નાટકીઆઓને જોઈને, એમની વિપુલ સંખ્યા જોઈને એમને ચેટી-માળા, તંબૂરા સાથે જોઈને જે ભારતના લેકેને વૈદિક ધર્મને અભ્યદય થતો જણાતો હોય તો મારે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં એ કટુ-સત્ય જણાવી દેવું જોઈએ કે એમની આ મૂખમ' જ આ દેશની પ્રજા અને સંસ્કૃતિનું નિકંદન કાઢી નાખશે. ગાંજો, ચરસ, એલ. એસ. ડી. અને સ્ત્રીને સુંવાળે સહચાર... એની સાથે ગદશા, વૈષ્ણવજનપણું, ભોગના અતિરેકથી જાગેલા કંટાળાનું ખ્યાન વગેરે કેવાં કજોડાં છે ? ભારતીય સં! સાવધાન ! આપને વટાળ પ્રવૃત્તિ ભયંકર લાગે છે, પણ હવે એનાથીયે ભયંકર આ પ્રવૃત્તિ શરૂ થઈ છે, એ તરફ આપનું લક્ષ કરે. વટાળ પ્રવૃત્તિ દ્વારા એક હિન્દુ ઈસાઈ બની જાય એ જેટલું ખરાબ છે એના કરતાં ઘણું ખરાબ ભેળસેળના કાર્યક્રમ દ્વારા એક હિન્દુ ઈસાઈ બને છે તે છે. ઘરમાં પેઠેલા આ માયાવી-વૈષ્ણવો ઘરને નાશ કરશે ત્યાં સુધી એની માયાવિતાને કેાઈ તાગ પણ પામી શકશે નહિ એ વાત હવે એકદમ ધ્યાન ઉપર લાવવાની મને જરૂર લાગે છે. આ જ કારણે ઈસાઈ ધર્મગુરુઓએ ખ્રિસ્તી ધર્મવિધિઓની ભારતીયકરણ કરવાની જાહેરાત કરી છે. હવે માથે તિલક કરીને, ભગવાં વસ્ત્ર પહેરીને, સંસ્કૃત ભાષામાં, ઘીને દીપક પ્રગટાવીને પણ કેાઈ હિન્દુ કેસ પાસે ઘૂંટણીએ બેસીને ઈસુની પ્રાર્થના કરે તે તેની સામે વાંધો લેવો નહિ એવી જાહેરાત થઈ છે. (જુઓ મારું

Page #47
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું પુસ્તક “ધર્મનાશની ભેદી ચાલ” પે. નં. 55) તેમજ “હરે રામ હરે કૃષ્ણ” નામના રાજકીય પક્ષની સ્થાપના પણ થઈ ચૂકી છે. તેના પુરાવા તરીકે ગુજરાત સમાચાર, તા. ૧-૫-૭૪ના અંકમાં આવેલ હરે -રામ” મંડળીવાળાઓ પિતાને સ્વતંત્ર રાજકીય પક્ષો સ્થાપી રહ્યા છે તેની વિગત મૂકી છે, વાંચે એ સમાચારઃ “હરે કૃષ્ણ સંપ્રદાયને રાજકીય પક્ષ, જેના સભ્યો કેસરી ઝભાઓ પહેરે છે, માથે મુંડન કરાવે છે, અને જાહેર રસ્તાઓ પર નૃત્ય કરી હરે કૃષ્ણનું રટણ કરે છે. તેવા હરે કૃષ્ણ સંપ્રદાયે ગઈ કાલે એવી જાહેરાત કરી છે કે તેણે એક નવો રાજકીય પક્ષ સ્થાપ્યો છે. આ પક્ષનું નામ છે. “ઈશ્વરમાં અમારો વિશ્વાસ અને તે પવિત્ર નેતાઓ માટેને પક્ષ છે. હરે કૃષ્ણ સંપ્રદાયના અનુયાયીઓ આ પક્ષ દ્વારા રાજકીય બાબતોમાં ઈશ્વરને કેન્દ્ર સ્થાને રાખવા માંગે છે અને ઈશ્વર અંગેની સભાનતાને ઉરોજન આપવા ઈચ્છે છે. આ સંપ્રદાયના એક પ્રવક્તા શ્રી સ્ટીફન રાઈસે જણાવ્યું હતું કે આ પક્ષની ટિકિટ પર ચૂંટણી લડતા ઉમેદવારો પાસે કડક ધરણામાં તંબાકુ, દારૂ, જુગાર, લગ્ન સિવાયના જાતીય સંબંધો, માંસ-માછલી. ઇંડાના આહારના ત્યાગને સમાવેશ થાય છે. આ પક્ષ જિંયા, પેન્સીલવાનીઆ અને ન્યુયોર્ક ડિસ્ટ્રિકમાંથી અમેરિકન કેગ્રેસની ચૂંટણી માટે તથા વોશિંગ્ટન ડી. સી.માં મેયરની ચૂંટણી માટે પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખનાર છે.” આ સમાચારને “સામાન્ય” ગણુને અવગણશો નહિ. પચ્ચીસ વર્ષ પછી ભારતીય પ્રજાના વિનાશ માટે વાપરવામાં આવનાર અનેક બેબમાં આ એક બંબ છે. હરે રામ!” “હરે કૃષ્ણ!'ની ભક્તિમાં જ જે એ અંગ્રેજે ખરેખર ઘેલા બન્યા હોત તો રાજકીય પક્ષ

Page #48
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું 45 સ્થાપવાના પંચમાં તે કદી પડવાની ઈચ્છા ન રાખત. પરન્તુ એ ભક્તિ તો ભારતીય પ્રજાને છેતરવા માટેની રમત જ હતી. અહીં જ તેમની મેલી મુરાદ છતી થાય છે. રામ-કૃષ્ણના નામે એ લેકે ધીમે ધીમે ભારતીય પ્રજાના દિલમાં અને દિમાગમાં પ્રવેશ કરશે. એના પેટમાં પસશે. પગ પહોળા કરીને પેટ ફાડીને જ જંપશે. સાવધાન, ભારતીય સંત ! આપણું અસ્તિત્વ જોખમમાં છે. ' ભેળસેળની ચાલ કેટલી કુટિલ છે અને કેટલી ગૂઢ છે એ વાત આ બધા પ્રસંગે અહીં ટાંચી શકાય. ભારતમાં એકાએક પ્રાગટય પામેલ “સેંટ થેમસ પહાડ; ઈસુને પાલીતાણું ખૂબ જ ગમતું હતું. પાલીતાણા ઉપરથી જ પેલેસ્ટાઈન નામ પાડવામાં આવ્યું, ઈસુએ જગન્નાથના મંદિરમાં ધ્યાન ધર્યું હતું. ઈસુએ જન સાધુઓ પાસેથી પ્રેરણા મેળવી હતી, ઈસુના ધર્મમાં જૈનધર્મની કેટલીક છાંટ છે, ઈસુ ભારતમાં ઘણો સમય રહ્યા હતા. બીજી વાર તેમને કાશ્મીરમાં દફનાવાયા હતા માટે તે ભારતીય જ હતા.” વગેરે અનેક વાતે જોરજોરથી પ્રચારાઈ રહી છે. આની પાછળ હિન્દુસ્તાનના લેકેને ઈસાઈ ધર્મ પ્રત્યે ભારે અભિરુચિ પેદા કરવાને અને પછી એ સંબંધના વેગથી ભારતમાં ફેલાઈ જવાને બદ ઈરાદો હોઈ શકે એમ લાગે છે. અંદર ઘૂસી જઈને પગ પહોળા કરવા અને પેટ ફાડી નાખવું એ કળા ગોરાઓને તો સિદ્ધહસ્ત બની ચૂકી છે. એ માટે એમને અજોડ માયાવી બનતાં કે બેજોડ નાટકીઆ બનતાં ય આવડે, જૂઠા પંપો કરવામાં એમને પાપ કદાપિ લાગ્યું જ નથી. મિત્રીના દાવે શત્રુતા વિકસાવતી વિશ્વાસઘાતની પ્રક્રિયા પ્રત્યે એમને “ફેર વિચાર કરવાની જરૂર જણાઈ નથી. એ ધર્માધ લોકે છે, એમનામાં પરધર્મસહિષ્ણુતાને છાંટે પણ નથી એમ કહું તો તે કદાચ તદ્દન સાચું હશે.

Page #49
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું આપણે ત્રણ ભેદી યોજના વિચારી ગયા. ચીરે, વિકાસ અને ભેળસેળ. જ્યાં આ ત્રણ તબક્કા પૂરા થયા હોય ત્યાં તે વસ્તુતત્વના બધા જ સાંચા ઢીલા પડીને નિબળું થઈ ચૂક્યા હોય અને જે બળવાન કટકે હેય તેને તો ચીરાની પ્રક્રિયાથી રેઢા મૂકીને નિર્માલ્ય બનાવાતો જતો જ હેય...એ નિર્બળ બનતા જતા કટકાને સંપૂર્ણ પણે ખતમ કરી દેવા માટે વિકાસ અને ભેળની પ્રક્રિયા પામેલા કટકામાં એકતાની પ્રક્રિયા લગાવાય છે. હવે આપણે એ એકતા ઉપર થડે વિચાર કરીએ.

Page #50
[6] એસ્તા જે એકતાને અર્થે યોગ્ય એકસંપ થતો હોય તો તેની સામે વાંધો નથી. પરંતુ ગૌર લોકોએ એકતાનું જે ખંજર તૈયાર કર્યું છે તે અત્યંત જીવલેણ છે. ખૂબ જ ઘાતકી છે. વિશ્વમાં શાન્તિ કરી દેવી હોય તે તેઓ માને છે કે “એકતા” કરવી જ પડે. એને અર્થ ગર્ભિત રીતે એ છે કે વિશ્વમાં એક વર્ણની પ્રજા રહે, એક જ ધર્મ રહે, એક જ સૈન્ય, એક જ વહીવટ, એક જ કોર્ટ રહેવાં જોઈએ. જ્યાં સુધી આ જગતમાં અનેક વર્ષો, અનેક રાજ્ય વગેરે રહેશે ત્યાં સુધી ઝઘડા રહેવાના, વિશ્વશાંતિ કદી થવાની નહિ. અને કે સંપીને જ કાયમ રહે એ વાત આદર્શ માટે સારી છે, પરન્તુ એ સંભવિત નથી, માટે બધું એક જ કરી દેવું જોઈએ, તે જ વિશ્વશાતિ સંભવિત બને.” એને અર્થ એ જ થયો કે એક જ ધર્મ વગેરે જગતમાં રહેવા લાયક છે. કયે ધર્મ ? કયો વર્ણ ? કાનું રાજ્ય ? એ પ્રશ્નોની સામે તેઓ કહે છે કે તે માટે સર્વધર્મ પરિષદ વગેરે યોજે, અને આ પ્રશ્નનું નિરાકરણ કરે. જે દરેક ધર્મવાળા, રાજ્યવાળા, વર્ણવાળા લોકે પોતાના જ ધમ, વર્ણ કે રાજ્યને વિશ્વમાં રાખવાનું અને બાકીના ધર્મો વગેરેનું વિલીનીકરણ કરવાનું કહે તો શું કરવું ? આ ખેંચાખેંચનું નિવારણ એક જ રીતે થાય.

Page #51
48 ઇતિહાસનું દીદી પાનું એ છે મતદાન પદ્ધતિ. જેની બહુમતિ હોય તે ધર્મ, વર્ણ, રાજ્ય વગેરે આ જગતમાં રહે. બાકીનાઓ કાં એમાં સમાઈ જાય કાં આ ધરતી ઉપરથી વિદાય લઈ લે. એકતા' વિના વિશ્વશાંતિ નથી. માટે એકતા તે કરવી જ જોઈએ.” ક્રૂરતાથી ખીચોખીચ ભરેલ આ કે અભિપ્રાય છે? કૂતરે ખૂબ ભસે છે, ભૂખનો માર્યો ! શાન્તિ ખૂબ અપેક્ષિત છે, કામ કરવા માટે. એટલે એને શટ જ કરો એમ? રે! શું એને રોટલી નાંખીને ભસતા શાત કરી શકાતું નથી ? અફસોસ! ગૌરવર્ણના લોકોને તે અ-ગૌર, અ-ઈસાઈ ને ખતમ કરીને જ વિશ્વશાતિ હાંસલ કરવી છે ! હાય! તે તે “વિશ્વશાન્તિ કાજે કોઈ ધર્માનુષ્ઠાન કે તપ, જપ કરવાનું કહેવું એ તે પાપ જ કહેવાય ને? જગતમાં ઘણું ચામડીના રંગે, ઘણું ધર્મો તથા ઘણું રાજ્ય છે માટે જ ઝઘડાઓ છે ને ? બધું ય એક જ થઈ જાય તો બધા ઝઘડા મટી જાય ખરા ? કેવું દૂર ગણિત ! શું આ બધા જીવતા રહીને પરસ્પર સંપીને રહે તો વિશ્વશાન્તિ ન થઈ શકે ? પણ આ ક્રુર લેકેને એકસંપીની વિશ્વશાનિત ખપતી જ નથી. એમને તે લઘુમતિમાં રહેનારા બીજાઓના વિનાશમાંથી સજતી બહુમતિમાં રહેનારા લેકેની જ એકતા જોઈએ છે, ત્યાં શું થાય ? આવી વિશ્વશાન્તિ સિદ્ધ કરવા માટે જ રંગભેદ-નાબૂદીને વિરાટ કાર્યક્રમ યુને સંસ્થા તરફથી હાથ ધરાયો છે. કાળ, લાલ, પીળા, ગોર, વગેરે ચામડીના જુદા જુદા રંગે છે. આ રંગને ભેદ શી રીતે જાય ? એક જ રંગ જગતમાં રહે તે જ ને ? એટલે બહુમતિમાં વિદ્યમાન ગોરે રંગ રાખવો અને બાકીના ચામડીના

Page #52
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું રંગાએ કાં ઈજેકશનેથી ગેરા રંગમાં પરિણમી જવું પડે અથવા જગતમાંથી વિદાય થવું પડે. આમ રંગભેદ-નાબૂદીને સાચા અર્થ તો રંગ-નાબૂદી જ છે. આ રંગ-નાબૂદી કરવા માટે ધર્મ–નાબૂદી, તે માટે સંપ્રદાય ભેદ-નાબૂદી, અને તે માટે અસ્પૃશ્યતા નિવારણ પૂર્વ-પૂર્વમાં આવશ્યક બને છે. અસ્પૃશ્યતા નિવારણ કાર્યક્રમ દ્વારા અસ્પૃશ્યનું જ બિચારાએનું જગતમાંથી નિવારણ થાય. પછી સંપ્રદાયના ભેદની ઝુંબેશ દ્વારા સંપ્રદાયો જ ખકમ થાય. પછી એ રીતે ધર્મોના અનેક ભેદનું નિવારણ લઘુમતના તમામ ધર્મોના નિવારણથી થાય, એટલે રહ્યો એક જ ધર્મ, જે બહુમતમાં હોય છે. એનું નામ ખ્રિસ્તી ધર્મ. અને લઘુમતિના રંગોનો નાશ થતાં રહ્યો એક જ રંગ, તેનું નામ ગૌર, એક જ ખ્રિસ્તી ધર્મ અને એક જ ગેરી પ્રજા, થઈ ગઈ વિશ્વશાન્તિ, મટી ગયા ઝઘડા...આપણે સ્મશાને સૂઈને ઝઘડા મિટાવવાના કાર્યક્રમમાં આપણે જ સહકાર ! રે ! મરેલાની શાન્તિ કરતાં તે જીવતાના ઝઘડા સારા ! આવી એકતા તરફ ધસમસી રહી છે, સઘળી નાની-મોટી એકતાઓ, રાજ્યો અનેક હતાં, હવે એક જ ભારત થયું, આક્રમને ફાવટ થઈ ગઈ. એકને જ જીતે એટલે આખું ભારત જીતાઈ જાય. જ્ઞાતિ, જાતિઓ અનેક હતી, એને નાશ કરાઈ રહ્યો છે, કેમોને નાશ કરાઈ રહ્યો છે. સંપ્રદાયનું વિલીનીકરણ કરાઈ રહ્યું છે. એક જ માનવ'ના આદર્શ તરફ એકતાને કાર્યકમ ધસમસી રહ્યો છે. પછી કઈ કામના કે કોઈ સંપ્રદાયના માણસને, પોતાની કેમ કે સંપ્રદાયના દુખી માણસને મદદગાર થવાના ઉમળકા જ ન.

Page #53
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું જાગે. સ્વધર્મી તરીકેની પ્રીત કેઈ સ્વધર્મને ય ન જાગે. કેઈન કેઈ નહિ, સહુ સહુના ચકામાં. એકતાએ સર્જેલા હાહાકારને ઇતિહાસમાં જેટ નથી. હવે તે આ ધૂન ખૂબ આગળ વધી રહી છે. થેડા જ સમય પૂર્વે એકતાપ્રેમી એક બુદ્ધિજીવીએ એવું નિવેદન કર્યું કે, “હિન્દુ-મુસ્લિમોની એકતા થવી જોઈએ. એ માટે મુસ્લિમોએ હિન્દુઓની જેમ ગોમાંસને ત્યાગ કરવો જોઈએ. પણ જો કોઈ સંગમાં મુસ્લિમો ગોમાંસને ત્યાગ ન જ કરી શકે તે “એકતા” ખાતર હિન્દુઓએ મુસ્લિમોની જેમ ગોમાંસને સ્વીકાર કરી જ લેવો જોઈએ ! એકતા પરિષદ, સર્વધર્મ પરિષદ, ટેમ્પલ એફ અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ, સર્વધર્મ સંમેલને આવી વિઘાતક એકતા તરફ જાણપણે કે અજાણપણે સહુ જઈ રહ્યા છે. બહુમતના જોર ઉપર લઘુમતનું વિસર્જન અત્યંત સંભવિત છે માટે જ બહુમતવાદ ખરાબ છે. તેની પોષક અયોગ્ય લોકશાહી અને ચૂંટણીપદ્ધતિ ખતરનાક છે. ' એકતા જરૂરી અપેક્ષિત છે પણ તેની રીતે તે એકતા હોવી ઘટે. સહુને જિવાડનારી એકતા હોવી ઘટે. ત્યાં લઘુમતિ કે બહુમતિ કે સર્વાનુમતિને પણ સ્થાન ન હોય. શિષ્ટમતિને જ ત્યાં સ્થાન હોવું જોઈએ. જે શિષ્ટ છે, તે બધાયની એકતા. જે શાસ્ત્રચુસ્ત છે, તે બધાયનું સહજ સંગઠન ! પણ આજે તે શિષ્ટતા અને શાસ્ત્રચુસ્તતા તરફ તે નાક મચકેડાય છે. સંગઠનની બૂમો મચાવનાર ગમે તે પ્રકારનાં સંગઠનેની હિમાયત કરતા હોય છે. હા... દૂધ અને મીઠાનું કે આગ અને પેટ્રોલનું અથવા તે દૂધ અને તેજાબનું પણ સંગઠન તેમને ખપે છે. સંગઠન એટલે સંગઠન! પછી તે ગમે તેવું હોય?

