________________
हैमलघु प्रक्रिया व्याकरणे
ભ્રાતૃવાચી-વરુદેવચ્ચે વાયુàશ્રૃતિ-વહેવ-વાયુટેવો બલદેવ અને વાસુદેવ. (મેાટાભાઈ અને વાસુદેવ (નાનાભાઈ) લૌકિક ગણનામાં બલદેવ મેાટા છે. તેથી તે જ પહેલાં આવેલ છે.
૪૮
રામશ્ર્વ વૃધ્ધ અનચે સમાહાર:-રામકૂળૌ-રામ અને કૃષ્ણ. અનેેમાં કૃષ્ણ કરતાં રામ મેટા છે.
-
(A) “મન્નુ તુસ્યશ્ર્વરમ્” રૂ।।૧૨।ત્યનેન તુસ્યस्वराणां भर्तृनामप्येवमू - फाल्गुनचैत्रौ । ब्राह्मणક્ષત્રિયૌ। રામજળી । યેહામૂò । ગ્રીષ્મવાઃ ।
જે નામેામાં સખ્યાની દૃષ્ટિએ સરખા સ્વર છે એવા નક્ષત્રવાચક નામેાના અને ઋતુવાચક નામાના દ્વન્દ્વ સમાસમાં જે નામ ક્રમમાં પહેલુ હાય તે જ નામ પહેલુ આવે.
નક્ષત્ર - નચેષ્ઠા * મૂત્વ અતયેા સમાહાર-નયેષ્ઠામૂલેજયેષ્ઠા અને મૂલ નક્ષત્રમાં મૂલ નક્ષત્રની પહેલાં જયેષ્ઠા નક્ષત્ર આવે છે. ઋતુ-ત્રોમશ્ર નોધ બનયા સમાદાર ત્રોમવર્ષા:-પહેલી ગ્રીષ્મ એટલે ઉનાળા અને પછી વર્ષાઋતુ' આવે.
-
6.
(B) ‘સદા સમાસે’” રૂ।।૨૩। દ્વિત્રાઃ |
સમાસ માત્રમાં સંખ્યાવાચી નામ અનુક્રમ પ્રમાણે પહેલુ આવે એટલે જે પહેલું હોય તે જ પહેલું આવે.
ઢૌ વા યે વા કૃતિ= દ્વિત્રા:-બે કે ત્રણ
