Gujaratna Hastprat Bhandarona Sandharbhma Amdavadna Hastprat Bhandaro Ek Adhyayan

Author(s): Navalsinh K Vaghela, Rasesh Jamindar
Publisher: Gujarat Vidyapith

Page 15

6
માત અમદાવાદમાં જ વિવિધ સ્થળોને માવેલ સાધિક સંચાલન હેઠળના બાર જેટલા જેમ હસ્તાનભંડારો છે. તેમાં હવેલી પ્રતોની સંખ્યા લગભગ ૭૪,૦૦૦ જેટલી છે. મા ઉપરાંત સંસ્થાના વહીવટ સાથે ઐકળાયેલી મહત્વના ચાર હસ્તપ્રતભંડારો છે, જેમાં એક વિવવિદ્યાલય સાથે સંકળાયેલ, બે સંશોધન સંસ્થામો સાથે સેંકળાયેલ અને એક મુસ્લિમ સંસ્થા સાથે ઐકળાયેલ હસ્તપ્રતબૈડાનો સમાવેશ થાય છે. નાના મોટા મા ચારે હસ્તપ્રતભંડારોની હસ્તપ્રતોની સંખ્યા આશરે ૮૧,૫૦૦ જેટલી છે.
પ્રસ્તુત મુખ્યઅને ફલ સાત પ્રકરણોમાં વહેંચી દેવામાં માન્ય છે. જેમાં પ્રસ્તાવના પછીના અન્ય પ્રકરણોમાંના –
પ્રકરણ-ગમાં હસ્તપ્રત - તેની વ્યાખ્યા, માયકતા અને અન્ય બધિત વિષ સાથેના તેના બધાનો ખ્યાલ ગામવામાં ગાળ્યો છે. તદ્ઉપરાંત લિખ્યાન, લેખનસામગ્રી, હસ્તપ્રતોના પ્રકારો તેમજ તેની લેખનપધ્ધતિનું વિગતે વન કરવામાં આવ્યું છે.
પ્રકરણ-૩માં ભારતમાં એ ગુજરાતમાં લેખનકળાના ઈતિહાસની રૂપરેખા માપીને તેમાં હસ્તપ્રતોના સ્થાન બાબત ચર્ચા કરી છે.
પ્રકરણ-૪માં ગુજરાતના હસ્તપ્રતારોનું મહત્વ ચાવી મા હસ્તાતલૈંડારોના સ્થાન, તેમાંની હસ્તપ્રતોની સંખ્યા માદિની પ્રાપ્ય એવી માહિતી આપવામાં માવી છે.
પ્રકરણ-પમાં અમદાવાદમાં માવેલા નાના મોટા તમામ હસ્તપ્રતભંડારોની વિગતો માપી છે, જેમાં તેની સ્થાપના, ઈતિહાસ, વહીવટ, હસ્તતોની સંખ્યા, હસ્તૃતોના પ્રકાર મુજબની સંખ્યા, મહત્વની પ્રતો, હસ્તપ્રતોની ગોઠણી, વ્યવસ્થા, તે ઍંગેની ઉપયોગમાં લેવાતી વિવિધ યુધ્ધત્મો તેમજ પ્રતોના સેંરક્ષાણ અને જાળવણી માટે યોજવામાં ચાવતા પગલામો વિશેની ષ્ણાવટ કરવામાં ચાવી છે.