Page #54
ઈતિહાસનું ભેદી પાનું પ આવા ખીચડા” જેવાં સંગઠનોએ જ આ દેશની પ્રજાનું અને તેની જીવાદોરી સમી સંસ્કૃતિનું નિકંદન કાઢી નાંખ્યું છે. અંગ્રેજોને સારી રીતે અહીં રાજ કરવું હતું તો ક્યારેય તેમણે મજૂરો વગેરેનાં યુનિયને સ્થાપવા દીધાં નથી. અને હવે ચોમાસામાં બિલાડીના હજારે ટોપની જેમ સર્વત્ર યુનિયને ઊભાં થઈ ગયાં ! બસ...લડડ્યા જ કરે, મોંઘવારી માટે, પગારવધારા માટે, સગવડો માટે. રોજ લડાઈ...રેજ કજિયા...આ યુનિયનની એકતાએ ઊભી કરેલી હડતાળે, એમનાં ઘરેણાં, ઘેરા અને લૂંટફાટ પ્રજાને સર્વનાશના પંથે લઈ જઈ રહી છે. અફસોસ! તોય ખીચડા સ્વરૂપ “એકતા”ની હિમાયતે ઢોલ વગાડીને કરાતી રહે છે. હવે આ વિષયને ઉપસંહાર કરતાં જણાવીશ કે પ્રાચીન પરંપરાના બળવાન તત્ત્વમાં ચીરે મૂકીને બે કકડા કર્યા. પછી એમાંના એક કકડાને કૃત્રિમ વિકાસ કરવામાં આવ્યું. પછી તેમાં ભેળસેળ થયું. ત્યાર પછી એ બધાની ખીચડાવાદી એકતા થાય. પરદેશીઓ અંદર ઘૂસ્યા હોય, સ્વદેશીઓ સાથે એકતા કરી હોય એટલે એ બે ય ભેગા થઈને છૂટા કરાયેલા બળવાન કટકા ઉપર આક્રમણ કરીને તેને ખતમ કરી નાખે. અને પછી જે સ્વદેશી કટકે વિકાસ પામ્યો છે એ ય ખતમ. કેમકે પરદેશીઓએ તો પિતાના ઘાતકી સ્વાર્થી માટે જ એને વિકાસ કર્યો હતો. એટલે કામ પૂરું થયા બાદ એને ય નાશ નિશ્ચિત બની જાય. આ રીતે ભારતીય સંસ્કૃતિનાં કેટલાંય ગૌરવને ચરે, વિકાસ, ભેળસેળ અને એકતાના ચક્રાવાઓમાં આજ સુધીમાં ખતમ કરી

Page #55
પર ઇતિહાસનું ભેદી પાનું નાંખવામાં આવ્યાં છે. હવે તે આ ભેદી યોજનાઓ સામે સહુ જાગે અને સાવધ બની જાય તો જ જીવનની આશા રહે. સંતસંસ્થા ઉપર ઝીંકાયેલો ઘણુને ઘા કોઈ પણ પ્રજાનાં સાચાં સુખશાનિતનું મૂળ ધર્મ છે. જે પ્રજાને દુઃખી દુઃખી કરી મૂકીને ધરતી ઉપરથી નષ્ટ કરી દેવી હોય તે તેને ધર્મભ્રષ્ટ કરવી જ પડે. કહેવાય છે કે ઈન્દો પણ, પોતાના સિંહાસનને કબજે, ઘેર તપ કરતા ઋષિ-મુનિઓ રખે લઈ લે એ ભયથી મેનકાઓને મોકલીને એમણે તપધર્મથી ભ્રષ્ટ કરી દેવાને પ્રયત્ન કરતા. ગૌરપ્રજાએ ભારતની સમગ્ર ધરતી ઉપર સ્વ (પિતાનું) રાજ સ્થાપવું હોય તો તેણે કરોડો ભારતીનાં હૈયાંના સમ્રાટ તરીકે બિરાજેલાં આર્યધર્મનાં મૂળિયાં હચમચાવીને ઊખેડી જ નાખવાં જોઈએ. એમના સીધા શાસનકાળમાં આ કામ એમણે કર્યું, પણ ધર્મનાં મૂળ તો આ દેશની પ્રજાના હૈયાની ધરતીમાં ખૂબ ખૂબ ઊંડે સુધી ગયાં હતાં. એટલે ઘણા પ્રયત્ન એને કાંઈક જ હચમચાવી શકાય, પણ ઊખેડવાનું કામ તો અસંભવિત હતું. આથી જ પાશ્ચાત્ય શિક્ષણ આપીને તૈયાર કરેલા ભારતીય લોકોના હાથે એ મૂળને ઊખેડી નાખવાનું કામ સંપીને એને પાર ઉતારી દેવા માટે સ્વરાજ’ના બહાના નીચે તેઓ આ ધરતી ઉપરથી વિદાય થઈ ગયા છે. ખરેખર તેમનું ગણિત ખૂબ જ સાચું સાબિત થયું છે. જે કામ છેલ્લાં 300 વર્ષમાં થયું ન હતું એથી સેગણું વ્ર સનું કાર્ય સ્વરાજ પછીના 27 વર્ષમાં જ થઈ ચૂકયું છે. વૈદિક ધર્મો, વૈદિક આચારે તે ખૂબ વેરવિખેર થઈ ચૂક્યા છે. આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય વ્યવસ્થાઓ તો હતપ્રહતા થઈ ગઈ. પરંતુ ધર્મવ્યવસ્થા પણ કેટલાક અંશે હતપ્રહત થવા

Page #56
ઇતિહાસનું ભેદીયાનું લાગી. જે દેશમાં એક ગાયને, કાપવી એ મતને નેતરું દેવા બરાબર ગણાતું. મુસ્લિમ શાસકામાં ય આધાર્મિક લાગણીઓને ચુસ્તપણે સાચવી લેવામાં આવતી,એનાં કડક ફરમાને બહાર પડતાં, એ જ દેશમાં ગાયની લાખો-કૅઠોની સંખ્યામાં ઉધાડી કલેઆમ ચાલી રહી છે અને છતાં કેઈના ય ગળામાંથી વિરાધની ચીસ પણ નીકળતી નથી. સિનેમા, પરાવલંબન, પશ્ચિમનું અંધાનુકરણ, ઈશ્વરની પ્રીતિનું અને પાપની ભીતિનું નષ્ટ થયેલું તત્વજ્ઞાન, સામાજિક મર્યાદાઓ, વડીલના બહુમાનને નાશ વગેરે વગેરે પ્રજાના જીવનના આધારસ્તંભ સમી સઘળી પરંપરાઓને પશ્ચિમના પાપી શિક્ષાણે માનવીમાંથી નષ્ટભ્રષ્ટ કરી નાંખી. એથી એ નિર્માલ્ય સત્વહીન, ગુલામ જેવો બની ગયો. ખેર...હવે ધર્મવંસનું આ ભયાનક વાદળ જેન ધર્મ પાળતા અનુયાયીઓ ઉપર વીર નિર્વાણની પચ્ચીસમી શતાબ્દીનું નિમિત્ત લઈને ધસી આવ્યું છે. આ પૂર્વે જે કાંઈ વિનાશની ભૂમિકા કરવાની જરૂર હતી તે થઈ ચૂકી છે, એટલે ધર્મનાશના કાર્યમાં સફળતા મળે તે જરાય નવાઈ પામવા જેવું નથી. એટલું જ કે બીજા ધર્મોના અનુયાયી-અગ્રેસરો પિતાની ઉપર આ વાદળ ધસી આવ્યું અને વિનાશ વેરીને ચાલ્યું પણ ગયું તે ય એને પામી ન શક્યા, રે! કેટલાક તો સ્વનાશમાં જ સહકાર આપવાની અક્ષમ્ય અનેક ભૂલ કરી બેઠા. જ્યારે જૈન ધર્મના અનુયાયી અગ્રણીઓ-ખાસ કરીને જૈનાચાર્યો-શ્રમણે આ અમંગળનાં એંધાણ પારખી ગયા અને સાવચેત બની ગયા. આ વાત અહીં જ હાલ પડતી મૂકીને આપણે ભૂતકાળમાં જરાક પાછા જઈએ અને શી રીતે જેનધર્મના અણુનાશની ભૂમિકામથઈ ચૂકી છે તેમાણી લઈએ.

Page #57
' ઇતિહાસનું ભેદી પાનું સૌ પ્રથમ તે ગરા મુત્સદીઓએ હિન્દુ પ્રજાના જ બે ધર્મો -વૈદિક અને જેન-હતા, છતાં તેમને છૂટા પાડયા. કોઈ પણ જૈન ધરે જન છે, પણ પ્રજાથી હિન્દુ જ છે. આમ છતાં હિન્દુઓને પ્રજાવાચક શબ્દ ન રાખીને ધર્મવાચક શબ્દનું ભયંકર કૌભાંડ ગોરાઓએ ખેલી નાખ્યું. શબ્દના જ શસ્ત્રથી એ લેકેએ હિંદુ નામની પ્રજાને નાશ કર્યો અને હિન્દુ નામને ધર્મ બનાવી દીધું. આમ થતાં જૈન ધર્મ પાળતા જેને હિન્દુ ધર્મ નથી જ પાળતા માટે હિન્દુ મટી ગયા. વળી જેમ હિન્દુ નામની પ્રજા મટાડી દેવાઈ તેમ જૈન નામને ધર્મ પણ મટાડી દેવાય અને જેન નામને “સમાજ' કહેવાય. આમ ભારતની ખમીરવંતી એક પ્રજા અને ભારતને ત્યાગપ્રધાન એક ધમ...બે ને દૂર કરી દેવામાં આવ્યા. જન અને હિન્દુઓ જુદા પાડતાં જ ભારતીય પ્રજાને ઘણે મટે ફટકે પડે. આ બે ય ભેગા મળીને જ એક પ્રચંડ બળનું નિર્માણ થતું હતું. સંખ્યાબળ હિન્દુઓનું હતું, અને બુદ્ધિબળ જેનોનું હતું. સંખ્યા અને બુદ્ધિ બે યની આપણને જરૂર હતી પણ બેયને જુદા પાડતાં એકલું સંખ્યાબળ અને એકલું બુદ્ધિબળ નિર્બળ બની ગયાં. છૂટા પડેલા બે એકડાની કિંમત એક-એક જ થાય. પણ તે બે ય ભેગા થઈ જાય તે દરેક એકડાની કિંમત 11 થઈ જાય-૧૧ ગુણ બની જાય. હવે આ વિનાશને વાયર જૈન ધર્મ ઉપર કે આગળ વધે છે તે જોઈએ. જૈન ધર્મની રક્ષા અને પ્રભાવનાનું કાર્ય એના પ્રકાશક તીર્થંકરદેવોએ સંસારત્યાગી, સર્વવિરતિધર શ્રમણ-શ્રમણીઓને અને ગૌણરૂપે શ્રમણોપાસકે તથા શ્રમણોપાસિકાઓને સોંપેલું છે. આ ચારેયને સંધ તે ચતુર્વિધ સંઘ કહેવાય છે. એમાં પ્રાધાન્ય શ્રમણાનું જ સર્વદા નિશ્ચિત હેવાથી જૈન ધર્મને સંચાલક ચતુર્વિધ

Page #58
55 ઇતિહાસનું ભેદી પાનું સંઘ એ શ્રમણપ્રધાન ચતુર્વિધ સંઘ કહેવાય છે. સંસારત્યાગી અમને હૈયે વિશ્વમાત્રના સર્વ જીવો પ્રત્યે એકસરખું કારુણ્ય છલકાયેલું હોય છે. નિર્વાણમાર્ગની આરાધના દ્વારા નિર્વાણપદની પ્રાપ્તિ એ જ એમનું લક્ષ છે અને વિષય-કષાયની વાસનાઓથી ભરેલા સુખમય સંસાર તરફ પણ તેમણે પીઠ કરી લીધી હોય છે. શાસ્ત્રોને સ્વાધ્યાય અને તમય જીવનને લીધે તેઓ સદૈવ તપ-સ્વાધ્યાય નિરત હોય છે એટલે તદ્દન સહજ રીતે એમનું આત્મદ્રવ્ય, એમની ચિત્તશુદ્ધિ, એમની વ્યાવહારિક પંવિત્રતા, એમનું ચિંતન-મનન, ફુરણ વગેરે અત્યંત ટચ કક્ષાનાં હેય છે. આથી જ ચતુર્વિધ સંઘના જ એ સાચા માર્ગદર્શક રહેતા નથી, પરંતુ માનવમાત્રના સાચા માર્ગદર્શક બની રહે છે અને જીવમાત્રને એ હિતકારક બની રહે છે. આવા મહાસંતોનું અધિપત્ય જ સમગ્ર જૈન સંઘનું મસ્તક અનેક ગૌરવથી ઉન્નત રાખે છે, પ્રજાનું જીવનધેરણું પણ ચું રાખે છે, અરે ! એમના શાસ્ત્રાજ્ઞા શુદ્ધ સંયમ જીવનના પ્રભાવે આખું ય રાષ્ટ્ર સુખચેનથી વિકાસ સાધતું રહે છે. આટલા બધા ટોચ-કક્ષાના પ્રભાવક શ્રમણ મુનિવર-જેનાચાર્યોનું આધિપત્ય તોડી પાડ્યા વિના જૈન ધર્મના કિલ્લા તૂટે નહિ, અને તે સિવાય ભારતીય પ્રજાને નષ્ટભ્રષ્ટ કરી શકાય નહિ એ વાત ગોરાઓ બરાબર જાણતા હતા. એટલે એ લેકેએ વિનાશના ખાડે આખી સંસ્કૃતિની ઈમારતને નાંખવા માટે એની પાયાની ઈંટ સમી શ્રમણ સંસ્કૃતિને તોડી છે. શ્રમણના પ્રચંડ વર્ચસ્વ ઉપર 300 વર્ષથી ફટકા મારે રાખ્યા છે. - સૌ પ્રથમ શ્રી પૂજ્યની જે શ્રમણ પરંપરા હતી તે જ તેમના માટે પેટના શળના દુખાવા સમી હતી. આ શ્રીપૂજ્ય ભલે કદાચ

Page #59
‘ઇતિહાસનું ભેદી પાઈ કયાંક-કેઈક ગૌણ આચારની બાબતમાં શિથિલમાં શિથિલ હતા. પરંતું ચુસ્ત બ્રહ્મચર્ય અને ધર્મની અવિહડ ખુમારીથી તેઓ ટાય કક્ષાનું ધર્મ પ્રભાવકપણું પામ્યા હતા. ધર્મના અનેક પ્રભાવક કાર્યો કરતા હતા, ધર્મ ઉપરની આક્તને મંત્રતંત્રની સાધનાઓના બળથી. પળવારમાં મારી હઠાવતા હતા. નિરીહ એવા સંવિગ્ન મુનિઓ જે કેટલીક મંત્રાદિની સાધન ન કરતા તે સાધનામાં શ્રીપૂજ્ય આચાર્યો સિદ્ધિ મેળવતા. આથી જ આ અપેક્ષાએ એમનું જૈન ધર્મ ઉપર ઘણું પ્રદાન હતું. ગમે તે રીતે, આ શ્રીપૂજ્યોની અબાધિત સત્તાને તોડવામાં આવી. સંવિગ્ન મુનિવર સાથે શૈથિલ્યના કારણે ટકરામણ કરાવાઈ.. ચીરો મુકાયો. બે કકડા થયા. સંવિગ્ન મુનિઓને વિકાસની જમા લગાડાઈ. એ વિકાસ અને એ એકતાને શ્રીપૂજ્યના રખવાળાને. ધક્કો લગાવ્યો. જૈન ધર્મ ઉપરની એક મોટી એકચક્રી સત્તાને અંત લાવી દેવામાં આવ્યું. પણ હજી સંવિગ્ન મુનિઓ પાસે જૈન સંધનું આધિપત્ય તે. હતું જ. તેને પણ તેડવાનું અનિવાર્ય હતું. પણ એ માટે એમની સામે કેઈ બળવાન જૂથ ઊભું કરવું પડે તેમ હતું. આ બળવાન જૂથ તે બુદ્ધિજીવી, સિદ્ધાન્તહીન, જમાનાવાદી, જૂઠા દેશકાળવાદી, શિક્ષિતોનું જૂથ. સંપૂર્ણ પણે શ્રદ્ધાભ્રષ્ટ આ લેકે પિતાના ભયાનક પાપની પરવા કર્યા વિના જગતમાં ગૌરવભેર ફરતા રહ્યા અને શ્રદ્ધાથી પરિ. પ્લાવિત હદયવાળા સંવિગ્ન મુનિઓના કાંઈક આચારશૈથિલ્યને મેરૂ જેવડું બનાવીને જગતમાં વગોવતા રહ્યા.

Page #60
ઇતિહાસનું ભેદી પાછું આની સાથે સાથે સંવિગ્નમાં પરસ્પર વિક્ષેપ પડે તેવી કુટિલ ચાલ પણ આશિક્ષિત રમ્યા અને તેમાં પણ કેટલાક અંશે ફાવ્યા. બીજી બાજુ આવા કુકર્મ કરનારાઓને ગવર્નમેન્ટ તરફથી મોટા ખિતાબ અપાયાએમનાં જાહેરમાં માન-સન્માન થયાં; ધંધાઓમાં એમને ખૂબ અનુકૂળતાઓ મળવા લાગી. એટલે આ લકે વધુ વકર્યા; વધુ ફટકયા. એમણે ચારે બાજુ મુનિજીવન ઉપર પ્રહારો કરવાનું ચાલુ રાખ્યું. નાની વાતને ઉગ્ર સ્વરૂપ આપવા માંડયું. મુનિએના પક્ષ-વિક્ષ બનાવીને, તેમની પડખે ચડીને તેમને લડાવવાનું હિચકારું પાપ પણ કર્યું અને કયાંક કેટલાક શ્રમણો છઘસ્થ ભાવે કે ભવિતવ્યતાના ગે એમાં ફસાઈ પણ ગયા. આમ શ્રમણપ્રધાન ચતુર્વિધ સંઘને એક અતિ ગૌરવવંતો કાળ અસ્ત પામવા લાગે. છિન્નભિન્નતા વધતી ચાલી અને શ્રમરણનું પ્રાધાન્ય તૂટું-તૂટું થવા લાગ્યું. ગોરાઓની (કાળા-શિક્ષોની) એક અત્યંત કૂટ નીતિ છે કે તેઓ જ્યારે જેની ઉપર આક્રમણ કરવાના હોય છે ત્યારે તે પૂર્વે જ તે છાવણને છિન્નભિન્ન કરી મૂકે છેતેમનામાં એકવાક્યતા રહેવા દેતા નથી, તેની સ્થિતિ નિર્ણાયક કરે છે, તેને નિસ્તેજ અને નિર્માલ્ય બનાવે છે. આ પછી જ એની ઉપર આક્રમણ થાય છે. આ આક્રમણને મારી હઠાવવા જેવી તાકાત નહિ હોવાના કારણે ભૂડે પરાજય વેઠ જ પડે છે. ભૂતકાળને ભારતના ઇતિહાસ ઉપર નજર કરીશું તે આ -વાત સ્પષ્ટ સમજાઈ જશે. રાજાઓની હસ્તિને મટાડી દેવા માટે અસાધારણ ભયંકર દુષ્ટ નીતિઓ એ લોકોએ. અપનાવી છે. પ્રભુને પણ સાથ મેળવ્યો છે અને અંતે રાજાશાહીને નાશ કર્યો છે !

Page #61
ઇતિહાસનું ભેદી પાન જૈન ધર્મના વિષયમાં પણ બરાબર આવું થયું છે. જેન સંધમાં ચીરો મૂકીને ગૃહવર્ગને વિકાસની જાળમાં લીધે, એમાં શિક્ષિતેની ભેળસેળ કરી. એ બધાયની એકતા થઈ, અને એ બધા ભેગા થઈને હવે ઉજવણીના ઓઠા નીચે રહીસહી શ્રમણસત્તાને ખતમ કરવા માટે કટિબદ્ધ બની ગયા છે. જેનના ચાર ફીરકા કહેવાય છે. (હકીકતમાં મૂળ પરંપરાને જે ધર્મ હેય તે ધર્મ જ કહેવાય, તેને ફીરકે કહેવાય પણ નહિ, એ મૂળ પરંપરામાંથી જે ત્રણ પેટા ભેદે નીકળ્યા છે તેમને ત્રણને જ ફિરકા કહેવા જોઈએ.) આ ચારેય ફરકામાં જમાનાવાદી શિક્ષિત લેકે છે. આ બધા ય પાશ્ચાત્ય શિક્ષણના ભયાનક પ્રભાવ નીચે આવેલા હેવાથી એમને ધર્મના વિશ્વકલ્યાણકર મૂળભૂત તત્વોનાં ગૌરવોનું અને તેની સર્વાગીણ કલ્યાણકારિતાનું જ્ઞાન પણ ન હોય તે તદ્દન સ્વાભાવિક છે, કેમકે મુનિવર્ગ પ્રત્યેની સૂગને કારણે તેમને ગુરુગમથી કઈ જ્ઞાન તો મળ્યું જ નહિ. એ બહુ બહુ તે. પિોથી પંડિત હોય કે શબ્દપંડિત હોય પણ જીવનસમૃદ્ધ તો હોય જ નહિ, ધર્મશાસ્ત્રોની અતિગંભીર અને પરમાદાર વિશિષ્ટતાઓ તે એ બિચારાઓના કાને પણ કદી પડી ન હોય. એમણે તે જૂઠા ઈતિહાસો ઉપર અને બુદ્ધિના ધર્મસંબંધિત અપરિપકવ વલણ ઉપર જ પિતાના વિચારોનાં સંતાનને જન્મ આપીને પાળ્યાં, પડ્યાં અને મોટાં કર્યા હોય, એટલે આ લેકે ધર્મક્ષેત્રને ઘણું મોટું નુકસાન કરી જાય એ તદન સંભવિત છે. જૈન ધર્મને કહેવાતા આ ચારેય આમ્નાયમાં જેમ સ્વધર્મપરંપરાને ચુસ્ત રીતે પાળનારાઓને એક વર્ગ છે તેમ તે દરેક આમ્નાયમાં આવા શ્રદ્ધાભ્રષ્ટને પણ વર્ગ છે. એ બધા ય ભેગા થઈને બુદ્ધિવાદના ઓઠા નીચે પાંચમો ફરકે જ ઊભું કરી રહ્યા છે. આ પાંચમો ફરકે પણ ચારેય ફીરકાના બુદ્ધિજીવીઓને બનેલો હોવાથી

Page #62
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું ચતુર્વિધ ફીરકે છે. એ સ્વાયત્તશાસિત છે, એને માથે શ્રમનું લગીરે વર્ચસ્વ નથી; એમનું અધિપત્ય એણે સ્વીકાર્યું જ નથી. - આ લેકોએ પિતાની એકઠા કરી છે. એમની એકતા સહેલાઈથી થાય તેવી પણ છે; કેમકે કોઈ પણ સિદ્ધાન્તનો ત્યાગ કરી દેવામાં કે કોઈ પણ અપસિદ્ધાન્તને સ્વીકાર કરવામાં જે ટોળાની વૃત્તિ જેરમાં હોય તે ટોળાને એકતા કરવામાં જરાય મુશ્કેલી ન જ પડે. આવી સિદ્ધાન્તહીન એકતાનું આ જૂથ જૈન ધર્મના ચારે ય આમ્નાય ઉપર ત્રાટકી રહ્યું છે. મુહપત્તિ, મંદિર, સંવત્સરી, મુક્તિ, તીર્થ સંબંધિત મતભેદોને દફનાવી દેવાની વાતો દ્વારા મુહપત્તિ આદિ અંગના સિદ્ધાંતને જ દફનાવી દેવાના હેતુથી, એણે ભારે ગોકીરો મચાવ્યું છે. સિદ્ધાન્તના ભોગે મતભેદો દૂર થતા હોય કે કજિયા ઓછા થતા હોય તે ય તે ખોટું છે. કલેશોનું ઉમૂલન જરૂર સુંદર છે. પરંતુ સિદ્ધાન્તને ભેગ લઈને કદાપિ નહિ. લેણદાર પાસે સે રૂપિયા લેવાના નીકળે છે અને પ્રથમ તબકકામાં જ તેની માંડવાળ કરી નાંખીને તેની સાથે કલેશ પતાવી દેવાનું કામ કોઈ પણ શાણે વેપારી કરતો નથી. દેશ ઉપરના આક્રમણ વખતે શત્રુની માંગણી પૂરી કરી આપીને યુદ્ધના બજતાં નગારાં બંધ કરી દેવાનું એલાન આપનાર સેનાપતિ નિર્માલ્ય ગણાય છે. તિજોરી લૂંટીને જતા ચાર સાથે કલેશના ભયથી કશે ય મુકાબલો નહિ કરનાર માણસ મર્દ ગણાતો નથી; મુડદાલ ગણાય છે. એકતા કે સંગઠન અત્યંત જરૂરી છે, પણ બધાં કપડાં ઉતારી આપીને જે એકતા કે સંગઠન કરવાનાં હોય તો તે હરગિજ મંજૂર નથી. એમાં ય ધર્મ તો સમગ્ર વિશ્વના સર્વ જીવોના હિતની જીવા

Page #63
fQc ઇતિહાસ જોવી પાનું દેરી છે એમ સિલતભા આડેધક ભેગ આપી દઈને એકતાએ કરવાનો આપણને શો અધિકાર ? એવી એકાઓ સતી: કીતિ કમાઈ લેવા સિવાય બીજું કયું ફળ આપે છે? વળી એવી સિદ્ધાનહીન એકતાઓનું આયુષ્ય પણ કેટલું ? અંતે તે એકતાથી જ અનેકતા..યાદવાસ્થળી સજાવે છે. નામ જ એકતાનું પણ પરિણામ લડાઈનું.વધુ દુર જવાનું..વધુ વેર ઊભું કરવાનું. જે આટલી જ વાત, બધાયને સમજાઈ જાય તે મને લાગે છે કે બુદ્ધિવાદનાં તોફાને સામે પ્રત્યેક જૈન સખ્ત શબ્દોમાં બેલતો થઈ જાય. થોડાક સમય પહેલાં શ્રી કાલેલકરે જૈન ધર્મના બે ટુકડા કરવાનું વિધાન કર્યું છે. . પશ્ચિમના રંગે ઠીક ઠીક રંગાયા છતાં દાઢી વગેરે રાખવાથી ભારતના સંતશા એ દેખાય છે એટલે એમને વધુ પડતું વજન મળતાં આપણું સંસ્કૃતિને વધુ વેઠવું પડયું હોય તેમ લાગે છે. જે લેકે હકીકતમાં પશ્ચિમપરસ્ત હોય અને વેષ વગેરેમાં સંસ્કૃતપ્રેમી દેખાતા હેય તેમનાથી આ દેશની સંસ્કૃતિને મોટા ફટકા ખમવા પડે કે પ્રજાને વધુ ઉલ્લુ બની જવું પડે તે અત્યંત સંભવિત છે. આ અજેન બંધુએ જૈન ધર્મમાં ચીરે મૂકીને બે કકડા કરવાની હિમાયત કરી છે. ક્રિયાકાંડ વિભાગને એક કકડો અને તત્વજ્ઞાન વિભાગને બીજો કટકે. એમાંને ક્રિયાકાંડ વિભાગ ક્રિયાકાંડી રૂઢિચુસ્તોને સેંપી દેવાની વણમાગી સલાહ આપીને આગળ વધતાં એમણે કહ્યું છે કે “તત્વજ્ઞાન” વિભાગને લઈને આપણે વિશ્વમાં ફરીએ, સહુને આ વિભાગ વિકસાવવાની રજા આપીએ. એ વિકાસ કરવામાં જો એમને પોતાની રીતે કોઈ સુધારે, વધારો, ઉમેરે (ભેળસેળ જ ને ?) કરવાની

Page #64
અહિસા લેતી પાક જરૂર લાગે તે તેમ કરવાની આપણે તેમને રજા આપીએ. દરેક દેશની અનુકુળતા મુજબ જુદી જુદી જેને ધર્મની અનેક આવૃત્તિઓ થાય તેમાં શું ખોટું છે? પાંચમા ફીરકામાં ઘૂસેલા આ એકતાવાદીઓ ધર્મમાં ચીરે મૂકીને ક્રિયાકાંડ વિભાગ સ્વરૂપે વ્યવહાર-ધર્મને અચેતન બનાવવા રઝળતે મૂકે છે; તત્ત્વજ્ઞાન વિભાગ [એકલો વ્યવહાર નિરપેક્ષ નિશ્ચય એ જૈનધર્મ જ નથી; તેનું કઈ અંગ પણ નથી]ને વિકાસની પ્રક્રિયામાં લઈ જાય છે. અન્ય દેશો દ્વારા તેમાં ભેળસેળ કરવાની, રજા અપાવે છે. આને અર્થ તો એ જ થયોને કે ક્રિયાકાંડસ્વરૂપ વ્યવહાર-ધર્મ કે જે વસ્તુતઃ જૈન ધર્મની અવિચ્છિન્ન પરંપરાનું અસાધારણ બળ છે તેને આપમેળે મરવા દે; અને તત્ત્વજ્ઞાન અંશને વિકાસના ફગાવાથી અને ભેળસેળના રાજકારણથી મારી નાંખવો. વાહ, એકતાવાદીઓ ! ધન્ય છે તમારી ચાતુરીને ! આવી જ વાત બીજા એક બુદ્ધિજીવીએ કરી છે. તેણે બે મહાવીર’ બતાવ્યા છે. પૌરાણિક અને ઐતિહાસિક. વીતરાગ, સર્વજ્ઞ, યથાર્થવાદી, ત્રિલેકગુરુ, તીર્થકર, શાસનપતિ પરમાત્મા મહાવીર એ પૌરાણિક મહાવીરદેવ છે. જ્યારે જ્ઞાતિજાતિના નાશક, સ્ત્રી-સ્વાતંત્ર્યના હિમાયતી, યજ્ઞયાગની હિંસાના નાશ માટે લીધેલા અવતારવાળા, સામ્યવાદના આદ્ય પિતા, ટોચમર્યાદાના હિમાયતી, બાળદીક્ષાના વિરોધી, કામ પુરુપાર્થની પણ હિમાયત કરનારા મહામાનવ મહાવીર એ ઐતિહાસિક મહાવીર, એ બંધુએ કહ્યું કે “ચાલે, આપણે પૌરાણિક નહિ; પણ ઐતિહાસિક મહાવીરની શતાબ્દીની ઉજવણી કરીએ.”

Page #65
ઇતિહાસનું ભેદી પા ફ્રાન્સને એક ગેર સ્વામી હંસાનંદ બને છે. તેણે પોતાના અનેક ગેરા શિષ્યોને નવકારમંત્ર શીખવ્યું છે. આમાં જૈન ધર્મને અયુદય કઈ જશો મા ! આ તે છે; જેન ધર્મના વિકાસ અને ભેળસેળના કાર્યક્રમને ખતરનાક અંશ. આ લોકે “હરે રામ.'ની જેમ નવકારમંત્ર ગાતાં ગાતાં ટોળે વળી ભારતમાં આવશે. જૈન ધર્મ ઉપર લેકચર' કરશે; અહીંના. મહાસંયમી જૈન સાધુઓને પોતાની વિદ્વતા અને વાકુટાના જોરે. ઝાંખા પાડશે. કામચલાઉ દીક્ષાઓ લેશે. પેટમાં પેસીને પગ પહોળા: કરશે; પેટ ફાડી નાંખશે. થેડા જ સમય પૂર્વે જિમ મારગન” નામના અમેરિકન વિદ્યાથએ 7 દિવસ પૂરતી તેરાપંથી દીક્ષા લીધી હતી ! આ બધું ય કૌભાંડ ત્યારે જ અમલમાં આવી શકે તેમ છે જ્યારે જૈન ધર્મ ઉપરથી જેનાચાર્યોનું અને શ્રમણોનું વર્ચસ્વ તોડી પાડવામાં આવે. એક વખત ચીનમાં બાઈબલની માંગ ખૂબ વધી પડી. ઓર્ડરે. આવવા લાગ્યા. લાખો કેપીએ જવા લાગી. આથી ઈસાઈ ધર્મીએ ખૂબ ખુશ થઈ ગયા. એમણે ચીનમાં ઈસાઈ ધર્મને જબ્બર ફેલાવો. ક૯પી લીધો ! પણ તપાસ કરતાં જ્યારે ખબર પડી કે, “બાઈબલની કાપીએ તે તેનાં સુંદર પાનાંમાંથી બનતાં કાગળનાં રમકડાં બનાવવા માટે જ મંગાવવામાં આવે છે. ત્યારે ઈસાઈઓનાં મેં કાળાંમેંશ જેવાં થઈ ગયાં. યાદ રાખો કે ધર્મ તો એને મૂળભૂત સ્વરૂપે જ પ્રકાશે; અને. વિસ્તરે...ભલે પછી તેનું ક્ષેત્ર કદાચ નાનું પણ હેય. દૂધ શેડુંક પણ જે ચેપ્યું હોય તે લેહી કરે, પણ . નાંખીને એનું પ્રમાણ વધારવાથી લાભને બદલે નુકસાન જ થાય.

Page #66
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું - જૈન ધર્મ આચારથી વિસ્તરે, ડોક કે ઘણે એ સવાલ જ અસ્થાને છે. એવી ઈચ્છા જ બેટી છે. * ડોક પણું શુદ્ધ આચાર પાળતો એક જેન; જૈનશાસનને. રક્ષક છે. નામ-જેનાં ટોળાં ભેગાં કરવાથી તે જે દશા કેગ્રેસની થઈ તે જ દશા જનની થાય. પણ આ બધું તે હેતુપૂર્વક થઈ રહ્યું છે, આચારપ્રધાન ન’ ધર્મને હાથે કરીને પ્રચારપ્રધાન બનાવાય છે, નિર્વાણલક્ષી ધર્મને ભોગલક્ષી બનાવવા માટે જાણીબૂઝીને ભૌતિક કાર્યક્રમો ઘડવામાં આવ્યા છે. આમ કરીને એના મૂળભૂત નિર્વાણલક્ષ્યના તત્વને, તેનું સાધન સર્વવિરતિ ચારિત્રને અને તેના અસંખ્ય યોગેને નબળા-- દુબળા પાડીને ખતમ જ કરવાની મેલી મુરાદ છે.

Page #67
[9] અને છેલ્લે જે જૈન ધર્મો–એના ચારેય ફિરકાએ-આ જગતમાં ટકી જવું હોય તે તેવા શ્રીસંઘે જન આર્યધર્મો સાથે સંપ કરવો જ પડશે, એકબીજાની રક્ષામાં એકબીજાને સાથ આપવો જ પડશે. એ જ રીતે એના જે ચાર ફીરકા છે એમણે પણ પોતાની માન્યતાને વફાદાર રહીને એકબીજા સાથે સંપીને રહેવું પડશે. એકબીજા સાથે સંઘર્ષ ન થાય તેની કાળજી કરીને સમગ્ર જૈન ધર્મ ઉપરનાં આક્રમણ સામે એમણે પણ એકસંપી કરવી પડશે. એ પછી દરેક આમ્નાયના ચતુર્વિધ સંઘે શક્ય હોય તેટલું વધુમાં વધુ શાસ્ત્રોક્ત જીવન જીવવાને પ્રયત્ન કરવો પડશે. જેટલું આંતરિક બળ વધશે તેટલું આપોઆપ મહાવિદન પણ દૂર થઈ જશે. આંતરિક શૈથિલ્ય, બાહ્ય આક્રમણ સામેના યુદ્ધમાં અચૂક નિષ્ફળતા લાવે છે. એટલે વિશ્વકલ્યાણકાર શ્રી જિનશાસન અને જન ધર્મની રક્ષા કરવાની વૃત્તિવાળા તમામ જૈનેએ પિતાનું જીવન વધુ ને વધુ જિનાજ્ઞાપ્રધાન બનાવવું પડશે. તે પછી ભવિતવ્યતાના યોગે જે કાંઈ વૈમનસ્ય ઊભાં થયાં હેય તેને શાસ્ત્રસાપેક્ષ દેશ, કાળ લગાડીને સત્વર દૂર કરી દેવાં જોઈએ. આ વૈમનસ્યને કાયમ રાખીને પણ એ કઈ સંધ સભ્ય બાહ્ય આક્રમણ સામે વિજય મેળવી લેવાની ખુમારી રાખતા હોય તો તે યોગ્ય નથી. કપાયેલા ઘેડા ઉપર સ્વાર થઈને ચાબુક મારીને દેડાવવાના જીદભર્યા સંકલ્પ કરતાં ઘોડેસ્વાર જેવું માનસ આપણે કેમ ધરાવી શકીએ ? વૈમનસ્યોને તે સૌ પ્રથમ દૂર જ કરીએ.

Page #68
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું અને પછી જો શકય બને તે શ્વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક સંધના. શ્રમનું સંગઠન કરે; એકચક્રી શાસન તળે સ્થિર કરે. જે સહુ કોઈની આબે અમી ઉત્પન્ન થશે; મોંએથી મીઠાશ. ઝરશે; હૈયે સરળતા ઊભરાશે તે સંધસંગઠન એ જરાય મેટી. બાબત નથી; વૈમનસ્યને વિનાશ જરાય દૂર નથી. આજે ય ઝળહળતું છે: જિનશાસન H અનેક દીપકાએ દીપી: રહ્યો છે; જેન સંધ. જમાનાવાક્ની ભયાનક આંધી વચ્ચે ય હજુ અડેલ: બનીને ઊભે છે; જૈન ધર્મ, ધરતીને વિભુષિત કરી છે; તીર્થો વગેરેની સંપત્તિએ શુદ્ધ મોક્ષમાર્ગની દેશના આજે ય એના શ્રમણભગવંતે. નીડરપણે પ્રસરાવી રહ્યા છે. કઈ વાતે કમીના નથી. જુઓ, ભસ્મગ્રહ પણ ઊતરી રહ્યો છે, સંભવ છે કે આપત્તિઓ પણ ભાવિના અભ્યયકાળ માટે અત્યંત જરૂરી એવી ધર્મ ખુમારી, અને આજ્ઞાબહુમાન જગાડવા માટેનું નિમિત્ત બનીને જ આવી હેય. જન સંઘની અનેક શિથિલનાઓને ખંખેરી નાખવા માટે જ એનું આગમન થતું હોય. નવી પેઢીમાં ધર્મતત્ત્વ તરફની સજાગતા ઉત્પન્ન થતી જણાય છે. તો એ બધા લાભો આપણે શા માટે ન મેળવી લેવા ? બીજું જે કાંઈ અનિષ્ટ થશે તે ય તેને નિમેળ કરી દેવાની તાકાત ધરાવતું યુવાશ્રમણોપાસકેનું એવું એક સંઘબળ જ શા માટે તૈયાર કરી ન દેવું કે જે બધાં ભાવિ અનિષ્ટોના આગમનને મારી હઠાવે. ચાલો ત્યારે, જુઓ ભસ્મગ્રહ ઊતરી રહ્યો છે. વિજ્યની નેબત દૂર દૂર સંભળાઈ રહી છે. હવે જાગી ગયા. છીએ એ જ આપણી અડધી છત છે. આ ઉપકાર છે એ જ બુદ્ધિજીવીઓને ન વિસરાય તેવ...

Page #69
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું હવે શા માટે ધર્મશાસનની રક્ષા અંગે ગંભીરપણે વિચારો ન કરવા જોઈએ? શા માટે પૂજનીય ગચ્છનાયકે એકત્રિત ન થાય ? -શા માટે આપસી પ્રશ્નોને હલ કરીને સંઘબળનું સજન ન કરાય ? જે ભસ્મગ્રહ ઊતરે જ છે તે આવા પ્રયત્નનું પરિણામ સારું જ આવવાની આશા છે. બ્રહ્મગ્રહ બેસતો હોત કદાચ આવા પરામાઁ વધુ તડાં પાડનારા બની જાત. તો આ તકને ઝડપી લઈએ. એને જે લાભ છે તેને વિચારી લેવા જેટલી વિચક્ષણતા આપણે દાખવવી જ રહી. દેશની પ્રજાને સર્વનાશ બોલાવી દેતા ગોરાઓએ છોડેલાઝંઝાવાતી પવનેની વચમાં આપણે ઊભા છીએ એ વાતને સતત નજરમાં રાખીને જ આપણે કોઈ પણ બાબત વિચારવી જોઈએ. આ ઝંઝાવાતી પવનેએ પ્રજાને સુખ અને શાંતિ બક્ષતી આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય વ્યવસાયને વિકાસ, ભેળસેળ વગેરેની અને કુટિલ નીતિઓ દ્વારા છિન્નભિન્ન કરી નાખી છે. ખેતી, નીતિ, ન્યાય, વેપાર, ભણતર, સમાજ વગેરે બધાં જ મજબૂત તંત્ર હલબલાવી નાખ્યાં છે. પશ્ચિમની સંસ્કૃતિ આપણું વેરણ બની છે. આપણે આ બધું ય શી રીતે સુધારવું ? કૃત્રિમ દુષ્કાળા, કૃત્રિમ ગરીબી, કૃત્રિમ મોંધવારી, કૃત્રિમ બેકારી...હાય ! ન જાણે કેટલાય લાખો પ્રશ્નો કાળા ભોરીંગ નાગની જેમ મેં ફાડીને આપણી સામે ઊભા છે. ક્રેડ આર્યો આ નાગોના ભરડામાં આવીને ખતમ થઈ જશે. ચારે બાજુ લાખ સમસ્યાઓ સળગી ઊઠી છે. કાઈ સમગ્ર આર્યપ્રજાને બચવાને આરોવારો ? છે કેાઈ ઔષધ; લાખો રેગનું ? હા..ધર્મ મહાસત્તાને પુનઃ વ્યવસ્થિત કરે. સહુ સ્વધર્મમાં સ્થિર થાઓ. સ્વ-સ્વ ધર્મનાં મેક્ષપ્રાપક અનુષ્ઠાનેને ઘરઘરમાં સહુ સેવો, ઈશ્વરપરાયણ બને..એકબીજાને ધર્મીઓ એકબીજા સાથે

Page #70
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું -ખૂબ પ્રેમથી રહે. આ રીતે ધર્મતત્વનું આધ્યાત્મિક બળ વધશે તેમ તેને જ વિશુદ્ધ પ્રભાવ સળગેલી લાખો સમસ્યાઓને આપમેળે મહલ કરશે. ઘરઘરમાં ધર્મના સેવનથી ધરતી ઉપર પુણ્ય તે વધતું જ જાય એટલે એ પુય જ દુષ્કાળ વગેરેને મારી હઠાવશે. ફરી આપણું આર્યજીવનને પ્રાણ ધબકવા લાગશે. પણ સબૂર ! આવા સુંદર જીવનની ઘરઘરમાં અને આત્માના ઘટઘટમાં પ્રતિષ્ઠા કરવા કાજે ભેગ-વિલાસ, મોજ-શોખ, એને વૈભવી જીવનની લલચામણું સુંવાળપને દેશવટો દેવો જ પડશે. કુપો ચાલુ રાખીને તો હજારો ઔષધની ખીચડી બનાવીને કઈ રાગી ખાય તો ય નીરોગી ન જ બની શકે. માટે કુપશ્યને ત્યાગ પણ માન્ય કરવો જ જોઈએ. ' રે! જે આપણું ધર્મપરાયણ જીવનથી કેડે આને; અને વિશ્વના સમગ્ર માનવોને ના..વિશ્વના અનંત જીવોને સુખ–શાન્તિ કે દુઃખમુક્તિ પ્રાપ્ત થતાં હોય તો શા માટે ભેગવિલાસ ઓછાવત્તા અંશે પણ જીવનમાંથી દૂર ન કરવા ? શું આપણું ભેગોને થેડેક પણ ભેગ આપી ન શકાય? અનેક જીવોની સુખ-શાંતિ કાજે ? સઘળી સારી વાતની શરૂઆત ઘરથી જ કરવી જોઈએ એ ન્યાયે સૌ પ્રથમ શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક શ્રમણપ્રધાન ચતુર્વિધ સંધ આ ધર્મ મહાસત્તાની ઘર-ઘરમાં પ્રતિષ્ઠા કરે. પછી ચારેય ફીરકામાં એ પ્રતિષ્ઠા વ્યાપે. “એકતા”ના વિધાતક તૂતને ત્યાગ કરીને પરસ્પર એકસંપી સાધે. એનાથી જે પુણ્યબળનું જાગરણ થશે એ પુણ્યબળના અણુ-પરમાણુઓ ભારતના સર્વ ધર્મના અનુયાયીઓમાં પણ વિશુદિન નવચેતન્યને સંચાર કરશે. આમ સઘળા કાર્યોનું એકઠું થયેલું એ પુણ્યબળનું (ધર્મબળ) ભારતની સળગતી સઘળી સમસ્યાઓને હલ

Page #71
ઇતિહાસનું ભેદી પાતું કરીને જ રહેશે. પછી ભારતના સતિ અને સજ્જને વિષયવાસનાની સ્થાતિને અને કષાયની અગનવર્ષાની શાંતિનો સંદેશ આપશે; ઈશુના અનુયાયીઓને ઈસુને જ માનવતાવાદી સંદેશ સંભળાવીને એમની સર્વનાશક ધર્માધતાની કબર ખોદાવશે. સહુને એકસંપીથી સંગઠિત થવાનું એલાન કરશે. પછી એકબીજાના ભાઈચારાને મહાયજ્ઞ આરંભાશે. જે હશે એ મહાયજ્ઞને ભાવિ દિન.... તે હંશે વિશ્વમાત્રના જીવોના સાચા સુખશાન્તિના ઉદ્દગમ માટેને સુવર્ણ-દિન. જે ધાર્મિક બેત્રે મજબૂત થશે તે તૂટીફૂટીને ખલાસ થઈ ગયેલું આર્યપ્રજાનું આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય ક્ષેત્ર પણ પાછું પગભર થશે. જે ધાર્મિકક્ષેત્ર તૂટીફૂટી ગયેલું હશે તે મજબૂતમાં મજબૂત અર્થતંબ, સમાજતંત્ર અને રાજતંત્ર પણ 25-50 કે 100 વર્ષમાં તૂટીફૂટીને ખતમ થઈ જશે. ગારાઓની સર્વધાતક ભેદી નીતિના હવે જે આપણે જાણકાર બન્યા હેઈએ તે ધર્મક્ષેત્રની રક્ષા અને પ્રભાવનામાં આપણું જીવન લગાડી દઈએ. ધર્મક્ષેત્ર સામે આંખ પણ ઊંચી કરનારા માનવોને એમની મુખમી બદલ કડકમાં કડક પાઠ શીખવી દઈએ, ધર્મસંસ્કૃતિની રક્ષા સામે વ્યક્તિ કોઈ પણ વ્યક્તિ-અત્યંત વામણું છે; ચાલે ત્યારે, જય જયકાર મચાવીએ શ્રીધર્મશાસનને સર્વ ધર્મ-સંસ્કૃતિઓને; એકસંપીને. ચાલો ત્યારે ખુલ્લી પાડી દઈએ વિઘાતક જના... વિકાસની મહાજળે... ભેળસેળની તરકીબો.. એકતાની બનાવટી ફિલસૂફીઓ....

Page #72
લોકશાહી શાસન-પ્રણાલિ અને ચૂંટણી ભારતીય જીવનપદ્ધતિને સંપૂર્ણ પ્રતિકૂળ ચૂંટણી એ વિદેશથી આવેલી લોકશાહી પ્રણાલિ છે. લોકશાહીનું વર્તમાન સ્વરૂપ પણ વિદેશી જ છે. એમ પણ કહેવાય છે કે લોકસ્વાતંત્ર્ય અને માનવના મૂળભૂત અધિકારની કલ્પના પણ વિદેશી છે. પરંતુ ભારતે કયારેય લોકશાહી અને લકસ્વાતંત્ર્ય કે માનવઅધિકાર એક પ્રજા રૂપે ભગવ્યા જ નથી એવું તે ઇતિહાસ કહેતો નથી. બૌદ્ધોના સમયમાં ગ્રામસભા અને ગ્રામ સ્વરાજ હોવાનું ઈતિહાસ નેધે છે, પરંતુ તેનું સ્વરૂપ ભારતીય હતું. અત્યારે “સામંતશાહી નામે નિંદાતી પ્રથા તો મધ્યયુગ અને તે પછીની પરંપરા લાગે છે. નહિતર ગાંધીજી જેવા “રામરાજ્ય ’ને આદર્શ વીસમી સદીમાં યે પ્રજા સમક્ષ ન મૂકે. રાજાશાહી વધારે ભ્રષ્ટ થઈ હેય તે બ્રિટિશ શાસન દરમ્યાન જીવી ગયેલી ખંડિયા રાજાશાહી, એ તો બ્રિટને ટકાવેલી નિર્માલ્ય રાજાશાહી હતી. એમાં આદર્શ દેશી રાજ્યો હતાં ખરાં, અને તે બ્રિટિશ શાસન કરતાં યે પ્રગતિશીલ હતાં. ભારત સ્વતંત્ર થયા પછી એ રાજાશાહીને અંત આવ્યો અને આવી ચુંટણ દ્વારા પ્રજાકીય સરકારે..

Page #73
Co ઇતિહાસનું ભેદી પાનું * ચૂંટણી લેકશાહીને મૂળ આધાર મનાય છે. લેકશાહી શાસન પ્રલિમાં ચૂંટણી અનિવાર્ય છે. અને અત્યારે આપણે ચૂંટણીના હવામાનમાં જીવીએ છીએ, ભારતીય દર્શન કે વિચારસરણ ચૂંટણીના અત્યારના સ્વરૂપને જેમ ને તેમ ભાગ્યે જ સ્વીકારી શકે. ભારતને આજ સુધીને ચૂંટણીઓને–અનુભવ ચૂંટણીનાં પરિણામો-ભાગ્યે જ સંતોષકારક કહી શકાય. લોકશાહી શાસનપ્રણાલિ પક્ષવાદ ઉપર આધારિત છે. તે ભારતીય દર્શનને અનુકૂળ નથી. સર્વ લેકે માટેનું રાજ્ય લોકેના તમામ પ્રતિનિધિઓના એક મતે ચાલતું નથી. બલકે, પક્ષીય ધેરણ અને વિચારે ચાલે છે, આથી નવું સમર્થન અને નર્યો વિરોધ–એવી સાવ અબૌદ્ધિક પ્રવૃત્તિ પર આ લોકશાહી આધારિત રહે છે. આમાં કશું અજૂગતું છે એવું યે કેઈને લાગતું નથી, કારણ કે નીતિ તદીકે સ્વીકાર્યા પછી એને વિશે કશો વિચાર કરવા જેવું યે કોઈને લાગતું નથી ! એક પક્ષે સરકાર ચલાવવાની જવાબદારી છે, તે બીજા પક્ષે પોતાની દષ્ટિએ સરકારનાં કામો અને કારભારની ટીકાત્મક સમીક્ષા કરવા સિવાય બીજી કોઈ જવાબદારી હોય એવું મનાતું લાગતું નથી ! પક્ષશાહી સાથે રાજકીય વિચારસરણી યે આવે છે. કેઈ જમણેરી તે ડાબેરી પક્ષ બની જાય છે ! પ્રજાની સરકાર જાય ! પ્રજાની ઇચ્છા સરકાર પક્ષે સ્વીકારે લી વિચારસરણ પ્રમાણેની જ છે, એવું કહી શકાય નહીં, પણ સરકાર પક્ષ પોતાની જ વિચારસરણીને અમલમાં મૂકવા મથે છે અને એ જ દેશની પ્રજા માટે સૌથી વધારે સારી હોવાનો દાવો યે કરે છે, તો વિરોધ પક્ષ એનું વાચિક ખંડન કર્યું જાય છે. સત્ય કે આદર્શ સ્થિતિ આ ન હોય, પણું લોકશાહી શાસન પ્રણાલિ એક આવી ફોર્મ્યુલા છે. શાસક જેટલા વિચારવંત, વિવેકી અને માનવમૂલ્યોને આગ્રહી હોય એટલી આ ફોર્મ્યુલા માનવીય બને, નરી યાંત્રિક ન બની જાય. એમ લાગે

Page #74
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું 71 છે કે આ કરતાં વધારે સારી શાસનપ્રણાલિ આપણે શોધી નથી એટલે અનિવાર્ય રૂપે લોકશાહી શાસનપ્રણાલિ સ્વીકારી છે. એમાં સુધારા થાય છે તેને વધારે માનવીય સ્વરૂપની બનાવવા માટે, એવું આશ્વાસન લઈ શકાય એમ નથી અને ચૂંટણી; જે હું સાચે, તું ખાટ; અમે આદર્શ, તમે કનિષ્ઠ-જેવી ધૃષ્ટતા દ્વારા વેરઝેર, અહંકાર, પક્ષાંધતા. કેવળ પક્ષહિત, પક્ષ-વિચાર પ્રવર્તાવે છે અને લેકેના શાણપણને હચમચાવીને ભ્રમિત કરી મૂકે છે, તેને ભારતીય દર્શન ભાગ્યે જ સ્વીકારી શકે.

Page #75
લેખશ્રીના અન્ય પુસ્તક “ગાંધીવિચાર–સમીક્ષાને ઉપદુધાત. [ આ ઉપદુધાત વાંચીને લેખકનું એ પુસ્તક અચૂક વાંચી જવા અમારી ખાસ ભલામણ છે.] . મેહનદાસ કરમચંદ ગાંધીએ ઈ. સ. ૧૯૦૮માં વિલાયતથી. પાછા વળતાં આગબોટ ઉપર ગુજરાતીમાં જે મૂળ લખાણ કર્યું હતું તે જ “હિંદ-સ્વરાજ’ નામના પુસ્તકરૂપે પ્રગટ થયું. આ એક જ પુસ્તકને નજરમાં રાખીને તેમાં ગાંધીજીએ દર્શાવેલા કેટલાક વિચારોની મેં અહીં સમીક્ષા કરી છે. ગાંધીજી એ સર્વમાન્ય નિર્વિવાદ વ્યક્તિ છે' એવું પ્રતિપાદન, કરવાનું સાહસ કઈ અતિ-ભક્ત જ કરી છે. રાજકારણ સંબંધમાં ગાંધીજીને જે અભિગમ હતો એ અત્યંત વિવાદાસ્પદ હોઈ શકે એમ મને લાગે છે. એક વ્યકિત પિતાના વિલક્ષણ પુણ્યના જોરમાં એવી કેવી વિરાટ પ્રતિમા બનીને જગતની સમક્ષ ખડી થાય ત્યારે જગતની નાનકડી આંખે એમાં અંજાઈ જાય એ સહજ છે. સામાન્ય જનતા તે અ-સામાન્ય ગણાતા માનવોના વિચારોની પાછળ સદૈવ દરવાતી ઢસડાતી રહી જ છે. એટલું જ નહિ પણ વિશિષ્ટ ચિંતન કરવાની જનતાની અશક્તિ તો કોઈકના આકર્ષક વિચારો ઉપર મત્ત મારવામાં જ પ્રસન્નતા અનુભવતી હોય છે; એવા માવજીભાઈ બનવામાં હેડ બકતી હોય છે. આવી રીતે ગાંધીજી હિન્દુસ્તાની લકેના મગજમાં વ્યાપક સ્વરૂપે પ્રસરી ગયા છે, ‘વિરાટ’ બનીને ત્યાં સ્થિર થયા છે અને

Page #76
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું C8 તેથી જ તેમની સામે કોઈ પણ વિચાર મૂકવાની હિંમત કરવાનું પણ જનતા માટે કઠિન બન્યું છે. પરંતુ એ કપરી પણ કામગીરી વિનમ્રપણે બજાવવાની મારી ફરજ સમજીને હું અહીં કેટલીક વાતો અસંદિગ્ધપણે રજૂ કરવા માંગું છું. મારે અભિગમ સાચે જ હોવાને મારે એકાંતે દાવો નથી, પણ છતાં તેની ઉપર સહુ કઈ પરામર્શ કરે એટલી મારી અપેક્ષા જરૂર છે. આર્યાવર્તમાં જે મહાપુરુષો અને મહાસંતો પૂર્વે થઈ ગયા એમના અતિશય ઉન્નત લેટિના આદર્શોથી ભરપૂર હતા, એમની એકેકી ચાલ; એમને એકેકે શબ્દ, એમની પ્રત્યેક ઘટનામાં અતિ ભવ્ય કક્ષાના સંસ્કારને ભરપૂર પ્રવાહ અખ્ખલિતપણે વહેતો હતો. કોઈ અધ્યાત્મની દુનિયાના બેતાજ બાદશાહો બન્યા; કોઈ વેપારી ક્ષેત્રે નામ કાઢી ગયા, કેાઈ રાજકરણના ચોગાનમાં ‘વિરાટ’ બનીને ઊભા રહી ગયા. માઁ, અને પવિત્રથી આ ધરતી ઊભરાઈ હતી. પણ અફસોસ ! ધગધગતો સંસ્કાર-વારસો આપીને આર્યાવર્તની નવી પ્રજાઓમાં નવી સંસ્કારસંપન્ન વિભૂતિઓ પકવતાં એ આદર્શ જીવને ઉપર ગોરાઓએ અંધારપટ ફેલાવી દીધો. એ કથાઓને કાલ્પનિક કહી, એ પુરાણોને “ગપ્પ' કહ્યાં, એ ચરિત્રોને “આઉટએફ-ડેઈટ' જાહેર કર્યા. જે રીતે જે શક્ય બન્યું તે રીતે તે મહાપુરુષોને ભુલાવી દેવામાં આવ્યા. એથીસ્તો. પેલા માણભટ્ટો, કથકે, ચારણ અને ભવાઈકારે સિનેમાની લાઈનમાં ઊભા છે; ટિકિટ ન મળતાં નિસાસો નાંખી લથડતે પગે ઘર ભણું પાછા ફરતા જોવા મળે છે ! અંગ્રેજોએ બીજું કામ કર્યું; કેટલાકને મહાન બનાવી દેવાનું, “જેલ” એમાં મુખ્ય શસ્ત્ર બન્યું, વારંવાર જેલમાં મોકલીને,

Page #77
4 ઇતિહાસનું ભેદી પાનું પ્રચંડ લોકવિરાધ કરાવીને તે વ્યકિતને કહદયની સમ્રાટ બનાવવામાં આવી. અને એ રીતે એમને “પ્રાણપ્યારા નેતા” બનાવ્યા. અંગ્રેજોનું આ એક આર્ષ-સૂત્ર છે કે જૂનાને ખસેડવા નવું ઊભું કરે, એ નવાને ખૂબ મહત્તા આપે, નવાની સામે સખ્ત વિરોધ કરાવીને નવાને વધુ મહાન બતાવતા જાઓ અને પછી એ નવાના નામે જે કાંઈ સાધી લેવું હોય તે સાધી લે. પછી નવાને ય. ફેંકી દો. જૂનું તે નવા દ્વારા ગયું જ છે. નવું પણ જવાનું જ છે. ધ્રુવ જાય, તો અધૃવને જતાં કેટલી વાર? જેના દ્વારા લાખ લોકે રોજી રળતા હતા તે હાથશાળ વગેરે ધંધાઓને તોડી પાડવા માટે જ ચરખો નહિ શેધાયો હેય શું ?. હવે આજે નજર કરો. હાથશાળને ધંધે ય ગયો? ચરખો ય ગયા ! અને..વધારામાં ઘેર બેકારી ઘર કરી ગઈ. આવું દરેક પ્રાચીન ગૌરવ સંબંધમાં બની રહ્યું છે. સંતશાહીને તેડવા માટે જ લોકશાહી ઉભી કરાઈ. સંતશાહી તૂટી ગઈ. લોકશાહી પણ નષ્ટ થઈ. રહી, ચોફેર અંધાધૂંધી, અરાજકતા, સર્વના હિતને મારતી ગામ–ગામમાં. મહાજન સંસ્થાને તેડી નાંખવા માટે જ પંચાયત ગામે-- ગામ ઊભી થઈ. મહાજન'નું અસ્તિત્વ નષ્ટ થયું, પંચાયતો નામની જ ઊભી છે.

Page #78
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું પ ઉપરથી સળગ્યા છે; ગામેગામ ચૂંટણી પ્રેર્યા કજિયા અને કંકાસ ? હરિજન સાથે પણ જે દેશમાં ભાઈચારે હતો ત્યાં પટેલકણબી પણ લડે છે; સગા બે ભાઈ પણ શત્રુ બનીને એકબીજા સામે ટકરાયા છે! પુરુષ-સમોવડી નારી”ના નારા બુલંદ બનાવીને પુરુષની જગાએ નારી ગોઠવાઈ છે. પુરુષ તૂટી રહ્યો છે. નારી થાકી જવાની છે. અવશેષ રહેશે નિર્માલ્ય સંતતિઓના...યેલા-મજનુઓના; રેમીઓ-લીઅટના ! નહિ મળે કેાઈ રામ-લક્ષ્મણ ! કેઈ સીતાકૌશલ્યાઓ! કઈ રામ-દશરથ ! | મનમાં ક્યારેક વિચાર ઝબૂકી જાય છે કે પ્રાચીન ગૌરવને વામણાં કરી નાખવા માટે કે વિસ્મરણની ખાઈમાં ધકેલી દેવા માટે જ ગાંધીજી જેવા સરળ કહેવાતા આત્માને દુરુપયોગ કરાયો નહિ હોય ? જેમને જન્મ જ એવી કેમમાં થયો છે કે જ્યાં બીજમાં જ સહજ રીતની નિખાલસતા, ધર્મપ્રિયતા, ભોળપણ વગેરે જોવા મળે. અંગ્રેજોએ આ ગુણને જ દુરુપયોગ કર્યો હોય તે કેમ ન બને ? એક સજન જેવા માણસને રાજકારણમાં મૂકી દેવા માટે એમને ખૂબ મહાન બનાવ્યા હોય અને પછી એ મહાનતાની આડશ લઈને અંગ્રેજોએ ભારતીય સંસ્કૃતિના પાયામાં જીવલેણ સુરંગે સિફતથી ગોઠવી દઈને ધાર્યું નિશાન પાર ઉતારી દીધું હોય એવું કેમ ન સંભવે ? ખેર...આ વાત મારે જ વિચારવાની નથી. અંગ્રેજોની કુટિલ ચાલ આજે પણ આ દેશમાં યત્ર-તત્ર-સર્વત્ર રમાઈ જ રહી છે.

Page #79
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું હવે નવી ભૂલ ન થઈ પડે તે માટે ભૂતકાળની વીતી ગયેલી ઘટનાઓમાંથી બોધપાઠ લેવા માટે અનેક ભેજાઓએ ચીલાચાલુ ચિંતને વિમળાં મૂકીને શંકાની નજરે કેટલુંક વિચારવું તે જોઈએ જ. ગાંધીજીના જીવનને આરંભનું, મધ્યનું અને અંતનું એમ ત્રણ તબક્કામાં આપણે વહેંચી નાંખીએ તે એમ કહી શકાય કે આરંભકાળમાં ગાંધીજી આર્યાવર્તની સંસ્કૃતિના પુરસ્કર્તા હતા; એટલું જ નહિ પરંતુ એનાં ગૌરવોની રજૂઆતમાં અને એ સંસ્કૃતિને ખતમ કરવા માટે કમ્મર કસતા સુધારકે સામે નીડરપણે જંગે ચડ્યા હતા. આ વાતની યથાર્થતા એમનું “હિંદ-સ્વરાજ' પુસ્તક વાંચવાથી સમજાઈ જશે. આ પુસ્તકમાં તેમણે આપણી પ્રાચીન પરંપરાઓને ખૂબ વખાણી છે; જાણે કે તેને માથે લઈને તેઓ નમ્રતા હોય એવો આભાસ એ વાચનમાંથી ઉદ્ભવે છે. આથી એમના જીવનના આ પ્રથમ તબકકાને મહદંશે હું સમજણને” તબક્કો કહું છું. પરંતુ બીજો તબક્કો તો આર્યાવર્તની સંસ્કૃતિને માટે ખૂબ જ ગંભીર અને જીવલેણ ફટકે મારનાર અજાણપણે બન્યું હોય તેમ લાગે છે. ભારે કુટિલનીતિ ધરાવતા અંગ્રેજો માટે મારી એવી સમજ છે કે વિશ્વમાત્રમાં અ-ગૌર વર્ણોની પ્રજાઓને અને અ-ઈસાઈ ધમેને તેઓ રહેવા જ દેવા માંગતા નથી. ક્યાંક અતિ ઘાતકી યુદ્ધો કરીને તેમણે તે દેશની પ્રજા અને તેના ધર્મોને નાશ કર્યો છે તે કયાંક સંસ્કૃતિને નાશ કરવા દ્વારા પ્રજાને નાશ કર્યો છે. હિન્દુસ્તાનમાં સંસ્કૃતિના દ્વારા પ્રજાનાશને કાર્યક્રમ અમલમાં મૂકવો છે. ઈ. સ. 1857 સુધી ખૂનરેજી બોલાવીને હિન્દુસ્તાનની બળવાન પ્રજાને કચ્ચરઘાણ વાળે અને ત્યાર બાદ પાશ્ચાત્ય સંસ્કૃતિનું શિક્ષણ ફેલાવીને સંસ્કૃતિનાથને અઘેર કાર્યક્રમ શરૂ કર્યો.

Page #80
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું ઈ. સ. 1857 થી ૧૯૫૭ના સે વર્ષના ગાળામાં તેમણે ભારતની પ્રજાના અનેક લોકોને શિક્ષણ દ્વારા દેશી-અંગ્રેજ બનાવ્યા છે. જ્યારે એમને લાગ્યું કે હિન્દુસ્તાની પ્રજાની જે બદ્ધમૂલા -સંસ્કૃતિને આપણે ઊખેડી શક્યા નથી તે સંસ્કૃતિને હવે આ દેશીઅંગ્રેજો દ્વારા મૂળમાંથી ઉખેડી શકાશે, ત્યારે તેમણે આ દેશમાંથી વિદાય લીધી અને સ્વરાજ આપવાને ભવ્યથી પણ ભવ્ય દેખાવ કર્યો. હિન્દુસ્તાની પ્રજામાં ઈ. સ. 1857 પછી પણ હજી એટલું બધું બળ હતું કે તે ધારત તો લડીને અંગ્રેજોને ઠેઠ એમની ધરતી સુધી ભગાડી મૂક્ત અને આ ધરતી ઉપર ફરી કદી ન ડોકાય એવી સ્થિતિમાં મૂકી દેત, પરંતુ અંગ્રેજોએ એ ખમીરને પિતાની સામે થવા જ ન દીધું, ભારે કાબેલિયતથી તેમણે એ જગ ઊભું થવા જ ન દીધો. આમાં મને એમ લાગે છે કે ગાંધીજી અંગ્રેજોને અજાણતાં ય ખૂબ ઉપકારક બની ગયા હોવા જોઈએ. ધર્મ અને અધ્યાત્મના સ્થાનમાં જે અહિંસા દીપતી હોય છે તે અહિંસાને સંસ્કૃતિઘાતના ક્ષેત્રમાં બિરદાવાઈ અને તેથી જ ચર્ચા-વિચારણાનાં ટેબલો ઉપર સ્વરાજને પ્રશ્ન ગોઠવાયો. ઈતિ-હાસના જાણકારોને ખબર છે કે એ પ્રશ્ન કેટલો ચુંથાયો ? કેટલાં કમિશને બેઠાં ? કેટલાં રિસામણાં-મનામણાં કેનાં કેનાં થયાં ? ગાંધીજીએ પણ જોળે દહાડે કેવા તારા દેખ્યા ? આ પુસ્તકનું લખાણ ઈ. સ. ૧૯૦૮માં થયું. તેની પહેલી આવૃત્તિ ઈ. સ. ૧૯૨૨માં પ્રગટ થઈ અને છેલ્લી ઈ. સ. ૧૯૬૯માં. ઈ. સ. ૧૯૦૮માં આ પુસ્તક લખાયા પછી ઈ.સ. ૧૯૩૯માં ગાંધીજીએ કક્યાંક ભાષાકીય સૂક્ષ્મ ફેરફાર કર્યો હતો. તે સિવાય તેવું ને તેવું જ એ વખતે થયું હતું. ગાંધીજીએ ૧૯૨૧માં આ પુસ્તક વિષે કહ્યું છે કે, “તે ઈ. સ. ૧૯૦૮માં લખાયું છે, મારી

Page #81
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું પાણિપતથી ટેબલ ઉપર ખસેડાયેલ પ્રશ્ન અંતે અંગ્રેજોના હિતોની સુરક્ષાપૂર્વક જ ઉકેલાય. અખંડ હિન્દુસ્તાનના પૂર્વે તે ટુકડાઓ થયા જ હતા; હવે બીજા બે ટુકડામાં તે વહેંચાયું. અને તે પછી પણ બંગલા વગેરેના ટુકડે ટુકડામાં તે આજે પણ નષ્ટપ્રનષ્ટ થતું જ ચાલ્યું છે, છતાં કઈ હિતોષીની આંખ ઊઘડતી નથી. ક્ષાત્રવટ સિવાય આ આંખ ઊઘડે તેવી સ્થિતિ પણ નથી. ટેબલ ઉપર જે “સ્વરાજ' મળ્યું એ હકીકતમાં મળ્યું નથી પણ “અપાયેલું છે. જેના દ્વારા હિન્દુસ્તાન ટુકડે ટુકડા થઈને ખતમ થાય તેવા સાણસાઓ ગોઠવવાની સાથે જ અંગ્રેજોએ “સ્વરાજ’ની ખૂબ પ્રેમથી ભેટ આપી છે. આમ છતાં દેખાવ કઈ જુદો જ ઉપસાવાયો છે અને સહુ તે ગોબેલ્સ-પ્રચારમાં ફસાયા છે એ ભારે ખેદની બીના છે. ગાંધીજીએ રાજકારણના ક્ષેત્રમાં દાખવેલી અહિંસા સ્થાનભ્રષ્ટ. હતી એટલે જ એના પરિણામે હિતશત્રુઓ ખૂબ ખાટી ગયા અને હિન્દુ-મુસ્લિમ ભાઈઓ પરસ્પર લડી મર્યા, પરસ્પર સદા લડતામરતા રહે તેવી સ્થિતિમાં કાયમ માટે ગોઠવી દેવામાં આવ્યા. વ્યવસ્થા માટે જે વર્ગભેદ આર્યાવર્તમાં હતા તે ભેદને ભેદભાવમાં ખતવીને તેનું સઘળું આંદોલન ગાંધીજી જેવાને સેંપાયું. એના પરિણામે મંદ પણ શાશ્વત આંતરવિગ્રહની સ્થિતિમાં આખી પ્રજા મુકાઈ ગઈ. નવા ભયંકર ભેદભાવવાળા વર્ગભેદ થતા ચાલ્યા, છતાં તેમની અવગણના કરાઈ અને સહુના હિતની વ્યવસ્થા માટેનાભેદભાવ વિનાના એવા કેટલાક ભેદને ચર્ચાને ધકકે ચડાવીને એક ખૂબ મોટો ફટકે આર્ય પ્રજાને અંગ્રેજોએ મારી દીધા. આજે પણ એ કળણમાંથી પ્રજા બહાર નીકળવાને બદલે એમાં ઊંડી ને ઊંડી. ગરકાવ થતી ચાલી છે.

Page #82
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું 79 ગાંધીજીની આસપાસની સ્વાર્થસાધુઓએ પણ એમના નામે ખૂબ ખૂબ ચરી ખાધું છે. એ લેકેએ તો પ્રજા કે સંસ્કૃતિનું હિત કદી વિચાર્યું પણ નથી. સ્વાર્થ સાધુઓનાં આ ટેળાંની પાછળ તે વ્યવસ્થિત રીતે અંગ્રેજીનેજાં પહેલેથી જ ગોઠવાયાં હતાં. આથી જ અવસર આવતાં એ લેકેએ ગાંધીજીને પણ પાગલ ડોસો” કહેવામાં વિલંબ કર્યો નથી. એ તે સહેલાઈથી સમજાય તેવી વાત છે કે બધી રીતે તૈયાર થઈને ચોફેર ગોઠવાઈ જતા દેશી કે પરદેશી અંગ્રેજો ફસાવી મારવાની કે પોતાનાં કામ કઢાવી લેવાની બધી કલાથી ચતુર હોય અને સામે માણસ તેટલે જ પક્કો રાજકારણ ન હોય તો એની અસાવધતાના. કારણે એ વારંવાર ગોથું ખાઈ પણ જતો હેય. ગાંધીજી પણ આ રીતે અનેકશઃ ગોથું ખાઈ ગયા હશે એવું મારું અનુમાન છે. વાછરડા પ્રકરણ, શેષ જીવનમાં બ્રહ્મચર્યના પ્રયોગો. વગેરેને આ બાબતમાં ટાંચી શકાય. ટૂંકમાં એમ કહી શકાય કે ગાંધીજીના જીવનના “ભેળપણના તબક્કામાં અંગ્રેજોએ [ દેશી અને પરદેશી] પિતાનાં પુષ્કળ હિતે. સાધી લીધાં હોવાં જોઈએ, જેનાં અતિ ક્રૂર દુષ્પરિણામો હિન્દુસ્તાનની. પ્રજા આજેય ભેગવી રહી છે. ગાંધીજીના જીવનનો છેલ્લો તબક્કો આવે છે, લાચારીને. આ તબક્કામાં પોતે લાચાર બનીને નિસ્તબ્ધભાવે, મેં વકાસીને બધી પરિસ્થિતિ જોઈ રહ્યા. ભારતનું વિભાજન, નહેરૂ-સરદારને સંઘર્ષ, અંગ્રેજોની ચાલબાજીઓ, બંધારણનું પરદેશી સ્વરૂપ એમણે લાચારીથી જોયા કર્યું. આથી જ જીવનના છેલ્લા કાળમાં 120 વર્ષનું દીર્ઘ આયુષ્ય જીવવાની ઈચ્છા એમણે પાછી ખેંચી લીધી. સ્વાર્થ ખાતર લડતા-ઝઘડતા કેગ્રેસીઓને જોઈને એમણે એ સંસ્થાનું લોકસેવક દળમાં રૂપાન્તર કરી દેવાની અપીલ' તૈયાર કરી.

Page #83
40 ઈતિહાસનું ભેદી પાનું પણ અફસ! હવે આ “ડાસા' (ા)ને કઈ પણ સાંભળવા પણ માગતું ન હતું એટલું જ નહિ પણ કેઈને એની કશી જરૂર જ ન હતી. સ્વરાજ આપીને અંગ્રેજોને જે રીતે રગદોળી નાંખવું હતું : ભારત-ભારતીય સંસ્કૃતિ અને ભારતીય પ્રજા–એ રીતે એ રગદોળાઈ ગયાં. અંગ્રેજો; સવાઈ અંગ્રેજ બનીને આ દેશની પ્રજાના ઉપર બધી બાજુથી તૂટી પડ્યા. પેલા અંગ્રેજો કરતાં ય વધુ હિંસા, જૂઠ, ચેરી, રુશ્વતખોરી, ભ્રષ્ટાચાર, દારૂ વગેરે તમામ પાપોને આ દેશી - અંગ્રેજોએ સર્વત્ર પ્રસરાવી દીધાં. ગાંધીજી લાચાર બનીને એ બધું જોયા કરે એટલું જ એમના અધિકારમાં હતું. બાકીનું બધું અધિકાર બહાર. અને અંતે એ આત્માએ દેહ છોડી દીધે. મુસ્લિમોનું જ વારંવાર હિત વિચારનારા તરીકે પંકાયેલા ગાંધીજીમાં કેઈએ હિન્દુ પ્રજાજને તરફની ધિક્કારવૃત્તિ જોઈ. એને આત્મા ઉશ્કેરાયો અને એણે ગાંધીજીનું ખૂન કર્યું. એનું નામ હતું નાથુરામ ગોડસે. આ છે; ગાંધીજી અંગેની મારી સમજ. ખેર, જે બન્યું તે બની ગયું. પણ હવે અંગ્રેજોની આજે પણ ચાલુ રહેલી કુટિલતાભરી રાજરમતનાં પ્યાદાઓને ન સમજવા જેટલા વધુ પડતા ભેળપણના ભેગ ન બનાય અને સહુ સફાળા જાગ્રત બની જાય તો એના તમામ દાવપેચને નિષ્ફળ બનાવીને આર્યાવર્તની એક્ષલક્ષી ચાર પુરુષાર્થની સંસ્કૃતિની પુનઃ પ્રતિષ્ઠા કરીને સર્વ રીતે સમૃદ્ધિની ટોચે આર્યાવર્તની પ્રજાને મૂકી દેવાનું કામ જરા ય કઠણ નથી, કેમકે ગૌરવથી ખીચખીચ ભરેલાં પ્રાચીન મૂલ્ય હજી નામશેષ નથી થયાં. એના અવશેષે પણ ઠેર ઠેર પડેલા જ છે. હવે પ્રસ્તુતમાં આવી જઈએ.

Page #84
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું જે પ્રતીતિ એમાં પ્રગટ કરી છે તે આજે અગાઉના કરતાં વધારે દઢ થયેલી છે.” આને અર્થ એ થયો કે ઈ. સ. ૧૯૦૮ના ગાંધીજીના વિચારો ઠેઠ 1938 સુધી અને ત્યાર પછી પણ એવા જ; એથી પણ વધુ દઢ બનીને રહ્યા છે. અને આથી જ આ પુસ્તકના વિચારનું મહત્વ વિશેષ વધી જાય છે. કાઈક મને પૂછશે કે જૈન સાધુ થઈને પણ તમને ગાંધીજીના હિંદ-સ્વરાજની સમીક્ષા કરવા માટે એવું તે કયું પ્રબળ કારણ મળ્યું ? આનું સમાધાન ગાંધીજીના એ પુસ્તકના જ બે વિચારો છે, જેનો ભાવાર્થ જ અહીં રજૂ કરું છું કેમકે તેનું શબ્દશઃઅવતરણ આગળ કરવાનું જ છે. | [1] જ્યાં નીતિ અને ઇન્દ્રિયને નિગ્રહ નથી તેવો કોઈ પણ સુધારો એ કુધારે છે. આવા સુધારાઓએ જ આ દેશની હોળી સળગાવી છે. [2] મારા મનનું જે સ્વરાજ છે તે ભારતની પ્રજાને આપવા માટે હું સમર્થ નથી કેમકે ભારતની પ્રજાને તે બ્રિટિશરોનું પાર્લામેન્ટરી પદ્ધતિનું સ્વરાજ જોઈએ છે. હવે મારે પણ ન છૂટકે તે જ સ્વરાજ આપવું પડશે, પણ સહુ એટલું ચોક્કસ યાદ રાખે કે પાર્લામેન્ટરી ઢબના સ્વરાજને પામીને હિન્દુસ્તાન ઘેડા જ સમયમાં પાયમાલ થઈ જશે.” આ બે વિચારમાં પ્રથમ વિચાર મને અધ્યાત્મના જાગરણવાળે જણાયો અને બીજા વિચારમાં સાચા દર્શનની સભાનતા મને જણાઈ. આથી જ હું આ પુસ્તકને અભ્યાસ કરવા પ્રેરાયો. અભ્યાસ કર્યા બાદ મને લાગ્યું કે ગાંધીજીના જ કેટલાક વિચારે ગાંધીજીના નામે ચરી ખાનારા ગાંધીભક્તોની સામે જો મૂકવામાં આવે અને જે.

Page #85
ઇતિહાસનું ભેદી પાનું તેઓ તે ભક્તિથી પ્રેરાઈને પણ પોતાની કુટિલતમાં ચાલ બદલે તે પણ ખોટું તે નહિ જ. જે પાણીએ મગ ચડતા હોય તે પાણીએ ભલે ચડતા. આપણે તેમાં કોઈ પૂર્વગ્રહપ્રયુક્ત કદાગ્રહ શા માટે - રાખવે? વળી જે નવી પેઢી માત્ર ગાંધીજીનું નામ જ જાણે છે તેની સામે પણ મારે એ વાત પ્રગટ કરીને મૂકવી છે કે ગાંધીજીના વિચારનું “રવરાજ’ અને આજનું “સ્વરાજ' એ બે વચ્ચે તે આસમાન-જમીનનું અંતર છે. આજના “સ્વરાજ'નું સ્વરાજ માની લેવાની જીવલેણ ભૂલ કોઈ ન કરી બેસે. અનેક ગાંધીભક્તોનું એવું માનવું છે કે ગાંધીજીના સઘળા વિચારનાં બીજ' આ એક જ પુસ્તકમાં સમાઈ જાય છે. આથી જ મેં પણ આ એક જ પુસ્તકની સમીક્ષા કરવાનું પસંદ કર્યું છે. આર્યાવર્તના મોક્ષપ્રદાયક સઘળા સાંસ્કૃતિક વિચારોના મૂળમાં જામગરી ચાંપતા પ્રવાહો જ્યારે પૂરજોશમાં વહી રહ્યા હતા તેવા સમયે લખાયેલા એક પુસ્તકની સમીક્ષા કરવી એ કેટલું કઠિન સાહસ છે એ તો કદાચ કેક વિરલે જ સમજી શકશે. આવું સાહસ કરવા જતાં ભગવાન જિનેશ્વરદેવની આજ્ઞા-વિરુદ્ધ ક્યાંય મારાથી લખાઈ ગયું હોય તે તેની અંતઃકરણથી ક્ષમા યાચું છું. આવી કોઈ પણ ક્ષતિ મને કેાઈ વાચક બતાડશે તે હું તેને ઋણી થઈશ. લિ. વિ. સં. 2031, ફા. વ. સાતમ. ગુરુપાદપઘરેણુ નગીનદાસ મંડપ, પાટણ (ઉ. ગુ) મુનિ ચન્દ્રશેખરવિજય

Page #86
કમલ પ્રકાશન [પબ્લિક] ટ્રસ્ટ ટ્રસ્ટ રજિ. નંબર ઈ. 1541 (તા. 4-11-17] ઓફિસઃ 5082/3, બીજે માળે, યાજ્ઞિક ઇન્સ્ટીટયુટ સામે, રતનપોળના નાકે, ગાંધીરોડ, અમદાવાદ-૩૮૦ 001 PHONE : 30081 મુનિશ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજીની જ્ઞાનવાણી વહાવતાં આધ્યાત્મિક પુસ્તક [ ગુજરાતી, હિન્દી તથા અંગ્રેજી ] મુક્તિદૂત માસિક ચિન્તક મુનિશ્રી ચન્દ્રશેખરવિજત્રજી સંપાદક... હસમુખ સી.શાહ : લવાજમ : વાર્ષિક રૂ. 5=00 : ત્રિવાર્ષિક રૂ. 15=00 આજીવન સભ્ય છે. 100=00

Page #87
ટ્રસ્ટીમંડળનું નિવેદન કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટ [ અમદાવાદ ] મુખ્યત્વે બે વિભાગમાં કામ કરી રહ્યું છે : 1, પુસ્તક વિભાગ 2. માસિક વિભાગ [1] પુસ્તક વિભાગ : આજ સુધીમાં પૂજ્યપાદ મુનિશ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજીનાં કેડીબંધ પુસ્તકે અમે બહાર પાડી ચૂક્યા છીએ. કેટલાંક પુસ્તકની તો ચારથી પાંચ આવૃત્તિઓ પણ અમે પ્રગટ કરી છે. ગુજરાતી ભાષામાં પ્રગટ થઈ ચૂકેલાં પુસ્તકોને હવે હિન્દી અને અંગ્રેજીમાં અનુવાદિત કરીને પ્રગટ કરવાનું કાર્ય પણ ચાલી રહ્યું છે. આ પુસ્તકે મુખ્યત્વે જૈનદર્શનને યાવત ગૌરવંવતી આર્ય સંસ્કૃતિને જગતની સમક્ષ અર્વાચીન ભાષામાં રજૂ કરે છે. ક્રમબદ્ધ રીતે નવાં નવાં પુસ્તકે અમે બહાર પાડી રહ્યા હતા. તેમાં અમને સુંદર આર્થિક સહકાર મળી જતાં જાંબૂવાલા ગ્રંથમાળાનું નવું ક્ષિતિજ ખુલ્લું મૂકયું. ૧૯૭૧ની સાલથી દર વર્ષે પાંચ પુસ્તકોને એક સેટ અમે આ ગ્રંથમાળાના અન્વયે ચાર વર્ષ સુધી પ્રગટ કર્યો હતો. પણ અમને આટલાથી જ સંતોષ ન હતું, એટલે નવી પેઢીના યુવાને અને યુવતીઓ માટે જીવન-ધડતર વાંચનમાળાનું બીજું ક્ષિતિજ પણ ખુલ્લું મૂકવું. એના અન્વયે અમે વીસ નાની પુસ્તિકાઓ (પોકેટ-બુસ) બહાર પાડી છે. અમારાં બધાંય કાર્યો સારી રીતે ચાલતાં જ રહે અને વેગ પકડતાં રહે એ માટે અમને ઘણું મોટા આર્થિક સહકારની આવશ્યકતા છે. દાનવીરો તરફથી અમને સુંદર સહકાર મળી રહે તે માટે અમે કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટને પબ્લિક ટ્રસ્ટ બનાવ્યું છે; વળી અમે એ માટે સુંદર યોજના પણ કરી છે, જે નીચે મુજબ છે :

Page #88
શ્રીમતી જયાલક્ષ્મી કપૂરચંદ સુતરીયા. મદ્રાસ શ્રી કપૂરચંદભાઈ નરભેરામ સુતરીયા. મદ્રાસ ** ****** ** જે કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટે પ્રગટ કરેલા “ગુરૂમાતા” નામના પુસ્તકે અમારા ઉપરોક્ત ઉપકારી માતપિતાના જીવનમાં ચમત્કાર સજર્યો તે ટ્રસ્ટની ઋણમુક્તિ અથે અમે તેમના સુપુત્રો (રમેશચંદ્ર-દિલીપકુમાર તથા ભરતકુમાર) ટ્રસ્ટને રૂા. 11001 અર્પણ કરીએ છીએ. **** એ *** સ્વ. દાનવીર, ધર્માનુરાગી શેઠશ્રી રામજીભાઈ વિરાણીએ સ્થાપેલ “શ્રી રામજી શામજી વિરાણી અને શ્રીમતી સમરતબહેન રામજી વિરાણી ટ્રસ્ટ રાજકેટ” તરફથી સ્વ. શેઠશ્રી રામજીભાઈની પુણ્યતિથિ પ્રસંગે રૂા. 11001 ‘કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટને અર્પણ થયેલ છે. ' હા. મેનેજીંગ ટ્રસ્ટી, શ્રી નગીનભાઈ રામજીભાઈ વિરાણી ** એ * K AR) **** એ જ

Page #89
* * સ્વ. કાન્તિલાલ પ્રતાપશી મુંબઈ સ્વ. સુભદ્રાબેન કાન્તિલાલ મુંબઈ શ્રી લાલજીભાઈ પદમશીભાઈ ઝવેરી-ચૂડા શ્રીમતી જયાબેન લાલજીભાઈ ઝવેરી-ચૂડા * * * * * * * * * * * * જેમણે પોતાના બે પુત્ર-પુત્રી (હાલ મુનિશ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજી તથા સાધવીશ્રી મહાનંદાશ્રી) ને ચારિત્રધર્મના સંસ્કારોનું ગળથૂથીમાં જ પાન કરાવીને વિશ્વકલ્યાણકર શ્રીજિનશાસનને સમર્પિત કર્યા તેમની પુણ્યસ્મૃતિમાં...... હા. પ્રફુલ કાન્તિલાલ પ્રતાપશી-મુંબઈ પૂજ્યપાદ મુનિરાજશ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજીના સતત સાનિયે જેમના જીવનની અંતિમ પળા ધન્યતાને પામી, અને જેઓ પોતાના ધર્મ સંસ્કારને અણમોલ વાર મને આપીને આ જગતમાંથી વિદાય થયા તે પૂજનીય માત-પિતાજીના સ્મરણમાં આ નાનકડા સુકૃતને ભાગી બનીને ધન્યતા અનુભવું છું. - સુરેશ લાલજીભાઈ ઝવેરી **

Page #90
દાન . પદ . . . . . લાભ રૂ. 2001 : શ્રુતભક્ત કે સંસ્થાનાં ભૂત-ભાંવી તમામ પ્રાપ્ય પુસ્તક ભેટ મળશે. રૂ. 1001 : શ્રુતાનુરાગી સંસ્થાનાં ભૂત-ભાવી તમામ - પ્રાપ્ય પુસ્તક ભેટ મળશે. રૂ. 501 : શ્રુતસભ્ય કે સંસ્થાનાં તમામ ભાવી પુસ્તકે ભેટ મળશે. ઉપરોક્ત તમામ દાતાઓની નામાવલિ સંસ્થા તરફથી પ્રગટ થનારા [ સિરીઝ સિવાયનાં] પુસ્તકમાં સંસ્થાના કુટુંબીજન તરીકે આવશે. દાનવીરે ! કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટના નામથી આપની રકમ આજે જ ચેક, ડ્રાફટ કે મનીઓર્ડરથી મેકલીને અમને આપનો અમૂલ્ય સહકાર આપશે એવી આશા રાખીએ છીએ. 0 પુસ્તક વિભાગમાં જ્ઞાન ખાતાની રકમ લેવામાં આવે છે.

Page #91
પુસ્તક વિભાગમાં અમારા કુટુંબીજને તસમુદ્વારક: 1. શ્રી શાન્તિદાસ ખેતસી ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટ-મુંબઈ 2. સ્વ. કપૂરચંદ નરભેરામ સુતરીઆ-મદ્રાસ 3. શ્રી રામજી શામજી વિરાણી અને સમરત રામજી વિરાણી ટ્રસ્ટ-રાજકોટ 4. , પ્રવીણકુમાર દલીચંદભાઈ મુંબઈ શ્રુતરક્ષક: 1. શ્રી વિશાશ્રીમાળી તપાગચ્છીય જ્ઞાનાદિ ધાર્મિક ફંડ ખાતું-જામનગર 2. પૂજ્ય સાધીશ્રી કંચનશ્રીજી મ. સા.ના ઉપદેશથી નવસારીમાં શ્રાવિકાબેનેના ઉપાશ્રયના જ્ઞાનખાતામાંથી–નવસારી મૃતભક્ત : 1. શ્રી ગુજરાતી જૈન શ્વેતામ્બર તપાગચ્છ સંધ-કલકત્તા 2. , તામ્બર મૂતિપૂજક જૈન સંધ-લીંબડી 3. શ્રીમતી લીલમબેન મણિલાલ-મુંબઈ 4. શ્રી ઝવેરી બ્રધર્સ–ગુડા 5. , કાન્તિલાલ ચીમનલાલ કેસાવાળા-અમદાવાદ 6. રૂબી કાચ બિલ્ડર્સ પ્રા. લિ.-મુંબઈ 7. શ્રી સુદામડા વે. મૂર્તિપૂજક જૈન સંધ-સુદામડા 8. , નયનમલ ભુરમલજી જેન-મુંબઈ , જૈન વે. મૂ. પૂ. તગાગચ્છ સંધ-ભુજ 10. , જમનાદાસ ખુશાલદાસ વોરા સહાયક નિધિ હ. લાલદાસ જમનાદાસ-મુંબઈ 11. , પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પેઢી-નવસારી હ. મુનિશ્રી કીતિ સેનવિજયજી મ.ની પ્રેરણાથી 12, શ્રી શીતલનાથ ભગવાન સંસ્થાન. ધુલીઆ.

Page #92
પ્રતાનુરાગી : 1. શ્રી માંડલિકભાઈ જયંતિલાલ ઝવેરી-મુંબઈ 2. , સુબોધચંદ્ર લાલભાઈ–અમદાવાદ છે. આ કવરલાલ હીરાલાલ પારેખ–અમદાવાદ , અચલગઢ જૈન પેઢી-અચલગઢ , ધરમદાસ ત્રીકમલાલ કપૂરવાલા-મુંબઈ 6. , જૈન . મૂર્તિપૂજક સુધારા ખાતાની પેઢી-મહેસાણા 7. , ભનીબેન ધીરજલાલ પાનાચંદ શેફ-અમદાવાદ 8. શ્રીમતી પિટબેન ભૂરમલજી-દહેબંદર 9. શ્રી શાન્તિનગર જૈન વે. મૂર્તિપૂજક સંઘ-અમદાવાદ 10. , બારેજા-બેફળી જૈન સંઘ-બારેજા 11. ,, પાર્શ્વનાથ જૈન શ્વેતામ્બર પેઢી-રોહીડા (રાજસ્થાન) 12. એક સસ્પૃહસ્થ તરફથી હ. પ્રફુલચંદ્ર કાન્તિલાલ દલાલ-મુંબઈ 13. સ્વ. મફતલાલ મોહનલાલના સ્મરણાર્થે તેમના સુપુત્રો તરફથી નવા ડીસા (હાલ મુંબઈ) 15. શ્રી દાદર આરાધના ભવન જૈન-પૌષધશાળા, દાદર-મુંબઈ 16. બેન સરોજના સ્મરણાર્થે હ.જેસીંગભાઈ પેથાપુરવાળા-અમદાવાદ 17. શ્રી વિઠ્ઠલદાસ ધનજીભાઈ બારદાનવાળા-જામનગર 18. , ઝવેરી મોતીચંદ હેમરાજ જૈન ધર્મશાળાના જ્ઞાનખાતા તરફથી-જામનગર >> સુમનભાઈ મૂળચંદ વાડીલાલ શાહ-મુંબઈ 20. , વારા અમુલખભાઈ કેશવજી (રાજપરવાળા) ભુજ 21. ઇ લાલગર માધવગર કોન્ટ્રાકટર-ભુજ 22. , પાટી જેન સંધ-મુંબઈ

Page #93
23. શ્રી ચંદ્રાલય જ્ઞાન ટ્રસ્ટ-અમદાવાદ હ. સા. ચંદ્રોદયાજીની પ્રેરણાથી. 24. , ભવાનીપુર મૂર્તિપૂજક જૈન શ્વેતામ્બર સંધ-કલકત્તા 25. શ્રીમતી સુશીલાબેન બાબુભાઈ ભગુભાઈ (પેથાપુરવાળા)અમદાવાદ 26. શ્રી નવરંગપુરા . મૂર્તિપૂજક સંઘ-અમદાવાદ 27. , શામજી વેલજી વીરાણી અને કડવીબાઈ વીરાણી સ્મારક ટ્રસ્ટ રાજકોટ 28. ,, રણછોડભાઈ શેષકરણભાઈ શેઠ-મુંબઈ 29. રસિકભાઈ ત્રિકમલાલ લોદરાવાળા-મુંબઈ , ધનરાજ ગાજી-નવા ડીસા 31. , સુરજબેન ડી. વેરા-મેરબી 32. , કેવલચંદ ખોડ (તારણવાળા)-મદ્રાસ 33, ઇ બી. પી. મહાજન-મદ્રાસ 34. ઇ નાનાલાલ ભટ્ટ-મદ્રાસ 35. , પી. બી. શાહ એન્ડ કુ-મદ્રાસ 36. અજમેર બ્રધર્સ ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટ C/o. બોમ્બે સાયકલ ઈમ્પોટીંગ કુમદ્રાસ 37. એમ. ડી. ટાળિયા કોર્પોરેશન-મદ્રાસ 38. શ્રીમતી વસુમતિ રાજેન્દ્રકુમાર શાહ C/ રમેશ એન્ડ કુ. સુરત 39. શ્રી કેઠાડિયા ગણપતિ મલકચંદ જત્રાટકર-નિપાણી. 40. ,, દેશી માનચંદ ખેતશીભાઈ ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટ-નવા ડીસા 41. , શાહ માવજીભાઈ લધાભાઈ–બેરાજા (કચ્છ) 42. , નવજીવન જૈન શ્વેતામ્બર સંઘ C/o જીવણલાલ કેશવલાલ | મહેતા-મુંબઈ 43. , સિદ્ધપુર જૈન છે. સંધ. સિદ્ધપુર, હ. પૂ. પં. શ્રી ચરણ | વિજયજી મ. ની પ્રેરણાથી,

Page #94
44. શ્રી નવીનચંદ્ર ચંદુલાલ શાહ. મુંબઈ શ્રુતસલ્ય : 1. શ્રી મહુવા વિશાશ્રીમાળી તપાગચ્છીય છે. મૂર્તિપૂજક સંધ મહુવા-બંદર 2, , સ્વ. છબીલદાસ સુખલાલ કાલીદાસ-લીબડી 3. , રસિકલાલ શીવલાલ ગાંધી-મુંબઈ 4. એ હિંમતલાલ શામળભાઈ શાહ-અમદાવાદ શ્રીમતી જ્યાલક્ષમી કપૂરચંદ સુતરીઆ-મદ્રાસ 6. શ્રી હાલારી વિશા ઓસવાળ વે. મૂર્તિપૂજક જૈન જ્ઞાતિ સમસ્ત દેરાસર દ્રસ્ટ-પડાણા (જામનગર) 7. , વિજ્યસભા જૈન જ્ઞાન મંદિર-ડાઈ 8. , જામવણથલી છે. મૂર્તિપૂજક જૈન સંધ-જામવણથલી >> ભેગીલાલ મગનલાલ શાહ-ભાવનગર, , રમેશચંદ્ર કપૂરચંદ સુતરીઆ-મદ્રાસ દિલીપકુમાર કપૂરચંદ સુતરીઆ-મદ્રાસ >> ભરતકુમાર કપૂરચંદ સુતરીઓ-મદ્રાસ 13. સ્વ. મહેતા દલીચંદ માણેકચંદ (ખીલેસવાળા)-જામનગર 14. શ્રી ચોટીલા જેન વે. મૂર્તિપૂજક સંધ-ચેટીલા 15. , જેન વે. મૂર્તિપૂજક સંધ-દાવણગીરી 16. , સંઘવી ભવાનજી હીરાચંદના સમાધિપૂર્વકના સ્વર્ગવાસ નિમિત્તે તેમના સુપુત્રો તરફથી-ભુજ 17. / જયંતિલાલ વલમજી છેડા-ગઢસીસા 18. એ પત્રી જૈન સંઘ-પત્રી (કચ્છ). , પ્રવીણકુમાર દલીચંદભાઈ મુંબઈ શ્રી જૈન શ્વેતામ્બર તીર્થ પેઢી-અચલગઢ 21. , રંભાબાઈ ડોસાભાઈ-કલકત્તા

Page #95
ક0 22, , ચંદ્રકાંતભાઈ કાંતિલાલ શાહ-અમદાવાદ 23. , સુતરીઆ ચીમનભાઈ ઝવેરભાઈ (નાણાં ધીરનાર)-નડિયાદ છે ઝીંઝુવાડા જૈન સંઘ-ઝીંઝુવાડા , કીરણબેન ઉપેન્દ્રકુમારના સ્મરણાર્થે હ. નટવરલાલ અમુલખભાઈ ગોધરા , શાહ ચતુરભાઈ નગીનદાસ-બેલગાંવ 27. / કઠારી મિશ્રી લાલ ગુલાબચંદ-મકલસર છે સાધ્વીજી ચરણશ્રીજી મહારાજ (વાગડવાળા) હ. કેશવલાલ પ્રેમચંદ અમદાવાદ 29, ઇ નરપતલાલ નાગરદાસ અમદાવાદ હ. મુનિશ્રી ગુણસેનવિજયજી મહારાજની પ્રેરણાથી 30. શા. શાંતિલાલ ભુરમલ એન્ડ કુ-ધર્માવરમ (એ. પી.) 31. શ્રી અરવિંદ જેશીંગલાલ શાહ-મુંબઈ , પ્રકાશચંદ્ર મણિલાલ શાહ-સુરત >> શાહ ડુંગરશી ધરમશી એન્ડ કાં-સીરસી (કર્ણાટક) 34. , મેસર્સ કાતિલાલ મણિલાલ એન્ડ કુ-મુંબઈ ચુનીલાલ અમરચંદ ઝવેરી-નવસારી , વાસુપૂજ્ય ભગવાન ગુજરાતી જેન વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક સંઘ-ઇચલકરંજી (એમ. એસ.) , વારા જસરાજ ધનજી (કચ્છ મુંદ્રાવાળા) નવસારી 5. સા. નિપુણશ્રીજીની પ્રેરણાથી પીપરડીની પોળ બહેનના ઉપાશ્રય જ્ઞાનખાતા તરફથી હ. લીલાવતીબેન મોહનલાલ -અમદાવાદ 39. શ્રી અખિલ ભારતીય સંસ્કૃતિરક્ષક દળ-નવા ડીસા 40. શ્રી નાંદેજ છે. મૂર્તિપૂજક જૈન સંઘ, હ. પૂ. સા. જિનેન્દ્રશ્રીજી મહારાજની પ્રેરણાથી-નાંદેજ

Page #96
44, 41. , તામ્બર મૂર્તિપૂજક જન સંધ, હ. સાધ્વીશ્રી મહાનંદા શ્રીજીની પ્રેરણાથી-દેલ દર (રાજસ્થાન) 42. એ સવિતાબેન ભગવાનદાસ પટેલ-નવસારી - 43, ,, ઘેટી જેન વેતામ્બર મૂર્તિપૂજક સંઘ-ઘટી (મહારાષ્ટ્ર) - કેશવલાલ ચુનીલાલ મહેતા-મુંબઈ 45 , વિક્રમકુમાર ચીમનલાલ શાહ- મુંબઈ શ્રી અજિતનાથ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે 46. , મુળિબેન અંબાલાલ-મુંબઈ 47. , જવેરીલાલ હરશી છેડા-મુંબઈ 48. શ્રીમતી નીનાબેન હીરાલાલ શાહ, નવસારી 49. શ્રી મુનિસુવંતસ્વામી જૈન પેઢી. કીમ. [2] માસિક વિભાગ : કમલ પ્રકાશન પબ્લિક ટ્રસ્ટ તરફથી મુક્તિદૂત' નામનું સળ પેઈઝનું એક માસિક જૂન થી અમે શરૂ કર્યું છે. આ માસિક બહુ જ ટૂંકા સમયમાં સાડા ચૌદ હજાર નકલને લક્ષ્યાંક આંબી ગયું છે. મુક્તિદૂત નામનું આ માસિક સત્યને સંપૂર્ણ રીતે વફાદાર રહીને આર્ય સંસ્કૃતિનાં એ જાજરમાન ગૌરવોની ઘટઘટમાં પુનઃ પ્રાણપ્રતિષ્ઠા કરવા તલપે છે. આગળ વધીને પ્રત્યેક માનવમાં અધ્યાત્મભાવના તેજલિસોટા પ્રસરાવવા ઈચ્છે છે. જૂન 72 સુધી મુક્તિદૂતની પેટી યોજના દ્વારા અગિયાર હજાર બંધુઓને [ રેજ 10 પૈસાનું દાન કરવાની શરત મંજૂર રાખે ત્યાં સુધી] તો આ માસિક કાયમ માટે લવાજમમુક્ત બની રહેશે. જૂન”૭૨ પછી થનારા ગ્રાહકને લવાજમ રૂ. 15=oo ભરવા સાથે પેટી યોજના બંધ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ જૂન, ૧૯૭૫ના મુક્તિદૂતના છઠ્ઠા વર્ષના આરંભથી કમ્મરતોડ મોંઘવારીના કારણે અમે પંચવર્ષીય લવાજમ યોજના પણ બંધ કરીને નવા થનાર ગ્રાહકે માટે વાર્ષિક લવાજમ પાંચ રૂપિયાની યોજના તથા ત્રિવાર્ષિક લવાજમ રૂપિયા પંદરની યોજના અમલમાં મૂકી છે.

Page #97
અગિયાર હજાર બંધુઓને કાયમ માટે લવાજમમુક્તિને લાભ ચાલુ રાખે એ નાનીસૂની બાબત નથી. દાનવીરેના આર્થિક સહકાર વિના અમે આ કાર્ય હંમેશ માટે ચાલુ રાખી શકીએ નહિ. આપને સુંદર આર્થિક સહકાર અમને મળી રહે તે માટે અમે નીચે મુજબની એક યોજના કરી છે. આ યોજનાનો લાભ લેનાર દાતાઓનાં નામ માસિકના એક કે વધુ અંકમાં પ્રગટ કરવામાં આવશે. રૂ. 3ooo સંસ્કૃતિ-સમુદ્ધારક રૂ. 2ooo સંસ્કૃતિ-રક્ષક રૂ. 1ooo સંસ્કૃતિ-ભકત રૂ. 500 સંસ્કૃતિ-અનુરાગી રૂ. 250 સંસ્કૃતિ-સભ્ય રૂ. 100 આજીવન સભ્ય રૂ. 25 કે તેથી વધુ રકમનું દાન કરનારનું નામ માસિકના એક અંકમાં આપવામાં આવશે. ઉપરોક્ત કોઈ પણ પદ પ્રાપ્ત કરનાર પુણ્યવાન વ્યક્તિ સૂર્ય તે અનુક્રમે પંદર, દસ, પાંચ, બે અને એક ઠેકાણે-(. 250 તથા રૂ. ૧૦ના દાતાને) મુક્તિદૂત માસિક કાયમ માટે લવાજમ વિના મોકલવામાં આવશે. રૂ. ૨૫થી ઉપરના દાતાઓની નામાવલિ ટ્રસ્ટ તરફથી બહાર પડતાં તમામ પુસ્તકમાં આપવામાં આવશે, - માસિક વિભાગમાં જ્ઞાનખાતાની રકમ લેવામાં આવતી નથી.

Page #98
માસિક વિભાગમાં અમારાં કુટુંબીજને સંસ્કૃતિ-સમુદ્ધારક : 1. પટમેન ભૂરમલજી C/o શા. નથમલ નમલ એન્ડ કુ-મુંબઈ સંસ્કૃતિ-રક્ષક : 1. શ્રી રજનીકાન્ત લક્ષ્મીચંદ જાંબુવાળા-લીંબડી 2. >> જીવતલાલ પરતાપસી-મુંબઈ 3. , નયનમલ ભુરમલજી જૈન-મુંબઈ 4. , પોપટબેન ભુરમલજી જૈન-દેલંદર સંસ્કૃતિ-ભક્ત : 1. શ્રી ઉષાકાન્ત રમણલાલ શાહ-અમદાવાદ 2. , વ્રજલાલ ત્રિભોવનદાસ (એલ. ટી. વાળા) સુરેન્દ્રનગર 3. શ્રીમતી ગજરાબેન મનસુખલાલ શાહ-અમદાવાદ (એ. બી. સી. સઈકલવાળા) 4. શ્રી ભીખાભાઈ મોતીચંદ પબ્લિક ટ્રસ્ટ તરફથી - હ. શેઠ પોપટભાઈ ભીખાભાઈ–મુંબઈ 5. એક સહસ્થ તરફથી, હ. શેઠ શાંતિભાઈ કપાસી-મુંબઈ 6. રૂબી કેચ બિલ્ડર્સ પ્રા. લિ.-મુંબઈ 7. શ્રી રમણિકલાલ કેશવલાલ-સુરેન્દ્રનગર 8. , ઝવેરી બ્રધર્સ-ચૂડા 9. એક સહસ્થ તરફથી હ. વસંતલાલ જીવતલાલ-મુંબઈ 10. શ્રી રવિચંદ માણેકચંદ શાહ-થાનગઢ 11. , લધુભાઈ માણેકચંદ-જામનગર 12. , કાન્તિલાલ ચીમનલાલ કેલસાવાળા-અમદાવાદ 13. , મણિલાલ મગનલાલ કંઢવાળા-ધ્રાંગધ્રા

Page #99
14. શ્રીમતી કુસુમબેન જયંતિલાલ આર. શાહ-મુંબઈ 15. શ્રી શરદચંદ્ર જેઠાલાલ પાટલીઆ-જામનગર 16. , વિઠ્ઠલદાસ ધનજીભાઈ બારદાનવાળા-જામનગર 17. , કંઢ જેન તપગચ્છ સંધ તરફથી [ જિનાલયની શતાબ્દી નિમિત્તે |–ઢ 18. , બિપીનચંદ્ર રતિલાલ નાનજીભાઈ-ધ્રાંગધ્રા 19. સ્વ. વસનજી નાનચંદના કુટુંબીજને તરફથી-જામનગર 20. એક સધ્ધહસ્થ તરફથી 21. શ્રીમતી કમળાબેન શાનિતલાલ કપાસી-મુંબઈ 22. શ્રી દેશી છબીલદાસ જીવણલાલ (મેટી મારડવાળા)-મુંબઈ 23. >> જસવંતલાલ ચીમનલાલ શાહ-મુંબઈ 24. , રમણલાલ ચીમનલાલ શાહ (લિસાવાળા)-અમદાવાદ 25. , એસ્કવાયર-હઃ શ્રીમતી વર્ષા પ્રફુલ્લચંદ્ર દલાલ-મુંબઈ 26. , પ્રતાપ ચેરીટેબલ ટ્રસ્ટ-મુંબઈ, હ. શેઠ જીવણલાલ પરતાપશી 27. , સ્વ. મહેતા દલીચંદ માણેકચંદ (ખિલેસવાળા)-જામનગર સંસ્કૃતિ-અનુરાગી : 1. શ્રી ચંપાબેન મણિલાલ નાગરદાસ-મુંબઈ 2. , સંધવી મણિલાલ સાકરચંદ-જામનગર 3. , મહેતા ચંદુલાલ રામજીભાઈ ચેલાવાળા-જામનગર 4. , શાહ અંબાલાલ અમૃતલાલ-બેરસદ 5. , સુરચંદ હીરાચંદ ઝવેરીના બંગલાની બહેન તરફથી હ. રતનબેન ચંપકલાલ ઝવેરી-સુરત સંસ્કૃતિ-સભ્ય 1. શ્રી શિવલાલ ભૂદરદાસ-રાજકોટ 2. , અમૃતલાલ હરકીશનદાસ (હૈટલ એમ્બેસેડરવાળા) ભૂજ

Page #100
. શ્રી રજનીકાન્ત અંબાલાલ શાહ-મુંબઈ : 4. સ્વ. ચાંપશી પાલણ તથા સ્વ. પાલણ વીરજી તથા તેમનાં પુત્રવધૂ સૌ. સ્વ. હીરાબેન સુંદરજીની પુણ્યસ્મૃતિ પ્રસંગે, હ. કેશવજી પાલણ–મુંબઈ 6. , શાંતિલાલ રાયચંદ-મુંબઈ છે એક સંગ્રહસ્થ તરફથી-મુંબઈ છે શેઠ નાનાલાલ લલ્લુભાઈ, હ. લક્ષ્મી પ્રિન્ટિંગ પ્રેસ-સુરેન્દ્રનગર - અ. સૌ. મીનાક્ષી રમેશચંદ્ર સુતરીઆ-મદ્રાસ , અ. સૌ. ગિની દિલીપકુમાર સુતરીઆ-મદ્રાસ , જેચંદભાઈ અમુલખ C/o વિવાથી વિકાસાહ-બેરડી 12. , સાબરબાગ સોસાયટીના જૈન ભાઈઓ તરફથી–સાબરમતી 13. , બચુભાઈ ચીમનલાલ ઝવેરી-મુંબઈ 14. * કેશવલાલ ગીરધરલાલ એન્ડ કાં.-અમદાવાદ 15. શાહ કુંવરજી તુલસીદાસ-ધ્રાંગધ્રા 16. શ્રીમતી તારા કિશોર દેશી C/o કિશોર એન્ડ કુ. એડકેટ રાજકેટ 17. શ્રી સુથરી જૈન સંઘ C/o શા. ભવાનજી હીરજી-મુંબઈ 18. અ.સૌ. હર્ષદા ભરતકુમાર સુતરીઆ-મદ્રાસ 19. શ્રી પરેશકુમાર રમેશચંદ્ર સુતરીઆ-મદ્રાસ છે છે કે જે જે જે

Page #101
2-00 X X X કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટ તરફથી પ્રકાશિત થયેલાં પુસ્તક ઘેર બેઠા વી. પી. થી મેળવો. પિસ્ટેજ-ખર્ચ અલગ લેખકઃ મુનિશ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજી 4 1. સાધનાની પગદંડીએ 2-00 2. શરણાગતિ 2-00 3. વિરાગની મસ્તી 4. ઊંડા અંધારેથી 5, અધ્યાત્મસીર 12-00 x 6. ગુરુમાતા 4 7, વંદના * 8. વિરાટ જાગે છે ત્યારે 4 9. મહાપંથનાં અજવાળાં 2-00 * 10. જૈનદર્શનમાં કર્મવાદ 2-50 411. સચિત્ર જીવનદર્શન 3-00 412, કાનજીભાઈ મત-પ્રતિકાર 413. તિમિર ગયું ને જ્યોતિ પ્રકાશી 2-00 14. ત્રિભુવનપ્રકાશ મહાવીરદેવ (અનન્તનાં પાત્ર) 15. વિજ્ઞાન અને ધર્મ 12-00 * 16, મુક્તિદૂત માસિક ફાઈલ વર્ષ-૧ 4 17. છ છ વર્ષ–૨ 18. જાગતા રેજે 19. સોળ ભાવનાઓ 20. જૂની પેઢીને I ! નિં. 18 થી 23] 21. બોધ કથાઓ જાંબુવાલા ગ્રન્થમાળા 1971 22, ઊઠ જાગ, મુસાફિર ! સેટનું મૂલ્ય 5-00 23. જેન જયતિ શાસનમ્ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . 0

Page #102
24. વીર ! મધુરી વાણી તારી 25. નહિ ઐસા જનમ બારબાર 12-00 26. મૂંઝવતા પ્રશ્નો 2, ચક્રવતી બ્રહ્મદત્ત | [ નં. 26 થી 30 28. आचारः प्रथमो धर्मः ? જાંબુવાલા ગ્રન્થમાળા 1972 29, આપણી સંસ્કૃતિ સેટનું મૂલ્ય 5-00 30, વિકાસનું મહાભિયાન | 31, સેલહ ભાવનાએ 32. પુરાની પીઢીકે 33. બોધ કથાએ નિં. 31 થી 35] . જાંબુવાલા ગ્રંથમાળા 34. ઊઠ, જાગ, મુસાફિર | 35. જૈન જયતિ શાસનમ ( હિંદીમાં) 1971 j સેટનું મૂલ્ય 2-50 36. મુક્તિદૂત માસિક ફાઈલ વર્ષ-૩ 5-00 37, સિનેમાને ત્યાગ કરે છે 38. સાદગી અપનાવો 39, આપણે કયાં જઈ રહ્યા છીએ ? નિં. 37 થી 46] 40. સુખ જ ભયાનક છે જીવનઘડતર વાંચનમાળા 4. વાંચે વિચારે પામો } 42. જયવંતુ જિનશાસન સેટ પહેલો 43. વિજ્ઞાન ! એક સમસ્યા સેટનું મૂલ્ય 7-50 44. દયાળુ બને 5. પરલોક-દષ્ટિ 46. કેઠાસૂઝ બને

Page #103
47. અંધભક્તિ પશ્ચિમની ] 48. ત્રણ વાર્તાઓ 49, દંભ-૧ | નિં. 47 થી 21] 50. દંભ-૨ ? જાંબુવાલા ગ્રન્થમાળા 1973 51. જરા કાન દઈને મને સાંભળે! સેટનું મૂલ્ય 5-00 0 0 0. પર, મુક્તિદૂત માસિક ફાઈલ વર્ષ-૪ 53. આંધી આવી રહી છે. 10-00 54. બ્રહ્મચર્ય 55. ચાલે, જીવન પલટીએ ] 56. સંસાર [નં. 55 થી 59]. 57 નિશ્ચય વ્યવહાર જાંબુવાલા ગ્રન્થમાળા 1974 58. આ માસને શ્લોક સેટનું મૂલ્ય પ-૦૦ 59. મીની કથાઓ 60. રામાયણના પ્રેરક પ્રસંગે 5-00 61. ચાર પુરુષાર્થ 62. મુક્તિદૂત માસિક ફાઈલ વર્ષ-૫ 63. વીરસૈનિક દળ 64. ધર્મયુદ્ધ કે પક્ષયુદ્ધ 65. વીરસૈનિકની ફરજો 66. સંસ્કૃતિમાં સ્ત્રીનું સ્થાન 67. ધર્મગુરુઓ ! હવે તો જાગો ! [નં. 63 થી 72] 68. ચિંતનની ચિનગારીઓ ? જીવનઘડતર વાંચનમાળા 69. આધુનિક શિક્ષણ સેટ બીજે 70, ધર્મનાશની ભેદી ચાલ સેટનું મૂલ્ય 7-50 71. લોકાપવાદ–ત્યાગ 72. યુવકની મને વ્યથા

Page #104
م 1-00 م 0 م 5-0 0 م 0 0 م ع 0 م ي 3-50 ا 0 0 م 0 0 473. સિંહનાદ - 0 474. સ્વરાજનું લોખંડી ચોકઠું - 3-00 75. ચેત મછંદર ગોરખ આયા ૧ર-૦૦ 76. ત્રિલોકગુરૂ મહાવીરદેવ [ હિન્દી ] 77. ત્રિલોકગુરૂ મહાવીરદેવ [ગુજરાતી] 1-00 78. આપણે ફેર વિચારીએ 89. ત્રિલોકગુરૂ મહાવીરદેવ [ અંગ્રેજી) 80. વરસૈનિક [ગુજરાતી] 81. મુક્તિદૂત માસિક ફાઈલ વર્ષ-૬ 82, વીરસોનિક [ હિન્દી | 1-50 83. સળગતી સમસ્યાઓ 84, આમાં 485. જિનશાસનરક્ષા 86. ગાંધીવિચાર–સમીક્ષા 87. ઈતિહાસનું ભેદી પાનું 2-50 88. અપૂર્વ સ્વાધ્યાય 10-00 489. મહામાર 2-0 0 90. જૈન ધર્મના મર્મો 91. વિરાગ વેલડી 92. અષ્ટાફ્રિકા પ્રવચનો [ પ્રતાકારે ] 93. ક૯પસૂત્ર પ્રવચને [ ] 10-00 94. મુક્તિદૂત માસિક ફાઈલ વર્ષ-૭ 5-00 95. ટચૂકડી કથાઓ 96. સ્વરક્ષાથી સાવરક્ષા 97. Call For_Vigilance [જાગતા રે'જે-અંગ્રેજી] 1298. મુક્તિદૂત માસિક ફાઈલ વર્ષ-૮ م ર 0 م ર 0 0 0 ه 0 0 4-0 0 ه 0 0 ه 0 0 ه 0 0 0 0 0 0 ه 0 0 ه 3-0 0 0 0 0 0 م 5-0 0 0 0 100. આ નિશાનવાળાં પુસ્તકે અપ્રાપ્ય છે. 0 એક સાથે એક જાતનાં સે રૂપિયાનાં પુસ્તકે ખરીદનાર કોઈ પણ વ્યક્તિને 25 ટકા કમિશન માંગશે તે આપવામાં આવશે. રૂ. ૫૦૧નું દાન કરીને ભાવી તમામ પુસ્તક ઘેરબેઠાં ભેટ મેળવી,

Page #105
1eo - મુનિશ્રી ચન્દ્રશેખરવિજયજીની કેમળ અને કઠોર કલમે કંડારાતું માસિક Biules. હસમુખસી.શાહ લવાજમ વાર્ષિક રૂ. 5=00 ત્રિવાર્ષિક રૂ. 15=00 મુક્તિદૂતનું વર્ષ જુલાઈથી શરૂ થાય છે. ચાલુ વર્ષમાં થતા ગ્રાહકોને જૂના અંકે સ્ટોકમાં હશે તે અપાશે. રૂ. 100 ભરીને આજીવન સભ્ય બને, કાયમ માટે માસિક ભેટ મળશે. : લવાજમ ભરવાનું સ્થળ : કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટ 5082/3, બીજે માળે, યાજ્ઞિક ઈન્સ્ટીટયુટ સામે, રતનપોળના નાકે, ગધીરેડ, અમદાવાદ-૩૮૦૦૦૧ Phone : 30081 હજારે બંધુઓને કાયમ માટે કશાય લવાજમ વિના મોકલાતા મુકિતદૂતને આપ સહકાર આપ સહુના ઔદાર્યભર્યા સહકાર ઉપર જ આ માસિક હરણફાળે આગેકૂચ કરી રહ્યું છે. કમલ પ્રકાશન એ પબ્લિક ટ્રસ્ટ છે. “કમલ પ્રકાશન ટ્રસ્ટ”ના નામને ચેક કે ડ્રાફટ-આજે જ કાર્યાલય ઉપર મોકલીને આપને અમૂલ્ય સહકાર આપે. આપના કોઈ પણ પ્રસંગમાં મુક્તિદૂતને ભૂલશો નહિ

Page #106
5797 7 દેશ (રાષ્ટ્રની ધરતી ને આબાદ બનાવવાની ભયંકર ઘેલછાના કારણે ભારતના બુદ્ધિજીવી (દેશી અંગ્રેજ] લાકે એ પ્રજાના સુખ અને શાન્તિની કબર ખોદી છે. પ્રજાને હિતકર એવી મોક્ષપ્રધ ન ચાર પુરૂષાર્થની સંસ્કૃતિના ગળે ટૂંપો દઈ દીધો છે. દેશના હિત માટે જ ઘડાએલું બંધારણુ જે પ્રજાના હિતના લક્ષપૂર્વક નહિ જ સુધારાય તો અમને આ પણું ભાવી અતિ ભયાનક જણાય છે. પાશ્ચાત્ય પદ્ધતિના શિક્ષણે માનવને સ્વાર્થોધ બનાવીને શેતાન બનાવ્યા છે. ઇશ્વરપ્રીતિ અને પાપભીતિના પાઠ ગળથૂ થીમાં જ જે નહિ અપાય તો શેતાન બનેલા કેટલાક શિક્ષિત, બુદ્ધિજીવી માનવ દેશનાં ચાવીરૂપ થ ન ઉપર ચડી જઇને સમગ્ર પ્રજાને ભ્રષ્ટાચાર, અનાચાર અને માંસાહારની અગનજવાળાએમાં હજી વધુ ધકેલી મૂકશે. અફસ ! ઈ. સ. 2050 ની સાલ સુધીમાં હિન્દુસ્તાન એક વિરાટ સમશાન બની જશે. ચેતો ! હજી એ ગૌરાંગ પ્રજાની ચાલબાજીમાં ફસાતા અટકે. ‘વિકાસ’ના સુંવાળા આદર્શવાળી એમની યોજનાએની રાખ સે ! ઈ. સ. 20 50 ની સાલૈનાશના જીવલેણ અંગારા વિકાસ મનુ,.wની ‘વિક એ. 9- | 24 પ૦ ની ને ! હવે તો - કાસ’ના સુંવાળા આદેશવાળી, આ 5 શીધ્ર " ? જ આર્યપ્રજાને ઉગારી લેશે. સ . ઈ. સ. 210 ની સાલેન - ધાસ છે. આવરણ : નટવર સ્મૃતિ પ્રિન્ટર્સ * રાયપુર * અમદાવાદ મૂલ્ય 2-50